ضرورت عصمت در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱۰۴: خط ۱۰۴:
اعتقاد به عصمت اختصاص به [[مکتب تشیع]] ندارد، بلکه عده‌ای از بزرگان [[اهل سنت]] [[اعتقاد]] ما را پذیرفته‌اند<ref>شرح معانی الآثار، ج۴، ص۲۸۹.</ref>؛ هر چند قول این افراد خلاف مشهور اهل سنت است<ref>البته باید توجه داشت که ما در موضوعات اعتقادی توحید، عدل، نبوت، امامت و معاد به روایت و کلام علماء عامه ولو مختصر نیازی نداریم و این که گاهی به کلمات آنان اشاره می‌کنیم، به خاطر دفع شبهات و اثبات حقانیت مکتب اهل بیت{{عم}} است.</ref>.
اعتقاد به عصمت اختصاص به [[مکتب تشیع]] ندارد، بلکه عده‌ای از بزرگان [[اهل سنت]] [[اعتقاد]] ما را پذیرفته‌اند<ref>شرح معانی الآثار، ج۴، ص۲۸۹.</ref>؛ هر چند قول این افراد خلاف مشهور اهل سنت است<ref>البته باید توجه داشت که ما در موضوعات اعتقادی توحید، عدل، نبوت، امامت و معاد به روایت و کلام علماء عامه ولو مختصر نیازی نداریم و این که گاهی به کلمات آنان اشاره می‌کنیم، به خاطر دفع شبهات و اثبات حقانیت مکتب اهل بیت{{عم}} است.</ref>.


عینی [[حنفی]] در عمدة القاری در اعتقادش پیرامون [[عصمت انبیاء]] می‌نویسد: {{عربی|مذهبي ان الأنبياء معصومون من الكبائر والصغائر، قبل النبوة و بعدها}}<ref>عمدة القاری، ج۱۸، ص۹.</ref>. در همین راستا، صاحب مرقاة المفاتیح نیز از [[ابن حجر]] می‌نویسد: {{عربی|فإن الأصح المختار عند المحققين أن الأنبياء - صلوات الله و سلامه عليهم - معصومون قبل النبوة و بعدها من كبائر الذنوب و صغائر عمدها و سهوها}}<ref>مرقاة المفاتیح شرح مشکاة المصابیح، ج۵، ص۱۷۲۰، شرح حدیث ۲۴۸۲.</ref>.
عینی [[حنفی]] در عمدة القاری در اعتقادش پیرامون [[عصمت انبیاء]] می‌نویسد: {{عربی|مذهبي ان الأنبياء معصومون من الكبائر والصغائر، قبل النبوة و بعدها}}؛ [[اعتقاد]] من پیرامون [[انبیاء]] این است که آنان از [[گناهان کبیره]] و صغیره معصوم‌اند، چه قبل از [[نبوت]] و چه پس از آن<ref>عمدة القاری، ج۱۸، ص۹.</ref>. در همین راستا، صاحب مرقاة المفاتیح نیز از [[ابن حجر]] می‌نویسد: {{عربی|فإن الأصح المختار عند المحققين أن الأنبياء - صلوات الله و سلامه عليهم - معصومون قبل النبوة و بعدها من كبائر الذنوب و صغائر عمدها و سهوها}}؛ همانا قول صحیح‌تری که توسط محققان و اندیشمندان [[انتخاب]] شده، این است که انبیاء {{عم}} قبل از نبوت و پس از آن از گناهان کبیره و [[گناهان]] صغیره، چه عمدی و چه [[سهوی]] معصوم‌اند<ref>مرقاة المفاتیح شرح مشکاة المصابیح، ج۵، ص۱۷۲۰، شرح حدیث ۲۴۸۲.</ref>.


