تبلیغ خصوصی در سیره پیامبر خاتم: تفاوت میان نسخه‌ها

<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[تبلیغ خصوصی]]''' است. "'''[[تبلیغ خصوصی]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>

<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[تبلیغ خصوصی در قرآن]] - [[تبلیغ خصوصی در حدیث]] - [[تبلیغ خصوصی در نهج البلاغه]] - [[تبلیغ خصوصی در اخلاق اسلامی]] - [[تبلیغ خصوصی در معارف دعا و زیارات]] - [[تبلیغ خصوصی در سیره پیامبر خاتم]]</div>

<div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[تبلیغ خصوصی (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>

==مقدمه==

*[[تبلیغ]] را می‌توان به [[تبلیغ]] به خصوصی و گروهی تقسیم کرد؛ [[تبلیغ]] گروهی به معنای صحبت کردن مبلّغ برای عموم [[مردم]] به قصد [[راهنمایی]] آنان به سوی اندیشه‌های خود است؛ خواه، این [[عقاید]] و [[اندیشه‌ها]] سالم باشند؛ مانند [[دین مبین اسلام]] و خواه غیر سالم؛ مانند [[وهابیت]]<ref>[[محمد علی تاج‌الدین|تاج‌الدین، محمد علی]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۲۶۸.</ref>.

*[[تبلیغ]] خصوصی و به عبارتی [[تبلیغ]] فردی یا همان [[تبلیغ]] چهره به چهره، آن است که مبلّغ، شخصاً و بدون حضور فرد یا گروه دیگری با مخاطب، ارتباط برقرار و او را با مبانی و اندیشه‌های خود همراه سازد. [[رسول خدا]]{{صل}} برای [[تبلیغ]] [[دین اسلام]]، در کنار [[تبلیغ]] گروهی به [[تبلیغ]] خصوصی نیز توجه داشت<ref>[[محمد علی تاج‌الدین|تاج‌الدین، محمد علی]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۲۶۸.</ref>.

==در جستجوی مخاطب و شکار قلب‌ها ==

*از جالب‌ترین و کارآمدترین شیوه‌های عملی در [[سیره تبلیغی]] [[پیامبر]]{{صل}} توجه به تک تک افراد و گلچین کردن آنها از میان [[جماعت]] بود؛ امری که امروزه در عصر ارتباطات یک طبیب دوار و [[دلسوز]] از، به دنبال بیماران می‌گشت تا امراض [[باطنی]] آنان را ش با [[نور]] [[اسلام]] مداوا کند<ref>[[محمد علی تاج‌الدین|تاج‌الدین، محمد علی]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۲۶۸.</ref>.

*[[امیرالمؤمنین]]{{ع}} در [[کلامی]] زیبا این [[ویژگی پیامبر]]{{صل}} را چنین توصیف می‌کند: "[[پیامبر]]، طبیبی است که به همراه معالجه خویش همواره می‌گردد و مرهم‌هایش را محکم و آماده و ابزارها را سرخ کرده است؛ هر جا که لازم باشد، مرهم‌ها و ابزارهای داغ کردن را بر روی آنها می‌نهد که جاهای مجروح و [[نیازمند]] به معالجه، دل‌های کور و گوش‌های کر و زبان‌های لال است. این طبیب [[روحانی]] به [[کمک]] دوا و معالجه خود، بیماری‌های [[غفلت]]، [[نادانی]]، [[حیرت]] و سرگردانی را معالجه و برطرف می‌کند"<ref>{{متن حدیث|طَبِيبٌ دَوَّارٌ بِطِبِّهِ قَدْ أَحْكَمَ مَرَاهِمَهُ وَ أَحْمَى مَوَاسِمَهُ يَضَعُ ذَلِكَ حَيْثُ الْحَاجَةُ إِلَيْهِ مِنْ قُلُوبٍ عُمْيٍ وَ آذَانٍ صُمٍّ وَ أَلْسِنَةٍ بُكْمٍ مُتَتَبِّعٌ بِدَوَائِهِ مَوَاضِعَ الْغَفْلَةِ وَ مَوَاطِنَ الْحَيْرَةِ}}؛ نهج البلاغه، ص ۱۵۶.</ref><ref>[[محمد علی تاج‌الدین|تاج‌الدین، محمد علی]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۲۶۹.</ref>.

