امامت - قدردان قراملکی (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

| عنوان پسین = پاسخ به شبهات [[کلامی]]: [[امامت]]

| از مجموعه =  

| زبان اصلی =  

| به کوشش =  

| مترجم =  

| مترجمان =  

| ویراستاران =  

| مذهب = شیعه

| ناشر = پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

| به همت =  

| سال نشر = چاپ اول: ۱۳۸۸ چاپ دوم: ۱۳۹۲

'''[[امامت]] (پاسخ به شبهات [[کلامی]]: [[امامت]])'''، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی [[شبهات]] پیرامون [[امامت]] با رویکرد [[کلامی]] ([[کلام فلسفی]])، می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر [[محمد حسن قدردان قراملکی]] است و [[پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی]] انتشار آن را به عهده داشته است.

== دربارهٔ کتاب ==

* کتاب حاضر، دفتر چهارم "[[امامت]]" از سلسله دفترهای "[[پاسخ به شبهات]] [[کلامی]]" می‌باشد این کتاب در یک مقدمه و شش فصل با عنوان "[[امامت]]" تدوین شده است. فصل اول آن به کلیات، فصل دوم شبهاتی پیرامون [[امامت]] و نقد آن، فصل سوم [[شبهه]] ناسازگاری [[امامت]] با اصل [[خاتمیت]]، فصل چهارم شبهاتی پیرامون اصل [[نصب]] و نقد آن، فصل پنجم [[شبهه]] در دلالت [[نصوص امامت علی]] {{ع}} (توجیهات [[مخالفان]]) و فصل ششم آن به شبهاتی پیرامون [[صفات امام]] {{ع}} اختصاص دارد.

* نگارنده در این دفتر می‌کوشد [[شبهات]] پیرامون [[امامت]] را با رویکرد [[کلامی]] ([[کلام فلسفی]]) مورد تحلیل و ارزیابی قرار دهد، البته رویکرد عمده این تحقیق [[کلامی]] است که به [[ضرورت]] گاهی از رهیافت [[عرفانی]] و [[فلسفی]] نیز سود برده است. مؤلف [[هدف]] و [[غایت]] از این تحقیق را تبیین [[عقلانی]] مسئله [[امامت]] و رفع [[شبهات]] ناظر بر آن از طرف [[برادران]] [[اهل سنت]] و طیف خاص روشنفکران می‌داند و نیز بر آن است که خواننده در این تحقیق علاوه بر دریافت پاسخ [[شبهه]] در بعضی موارد با تحلیل‌ها و نکته‌ها و پاسخ‌های جدید نویسنده نیز مواجه خواهد شد که محصول [[تأمل]] نگارنده در زوایای موضوع می‌باشد<ref>[http://bookroom.ir/book/34860/%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%AE-%D8%A8%D9%87-%D8%B4%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%AA-%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C---%D8%AF%D9%81%D8%AA%D8%B1-%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85:-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%D8%AA وبگاه پاتوق کتاب فردا]</ref>.

* '''یکم: ماهیت و [[چیستی امامت]] '''

* ب) امامت از منظر [[امامیه]]:

: ۱. چگونگی [[تعیین حاکم]] (اصل [[نصب]] یا [[انتخاب]])

: ۲. نگاه حداقلی و حداکثری به [[صفات امام]] ([[علم]] و [[عصمت]])

: ۴. امام [[واسطه فیض]] و [[قطب]] (رویکرد [[فلسفی]] – [[عرفانی]])

: ۵. [[وجوب عقلی]] یا [[نقلی]] امامت

* ج. مراتب و [[شئون امام]] و امامت

* '''دوم: [[فلسفه امامت]]'''

# عدم [[بلوغ]] کامل [[عقلی]] مخاطبان

# [[تشریع احکام]] فرعی

* '''سوم: [[ضرورت شناخت امام]]'''

* '''چهارم: [[اثبات نظریه انتصاب]] [[شیعه]]: '''

* یکم. رویکرد نقلی

* دوم. رویکرد تحلیلی و عقلی

* [[ادله]] و شواهد [[لزوم]] نصب:

