|
|
| (۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| '''فهرست جدید:'''
| |
|
| |
| ==مقدمه و زمینه تاریخی==
| |
| ===اهمیت شیعیان نخلی در مدینه منوره===
| |
| شیعیان نخلی یکی از مهم‌ترین گروه‌های شیعی ساکن در مدینه منوره هستند که علی‌رغم فشارها و محدودیت‌های تاریخی، همچنان به حفظ هویت مذهبی و فرهنگی خود ادامه می‌دهند. اهمیت این گروه از چند جنبه قابل بررسی است:
| |
|
| |
| # '''پیشینه تاریخی''': شیعیان نخلی از ساکنان اصیل مدینه منوره محسوب می‌شوند که برخی نسب آنها را به قبیله هُذَیل و برخی به انصار مدینه می‌رسانند. حضور تاریخی آنها در این شهر مقدس، به دوران پیش از اسلام باز می‌گردد.
| |
| # '''جمعیت قابل توجه''': بر اساس آمارهای موجود، از جمعیت ۱.۶ میلیون نفری مدینه منوره (که ۵۰۰ هزار نفر آن غیر سعودی هستند)، حدود ۱۵ درصد را شیعیان تشکیل می‌دهند که از این میان ۹ درصد متعلق به نخلیون است.
| |
| # '''پایداری فرهنگی''': نخلیون علی‌رغم فشارهای مختلف تاریخی و اجتماعی، توانسته‌اند هویت مذهبی و فرهنگی خود را حفظ کنند. این پایداری در شرایطی که بسیاری از جوامع شیعی در مناطق دیگر تحت فشار تغییر مذهب داده‌اند، قابل توجه است.
| |
| # '''نقش اجتماعی''': نخلیون در زندگی اجتماعی مدینه منوره نقش فعالی دارند و علی‌رغم محدودیت‌ها، در تعامل سازنده با سایر گروه‌های مذهبی و اجتماعی هستند. آنها در عین حفظ هویت شیعی خود، به دنبال همزیستی مسالمت‌آمیز با سایر ساکنان مدینه هستند.
| |
|
| |
| ===پیشینه تاریخی نخلیون در مدینه===
| |
| نخلیون از ساکنان قدیمی مدینه منوره هستند که پیشینه تاریخی آنها به دوران قبل از اسلام باز می‌گردد. بر اساس منابع تاریخی، نخلیون از دو ریشه عمده نشأت گرفته‌اند:
| |
| ====خاستگاه قبیله‌ای====
| |
| * برخی منابع، از جمله سمعانی در کتاب «الأنساب»، نسب نخلیون را به قبیله هُذَیل می‌رسانند
| |
| * گروهی دیگر آنها را از نسل انصار مدینه می‌دانند، چنانکه برخی از آنها تا امروز لقب خزرجی (منسوب به قبیله خزرج) را حفظ کرده‌اند
| |
|
| |
| ====حضور تاریخی در مدینه====
| |
| * در دوره فاطمیان (از سال ۳۵۹ هجری) با تسلط آنها بر حجاز، نقش شیعیان در مدینه پررنگ‌تر شد
| |
| * در سال ۳۶۰ هجری، طاهر بن مسلم حسنی به امارت مدینه منصوب شد
| |
| * با ورود خاندان قیشانی از عراق که از رؤسای شیعیان دوازده امامی بودند، موقعیت شیعیان تقویت شد
| |
| * امارت مدینه تا مدت‌ها در دست خاندان شیعی بنی مهنا و سپس آل سنان بود
| |
|
| |
| ====دوران افول====
| |
| * با روی کار آمدن حکومت مملوکی، محدودیت‌هایی برای شیعیان اعمال شد
| |
| * در سال ۷۵۰ هجری، سعد بن جماز با تولی امارت، فشار بر شیعیان را افزایش داد
| |
| * در دوره عثمانی و سپس سعودی، این محدودیت‌ها ادامه یافت
| |
|
| |
| با وجود همه این فراز و نشیب‌های تاریخی، نخلیون توانسته‌اند حضور خود را در مدینه منوره حفظ کنند و به عنوان بخشی از بافت اجتماعی و فرهنگی این شهر مقدس به حیات خود ادامه دهند.
