معصیت در معارف دعا و زیارات: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{ویرایش غیرنهایی}} {{امامت}} <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233)...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{ویرایش غیرنهایی}}
{{مدخل مرتبط
{{امامت}}
| موضوع مرتبط = معصیت
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| عنوان مدخل  = معصیت
: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[معصیت]]''' است. "'''[[معصیت]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
| مداخل مرتبط = [[معصیت در قرآن]] - [[معصیت در نهج البلاغه]] [[معصیت در فقه سیاسی]] - [[معصیت در معارف دعا و زیارات]] - [[معصیت در معارف و سیره نبوی]] - [[معصیت در معارف و سیره سجادی]] - [[معصیت در معارف و سیره امام کاظم]] - [[معصیت در جامعه‌شناسی اسلامی]] - [[معصیت در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| پرسش مرتبط  =  
: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[معصیت در قرآن]] | [[معصیت در حدیث]] | [[معصیت در نهج البلاغه]] | [[معصیت در کلام اسلامی]] | [[معصیت در اخلاق اسلامی]] | [[معصیت در فقه سیاسی]] | [[معصیت در معارف دعا و زیارات]] | [[معصیت در معارف و سیره سجادی]] | [[معصیت در معارف و سیره رضوی]]</div>
}}
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[معصیت (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">


==مقدمه==
== مقدمه ==
[[گناه]] و [[معصیت خدا]]، [[انسان]] را از مسیر مستقیم [[عبودیت]] [[منحرف]] می‌سازد و در واقع باعث عقب افتادن وی از کاروان کمال و [[سعادت]] یا حتی موجب [[شقاوت]] [[دنیا]] و [[آخرت]] او می‌شود. [[ذنب]]، [[اثم]] و خطیئه از جمله واژگانی هستند که در [[فرهنگ قرآن]] و [[روایات]] مفهوم گناه را منتقل می‌کنند. [[قرآن]] در [[وصف]] [[پرهیزگاران]] می‌فرماید: {{متن قرآن|وَالَّذِينَ إِذَا فَعَلُوا فَاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ذَكَرُوا اللَّهَ فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ}}<ref>«و کسانی که چون (کار) ناشایسته‌ای می‌کنند یا به خویش ستم روا می‌دارند خداوند را به یاد می‌آورند و از گناهان خود آمرزش می‌خواهند» سوره آل عمران، آیه ۱۳۵.</ref>. همچنین: {{متن قرآن|وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ}}<ref>«و یکدیگر را در گناه و تجاوز یاری نکنید» سوره مائده، آیه ۲.</ref>
[[گناه]] و [[معصیت خدا]]، [[انسان]] را از مسیر مستقیم [[عبودیت]] [[منحرف]] می‌سازد و در واقع باعث عقب افتادن وی از کاروان کمال و [[سعادت]] یا حتی موجب [[شقاوت]] [[دنیا]] و [[آخرت]] او می‌شود. [[ذنب]]، [[اثم]] و خطیئه از جمله واژگانی هستند که در فرهنگ قرآن و [[روایات]] مفهوم گناه را منتقل می‌کنند. [[قرآن]] در وصف [[پرهیزگاران]] می‌فرماید: {{متن قرآن|وَالَّذِينَ إِذَا فَعَلُوا فَاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ذَكَرُوا اللَّهَ فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ}}<ref>«و کسانی که چون (کار) ناشایسته‌ای می‌کنند یا به خویش ستم روا می‌دارند خداوند را به یاد می‌آورند و از گناهان خود آمرزش می‌خواهند» سوره آل عمران، آیه ۱۳۵.</ref>. همچنین: {{متن قرآن|وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ}}<ref>«و یکدیگر را در گناه و تجاوز یاری نکنید» سوره مائده، آیه ۲.</ref>.


