مروان بن محمد الجعدی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'پیوستن' به 'پیوستن')
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[مروان بن محمد الجعدی در حدیث]] - [[مروان بن محمد الجعدی در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط  = }}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = بنی امیه| عنوان مدخل  = مروان بن محمد الجعدی| مداخل مرتبط = [[مروان بن محمد الجعدی در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط  = }}


[[مروان بن محمد بن مروان بن حکم بن ابی‌العاص بن امیه قریشی اموی]]، ابوعبدالملک، آخرین [[خلیفه]] [[بنی‌امیه]] بود. بعد از [[مرگ یزید]] سوم با او برای [[خلافت]] [[بیعت]] شد. سپس به دِمَشق آمد و ابراهیم بن [[ولید]] را برکنار کرده کارش در نیمه صفر ۱۲۷ / تشرین اول ۷۴۴ سامان گرفت. مربی وی [[جعد بن درهم]] بود و به [[مروان]] جَعدی معروف شد<ref>مترجم: جَعد بن درهم مانوی مذهب بود و مروان را نیز به مذهب مانوی درآورد. او در شمار زندیقان قرارداشت؛ ابن‌ندیم، الفهرست، ص۴۰۱.</ref>. وی [[صبور]] بود و به آرامی به [[جنگ]] با [[شورشیان]] می‌پرداخت<ref>مترجم: او به دلیل پایداری در نبرد به حمار یا حمارالجزیرة معروف شد. این لقب برگرفته از ضرب‌المثل {{عربی|فلانا صبر من الحمار في الحروب}} است؛ ر. ک: قمی، شیخ عباس، تتمة المنتهی، ص۱۴۰.</ref>.<ref>[[محمد سهیل طقوش|طقوش، محمد سهیل]]، [[دولت امویان (کتاب)|دولت امویان]] ص ۲۱۶.</ref>.
[[مروان بن محمد بن مروان بن حکم بن ابی‌العاص بن امیه قریشی اموی]]، ابوعبدالملک، آخرین [[خلیفه]] [[بنی‌امیه]] بود. بعد از [[مرگ یزید]] سوم با او برای [[خلافت]] [[بیعت]] شد. سپس به دِمَشق آمد و ابراهیم بن [[ولید]] را برکنار کرده کارش در نیمه صفر ۱۲۷ / تشرین اول ۷۴۴ سامان گرفت. مربی وی [[جعد بن درهم]] بود و به [[مروان]] جَعدی معروف شد<ref>مترجم: جَعد بن درهم مانوی مذهب بود و مروان را نیز به مذهب مانوی درآورد. او در شمار زندیقان قرارداشت؛ ابن‌ندیم، الفهرست، ص۴۰۱.</ref>. وی [[صبور]] بود و به آرامی به [[جنگ]] با [[شورشیان]] می‌پرداخت<ref>مترجم: او به دلیل پایداری در نبرد به حمار یا حمارالجزیرة معروف شد. این لقب برگرفته از ضرب‌المثل {{عربی|فلانا صبر من الحمار في الحروب}} است؛ ر. ک: قمی، شیخ عباس، تتمة المنتهی، ص۱۴۰.</ref>.<ref>[[محمد سهیل طقوش|طقوش، محمد سهیل]]، [[دولت امویان (کتاب)|دولت امویان]] ص ۲۱۶.</ref>.
