راه تعیین امام: تفاوت میان نسخه‌ها

گاهی منظور از اجماع، ‌ اجماع تمامی افراد «[[اهل حل و عقد]]»<ref>مقصود از اهل حل و عقد، علماء، رؤسا چهره‌های برجسته مردم هستند: أهل الحل والعقد من العلماء والرؤساء ووجوه الناس. (تفتازانی، مسعود، شرح المقاصد فی علم الکلام، ج ۲، ص۲۷۲).</ref> از تمامی شهرهای [[اسلامی]] است و در غیر این صورت اجماع تام محقق نخواهد شد<ref>ابویعلی، فراء، المعتمد فی اصول الدین، ص۱۳۹.</ref>. برخی اجماع را به جمهور<ref>مقصود از جمهور در این دیدگاه، اغلب افراد گروه اهل حل و عقد است نه همه آنها.</ref> «اهل حل و عقد» محقق دانسته‌اند اما این دیدگاه را با روشی که [[خلیفه اول]] [[انتخاب]] شد، رد نموده است<ref>{{عربی|فقالت طائفة: لاتنعقد إلّا بجمهور أهل العقد والحلّ من کلّ بلد، لیکون الرضا به عامّاً، والتسلیم لإمامته إجماعاً، وهذا مذهب مدفوع ببیعة أبی بکر عنه علی الخلافة باختیار من حضرها، ولم ینتظر ببیعته قدوم غائب عنها}}، ماوردی، الأحکام السلطانیّة، ص۳۳.</ref>. به همین جهت [[اجماع]] جمهور [[اهل حل و عقد]] را شرط ندانسته و [[انتخاب]] از سوی برخی آنها را معتبر می‌دانند<ref>{{عربی|لنا إجماع أهل الحل و العقد و إن کان من البعض}}، تفتازانی، سعد الدین، شرح المقاصد، ج‏۵، ص۲۶۳؛ دلیل شان این است که در روز سقیفه عمر به تنهایی ابوبکر را انتخاب نمود و با او بیعت کرد و هیچ یکی از صحابه بیعت وی را انکار نکردند: {{عربی|فإن عقدها واحد من أهل الحل والعقد فذلک ثابت ویلزم الغیر فعله.. ودلیلنا أن عمر رضی الله عنه عقد البیعة لأبی بکر ولم ینکر أحد من الصحابة ذلک}}، قرطبی، محمد، الجامع لاحکام القرآن، ج۱، ص۲۶۹؛ چنانچه عبد الرحمن بن عوف تنها با عثمان بیعت کرد.</ref>. پس در این صورت، [[بیعت]] یک یا دو نفر از اهل حل و عقد کافی است و بر سایر [[مسلمانان]] [[واجب]] است که از [[خلیفه]] و [[امام]] منتخب [[پیروی]] نمایند<ref>{{عربی|بل الواحد والإثنین من أهل الحل والعقد کاف فی ثبوت الإمامة ووجوب اتباع الإمام علی أهل الإسلام وذلک لعلمنا أن الصحابة مع صلابتهم فی الدین وشدة محافظتهم علی أمور الشرع کما هو حقها اکتفوا فی عقد الإمامة بذلک المذکور من الواحد والإثنین کعقد عمر لأبی بکر وعقد عبد الرحمن بن عوف لعثمان}}، ایجی، عبد الرحمن بن احمد، کتاب المواقف، ج۳، ص۵۹۴.</ref>.