سیره اجتماعی امام حسین: تفاوت میان نسخه‌ها

== عصر نبوی ==

[[امام حسین]]{{ع}} در میان [[جامعه اسلامی]] و [[مسلمانان]] در همان [[زمان]]، دارای شخصیت خاصی بود؛ چراکه [[فرزند فاطمه زهرا]]{{س}} بود و از این‌رو فرزند [[رسول خدا]]{{صل}} نیز نامیده می‌شد. این دو بزرگوار (حسن و حسین{{عم}}) به سبب [[محبت]] ویژه رسول خدا{{صل}} و کلمات ارزشمندی که حضرت درباره آنان فرموده بود، مورد توجه ویژه همه [[مسلمین]] قرار داشتند. در اینجا به نمونه‌هایی از کلمات و برخوردهای محبت‌آمیز رسول خدا{{صل}} با آن حضرت توجه می‌کنیم:

۱. [[رسول گرامی اسلام]]{{صل}} درباره [[امام حسن]] و امام حسین{{عم}} این جمله معروف را فرمود: {{متن حدیث|الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ سَيِّدَا شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ}}؛ «حسن و حسین [[سرور]] [[جوانان]] بهشتند»<ref>این حدیث با تعبیرات مختلف در منابع سنی و شیعه نقل شده است از جمله: مسند احمد، ج۳، ص۳، ۶۲، ۶۴ و ۸۲؛ سنن ترمذی، ج۵، ص۳۲۱؛ مستدرک حاکم، ج۳، ص۱۶۷؛ بحارالانوار، ج۴۳، ص۲۱، ۲۵، ۱۲۴، ۱۹۱- ۱۹۲.</ref>.

۲. در [[حدیث]] دیگری آمده است که: گروهی با رسول خدا{{صل}} به مهمانی می‌رفتند، آن حضرت پیشاپیش آن جمع حرکت می‌کرد. در اثنای راه، حسین{{ع}} را دید. رسول خدا{{صل}} خواست او را در آغوش بگیرد، ولی حسین{{ع}} به این سو و آن سو می‌دوید؛ [[پیامبر]]{{صل}} از مشاهده این حالت [[تبسم]] کرد، تا آن‌که او را در آغوش گرفته، یک دست خود را به پشت سر او و دست دیگر را به زیر چانه او نهاد و لب‌های مبارکش را بر لب‌های حسین{{ع}} قرار داد، بوسه زد و فرمود: {{متن حدیث|حُسَيْنٌ مِنِّي وَ أَنَا مِنْ حُسَيْنٍ أَحَبَّ اللَّهُ مَنْ أَحَبَّ حُسَيْناً}}؛ «حسین از من است و من از حسینم. هر کس حسین را [[دوست]] دارد، [[خداوند]] وی را دوست می‌دارد»<ref>مسند احمد، ج۴، ص۱۷۲؛ سنن ابن ماجه، ج۱، ص۵۱؛ مناقب ابن شهر آشوب، ج۳، ص۲۲۶.</ref>.

۳. رسول خدا{{صل}} حسن و حسین{{عم}} را بر روی شانه خود سوار می‌کرد و با خواندن اشعاری به آنان محبت می‌نمود<ref>کنز العمال، ج۱۳، ص۶۶۴، ۶۶۶ و ۶۶۷؛ بحارالانوار، ج۴۳، ص۲۸۵- ۲۸۶.</ref> و گاه [[رسول خدا]]{{صل}} بر [[منبر]] [[خطبه]] می‌خواند و با دیدن حسن و حسین{{عم}} از منبر فرود می‌آمد و در برابر چشم همگان آنها را در آغوش می‌گرفت و به آنان [[محبت]] می‌کرد (تا جایگاه آن دو را به همگان بفهماند)<ref>بحارالانوار، ج۴۳، ص۲۸۴.</ref>؛ و گاه در پاسخ این سؤال که کدام یک از افراد [[خانواده]]، نزد شما محبوب‌تر است؟ می‌فرمود: «حسن و حسین{{عم}}» و همواره آن دو را می‌بویید و به (سینه) خویش می‌چسبانید<ref>{{متن حدیث|سُئِلَ رَسُولُ اللَّهِ أَيُّ أَهْلِ بَيْتِكَ أَحَبُّ إِلَيْكَ؟ قَالَ: الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ وَ کَانَ يَشُمُّهُمَا وَ يَضُمُّهُمَا إِلَيْهِ}}؛ (سیر اعلام النبلاء، ج۴، ص۳۸۲).</ref>.<ref>[[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [[عاشورا ریشه‌ها انگیزه‌ها رویدادها پیامدها (کتاب)|عاشورا ریشه‌ها انگیزه‌ها رویدادها پیامدها]]، ص ۴۲.</ref>

