ابراهیم بن یعقوب جوزجانی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۶: خط ۶:
}}
}}


==مقدمه==
== مقدمه ==
[[ابواسحاق ابراهیم بن یعقوب بن اسحاق سعدی جوزجانی خراسانی تمیمی]]. در [[شهر]] گوزگان (جوزجان) از توابع بلخ به [[دنیا]] آمد<ref>معجم البلدان ج۲ ص۱۸۲</ref>. [[فقه]] را از [[احمد بن حنبل]]<ref>تاریخ الاسلام ج۱۹ ص۷۲</ref>، و [[حدیث]] را از [[عبدالصمد بن عبدالوارث]]، [[یزید بن هارون]]، [[حسین بن علی جعفی]] و دیگران آموخت. [[ابوحاتم]]، [[ابوداود]]، [[ترمذی]]، [[نسائی]] و برخی دیگر از وی حدیث نقل کرده‌اند<ref>الجرح و التعدیل ج۲ ص۱۴۸.</ref>. ابراهیم در [[دمشق]] سکنی گزید و همانند دیگر [[شامیان]]، در [[دشمنی]] با [[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} [[افراط]] داشت و مطالبی در [[مخالفت]] با آن حضرت بیان می‌‌کرد<ref>تاریخ مدینة دمشق ج۷ ص۲۷۸-۲۸۲</ref>، از این رو حریزی [[مذهب]]<ref>منسوب به حریز بن عثمان ناصبی. (مغ)</ref> شمرده شده است<ref>الثقات ج۸ ص۸۱</ref>. [[سمعانی]] به [[اشتباه]] او را [[جریری]]، منسوب به مذهب [[محمد بن جریر طبری]] نامیده است<ref>الأنساب ج ۲ ص۵۲</ref>. با این [[حال]] احمد بن حنبل و دیگر [[علمای اهل سنت]] از او [[تجلیل]] کرده و او را از [[محدثان]] و مصنفان [[ثقه]] به شمار آورده‌اند. او بر [[منبر]] [[مسجد دمشق]] حدیث می‌‌کرد و با احمد بن حنبل مکاتبه داشت<ref>تهذیب الکمال ج۲ ص۴۴</ref>. البته بعضی از [[رجال‌نویسان]] به دلیل مخالفت او با [[امام علی]]{{ع}}، وی را ملامت کرده‌اند<ref>تاریخ الاسلام ج۱۹ ص۷۲</ref>. ابراهیم مدتی در [[مکه]]، [[بصره]] و [[رمله]] سکونت داشت و در سال ۲۴۵ه به [[مصر]] نیز [[سفر]] کرد. وی در سال ۲۵۶ یا ۲۵۹ه در دمشق از دنیا رفت<ref>تاریخ مدینة دمشق ج۷ ص۲۷۸-۲۸۲</ref>.
[[ابواسحاق ابراهیم بن یعقوب بن اسحاق سعدی جوزجانی خراسانی تمیمی]] (متوفای سال ۲۵۹)، در [[شهر]] گوزگان (جوزجان) از توابع بلخ به [[دنیا]] آمد<ref>معجم البلدان ج۲ ص۱۸۲.</ref>. وی از علمای بزرگ [[جرح و تعدیل]] اهل سنت است و آراء و نظرات وی را در احوالات [[رجال]] نقل می‌کنند. [[فقه]] را از [[احمد بن حنبل]]<ref>تاریخ الاسلام ج۱۹ ص۷۲.</ref> و [[حدیث]] را از [[عبدالصمد بن عبدالوارث]]، [[یزید بن هارون]]، [[حسین بن علی جعفی]] و دیگران آموخت. [[ابوحاتم]]، [[ابوداود]]، [[ترمذی]]، [[نسائی]] و برخی دیگر از وی حدیث نقل کرده‌اند<ref>الجرح و التعدیل ج۲ ص۱۴۸.</ref>. ابراهیم در [[دمشق]] سکنی گزید و همانند دیگر [[شامیان]]، در [[دشمنی]] با [[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} [[افراط]] داشت و مطالبی در [[مخالفت]] با آن حضرت بیان می‌‌کرد<ref>تاریخ مدینة دمشق ج۷ ص۲۷۸-۲۸۲.</ref>. در احوال وی نوشته‌اند: {{عربی|فیه انحراف عن علی}}<ref>تاریخ الاسلام، ج۱۹، ص۷۲، خلاصة تهذیب الکمال، ج۱، ص۲۳، تاریخ دمشق، ج۷، ص۲۸۱، میزان الاعتدال، ج۴، ص۴۴۸، ۹۷۹۵، لسان المیزان، ج۶، ص۳۰۱، ۱۰۸۲.</ref>. [[حافظ ابن حجر عسقلانی]] می‌نویسد: {{عربی|کان شدید المیل إلی مذهب أهل دمشق فی المیل علی علی}}؛ او به شدت به مذهب [[اهل]] دمشق [[تمایل]] داشت از جهت [[سخت‌گیری]] و دشمنی بر علی. وی رجال را بر مبنای دشمنی با [[اهل بیت]]{{عم}} جرح و تعدیل می‌کند، هر کس از امیرالمؤمنین{{ع}} بغضی به [[دل]] داشته در نظر او «[[ثقه]]» و هر کس با امیرالمؤمنین [[دوستی]] داشته مورد [[جرح]] قرار گرفته هر چند که ثقه و [[صدوق]] باشد!