# نصب عامل [[حفظ وحدت]] و [[جلوگیری از اختلافات]] قومی

# علم به شخص [[اصلح]] و لزوم معرفی و نصب آن

# اعتبار [[عصمت امام]] مقتضی نصب

# نصب لازمه [[دین خاتم]] و جاودان

# تعیین جانشین و [[وصی]] سفارش [[قرآن]]

# تعیین جانشین مبنا و رویه [[پیامبر]] در اداره [[کشور]]

# لازمه عدم [[نص]]، [[برتری]] دو [[خلیفه اول]] بر پیامبر{{صل}}

# [[کشف]] نه نصب

# اشکالات [[فقهی]] و [[حقوقی]] نظریه رقیب (انتخاب)

* مصداق نصب؟

'''فصل دوم: شبهاتی پیرامون امامت و [[نقد]] آن'''

* '''[[شبهه]] اول: [[نظریه]] [[وجوب امامت]] تعیین [[تکلیف]] بر [[خداوند]]: '''

* '''شبهه دوم: نظریه [[وجوب تعیین امام]]، بدعت‌آمیز: '''

* '''شبهه سوم: کلامی‌انگاری امامت بدعت‌آمیز: '''  

* '''شبهه چهارم: [[تکفیر]] [[مخالفان امامت]]'''

* '''شبهه پنجم: موروثی نمودن امامت'''

* [[عالمان اهل سنت]] و اعتراف به [[فضایل امامان]]

* اعترافات سه خلیفه اول

* '''شبهه ششم: [[امامت در کودکی]]: '''

* '''شبهه هفتم: [[برتری امامت بر نبوت]]: '''

* '''شبهه هشتم: [[برتری امامان شیعه]] بر [[پیامبران]]: '''

* '''[[شبهه]] نهم: استبعاد [[مقام امامت]] بدون [[نبوت]]: '''

* تحلیل و بررسی([[ولایت]] گوهر نبوت)

* '''شبهه دهم: [[امامت]] ناسازگار با [[دموکراسی]]: '''

* [[نقد]] و نظر

* نقد اول: تعدد مدلهای دموکراسی

* نسبت [[اسلام]] و [[تشیع]] با دموکراسی

* نقد سوم: تمایز امامت و [[حکومت]]

* نقد پنجم: نیاز دموکراسی [[حقیقی]] به بستر لازم

* نقد ششم: تقدیم [[حکم الهی]] بر دموکراسی

* نقد هفتم: کاستی‌های دموکراسی

* اعتراف [[اندیشوران]] [[غربی]]

* '''شبهه یازدهم: [[غیبت امام]] ناسازگار با دموکراسی: '''

* '''شبهه دوازدهم: [[مهدویت]] ناسازگار با دموکراسی: '''

# دموکراسی مقدمه و ابزار نه [[هدف]]

# [[مسلمانان]] [[اکثریت]] شهروندان جامعه مهدوی

# [[رعایت حقوق اقلیت‌ها]].

'''فصل سوم: شبهه [[ناسازگاری]] امامت با اصل [[خاتمیت]]'''

* '''شبهه اول: مبنای [[عقلی]] [[ضرورت امامت]] ناسازگار با خاتمیت: '''

* '''شبهه دوم: [[عصمت امام]] ناسازگار با خاتمیت: '''

* '''شبهه سوم: [[واجب]] الاطاعة انگاری [[امام]] ناسازگار با خاتمیت: '''

* '''شبهه چهارم: [[حجت الهی]] انگاری امامان ناسازگار با خاتمیت: '''

* تقریر شبهه

* ب) عدم [[حجیت روایات ائمه]]{{ع}}

# ادعای بدون دلیل

# جعل حجیت توسط پیامبر{{صل}}

# [[حجیت امام علی]]{{ع}} در طول حجیت پیامبر{{صل}} و [[خدا]]

* برقعی و [[تمسک]] به [[ادله نقلی]] در تقریر شبهه:

# دلالت [[قرآن]] بر خاتمیت حجت الهی؟

# [[کلام امام علی]]{{ع}} در خاتمیت حجت الهی؟

# انحصار حجت به پیامبر{{صل}} و [[عقل]]

* '''شبهه پنجم: [[الهام]] و [[ولایت باطنی امام]] ناسازگار با خاتمیت: '''

# وقوع الهام و [[ارتباط غیبی]] در غیر پیامبران

# تصریح به [[روح]] [[باطنی]] [[امامان]] در [[روایات نبوی]]

# پاسخ نقضی به [[دهلوی]] و سروش

* '''[[شبهه]] ششم: [[ولایت تشریعی امام]] ناسازگار با کمال و [[خاتمیت]] [[دین]]: '''

