پرش به محتوا

خانواده: تفاوت میان نسخه‌ها

۵٬۵۱۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲ دسامبر ۲۰۲۴
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۲: خط ۲:
| موضوع مرتبط =  
| موضوع مرتبط =  
| عنوان مدخل  =  
| عنوان مدخل  =  
| مداخل مرتبط = [[خانواده در قرآن]] - [[خانواده در نهج البلاغه]] - [[خانواده در معارف دعا و زیارات]] - [[خانواده در فقه سیاسی]] - [[خانواده در فقه اسلامی]] - [[خانواده در معارف و سیره معصوم]] - [[خانواده در معارف و سیره نبوی]] - [[خانواده در معارف و سیره علوی]] - [[خانواده در معارف و سیره سجادی]] - [[خانواده در معارف و سیره امام جواد]] - [[خانواده در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]
| مداخل مرتبط = [[خانواده در قرآن]] - [[خانواده در نهج البلاغه]] - [[خانواده در معارف دعا و زیارات]] - [[خانواده در فقه سیاسی]] - [[خانواده در فقه اسلامی]] - [[خانواده در معارف و سیره معصوم]] - [[خانواده در معارف و سیره نبوی]] - [[خانواده در معارف و سیره علوی]] - [[خانواده در معارف و سیره سجادی]] - [[خانواده در معارف و سیره امام باقر]] - [[خانواده در معارف و سیره امام جواد]] - [[خانواده در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]
| پرسش مرتبط  =  
| پرسش مرتبط  =  
}}
}}
'''خانواده''' به معنای [[دودمان]]، تبار، [[اهل]] خانه، [[خاندان]] و [[اهل بیت]]، نقطه آغازین حیات [[اجتماعی]] [[انسان]] و نخستین نهاد و کوچک‌ترین واحد تشکیل‌دهنده [[جامعه]] است. خانواده از نگاه [[اسلامی]] نهادی است که بر مبنای پیوند [[شرعی]] مرد و [[زن]] شکل می‌گیرد، ساماندهی آن بر پایه [[محبت]] است و باید با در نظر گرفتن [[حقوق]] والدین و [[خویشاوندان]]، در جهت بقا، [[تربیت]] نسل [[بشر]] و تأمین نیازهای معنوی و مادی، ایجاد شود. هر یک از اعضای خانواده در قبال دیگر اعضا وظایفی دارند که با نادیده‌گرفتن آن، جایگاه خانواده به مخاطره می‌افتد. خانواده کارکردهای بسیاری برای افراد و [[جامعه]] داشته که برخی از آنها عبارت است از: تنظیم روابط جنسی؛ [[عاطفه]] و [[همراهی]]؛ فرزندآوری و بقای نسل [[آدمی]] و غیره.