کتاب‌های الجرح و التعدیل، الضعفاء<ref>الأعلام ج۱ ص۸۱</ref>، المترجم<ref>معجم المؤلفین ج۱ ص۱۲۸</ref>، احوال الرجال، امارات النبوة و الاباطیل<ref>المستدرک علی معجم المؤلفین ص۳۳</ref> آثار او می‌‌باشند.<ref>جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]] ج۱، ص ۷۱.</ref>
و نیز می‌گوید: {{عربی|ورأیت فی نسخة من کتاب ابن حبان: حریزی المذهب. وهو ـ بفتح الحاء المهمله وکسر الراء وبعد الیاء زای ـ نسبة إلی حریز بن عثمان المعروف بالنصب}}<ref>تهذیب التهذیب، ج۱، ص۱۵۹، الکامل فی الضعفاء، ج۱، ص۳۱۰، تاریخ الاسلام، ج۱۹، ص۷۲، میزان الاعتدال، ج۱، ص۷۶، ۲۵۷.</ref> و در نسخه‌ای از کتاب [[ابن حبان]] دیدم که [جوزجانی] حریزی مذهب است ـ حریزی به فتح حاء مهمله، کسر راء و بعد از یاء زا ـ منتسب به حریز بن عثمان است که معروف به [[نصب]] می‌باشد. پس ابواسحاق جوزجانی از [[پیروان]] [[حریز بن عثمان حمصی]] است، و چنان که پیشتر بیان شد حریز با [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} [[دشمنی]] داشته و [[بغض]] خود را نسبت به ایشان [[اعلان]] می‌کرده است و نوشته‌اند: {{عربی|کان یلعن علیا سبعین مرة کل یوم}}<ref>تاریخ الاسلام، ج۱۰، ص۱۲۴، تاریخ دمشق، ج۱۲، ص۳۴۹، ۱۲۵۴، تهذیب التهذیب، ج۲، ص۲۱۰، ۴۳۶.</ref>؛ همواره [حریز] هفتاد مرتبه در هر [[روز]] علی [{{ع}}] را [[لعن]] می‌کرد. [[پیروی]] از چنین کسی به روشنی بیانگر بغض جوزجانی نسبت به امیرالمؤمنین{{ع}} است؛ لذا [[حافظ ابن حجر]] می‌گوید: {{عربی|والجوزجانی غال فی النصب}}<ref>مقدمه فتح الباری، ج۲، ص۴۰۶، {{عربی|الفصل التاسع فی سیاق اسماء من طعن من رجال هذا الکتاب}}.</ref>؛ جوزجانی در دشمنی [[زیاده روی]] داشت. در احوالات وی نوشته‌اند: {{عربی|إجتمع علی بابه أصحاب الحدیث، فأخرجت جاریة له فروجة لتذبحها فلم تجد من یذبحها، فقال: سبحان الله، فروجة لا یوجد من یذبحها، وعلی یذبح فی ضحوة نیفا وعشرین ألف مسلم}}<ref>تهذیب التهذیب، ج۱، ص۱۵۹، ۳۳۲، تاریخ الاسلام، ج۱۹، ص۷۲، تاریخ دمشق، ج۷، ص۲۸۱، ۵۴۴.</ref>؛ [[اصحاب]] [[حدیث]] بر در خانۀ او جمع شده بودند [تا از او حدیث بشنوند] [[کنیز]] او مرغی را بیرون آورد تا کسی آن را [[ذبح]] کند اما کسی را برای ذبح مرغ نیافت. [جوزجانی چون این ماجرا را دید] گفت: سبحان الله. کسی پیدا نشد یک مرغ را [به دلیل [[رقت قلب]]] ذبح کند در حالی که علی در یک روز بیش از بیست هزار نفر از [[مسلمانان]] را کشت<ref>[[سید علی حسینی میلانی|حسینی میلانی، سید علی]]، [[جواهر الکلام فی معرفة الامامة و الامام ج۱ (کتاب)|جواهر الکلام فی معرفة الامامة و الامام، ج۱]]، ص ۱۲۹؛ جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]] ج۱، ص ۷۱.</ref>.