# [[تشریع پیامبر]]{{صل}} کاشف واقع

# [[تشریع امامان]] در طول [[تشریع نبوی]] و مکمل آن

# تشریع امامان در طول [[تشریع الهی]]

# تشریع امامان مکمل دین در جرئیات

# جمع نظریه موافقان و مخالفان

* '''شبهه هفتم: [[علم لدنی امام]] ناسازگار با خاتمیت: '''  

# تصریح [[پیامبر]] به علم لدنی امامان

# اعتراف بعض اهل سنت به [[علم غیب امام]]

# علم غیب رهاورد [[علم باطنی]]

* '''شبهه هشتم: تفوض [[شئون نبوت]] به [[امام]] ناقض خاتمیت: '''

'''فصل چهارم: شبهاتی پیرامون اصل [[نصب]] و [[نقد]] آن'''

* '''شبهه اول: نبود نصب در [[قرآن]]: '''

* یکم: وجود [[آیات]] ظاهر نصب

* '''شبهه دوم: عدم ذکر [[نام علی]]{{ع}} در فرآن: '''

* '''شبهه سوم: نبود نصب در روایات نبوی: '''

* [[حدیث]] [[خاصف النعل]]

* پنجم: [[حدیث قلم و دوات]] ([[وصیت]] نانوشته)

* هشتم: احادیث [[مرجعیت علمی]] و [[دینی]]

* '''شبهه چهارم: نصب عامل [[تفرقه]]: '''

# [[نصب خاص]] بهترین گزینه

# گذشت علی{{ع}} عامل [[حفظ وحدت مردم]]

# جواب نقضی(نصب [[خلیفه اول]] و دوم)

# پاسخ آمدی.

* '''شبهه پنجم: عدم اشتهار نصب: '''

# توجیه نصب توسط بعض [[صحابه]]

# اعتراف [[حضرت علی]]{{ع}} و بعض صحابه به [[نص]]

# عدم ملازمه ترک نص با [[کفر]]

* '''[[شبهه]] ششم: [[بیعت صحابه]] و [[مردم]] با کاندیدای [[سقیفه]] ([[ابوبکر]]): '''

# [[شتابزدگی در تشکیل سقیفه]] و غیرمشروع بودن آن

# انگیزه‌های [[دنیوی]] در [[بیعت]] سقیفه

# [[بیعت با اکراه]] و [[اجبار]]

# مخالفان کاندیدای سقیفه

# تأملی در [[حدیث]]«[[لا تجتمع امتی علی الخطا]]»

# اختفای نص و [[فراموشی]] آن

# جلوگیری از شیوع نظریه«نص»

# [[قرائت]] [[سکولار]] از نص

# حذف علی{{ع}} به بهانه‌های واهی

* '''شبهه هفتم: عدم [[احتجاج]] حضرت به اصل [[نصب]]:'''

* یکم: روایاتی با واژگان نصب، [[عهد]]، اختصاص، [[اصطفا]]، [[اختیار]] و أخذ

* حدیث [[امیرالمؤمنین]]

* نتیجه‌گیری

* '''شبهه هشتم: عدم [[اقدام]] حضرت برای [[تصدی]] [[حکومت]]: '''

# [[تحصن]] در [[خانه حضرت زهرا]]{{س}}

# [[استنکاف]] از بیعت

# فعالیت محرمانه و علنی و [[مبارزه مسلحانه]]

# نصوص حضرت درباره امامت

* '''شبهه نهم: [[سکوت حضرت علی]]{{ع}}: '''

# نبود [[انصار]]

# فرانرسیدن وقت لازم

# گذشت از [[حق]] خویش

* '''شبهه دهم: پذیرش [[بیعت ابوبکر]] توسط [[حضرت علی]]{{ع}}: '''

# [[جلوگیری از انحراف]] و کفر

# [[حفظ]] [[وحدت اسلامی]]

# جلوگیری از [[خون‌ریزی]]

# عدم اعتبار [[اجماع]]

* '''شبهه یازدهم: شرکت در شورای [[تعیین خلیفه]] سوم: '''