== مقدمه ==
== مقدمه ==
خط ۲۹: خط ۳۱:
# '''دژی در مقابل فسق و فجور''': [[تشکیل خانواده]] و ازدواج، موجب می‌شود آدمی از بسیاری [[لغزش‌ها]] و معصیت‌هایی که موجب [[گمراهی]] و [[ناامیدی]] او می‌شود، مصون بماند: {{متن قرآن|فَانْكِحُوهُنَّ بِإِذْنِ أَهْلِهِنَّ وَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ مُحْصَنَاتٍ غَيْرَ مُسَافِحَاتٍ وَلَا مُتَّخِذَاتِ أَخْدَانٍ}}<ref>«و هر یک از شما که یارایی مالی نداشته باشد تا زنان آزاد مؤمن را به همسری گیرد، در میان کنیزان، از دختران جوان مؤمن، همسر گزیند و خداوند به ایمانتان داناتر است؛ همه چون یکدیگرید پس با اجازه کسان آنها با آنان ازدواج کنید و کابین‌هایشان را در حالی که پاکدامنند و نه پلیدکار و گزیننده دوست‌های پنهان، به گونه شایسته به (کسان) آنها بپردازید. آنگاه چون شوی کنند، اگر به کاری زشت دست یازیدند بر آنان نیمی از کیفر زنان آزاد خواهد بود. این (ازدواج با کنیزکان) برای کسی است که از (آلایش) گناه بهراسد و شکیبایی ورزیدن، برای شما بهتر است و خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره نساء، آیه ۲۵.</ref>.
# '''دژی در مقابل فسق و فجور''': [[تشکیل خانواده]] و ازدواج، موجب می‌شود آدمی از بسیاری [[لغزش‌ها]] و معصیت‌هایی که موجب [[گمراهی]] و [[ناامیدی]] او می‌شود، مصون بماند: {{متن قرآن|فَانْكِحُوهُنَّ بِإِذْنِ أَهْلِهِنَّ وَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ مُحْصَنَاتٍ غَيْرَ مُسَافِحَاتٍ وَلَا مُتَّخِذَاتِ أَخْدَانٍ}}<ref>«و هر یک از شما که یارایی مالی نداشته باشد تا زنان آزاد مؤمن را به همسری گیرد، در میان کنیزان، از دختران جوان مؤمن، همسر گزیند و خداوند به ایمانتان داناتر است؛ همه چون یکدیگرید پس با اجازه کسان آنها با آنان ازدواج کنید و کابین‌هایشان را در حالی که پاکدامنند و نه پلیدکار و گزیننده دوست‌های پنهان، به گونه شایسته به (کسان) آنها بپردازید. آنگاه چون شوی کنند، اگر به کاری زشت دست یازیدند بر آنان نیمی از کیفر زنان آزاد خواهد بود. این (ازدواج با کنیزکان) برای کسی است که از (آلایش) گناه بهراسد و شکیبایی ورزیدن، برای شما بهتر است و خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره نساء، آیه ۲۵.</ref>.
# '''[[سنت]] [[پیامبران الهی]]''': [[خداوند متعال]]، [[ازدواج]] را از سنت پیامبران الهی دانسته و فرموده است: {{متن قرآن|وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلًا مِنْ قَبْلِكَ وَجَعَلْنَا لَهُمْ أَزْوَاجًا وَذُرِّيَّةً}}<ref>«و بی‌گمان پیش از تو پیامبرانی فرستادیم و به آنان همسران و فرزندانی دادیم و هیچ پیامبری را نسزد که معجزه‌ای بیاورد مگر با اذن خداوند؛ هر سرآمدی، زمانی نگاشته دارد» سوره رعد، آیه ۳۸.</ref>.<ref>[[ابوالفضل سلمانی گواری|سلمانی گواری، ابوالفضل]]، [[سیره خانوادگی ائمه معصوم (کتاب)|سیره خانوادگی ائمه معصوم]]، ص ۲۲۴.</ref>
# '''[[سنت]] [[پیامبران الهی]]''': [[خداوند متعال]]، [[ازدواج]] را از سنت پیامبران الهی دانسته و فرموده است: {{متن قرآن|وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلًا مِنْ قَبْلِكَ وَجَعَلْنَا لَهُمْ أَزْوَاجًا وَذُرِّيَّةً}}<ref>«و بی‌گمان پیش از تو پیامبرانی فرستادیم و به آنان همسران و فرزندانی دادیم و هیچ پیامبری را نسزد که معجزه‌ای بیاورد مگر با اذن خداوند؛ هر سرآمدی، زمانی نگاشته دارد» سوره رعد، آیه ۳۸.</ref>.<ref>[[ابوالفضل سلمانی گواری|سلمانی گواری، ابوالفضل]]، [[سیره خانوادگی ائمه معصوم (کتاب)|سیره خانوادگی ائمه معصوم]]، ص ۲۲۴.</ref>
== [[تکریم]] خانواده در [[سیره معصومان]]{{عم}} ==
{{اصلی|خانواده در معارف و سیره معصوم}}
# '''[[تکریم والدین]]''': یکی از دستورهای ارزشمند [[قرآن]] و [[اهل بیت]]{{عم}} به [[مسلمانان]]، تکریم والدین است. این مطلب در چهار [[سوره]] قرآن، به صورت مستقل؛ بدون فاصله بعد از مسئله مهم [[توحید]] آمده است<ref>سوره بقره، آیه ۸۳؛ سوره نساء، آیه ۳۶؛ سوره انعام، آیه ۱۵۱؛ سوره اسراء، آیه ۲۳.</ref>. این موضوع در سیره اهل بیت{{عم}} نیز آمده است. [[منصور بن حازم]] می‌گوید: از [[امام صادق]]{{ع}} پرسیدم: کدام عمل [[برتر]] از همه [[اعمال]] است؟ حضرت فرمود: «[[نماز خواندن]] در وقت خودش، [[نیکی]] کردن به پدر و مادر و [[جهاد در راه خدا]]»<ref>کلینی، الکافی، ج۲، ص۱۵۸.</ref>. در روایتی دیگر، فردی درباره [[حقوق]] والدین از [[رسول خدا]]{{صل}} پرسید. حضرت فرمود: پدر را به نامش نخواند و جلوتر از او راه نرود و پیش از او ننشیند و زمینه ناسزاگوایی دیگران به او را فراهم نکند<ref>کلینی، الکافی، ج۲، ص۱۵۸.</ref>.
# '''تکریم فرزند''': از امام سجاد{{ع}} نقل شده است: حق فرزند آن است که بدانی او از آن توست و همه [[اعمال]]، از [[خیر و شر]] و [[خوشبختی]] و [[بدبختی]] و [[کردار]] پسندیده و رفتار نکوهیده که در این [[جهان]] از وی بروز کند، بر تو خوانند و [[رحمت]] و نفرینش را بر تو منسوب دارند؛ و باید بدانی که [[نیک]] [[تربیت]] کردن او و دلالت و راهنمایی‌اش به سوی [[پروردگار]] عزوجل و واداشتنش بر [[اطاعت خدا]]، بر تو [[واجب]] است و [[مسئول]] وی تو خواهی بود. اگر در [[تربیت]] او [[احسان]] کنی، به [[اجر]] و [[ثواب]] رسی؛ وگرنه [[عذاب]] خواهی شد. خویشتن را در کلیه امور او [[مکلف]] بدان و تا حد امکان، کار او را به دیگران و امگذار که این امر را حاصلی نیست؛ به هر حال مسئول و مؤاخذ تو خواهی بود<ref>امین عاملی، سیره معصومان، ج۵، ص۲۶۷.</ref>.
# '''[[تکریم همسر]]''': [[اهل بیت]]{{عم}} با [[همسر]] و خانواده خود نیز [[رفتار]] کریمانه داشتند؛ رفتارهایی که هم بیانگر [[کرامت انسانی]] [[زنان]] ـ به طور عموم ـ است و هم گویای [[کرامت]] همسر، [[خانه]] و خانواده. [[کلام]] [[نورانی]] [[رسول خدا]]{{صل}} بیانگر اهمیت [[همسرداری]] از منظر اهل بیت{{عم}} است؛ چنان که فرمود: «بهترین شما خوش‌رفتارترین شما با زنانش است و من بهترین شما با زنانم هستم»<ref>صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۳، ص۴۴۳؛ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۲۰، ص۱۷۱.</ref>. از دیگر اموری که در شیرین ساختن [[زندگی]]، بسیار مؤثر و بیانگر حفظ کرامت انسانی [[زنان]] است، [[مشورت]] کردن با آنهاست. بدیهی است که در زندگی [[خانوادگی]] و [[اجتماعی]]، اتفاقات بسیاری می‌افتد که [[انسان]] به تنهایی قادر نیست از عهده آن برآید. پس شایسته است در چنین مواردی زنان و مردان به کمک یکدیگر بشتابند<ref>[[ابوالفضل سلمانی گواری|سلمانی گواری، ابوالفضل]]، [[سیره خانوادگی ائمه معصوم (کتاب)|سیره خانوادگی ائمه معصوم]]، ص ۷۵.</ref>.