==ابراهیم بن یعقوب جوزجانی==
[[سمعانی]] به [[اشتباه]] او را [[جریری]]، منسوب به مذهب [[محمد بن جریر طبری]] نامیده است<ref>الأنساب ج ۲ ص۵۲.</ref>. با این حال احمد بن حنبل و دیگر [[علمای اهل سنت]] از او [[تجلیل]] کرده و او را از [[محدثان]] و مصنفان [[ثقه]] به شمار آورده‌اند. او بر [[منبر]] [[مسجد دمشق]] حدیث می‌‌کرد و با احمد بن حنبل مکاتبه داشت<ref>تهذیب الکمال ج۲ ص۴۴.</ref>. البته بعضی از [[رجال‌نویسان]] به دلیل مخالفت او با [[امام علی]]{{ع}}، وی را ملامت کرده‌اند<ref>تاریخ الاسلام ج۱۹ ص۷۲.</ref>. ابراهیم مدتی در [[مکه]]، [[بصره]] و [[رمله]] سکونت داشت و در سال ۲۴۵ه به [[مصر]] نیز [[سفر]] کرد. وی در سال ۲۵۶ یا ۲۵۹ه در دمشق از دنیا رفت<ref>تاریخ مدینة دمشق ج۷ ص۲۷۸-۲۸۲.</ref>.
(متوفای سال ۲۵۹) وی از علمای بزرگ [[جرح و تعدیل]] اهل سنت است، و آراء و نظرات وی را در احوالات [[رجال]] نقل می‌کنند. وی با [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} [[دشمنی]] داشته است. در احوال وی نوشته‌اند:
{{عربی|فیه انحراف عن علی}}<ref>تاریخ الاسلام، ج۱۹، ص۷۲، خلاصة تهذیب الکمال، ج۱، ص۲۳، تاریخ دمشق، ج۷، ص۲۸۱، میزان الاعتدال، ج۴، ص۴۴۸، ۹۷۹۵، لسان المیزان، ج۶، ص۳۰۱، ۱۰۸۲.</ref>.


[[حافظ ابن حجر عسقلانی]] می‌نویسد: {{عربی|کان شدید المیل إلی مذهب أهل دمشق فی المیل علی علی}}؛
کتاب‌های الجرح و التعدیل، الضعفاء<ref>الأعلام ج۱ ص۸۱.</ref>، المترجم<ref>معجم المؤلفین ج۱ ص۱۲۸.</ref>، احوال الرجال، امارات النبوة و الاباطیل<ref>المستدرک علی معجم المؤلفین ص۳۳.</ref> آثار او می‌‌باشند<ref>جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]] ج۱، ص ۷۱.</ref>.
او به شدت به مذهب [[اهل]] دمشق [[تمایل]] داشت از جهت [[سخت‌گیری]] و دشمنی بر علی.
وی رجال را بر مبنای دشمنی با [[اهل بیت]]{{عم}} جرح و تعدیل می‌کند، هر کس از امیرالمؤمنین{{ع}} بغضی به [[دل]] داشته در نظر او «[[ثقه]]» و هر کس با امیرالمؤمنین [[دوستی]] داشته مورد [[جرح]] قرار گرفته هر چند که ثقه و [[صدوق]] باشد!
 