# [[پرهیز]] از [[اختلاف]] و [[حفظ وحدت]]

# نقض دیدگاه [[خلیفه دوم]]

# رفع [[اتهام]] [[استبداد به رأی]]

# نصوص و [[رفتار]] حضرت ناقض [[مشروعیت خلفا]]

* '''شبهه دوازدهم: نپذیرفتن حکومت بعد از [[قتل]] [[خلیفه سوم]]: '''

# استنکاف از [[سیره]] خلفای پیشین

# اتمام حجت

# رفع اتهام [[حرص]] در حکومت

# [[گلایه]] از مردم

# [[نفی]] صلاحیت مردم و [[استهزا]]

* '''شبهه سیزدهم: [[همکاری]] حضرت با خلفای وقت: '''

* '''شبهه چهاردهم: [[اقتدا]] به [[نماز]] [[خلفا]]: '''

# نفی اقتدا

# لازمه عدم حضور در جماعات اختلاف [[مسلمانان]]

# عدم حضور به منزله ترک [[فریضه]] [[دینی]]

# [[صحت]] [[نماز]]

* '''[[شبهه]] پانزدهم: رابطه فامیلی با [[خلیفه دوم]]: '''

# تردید در [[سند حدیث]]

# عدم دلالت بر مدعا

# تصریحات حضرت به [[غصب حق]] خویش

# [[تهدید]] و [[اکراه]]

# جواب نقضی

* '''شبهه شانزدهم: نام‌گذاری حضرت سه فرزند خود به نام‌های [[خلفا]]: '''

# عدم دلالت بر مدعا و ساده انگاری مسئله

# شایع بودن نام‌گذاری به اسامی مخالفان

# [[تحمیل]] نام‌گذاری

# [[عثمان]] نام [[برادر]] حضرت

# قصد توریه

* '''شبهه هفدهم: [[ستایش]] و [[تمجید]] از خلفا: '''

# عدم ذکر [[روایات]] [[افضلیت]] در [[منابع شیعه]]

# [[تعارض]] با روایات دیگر [[اهل تسنن]]

* تحلیل روایت ثقفی(فتولٌی [[ابوبکر]])

* '''شبهه هجدهم: تعارض [[نصوص]] [[خلافت]]: '''

# عدم گزارش روایات [[خلافت ابوبکر]] در منابع [[شیعی]]

# گزارش مخدوش در [[منابع اهل سنت]]

# اعتراف [[اهل سنت]] به عدم [[نص]]

# عدم استناد ابوبکر و [[عمر]]

# اعتراف [[خلیفه اول]]

# اعتراف خلیفه دوم و دیگران به نص علی{{ع}}.

'''فصل پنجم: شبهه در دلالت [[نصوص امامت علی]]{{ع}}(توجیهات مخالفان)'''

* '''توجیه اول: بیان [[اولویت]] و [[احقیت]]: '''

* [[نقد]] و نظر

# تعارض با [[سیره امام]]{{ع}}

# تعارض با مواضع بعض [[صحابه]] و دیگر [[امامان]]

# محذور توجیه کنندگان بین علی{{ع}}و بعض صحابه

# عدم دلالت [[اثبات]] شی بر [[نفی]] ماعدا

* '''توجیه دوم: حمل بر کاندیداتوری: '''

# اصالت تأسیسی و احترازی در [[قانون گذاری]]

# ظهور بل نص روایات در [[جعل]] و انشاء

# تعارض با [[سیره]] حضرت

# [[تفسیر]] [[سکولار]] از [[امامت]]

* '''توجیه سوم: اختصاص امامت بر امر [[هدایت]] و [[مرجعیت علمی]] و دینی: '''

# تفکیک امامت و خلافت

# تفکیک امامت و [[حکومت]] سکولار

# تفکیک نصوص [[پیامبر]] از [[امور دنیوی]] و دینی ([[قرائت]] سکولار صحابه)

* '''توجیه چهارم: [[جوانی]] حضرت: '''

* اعتراف [[خلیفه اول]] و دوم بر صلاحیت علی{{ع}}

* '''توجیه پنجم: [[اهل مزاح]] بودن حضرت: '''

* '''توجیه ششم: عدم پذیرش [[عرب]]: '''

* '''توجیه هفتم: [[دوست داشتن]] [[قبیله]] [[عبدالمطلب]]: '''

* '''توجیه هشتم: [[کراهت]] جمع [[نبوت]] و [[امامت]] در یک [[خاندان]]: '''