| |
|
| |
| ==هویت و جمعیت شناسی نخلیون==
| |
| ===ریشه نام نخلی و نخلیون===
| |
| واژه "نخلی" و جمع آن "نخلیون" از ریشه‌ای کهن در تاریخ مدینه منوره برخوردار است. بر اساس منابع تاریخی و اسناد موجود:
| |
|
| |
| ====ریشه نام‌گذاری====
| |
| * این نام برگرفته از نخل‌های مدینه است که از زمان یثرب، پیش از اسلام، این شهر به داشتن آنها شهرت داشت
| |
| * نام نخلی یادآور پیشه اصلی ساکنان قدیم مدینه در کشاورزی و نخل‌داری است
| |
|
| |
| ====کاربرد رسمی====
| |
| * در اسناد و مدارک رسمی حکومتی، نام این گروه "النخلیون" (جمع) و "نخلی" (مفرد) ثبت شده است
| |
| * این نام‌گذاری در کتب تاریخی و انساب نیز به همین صورت آمده است
| |
|
| |
| ====تحریف‌های نادرست====
| |
| * برخی افراد به قصد تحقیر، واژه "نخلی" را به "نخولی" تغییر داده‌اند
| |
| * اصطلاح عامیانه "نخاوله" نیز که بر سر زبان‌ها افتاده، ریشه در زبان فصیح عربی ندارد
| |
| * این تحریف‌ها با هدف تخریب هویت این گروه صورت گرفته است
| |
|
| |
| ====افتخار به نام====
| |
| * نخلیون به این نام افتخار می‌کنند زیرا:
| |
| ** یادآور پیشینه تاریخی آنها در مدینه است
| |
| ** نشان‌دهنده ارتباط آنها با کار شریف کشاورزی است
| |
| ** پیوند آنها را با انصار پیامبر(ص) یادآوری می‌کند
| |
|
| |
| ===شاخه‌ها و خاندان‌های نخلی===
| |
| نخلیون به یازده شاخه اصلی تقسیم می‌شوند که هر شاخه شامل چندین خاندان است:
| |
|
| |
| ====شاخه شُرَیمی====
| |
| * خاندان‌های: خوالده، ملابین، کرفه، طبلان، بیت وائل
| |
| * خاندان‌های: جداعین، قرینه، بیت محاشی، علیان، طریف
| |
| * خاندان‌های: حکاریه، بقاقیر، جوایده، بیت نضیری
| |
| * خاندان‌های: نویقات، دواخین، بیت حسون، بیت عصاری، کوابیس
| |
|
| |
| ====شاخه دراوشه====
| |
| * خاندان‌های: عبابیش، ذوی خلیفه، بدیر حرم، بدیهان
| |
|
| |
| ====شاخه دواوید====
| |
| * خاندان‌های: فلسه، بیت مناش، حرابیه (حربی)
| |
| * خاندان‌های: حمارین، جواعده، صویان، فحلان
| |
| * خاندان‌های: بیت جبین، نواجی، بیت رومی
| |
|
| |
| ====شاخه محاربه====
| |
| * خاندان‌های: محاسنه، هواجیج
| |
|
| |
| ====شاخه زوابعه====
| |
| * خاندان‌های: حمزه، براهیم، سلمی، شلالید
| |
|
| |
| ====شاخه اصابعه====
| |
| * خاندان‌های: بیت حریقه، بیت ملائکه، بیت عسائی
| |
| * خاندان‌های: بیت صابرین، شوام، لولو، کرادیه
| |
| * خاندان‌های: شرقی، جید، بناجیه
| |
|
| |
| ====شاخه وتشه====
| |
| * خاندان‌های: بیت اصبع، بیت صاوی
| |
|
| |
| ====شاخه زیره====
| |
| * خاندان‌های: سطحان، جواعده
| |
|
| |
| ====شاخه جرافیه====
| |
| * خاندان‌های: ذوی سالم، ذوی عبدالله، ذوی احمد
| |
| * خاندان‌های: ذوی حسین، کساسیر
| |
|
| |
| ====شاخه معاریف====
| |
| * خاندان‌های: اواق، ذوی عبدالله، ملایحه، ذوی احمد رجب
| |
|
| |
| ====شاخه فار====
| |
| * خاندان‌های: مزینی، بیت ناشی، مدارسه، مراوحه
| |
| * خاندان‌های: سعدی، قصران، طولان، بیت مسعد
| |
| * خاندان‌های: بیت ابو عامر، بغیل
| |
|
| |
| این تقسیم‌بندی خاندانی نشان‌دهنده ساختار اجتماعی پیچیده و ریشه‌دار نخلیون در مدینه منوره است که طی قرن‌ها حفظ شده است.