== عصر خلفای سه‌گانه ==

امام حسین{{ع}} به سبب [[شخصیت]] ممتاز و نسب برجسته‌اش، در زمان خلفای سه‌گانه مورد [[احترام]] [[دستگاه خلافت]] بود، تا آنجا که انتقادات سخت آن حضرت را با [[بردباری]] تحمل می‌کردند و سعی در حفظ حرمت وی داشتند.

در برخی از کتب [[اهل سنت]] آمده است که: روزی [[خلیفه دوم]] بر منبر، خطابه می‌خواند که حسین{{ع}} خطاب به وی فرمود: «از منبر پدرم فرود آی و بر منبر پدر خویش بنشین!». [[عمر]] با خونسردی پاسخ داد: «پدرم که منبری ندارد!». آنگاه حسین{{ع}} را در کنار خویش نشاند (و به او اظهار محبت کرد)<ref>کنز العمال، ج۱۳، ص۶۵۴، حدیث شماره ۳۷۶۶۲. شبیه همین اعتراض از امام حسین{{ع}} نسبت به ابوبکر و تأثر ابوبکر از سخنان وی نیز نقل شده است. (مستدرک الوسائل، ج۱۵، ص۱۶۵، ح۳).</ref>. همین ماجرا با تفاوت‌هایی در کتب [[شیعه]] نیز نقل شده است<ref>احتجاج طبرسی، ج۱، ص۲۹۲؛ امالی طوسی، ج۲، ص۳۱۳.</ref>.

 

 

 

== عصر [[خلافت امیرمؤمنان]]{{ع}} ==

امام حسین{{ع}} در زمان [[خلافت]] پدر بزرگوارش، همراه آن حضرت در جنگ‌هایش علیه [[ناکثین]] و [[قاسطین]] و [[مارقین]] شرکت مؤثر داشت<ref>الاصابة، ج۱، ص۳۳۳.</ref>؛ در [[جنگ جمل]] [[فرماندهی]] جناح چپ سپاه امیرمؤمنان{{ع}} به عهده وی بود<ref>تاریخ ابن عساکر، شرح حال امام حسین{{ع}}.</ref>، و در [[جنگ صفین]]، چه از راه سخنرانی‌های پرشور و [[تشویق]] [[یاران علی]]{{ع}} برای شرکت در [[جنگ]] و چه در مسیر [[پیکار]] با [[قاسطین]] حضور فعال داشت<ref>صفین نصر بن مزاحم، ص۱۱۴، ۲۴۹ و ۵۳۰.</ref>. در [[ماجرای حکمیت]] نیز یکی از [[شاهدان]] این ماجرا از طرف علی{{ع}} بود<ref>صفین نصر بن مزاحم، ص۵۰۷.</ref>.<ref>[[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [[عاشورا ریشه‌ها انگیزه‌ها رویدادها پیامدها (کتاب)|عاشورا ریشه‌ها انگیزه‌ها رویدادها پیامدها]] ص ۴۵.</ref>

== عصر امامت امام حسن{{ع}} ==

{{اصلی|امام حسین در زمان امامت امام حسن}}

== [[تکریم]] و [[تعظیم]] فوق العاده [[مردم]] ==

امام حسین{{ع}} به سبب آنچه که از اصالت خانوادگی، عظمت روحی و محبوبیتش نزد [[رسول خدا]]{{صل}}، برخوردار بود، مورد [[محبت]] و [[احترام]] خاص همه اقشار [[مسلمین]] قرار داشت؛ به عنوان نمونه:

# روزی [[ابن عباس]] ([[صحابی]] جلیل القدر) زمام مرکب حسن و حسین{{عم}} را گرفته و با آنان همراه شده بود. شخصی معترضانه به وی گفت: آیا تو- با آنکه [[سنت]] از این دو [[جوان]] بیشتر است<ref>ابن عباس سه سال قبل از هجرت متولد شده است (اسد الغابه، ج۳، ص۱۹۳). ولی امام حسین{{ع}} در سال سوم، یا چهارم هجری متولد شد.</ref>- زمام مرکب آنان را می‌گیری؟ ابن عباس در پاسخ گفت: این دو تن، [[فرزندان رسول خدا]]{{صل}} هستند؛ و این کار مایه افتخار و [[سعادت]] من است! {{عربی|إِنَّ هَذَيْنِ إِبْنَا رَسُولِ اللهِ، أَوَ لَيْسَ مِنْ سَعَادَتِي أَنْ آخُذَ بِرِكَابَيْهِمَا}}<ref>مختصر تاریخ دمشق، ج۷، ص۱۲۸.</ref>.

# ماجرای دوم از [[ابوهریره]] است که روزی مشاهده کرد، حسین{{ع}} به سبب خستگی در راهی نشسته، نزدیک آمد و با گوشه لباسش خاک از قدم‌های [[مبارک]] آن حضرت [[پاک]] کرد. وقتی که امام{{ع}} پرسید: چرا چنین می‌کنی؟ پاسخ داد: {{عربی|دَعْنِي! فَوَ اللَّهِ لَوْ يَعْلَمُ النَّاسُ مِنْكَ مَا أَعْلَمُ لَحَمَلُوكَ عَلَى رِقَابِهِمْ}}؛ «با من کاری نداشته باش! به [[خدا]] [[سوگند]]! اگر آنچه که من از (عظمت و [[منزلت]]) تو می‌دانم، [[مردم]] [[آگاه]] بودند، تو را بر شانه‌های خویش سوار می‌کردند!»<ref>مختصر تاریخ دمشق، ج۷، ص۱۲۸.</ref>.

# هنگامی که [[مسلمانان]] [[امام حسن]] و [[امام حسین]]{{عم}} را در مسیر [[حج]] پیاده می‌دیدند، همگی به [[احترام]]، از مرکب‌های خود پیاده می‌شدند و پیاده راه می‌پیمودند، تا آنجا که آن بزرگواران برای این که مسلمانان به زحمت نیفتند، مسیر خویش را از جمعیت جدا می‌کردند، تا [[مسلمین]] بتوانند سوار بر مرکب‌های خویش شوند<ref>بحارالانوار، ج۴۳، ص۲۷۶.</ref>. هنگامی که به [[طواف]] [[خانه خدا]] می‌رفتند، به سبب ازدحام مردم جهت [[زیارت]] و [[تبرک]] جستن به آن دو وجود [[مقدس]]، تحت فشار شدید قرار می‌گرفتند<ref>البدایه و النهایه، ج۸، ص۳۸.</ref>.<ref>[[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [[عاشورا ریشه‌ها انگیزه‌ها رویدادها پیامدها (کتاب)|عاشورا ریشه‌ها انگیزه‌ها رویدادها پیامدها]]، ص ۴۶.</ref>

 

 

با شروع [[حکومت اموی]]، بی‌حرمتی‌ها از سوی [[معاویه]] و عمالش نسبت به ساحت [[مقدس]] [[امیرمؤمنان]]{{ع}} و فرزندانش حسن و حسین{{عم}} و ترویج [[سب]] و [[لعن]] آنان به صورت علنی آغاز شد و زمینه‌های [[فاجعه]] خونین [[کربلا]] به گونه‌ای شتابان فراهم گردید و آن حسین عزیزی که این همه مورد محبت رسول خدا{{صل}} و [[مسلمین]] بود، حتی مأوایی در تمام آن [[سرزمین پهناور اسلامی]] نداشت. (در بخش‌های [[آینده]] به طور مشروح بحث آن خواهد آمد)<ref>[[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [[عاشورا ریشه‌ها انگیزه‌ها رویدادها پیامدها (کتاب)|عاشورا ریشه‌ها انگیزه‌ها رویدادها پیامدها]]، ص ۴۷.</ref>.

[[رده:سیره اجتماعی]]