*[[پیامبر]]{{صل}} در سه [[سال اول بعثت]] که با [[دعوت]] سرّی همراه بود، به عضو گیری از میان [[جوانان]] پرداخت<ref>احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج ۱، ص ۱۱۵؛ محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک (تاریخ الطبری)، ج ۲، ص ۳۱۸؛ احمد بن ابی یعقوب یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج ۲، ص ۲۴ و ابن هشام، السیرة النبویه، ج ۱، ص ۲۶۲.</ref>؛ زیرا [[جوانان]] از نظر [[فکری]] و روحی، [[آمادگی]] بیشتری داشتند؛ برخلاف افراد مسن که قلبشان با سنت‌های [[جاهلی]] و [[سنت]] پرستی آلوده شده بود. [[رسول اکرم]]{{صل}} در این سه سال توانست حدود پنجاه نفر<ref>السیرة النبویة، ج ۱، ص ۲۵۰ - ۲۶۲.</ref> هوادار [[استوار]] و مقاوم، پیدا و پایه‌های [[نهضت اسلامی]] را محکم کند و این کار مقدمه‌ای برای عمومی کردن [[دعوت اسلامی]] بود؛ [[حضرت علی]]{{ع}}<ref>همان، ص ۲۴۰؛ مطهر بن طاهر مقدسی، البدء و التاریخ، ج ۴، ص ۱۴۵؛ تاریخ الطبری، ج ۲، ص ۳۱۲؛ تاریخ الیعقوبی، ج ۲، ص ۲۳؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج ۳، ص ۱۵ و ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج ۲، ص ۵۷.</ref> و [[خدیجه]]{{س}}<ref>السیرة النبویه، ص ۲۴۵؛ انساب الاشراف، ج ۱، ص ۴۷۱؛ تاریخ الیعقوبی، ج ۲، ص ۲۳؛ الطبقات الکبری، ج ۳، ص ۱۵ و الکامل، ج ۲، ص ۵۷. البدء و التاریخ، ج ۴، ص ۱۴۵ - ۱۴۶؛</ref>، اولین [[زن]] و مرد [[مسلمان]] و نیز بلال حبشی، [[عمار]]، [[زید بن حارثه]]، [[جعفر بن ابی طالب]] و... جزو این افراد بودند<ref>ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، ج ۲، ص ۴ و السیرة النبویه، ج ۱، ص ۲۵۰ - ۲۶۲.</ref><ref>[[محمد علی تاج‌الدین|تاج‌الدین، محمد علی]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۲۶۹.</ref>.