[[آدمی]] همواره در [[معرض]] [[لغزش]] است اما انسان‌های با [[تقوا]]، وقتی متوجه خطای خود می‌شوند، در نزد خدای [[مهربان]] [[اعتراف به گناه]] و [[تقصیر]] خویش می‌کنند و از او پوزش می‌طلبند. [[امام سجاد]]{{ع}} در [[مقام]] اعتراف به گناه عرض می‌کند: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ إِنِّي أُصْبِحُ وَ أُمْسِي مُسْتَقِلًّا لِعَمَلِي‏، مُعْتَرِفاً بِذَنْبِي، مُقِرّاً بِخَطَايَايَ}}<ref>دعای ۵۲.</ref>؛ بارخدایا، [[شام]] را به بامداد می‌آورم و بامداد را به شام می‌رسانم در حالی که عمل خویش اندک می‌شمارم و به گناه خود اعتراف می‌کنم و به خطای خویش [[اقرار]] می‌آورم. همچنین: ای مولای من، از تو می‌خواهم... همانند آن کس که گناه خود بسیار می‌شمرد و به خطای خود اعتراف می‌کند<ref>دعای ۵۲.</ref>. در جای دیگر می‌گوید: بارخدایا، از درگاه تو پوزش می‌طلبم اگر با گناهی رویاروی شده و از آن دوری نگزیده باشم<ref>نیایش سی‌و‌هشتم.</ref>.
== معصیت و توبه در دعای [[امام سجاد]] {{ع}} ==
[[آدمی]] همواره در [[معرض]] [[لغزش]] است اما انسان‌های با [[تقوا]]، وقتی متوجه خطای خود می‌شوند، در نزد خدای [[مهربان]] [[اعتراف به گناه]] و [[تقصیر]] خویش می‌کنند و از او پوزش می‌طلبند. [[امام سجاد]] {{ع}} در [[مقام]] اعتراف به گناه عرض می‌کند: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ إِنِّي أُصْبِحُ وَ أُمْسِي مُسْتَقِلًّا لِعَمَلِي‏، مُعْتَرِفاً بِذَنْبِي، مُقِرّاً بِخَطَايَايَ}}<ref>دعای ۵۲.</ref>؛ بارخدایا، [[شام]] را به بامداد می‌آورم و بامداد را به شام می‌رسانم در حالی که عمل خویش اندک می‌شمارم و به گناه خود اعتراف می‌کنم و به خطای خویش [[اقرار]] می‌آورم. همچنین: ای مولای من، از تو می‌خواهم... همانند آن کس که گناه خود بسیار می‌شمرد و به خطای خود اعتراف می‌کند<ref>دعای ۵۲.</ref>. در جای دیگر می‌گوید: بارخدایا، از درگاه تو پوزش می‌طلبم اگر با گناهی رویاروی شده و از آن دوری نگزیده باشم<ref>نیایش سی‌و‌هشتم.</ref>.


پس در مواجهه با گناه اولین گام، [[استغفار]] و عذرخواهی در نزد خداست که مستلزم اعتراف در نزد او می‌باشد. در این [[مقطع]] خطری که انسان را [[تهدید]] می‌کند [[اصرار بر گناه]] است. [[امام]] این‌گونه به [[خدا]] عرضه می‌دارد: بارخدایا، به تو [[پناه]] می‌برم از... اصرار بر گناه و خُرد شمردن گناه و [[بزرگ شمردن طاعت]]<ref>نیایش هفتم.</ref>. در واقع گاهی کوچک دانستن [[گناهان]] یا بزرگ شمردن طاعت‌ها باعث جرئت [[انسان]] بر [[گناه]] و ادامه آن می‌باشد. به همین [[دلیل]] هیچ گناهی را نباید کوچک شمرد زیرا گناه در هر حال بزرگ است و اگر برخی گناهان کوچک شمرده شده‌اند در مقایسه با گناهان دیگر است. [[امام سجاد]]{{ع}} حتی گناهان کوچک را هلاک‌کننده می‌داند<ref>نیایش سی‌ودوم.</ref>.
پس در مواجهه با گناه اولین گام، [[استغفار]] و عذرخواهی در نزد خداست که مستلزم اعتراف در نزد اوست. در این مقطع خطری که انسان را [[تهدید]] می‌کند [[اصرار بر گناه]] است. [[امام]] این‌گونه به [[خدا]] عرضه می‌دارد: بارخدایا، به تو [[پناه]] می‌برم از... اصرار بر گناه و خُرد شمردن گناه و [[بزرگ شمردن طاعت]]<ref>نیایش هفتم.</ref>. در واقع گاهی کوچک دانستن [[گناهان]] یا بزرگ شمردن طاعت‌ها باعث جرئت [[انسان]] بر [[گناه]] و ادامه آن می‌باشد. به همین [[دلیل]] هیچ گناهی را نباید کوچک شمرد زیرا گناه در هر حال بزرگ است و اگر برخی گناهان کوچک شمرده شده‌اند در مقایسه با گناهان دیگر است. [[امام سجاد]] {{ع}} حتی گناهان کوچک را هلاک‌کننده می‌داند<ref>نیایش سی‌ودوم.</ref>.


[[امام زین‌العابدین]]{{ع}} در توصیف خدایش می‌گوید: «ای [[خداوند]]، قدرتت بیشتر و [[پادشاهی]] تو گسترده از آن است که [[فرمانبرداری]] [[فرمانبرداران]] بر آن بیفزاید یا [[نافرمانی]] [[نافرمانان]] از آن بکاهد»<ref>نیایش پنجاهم.</ref>.
[[امام زین‌العابدین]] {{ع}} در توصیف خدایش می‌گوید: «ای [[خداوند]]، قدرتت بیشتر و [[پادشاهی]] تو گسترده از آن است که [[فرمانبرداری]] [[فرمانبرداران]] بر آن بیفزاید یا [[نافرمانی]] [[نافرمانان]] از آن بکاهد»<ref>نیایش پنجاهم.</ref>.