== [[وظایف]] خانواده ==
== [[وظایف]] خانواده ==
خط ۶۵: خط ۷۳:
== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
# [[پرونده:13681048.jpg|22px]] [[سید جمال‌الدین دین‌پرور|دین‌پرور، سیدجمال‌الدین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه نهج البلاغه ج۱''']]
# [[پرونده:IM009850.jpg|22px]] [[احمد فکور افشاگر|فکور افشاگر، احمد]]، [[خانواده - فکور افشاگر (مقاله)| مقاله «خانواده»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۵ (کتاب)|'''دانشنامه امام خمینی ج۵''']]
# [[پرونده:IM009850.jpg|22px]] [[احمد فکور افشاگر|فکور افشاگر، احمد]]، [[خانواده - فکور افشاگر (مقاله)| مقاله «خانواده»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۵ (کتاب)|'''دانشنامه امام خمینی ج۵''']]
# [[پرونده:1100697.jpg|22px]] [[علی گرامی|گرامی، علی]]، [[اخلاق - گرامی (مقاله)| مقاله «اخلاق»]]، [[مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی (کتاب)|'''مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی‌''']]
# [[پرونده:1100697.jpg|22px]] [[علی گرامی|گرامی، علی]]، [[اخلاق - گرامی (مقاله)| مقاله «اخلاق»]]، [[مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی (کتاب)|'''مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی‌''']]
# [[پرونده:000062.jpg|22px]] [[مهدی ملک‌محمدی|ملک‌محمدی، مهدی]]، [[خانواده - ملک‌محمدی (مقاله)|'''خانواده''']]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱]]
# [[پرونده:000062.jpg|22px]] [[مهدی ملک‌محمدی|ملک‌محمدی، مهدی]]، [[خانواده - ملک‌محمدی (مقاله)|'''خانواده''']]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱]]
# [[پرونده:IM009876.jpg|22px]] [[ابوالفضل سلمانی گواری|سلمانی گواری، ابوالفضل]]، [[سیره خانوادگی ائمه معصوم (کتاب)|'''سیره خانوادگی ائمه معصوم''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


۷۶٬۰۸۹

ویرایش