==ویژگی‌های [[تبلیغ]] خصوصی در [[سیره رسول خدا]]{{صل}}==

#ارتباط مداوم با مخاطب؛ نمونه بارز این ویژگی در [[سیره]] [[رسول الله]]{{صل}} [[پیمان عقبه]] است؛ زمانی که جمع شش نفری از [[قبیله]] [[خزرج]] در ایام [[حج]]، [[خدمت]] [[رسول خدا]]{{صل}} رسیدند و [[مسلمان]] شدند و به [[مدینه]] بازگشتند آنان فعالیت [[مستمری]] داشتند<ref>تاریخ الطبری، ج ۲، ص ۳۵۵؛ ابوبکر بیهقی، دلائل النبوه، ج ۲، ص ۴۳۵؛ حمیری کلاعی، الإکتفاء، ج ۱، ص ۲۵۹ و الکامل، ج ۲، ص ۹۶.</ref> تا اینکه در سال بعد، یعنی دوازدهم [[بعثت]]، گروهی دوازده نفره از [[مدینه]] برای [[ملاقات]] با [[پیامبر]] به [[مکه]] رهسپار شدند که به انعقاد نخستین [[پیمان عقبه]]، معروف به "بیعة النساء" انجامید<ref>الإکتفا، ج ۱، ص ۲۶۰؛ انساب الاشراف، ج ۱، ص ۲۳۹؛ تاریخ الطبری، ج ۲، ص ۳۵۵؛ دلائل النبوه، ج ۲، ص ۴۳۵ و السیرة النبویه، ج ۱، ص ۴۳۳.</ref>. پس از بازگشت این گروه به [[مدینه]] و تبلیغات پیگیر، آنان با ارسال نامه‌ای به [[پیامبر]]{{صل}}، خواستار فرستادن مبلّغ برای آنان شدند تا [[قرآن]] را به آنان بیاموزد؛ از این‌رو، [[پیامبر]] "[[مصعب بن عمیر]]" را برای [[تعلیم و تربیت]] آنها فرستاد<ref>تاریخ الیعقوبی، ج ۲، ص ۳۸؛ انساب الاشراف، ج ۹، ص ۴۰۷ و الطبقات الکبری، ج ۳، ص ۱۸۷.</ref>. یک سال بعد، یعنی در سال سیزدهم [[بعثت]]، اهل [[مدینه]] با [[اشتیاق]] فراوان، [[منتظر]] مراسم [[حج]] بودند تا ضمن گزاردن [[حج]]، از نزدیک با [[پیامبر]]{{صل}} [[ملاقات]] کنند. در این سفر نیز [[پیمان عقبه]] دوم با نام "بیعة الحرب" بسته شد<ref>تاریخ الطبری، ج ۲، ص ۳۶۸؛ دلائل النبوه، ج ۲، ص ۴۵۲ و السیرة النبویه، ج ۱، ص ۴۵۴. بیعة الحرب نامیده شد؛ زیرا حمایت از پیامبر{{صل}} تا حد جنگ، در آن آمده بود.</ref>. این دو [[پیمان]]، حاصل پیگیری‌های مستمر [[پیامبر]] و هیئت [[مدینه]] بود<ref>[[محمد علی تاج‌الدین|تاج‌الدین، محمد علی]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۲۶۹-۲۷۰.</ref>.

*[[سیره]] نویسان نیز درباره چگونگی برخورد [[پیامبر]]{{صل}} می‌نویسند: ایشان به هرکس می‌رسید، به او [[سلام]] می‌کرد و هر کس برای خواسته‌ای نزد ایشان می‌آمد، در انجام کار وی [[بردباری]] می‌کرد تا خواسته‌اش، برآورده، یا آن فرد، منصرف شود و هرگز پیش نیامد که کسی با [[پیامبر]]{{صل}} دست بدهد و آن [[حضرت]] جلوتر از آن شخص، دست خود را بکشد. [[پیامبر]]{{صل}} وقتی به مرد مسلمانی می‌رسید، ابتدا با او [[مصافحه]] می‌کرد و هنگامی که مشغول [[نماز]] بود و شخصی کنارش می‌نشست، [[نماز]] خود را کوتاه می‌کرد و به آن شخص می‌فرمود: "آیا حاجتی داری؟" ایشان هر کس را که به نزد وی وارد می‌شد، [[تکریم]] و گاهی [[لباس]] خود را زیر وی پهن می‌کرد و یا او را بر روی تشک خود می‌نشاند<ref>محمدباقر مجلسی، بحارالانوار.، ج ۱۶، ص ۲۲۸؛ عیون الاثر، ج ۲، ص ۴۰۰ و المناقب، ج ۱، ص ۱۴۶ - ۱۴۷.</ref><ref>[[محمد علی تاج‌الدین|تاج‌الدین، محمد علی]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۲۷۲.</ref>.

 

==پانویس==