گناه لذتی عاجل است که می‌گذرد و تمام می‌شود، اما آثار مخرّب آن و پیامدهای سنگینش باقی می‌ماند: «بار خدایا، [[بنده]] تو... به درگاه تو [[استغاثه]] می‌کند... از عملی [[ناپسند]] که به سبب [[سرپیچی]] از [[حکم]] تواش رسوا ساخته: همان گناهی که لذّات آنها سپری گشته و شتابان گریخته است و عواقب شومشان باقی است چنان که گویی هرگز [[سیر]] رفتنش نیست»<ref>نیایش سی‌ویکم.</ref>.
گناه لذتی عاجل است که می‌گذرد و تمام می‌شود، اما آثار مخرّب آن و پیامدهای سنگینش باقی می‌ماند: «بار خدایا، [[بنده]] تو... به درگاه تو [[استغاثه]] می‌کند... از عملی [[ناپسند]] که به سبب [[سرپیچی]] از [[حکم]] تواش رسوا ساخته: همان گناهی که لذّات آنها سپری گشته و شتابان گریخته است و عواقب شومشان باقی است چنان که گویی هرگز [[سیر]] رفتنش نیست»<ref>نیایش سی‌ویکم.</ref>.


گام دیگر در مقابله با گناه این است که هرچه زودتر به سوی [[خدای متعال]] برگردیم و [[توبه]] به جا آریم: «ای خداوند،... از هر گناه که مرتکب شده‌ایم... و از هر [[خیال]] بد که در [[دل]] خود [[پنهان]] داشته‌ایم، توبه می‌کنیم»<ref>نیایش چهل‌و‌پنجم.</ref>؛ زیرا خداوند خود را توبه‌پذیر ([[تواب]]) نامیده و [[وعده]] کرده است که همه گناهان را می‌آمرزد: «ای خداوند، در کتابی که نازل کرده‌ای و بندگانت را به آن [[بشارت]] داده‌ای، یافته‌ام که گفته‌ای: "بگو ای [[بندگان]] من بر [[زبان]] خویش [[اسراف]] کرده‌اید، از [[رحمت]] خداوند [[مأیوس]] مشوید، زیرا [[خدا]] همة گناهان را می‌آمرزد»<ref>نیایش پنجاهم.</ref>.
گام دیگر در مقابله با گناه این است که هرچه زودتر به سوی [[خدای متعال]] برگردیم و [[توبه]] به جا آریم: «ای خداوند،... از هر گناه که مرتکب شده‌ایم... و از هر [[خیال]] بد که در [[دل]] خود پنهان داشته‌ایم، توبه می‌کنیم»<ref>نیایش چهل‌و‌پنجم.</ref>؛ زیرا خداوند خود را توبه‌پذیر ([[تواب]]) نامیده و [[وعده]] کرده است که همه گناهان را می‌آمرزد: «ای خداوند، در کتابی که نازل کرده‌ای و بندگانت را به آن [[بشارت]] داده‌ای، یافته‌ام که گفته‌ای: "بگو ای [[بندگان]] من بر [[زبان]] خویش [[اسراف]] کرده‌اید، از [[رحمت]] خداوند [[مأیوس]] مشوید، زیرا [[خدا]] همة گناهان را می‌آمرزد»<ref>نیایش پنجاهم.</ref>.
 
[[رأفت]] خدا کار [[گناهکاران]] را به سامان می‌آورد: «ای خداوند اگر زبان به [[نکوهش]] خویش گشوده‌ام، بدان سبب است که [[طمع]] در رأفت تو دارم که [[اصلاح]] حال [[گنهکاران]] بدان باز بسته است. و [[امید به رحمت]] تو دارم که [[آزاد]] ساختن [[خطاکاران]] را وسیلت است»<ref>نیایش شانزدهم.</ref>.<ref>قرآن مجید، ترجمه محمدمهدی فولادوند؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، ۱۳۹۴، چاپ نهم.</ref>.<ref>[[فضل‌الله خالقیان|خالقیان، فضل‌الله]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «گناه»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۳۸۵.</ref>
[[رأفت]] خدا کار [[گناهکاران]] را به سامان می‌آورد: «ای خداوند اگر زبان به [[نکوهش]] خویش گشوده‌ام، بدان سبب است که [[طمع]] در رأفت تو دارم که [[اصلاح]] حال [[گنهکاران]] بدان باز بسته است. و [[امید به رحمت]] تو دارم که [[آزاد]] ساختن [[خطاکاران]] را وسیلت است»<ref>نیایش شانزدهم.</ref>.<ref>قرآن مجید، ترجمه محمدمهدی فولادوند؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، ۱۳۹۴، چاپ نهم.</ref>.<ref>[[فضل‌الله خالقیان|خالقیان، فضل‌الله]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «گناه»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۳۸۵.</ref>


== جستارهای وابسته ==
== منابع ==
 
{{منابع}}
==منابع==
# [[پرونده:1100609.jpg|22px]] [[فضل‌الله خالقیان|خالقیان، فضل‌الله]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|'''مقاله «گناه»، دانشنامه صحیفه سجادیه''']]
# [[پرونده:1100609.jpg|22px]] [[فضل‌الله خالقیان|خالقیان، فضل‌الله]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|'''مقاله «گناه»، دانشنامه صحیفه سجادیه''']]
{{پایان منابع}}


==پانویس==
== پانویس ==
{{پانویس2}}
{{پانویس}}


[[رده:معصیت در معارف دعا و زیارات]]
[[رده:گناه]]
[[رده:مدخل]]
۷۶٬۰۰۹

ویرایش