و نیز می‌گوید:
{{عربی|ورأیت فی نسخة من کتاب ابن حبان: حریزی المذهب. وهو-بفتح الحاء المهمله وکسر الراء وبعد الیاء زای-نسبة إلی حریز بن عثمان المعروف بالنصب}}<ref>تهذیب التهذیب، ج۱، ص۱۵۹، الکامل فی الضعفاء، ج۱، ص۳۱۰، تاریخ الاسلام، ج۱۹، ص۷۲، میزان الاعتدال، ج۱، ص۷۶، ۲۵۷.</ref>؛
و در نسخه‌ای از کتاب [[ابن حبان]] دیدم که [جوزجانی] حریزی مذهب است - حریزی به فتح حاء مهمله، کسر راء و بعد از یاء زا - منتسب به حریز بن عثمان است که معروف به [[نصب]] می‌باشد.
پس ابواسحاق جوزجانی از [[پیروان]] [[حریز بن عثمان حمصی]] است، و چنان که پیشتر بیان شد حریز با [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} [[دشمنی]] داشته و [[بغض]] خود را نسبت به ایشان [[اعلان]] می‌کرده است و نوشته‌اند:
{{عربی|کان یلعن علیا سبعین مرة کل یوم}}<ref>تاریخ الاسلام، ج۱۰، ص۱۲۴، تاریخ دمشق، ج۱۲، ص۳۴۹، ۱۲۵۴، تهذیب التهذیب، ج۲، ص۲۱۰، ۴۳۶.</ref>؛
همواره [حریز] هفتاد مرتبه در هر [[روز]] علی [{{ع}}] را [[لعن]] می‌کرد.
[[پیروی]] از چنین کسی به روشنی بیانگر بغض جوزجانی نسبت به امیرالمؤمنین{{ع}} است؛ لذا [[حافظ ابن حجر]] می‌گوید:
{{عربی|والجوزجانی غال فی النصب}}<ref>مقدمه فتح الباری، ج۲، ص۴۰۶، {{عربی|الفصل التاسع فی سیاق اسماء من طعن من رجال هذا الکتاب}}.</ref>؛
جوزجانی در دشمنی [[زیاده روی]] داشت.
 
در احوالات وی نوشته‌اند:
{{عربی|إجتمع علی بابه أصحاب الحدیث، فأخرجت جاریة له فروجة لتذبحها فلم تجد من یذبحها، فقال: سبحان الله، فروجة لا یوجد من یذبحها، وعلی یذبح فی ضحوة نیفا وعشرین ألف مسلم}}<ref>تهذیب التهذیب، ج۱، ص۱۵۹، ۳۳۲، تاریخ الاسلام، ج۱۹، ص۷۲، تاریخ دمشق، ج۷، ص۲۸۱، ۵۴۴.</ref>؛
[[اصحاب]] [[حدیث]] بر در خانۀ او جمع شده بودند [تا از او حدیث بشنوند] [[کنیز]] او مرغی را بیرون آورد تا کسی آن را [[ذبح]] کند اما کسی را برای ذبح مرغ نیافت. [جوزجانی چون این ماجرا را دید] گفت: سبحان الله. کسی پیدا نشد یک مرغ را [به دلیل [[رقت قلب]]] ذبح کند در حالی که علی در یک روز بیش از بیست هزار نفر از [[مسلمانان]] را کشت.<ref>[[سید علی حسینی میلانی|حسینی میلانی، سید علی]]، [[جواهر الکلام فی معرفة الامامة و الامام ج۱ (کتاب)|جواهر الکلام فی معرفة الامامة و الامام، ج۱]]، ص ۱۲۹.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
خط ۴۲: خط ۲۴:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:اعلام]]
[[رده:دشمنان اهل بیت]]
[[رده:رجال اهل سنت]]
۱۱۰٬۷۵۳

ویرایش