حدیث مدینة العلم: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط

| موضوع مرتبط = احادیث امامت

| عنوان مدخل  =  

| مداخل مرتبط = [[حدیث مدینة العلم در کلام اسلامی]]

| متن حدیث = أنا مدینة العلم و علیّ بابها فمن أراد البیت فلیأت الباب

| ترجمه حدیث = من شهر علمم و علی در آن است، پس هرکس بخواهد به خانه آید، از در بیاید

| راویان = {{فهرست جعبه افقی | [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} | [[اصبغ بن نباته]] | [[جابر بن عبدالله انصاری]]}}

| دلالت حدیث = {{فهرست جعبه عمودی | دلالت بر [[مرجعیت علمی]] [[امام علی]] {{ع}} | [[مرجعیت دینی]] [[امام علی]] {{ع}}}}

| منابع شیعه = {{فهرست جعبه افقی | [[تحف العقول (کتاب)| تحف العقول]]| [[کمال الدین و تمام النعمه]] | [[الامالی - صدوق (کتاب)| امالی صدوق]] | [[التوحید (کتاب)| توحید صدوق]] | [[الخصال (کتاب)| خصال صدوق]] | [[الامالی - شیخ طوسی (کتاب)| امالی طوسی]] }}

| منابع اهل سنت = {{فهرست جعبه عمودی | [[مستدرک علی الصحیحین]] }}

از کلیدی‌ترین مباحث [[امامت]]، موضوع [[علم امام]] است. کسی که [[جانشین]] [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]] {{صل}} می‌شود، باید در [[علم]] به [[دین]]، [[قرآن]]، [[احکام]]، معارف، [[قضاوت]] و [[داوری]]، [[دانش]] [[سیاسی]] و [[تدبیر]] و جهات دیگر، داناترین باشد. این ویژگی برای [[امام علی|حضرت امیر]] {{ع}} فراهم بود و بارها [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{صل}} با عبارت‌های مختلف، مقام علمی و [[دانش]] گستردۀ آن حضرت را یادآور شده و او را در شهر علم خویش دانسته است، به قول فردوسی: درست این سخن، گفت [[پیغمبر]] است که من [[شهر]] علمم، علیّم در است از آنجا که [[امام]]، [[مرجع]] [[فکری]]، [[دینی]] و [[علمی]] [[امّت]] نیز می‌باشد، از ویژگی‌های [[امام]] از دید [[شیعه]]، [[علم فراوان]] و اعلم بودن اوست.

== مقدمه ==

[[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{صل}} با بیان اینکه {{متن حدیث|أنا مدینة العلم و علیّ بابها فمن اراد البیت فلیأت الباب}}<ref>«من شهر علمم و علی در آن است، پس هرکس بخواهد به خانه آید، از در بیاید» مناقب، ابن‌شهرآشوب، ج ۲ ص ۳۴</ref>، [[امّت]] را [[ارشاد]] فرموده تا برای بهره‌وری از [[علوم]] [[نبوی]]، به [[امام علی|حضرت امیر]] {{ع}} روی آورند و از علومی که از [[پیامبر خاتم|حضرت رسول]] {{صل}} به آن حضرت و [[امامان]] بعدی رسیده، بهره ببرند، که در غیر این صورت، هم خودشان از [[علم]] فراوان و درست، [[محروم]] می‌مانند، هم به [[أئمه]] [[معصومین]] که [[وارث]] [[علوم]] [[پیامبر]] و حامل [[علم]] الهی‌اند، [[ظلم]] می‌شود. صدها [[حدیث]] به بعد [[علمی]] و اعلمیت [[امام علی|حضرت علی]] {{ع}} مربوط می‌شود، با مضامینی از این قبیل که: [[پیامبر]] [[هزار باب علم]] به او آموخت که از هرکدام، [[هزار باب]] گشوده می‌شد، [[پیامبر]] املای [[علم]] می‌کرد و [[امام علی|علی]] {{ع}} می‌نوشت، او باب [[علم]] [[پیامبر]]، [[خازن]] [[علوم]] [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{صل}}، حامل حکمت‌های [[نبوی]]، [[وارث]] [[علم]] [[نبی]] و [[اعلم]] [[امّت]] بود، هرچه می‌شنید از یاد نمی‌برد، آنقدر [[علم]] داشت که کسی را نمی‌یافت از علومش به او بگوید، [[علم]] [[قرآن]]، [[علم]] [[دین]]، [[علم]] [[شرایع]]، [[علم بلایا و منایا]] نزد او بود. سخنان آن حضرت، گویاترین [[گواه]] [[علم]] سرشار و بی‌پایان اوست که به منبع لایزال [[دانش]] و [[حکمت]] [[ازلی]] وصل بود. [[حدیث]] "[[مدینة العلم]]" که از احادیث متواتر است و با عبارات گوناگون [[نقل]] شده، او را باب مدینۀ [[علم]] می‌داند و اینکه هرکس [[علم]] و [[حکمت]] می‌خواهد، از آن در وارد شود، یا هرکه می‌خواهد وارد شهر علم [[نبی]] شود، از آن درآید، یا هرکه در شهر علم [[نبی]] را می‌جوید، سراغ [[امام علی|علی]] {{ع}} برود، یا اینکه جز از راه در شهر علم، نمی‌توان وارد آن شد، یا هرکس [[حکمت]] می‌خواهد، سراغ در [[شهر]] [[حکمت]] [[نبوی]] برود و... اینگونه مضامین. [[شیعه]] به اینگونه [[احادیث]]، بر [[امامت]] [[امام علی|علی بن ابی طالب]] {{ع}} [[استدلال]] می‌کند، چراکه [[علم]] را از شرایط مهم در [[امام]] می‌داند<ref>دربارۀ این حدیث و مشابه‌های آن ر. ک: مناقب ابن‌شهرآشوب، ج ۲ ص ۲۸، موسوعة الامام علی بن ابی طالب، ج ۱۰، نفحات الازهار (خلاصۀ عبقات) ج ۱۰،۱۱ و ۱۲، بحار الأنوار ج ۴۰ ص ۲۰۰، احقاق الحق، ج ۵ ص ۴۶۸، ج ۷ ص ۴۵۹، ج ۱۶ ص ۲۷۷، دانشنامۀ امام علی، ج ۱۰، کفایة الخصام ج ۵ ص ۳۴۴، المراجعات، نامه ۶۶</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۲۰۴.</ref>

# [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']]