* '''توجیه نهم: اصل ترتب(دو مرحله و [[اولویت]] برای [[خلافت]]): '''

* '''توجیه دهم: اصل [[ضرورت]] و [[حکم ثانوی]]: '''

* [[ادله]] این دیدگاه ([[بیعت]] مشروعیت‌زا)

* '''توجیه یازدهم: امامت حضرت متوقف به [[اقدام]]: '''

* '''توجیه دوازدهم: امامت حضرت متوقف به [[بیعت مردم]] ([[مشروعیت سیاسی]]): '''

* [[نقد]] و نظر

* '''توجیه سیزدهم: ادعای [[نسخ]] [[امامت علی]]{{ع}}: '''

* '''توجیه چهاردهم: [[تعارض]] [[نصوص]]: '''

* '''توجیه پانزدهم: [[اثبات]] مطلق خلافت نه [[خلافت بلافصل]]: '''

* '''توجیه شانزدهم: اختصاص امامت به [[ولایت معنوی]]: '''

* '''شیهه اول: [[انکار علم غیب امامان]]:'''

# قرائت متفاوت از [[حقیقت امامت]]

# اعتبار [[علم غیب]] در حوزه [[دین]]

# [[فلسفه امامت]] ملازم با علم غیب

# علم غیب رهاورد [[ولایت باطنی امام]]

# علم غیب لازمه صفت [[عصمت]] و [[حجت الهی]]

# [[روایات]] مثبت [[علم غیب امامان]]

* '''[[شبهه]] دوم: علم غیب امامان مجعول [[متکلمان]]: '''

* '''شبهه سوم: [[نفی علم غیب]] در بعض روایات: '''

# توجه به مخاطب مقصّره

# توجه به مخاطب غالی

# [[نفی]] [[علم استقلالی]] نه تابع

# نفی [[علم فعلی]] نه مطلق

* '''شبهه چهارم: عدم اعتبار علم غیب در [[امام]] و امامت: '''

# فرو کاستن [[مقام امامت]] به [[حاکم]] و شخص عادی

# [[مخالفت]] با روایات

# [[ناسازگاری]] با فلسفه امامت

* '''شبهه پنجم: ناسازگاری علم غیب با بعض [[اعمال]] [[ائمه اطهار]]: '''

# دیدگاه‌های مختلف در [[علم غیب امام]]

# معذورات [[عمل به علم]] [[غیب]]

* شبهه [[علم امام حسین]] و [[مسلم بن عقیل]]

* '''[[شبهه]] ششم: شبهه عدم استفاده امامان از صفات فرابشری در معرفی خود: '''

* '''شبهه هفتم: [[انکار عصمت امامان]]: '''

* '''شبهه هشتم: [[تعارض]] [[عصمت امامان]] با [[روایات]] و [[ادعیه]]: '''

# [[کلام]] حضرت بیان یک اصل کلی و نه شخصی

# امکان صدور [[خطا]] در صورت عدم [[یاری خدا]]

# [[نصوص]] دیگر حضرت دال بر [[عصمت]]

* تقریر دیگر شبهه: اعتراف امامان به [[گناهان]] در ادعیه

# [[تفسیر عرفانی]]

# حمل بر [[استغفار]] دفعی

# استغفار ازکناهان [[امت]]

# عدم امکان حمل بر ظاهر [[دعاها]]

# نقض در [[دعاهای پیامبر]]{{صل}}

* '''شبهه نهم: [[انکار]] [[حجت]] انگاری امامان: '''

* '''شبهه دهم: اختصاص [[حجیت]] به [[امور عبادی]] و فردی: '''

* '''شبهه یازدهم: نسبت بقا و [[حفظ]] [[زمین]] و [[آسمان‌ها]] به امامان: '''

* [[پاسخ شبهه]] [[حافظ]] [[جهان]] پیش از امامان

* '''شبهه دوازدهم: انکار [[ولایت تکوینی]] امامان: '''

# ولایت تکوینی رهاورد [[قرب الهی]]

# تجربه‌های عادی و [[عرفانی]]

# اعتراف [[اشاعره]]

# [[قرآن]] و ولایت تکوینی غیر [[پیامبران]]

# تبیین ولایت تکوینی از طریق علیت طولی یا مظهریت

* فهرست آیات

* فهرست روایات