| |
|
| |
| ===جمعیت و پراکندگی نخلیون در مدینه===
| |
| بر اساس آمار موجود در مقاله، وضعیت جمعیتی نخلیون در مدینه منوره به شرح زیر است:
| |
|
| |
| ====آمار کلی====
| |
| * جمعیت کل مدینه منوره: ۱.۶ میلیون نفر
| |
| * تعداد غیر سعودی‌ها: ۵۰۰ هزار نفر
| |
| * درصد کل شیعیان (شامل اشراف و دیگران): ۱۵٪
| |
| * درصد نخلیون از کل جمعیت: ۹٪
| |
|
| |
| ====رشد جمعیت====
| |
| * بنا به گفته ممدوح حربی، جمعیت نخلیون در سال‌های اخیر افزایش یافته است
| |
| * عوامل رشد جمعیت:
| |
| ** ازدواج در سنین پایین
| |
| ** تسهیل امور ازدواج
| |
| ** برگزاری ازدواج‌های گروهی
| |
|
| |
| ====پراکندگی جغرافیایی====
| |
| * نخلیون بخشی از جامعه بزرگ‌تر شیعیان سعودی هستند که در مناطق مختلف حضور دارند:
| |
| ** منطقه شرقی
| |
| ** مدینه منوره و حومه
| |
| ** در میان قبایل حرب و جهینه
| |
| ** منطقه ینبع البحر
| |
| ** نجران (در میان قبایل یام)
| |
| ** مناطق جنوبی و غربی عربستان
| |
|
| |
| ====ترکیب اجتماعی====
| |
| * نخلیون از نظر وضعیت مالی و اجتماعی در سطوح مختلف قرار دارند
| |
| * در کنار آنها، اشراف و سادات بنی‌هاشم نیز در مدینه و مکه حضور دارند که برخی همچنان پیرو مذهب تشیع هستند.
| |
|
| |
| ==جغرافیای سکونت نخلیون==
| |
| ===محله‌های شیعه‌نشین در مدینه منوره===
| |
| ===روستاها و مناطق اطراف مدینه===
| |
|
| |
| ==فرهنگ و آداب و رسوم==
| |
| ===مجالس و مراسم مذهبی===
| |
| ===سنت‌های اجتماعی نخلیون===
| |
|
| |
| ==چالش‌ها و مشکلات==
| |
| ===فشارهای مذهبی و اجتماعی===
| |
| ===تخریب اماکن مقدس===
| |
| ===محدودیت‌های فرهنگی و مذهبی===
| |
|
| |
| ==استقامت و پایداری نخلیون==
| |
| ===حفظ هویت شیعی===
| |
| ===تداوم حیات فرهنگی و اجتماعی===
| |
|
| |
|
| |
|
| |
| == مقدمه == | | == مقدمه == |
| نخاوله نام طایفه‌ای است از [[شیعه]] که در حومۀ [[مدینه]] [[زندگی]] می‌کنند و مورد بی‌مهری از سوی اهالی مدینه قرار می‌گیرند. اینان خود را از [[فرزندان]] [[انصار]] می‌دانند و مدّعی‌اند پیشینیان آنان در نخلستان‌هایی که ملکیّت آنها از [[امام حسن مجتبی]]{{ع}} بوده کار می‌کرده‌اند. | | نخاوله نام طایفه‌ای است از [[شیعه]] که در حومۀ [[مدینه]] [[زندگی]] می‌کنند و مورد بی‌مهری از سوی اهالی مدینه قرار می‌گیرند. اینان خود را از [[فرزندان]] [[انصار]] می‌دانند و مدّعی‌اند پیشینیان آنان در نخلستان‌هایی که ملکیّت آنها از [[امام حسن مجتبی]]{{ع}} بوده کار می‌کرده‌اند. |