زرقانی، یکی از علماء بزرگ [[فرقه]] مالکیه در شرح خود بر کتاب موطأ مالک می‌نویسد: {{عربی|إنه معصوم من الذنوب بعد النبوة و قبلها و كبيرها و صغيرها و عمدها و سهوها على الأصح، في ظاهره و باطنه، سره وجهره، جده و مزحه و رضاه و غضبه كيف؟ وقد أجمع الصحب على اتباعه والتأسي به في كل ما يفعله}}<ref>شرح الزرقانی، ج۷، ص۳۲۷.</ref>؛ بر اساس قول صحیح، [[پیامبر]]{{صل}} پس از [[نبوت]] و پیش از آن از [[گناهان کبیره]] و صغیره، عمداً و یا سهواً در ظاهر و [[باطن]]، خفا و آشکار، در حالت جدی و شوخی و [[خشنودی]] و [[غضب]]... [[معصوم]] است. چگونه ممکن است او معصوم نباشد در حالی که همه [[صحابه]] بر [[تبعیت]] از او و [[تأسی]] به او در تمام افعالش [[اجماع]] دارند؟
زرقانی، یکی از علماء بزرگ [[فرقه]] مالکیه در شرح خود بر کتاب موطأ مالک می‌نویسد: {{عربی|إنه معصوم من الذنوب بعد النبوة و قبلها و كبيرها و صغيرها و عمدها و سهوها على الأصح، في ظاهره و باطنه، سره وجهره، جده و مزحه و رضاه و غضبه كيف؟ وقد أجمع الصحب على اتباعه والتأسي به في كل ما يفعله}}<ref>شرح الزرقانی، ج۷، ص۳۲۷.</ref>؛ بر اساس قول صحیح، [[پیامبر]]{{صل}} پس از [[نبوت]] و پیش از آن از [[گناهان کبیره]] و صغیره، عمداً و یا سهواً در ظاهر و [[باطن]]، خفا و آشکار، در حالت جدی و شوخی و [[خشنودی]] و [[غضب]]... [[معصوم]] است. چگونه ممکن است او معصوم نباشد در حالی که همه [[صحابه]] بر [[تبعیت]] از او و [[تأسی]] به او در تمام افعالش [[اجماع]] دارند؟
خط ۱۱۳: خط ۱۱۳:
# [[صحابه رسول الله]]{{صل}} بر [[وجوب]] تبعیت و تأسی به ایشان به نحو اطلاق اجماع دارند و این اجماع دلیلی [[قطعی]] بر [[عصمت]] آن حضرت است؛ زیرا اگر کم‌ترین احتمال [[اشتباه]] و [[سهو]] در قول یا فعل [[رسول الله]]{{صل}} می‌دادند، ایشان را به صورت مطلق [[قدوه]] و [[اسوه]] خود برنمی‌گزیدند.
# [[صحابه رسول الله]]{{صل}} بر [[وجوب]] تبعیت و تأسی به ایشان به نحو اطلاق اجماع دارند و این اجماع دلیلی [[قطعی]] بر [[عصمت]] آن حضرت است؛ زیرا اگر کم‌ترین احتمال [[اشتباه]] و [[سهو]] در قول یا فعل [[رسول الله]]{{صل}} می‌دادند، ایشان را به صورت مطلق [[قدوه]] و [[اسوه]] خود برنمی‌گزیدند.


وی در ادامه به نقل کلام حافظ سبکی پرداخته و می‌گوید: {{عربی|إجتمعت الأمة على عصمة الانبياء فيما يتعلق بالتبليغ و غيره من الكبائر والصغائر والخسة والمداومة على الصغائر من صغائر لا تحط من رتبتهم، خلاف ذهب المعتزلة و كثير من غيرهم إلى جوازها. والمختار المنع، لأنا أمرنا بالإقتداء بهم فيما يصدر عنهم، فكيف يقع منهم ما لا ينبغي. و من جوزه لم يجوزه بنص و لا دليل}}<ref>شرح الزرقانی، ج۷، ص۳۲۸.</ref>؛ [[امت اسلامی]] بر [[پاکی]] [[انبیاء]] از [[گناهان بزرگ]] و کوچک و پستی‌ها و در امور [[تبلیغی]] و غیر تبلیغی اجماع دارند، اما در [[ارتکاب گناهان]] کوچکی که موجب وهن و سبکی [[پیامبر]] نشود، [[اختلاف]] نظر وجود دارد. [[معتزله]] و بسیاری از [[اشاعره]] معتقد به جواز ارتکاب آن [[گناهان]] هستند و قولی که ما [[انتخاب]] کردیم ممنوعیت چنین گناهانی است؛ چراکه ما [[مأمور]] به تبعیت از آنها در هر عملی که انجام می‌دهند هستیم و چطور [[اعمال ناشایست]] از آنها سر بزند در حالی که از طرفی ارتکاب آن [[اعمال]] جایز نیست و از طرف دیگر ما نیز [[مأمور]] به [[اقتدا]] باشیم.
وی در ادامه به نقل کلام حافظ سبکی پرداخته و می‌گوید: {{عربی|إجتمعت الأمة على عصمة الانبياء فيما يتعلق بالتبليغ و غيره من الكبائر والصغائر والخسة والمداومة على الصغائر من صغائر لا تحط من رتبتهم، خلاف ذهب المعتزلة و كثير من غيرهم إلى جوازها. والمختار المنع، لأنا أمرنا بالإقتداء بهم فيما يصدر عنهم، فكيف يقع منهم ما لا ينبغي. و من جوزه لم يجوزه بنص و لا دليل}}؛ [[امت اسلامی]] بر [[پاکی]] [[انبیاء]] از [[گناهان بزرگ]] و کوچک و پستی‌ها و در امور [[تبلیغی]] و غیر تبلیغی اجماع دارند، اما در [[ارتکاب گناهان]] کوچکی که موجب وهن و سبکی [[پیامبر]] نشود، [[اختلاف]] نظر وجود دارد. [[معتزله]] و بسیاری از [[اشاعره]] معتقد به جواز ارتکاب آن [[گناهان]] هستند و قولی که ما [[انتخاب]] کردیم ممنوعیت چنین گناهانی است؛ چراکه ما [[مأمور]] به تبعیت از آنها در هر عملی که انجام می‌دهند هستیم و چطور [[اعمال ناشایست]] از آنها سر بزند در حالی که از طرفی ارتکاب آن [[اعمال]] جایز نیست و از طرف دیگر ما نیز [[مأمور]] به [[اقتدا]] باشیم<ref>شرح الزرقانی، ج۷، ص۳۲۸.</ref>. پس حافظ سبکی نیز بر خلاف جمهور [[اهل سنت]] [[پیامبران]] را [[معصوم]] می‌داند و [[معتقد]] است که اگر انجام [[گناهان]] کوچک برای [[پیامبر]] جایز باشد، باید [[ادله]] اقتدا و [[تبعیت]] از ایشان تخصیص بخورد و حال آن‌که هیچ دلیلی بر چنین تخصیصی وجود ندارد.
 
پس حافظ سبکی نیز بر خلاف جمهور [[اهل سنت]] [[پیامبران]] را [[معصوم]] می‌داند و [[معتقد]] است که اگر انجام [[گناهان]] کوچک برای [[پیامبر]] جایز باشد، باید [[ادله]] اقتدا و [[تبعیت]] از ایشان تخصیص بخورد و حال آن‌که هیچ دلیلی بر چنین تخصیصی وجود ندارد.


بر اساس آن‌چه گذشت، [[عصمت پیامبران]] از سه جهت عمومیت و اطلاق دارد:
بر اساس آن‌چه گذشت، [[عصمت پیامبران]] از سه جهت عمومیت و اطلاق دارد:
۱۱۵٬۹۶۳

ویرایش