خط ۲۹: خط ۲۹:


=== [[ناآرامی‌ها]] در [[عراق]] ===
=== [[ناآرامی‌ها]] در [[عراق]] ===
* '''حرکت [[خوارج]]''': هنگامی که سرزمین شام، [[پرچم]] [[عصیان]] در برابر حکومت مروان دوم برافراشت، طبیعی بود که حرکت‌ها در عراق خطرناک‌تر باشد، به‌ویژه که آن [[سرزمین]] از زمانی که [[شام]] [[مرکز حکومت]] شد - در برابر [[حکومت اموی]] - متشنج‌تر بود. عراق به مرکز [[شیعه]] و خوارج بودن [[شهرت]] داشت و [[تعصب]] منطقه‌ای در میان [[مردم]] آن [[حاکم]] بود که این بیانگر [[هویت]] عراقی آنان می‌شد؛ تعصب پرشور افراطی آنان در برابر [[گرایش]] شامی، حدّومرز نداشت. [[اختلاف]] میان [[بنی‌امیه]] فرصتی بود تا خوارج بر حکومت اموی بشورند و ضربه خردکننده‌ای به مروان دوم وارد کنند تا [[حکومتی]] را که از دست او فریاد می‌کشیدند و خواستار [[رهایی]] از آن بودند، پایان یابد. در این دوران ویژگی حرکت ایشان فراگیر بودن آن بود. پیشتر نشان [[سپاه]] ایشان کمی افراد آن بود؛ اما اکنون همراه با عده بسیاری از توده‌ها می‌جنگیدند<ref>به نظر می‌رسد که جنبش خوارج بعد از نود سال عملکرد عقیدتی و انقلابی، به لحاظ تعداد، فزونی یافتند وطبقات مختلفی به آنها پیوستند. از این‌رو فقط منحصر به مؤمنانی که همچون گذشته در ایمان خارجی خود صادق بودند، نمی‌شد. آنان به حرکتی سیاسی، فراتر از حرکتی دینی تبدیل شدند. آغوش صفوف ایشان برای هرکس اعم از صادق یا غیر صادق که به ایشان روی می‌آورد حتی اگر با اصول آنها سازگاری نداشت، اما با آنها در دشمنی با بنی‌امیه مشارکت داشت، باز بود ر. ک: ولهوزن، الخوارج و الشیعه، ص۱۰۱ - ۱۰۲؛ عیسی، النزاع بین افراد البیت الاموی... ، ص۱۹۷.</ref>. حرکت‌های آنان بعد از کشته شدن [[خلیفه]]، [[ولید]] دوم در سال ۱۲۶ / ۷۴۴ افزایش یافت. محل این حرکت‌ها [[عراق]] و [[جزیرة العرب]] بود. تا آنجا که ایشان وارد [[کوفه]] شدند و بر [[بصره]] و حضْرَمَوْت [[تسلط]] یافتند. [[مروان]] با آنان درگیر شد و در چندین [[جنگ]]، ایشان را در منطقه کَفْرتُوثا - از شهرهای ماردین -، [[عین التمر]]، جیرفت و وادی القُرای، در شمال [[شام]] [[شکست]] داده بر آنان [[پیروز]] شد و ایشان را از عراق راند و قدرتش را از نو در [[حجاز]] و [[یمن]] [[گسترش داد]]<ref>طبری، تاریخ الرسل والملوک، ج۷، ص۳۴۵ - ۳۴۸، ۳۵۰ - ۳۵۱، ۳۹۴ - ۳۹۹ و ۴۶۲ - ۶۴۳؛ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۲۸۱؛ ولهوزن، الخوارج و الشیعه.</ref>.
* '''حرکت [[خوارج]]''': هنگامی که سرزمین شام، [[پرچم]] [[عصیان]] در برابر حکومت مروان دوم برافراشت، طبیعی بود که حرکت‌ها در عراق خطرناک‌تر باشد، به‌ویژه که آن [[سرزمین]] از زمانی که [[شام]] [[مرکز حکومت]] شد - در برابر [[حکومت اموی]] - متشنج‌تر بود. عراق به مرکز [[شیعه]] و خوارج بودن [[شهرت]] داشت و [[تعصب]] منطقه‌ای در میان [[مردم]] آن [[حاکم]] بود که این بیانگر [[هویت]] عراقی آنان می‌شد؛ تعصب پرشور افراطی آنان در برابر [[گرایش]] شامی، حدّومرز نداشت. [[اختلاف]] میان [[بنی‌امیه]] فرصتی بود تا خوارج بر حکومت اموی بشورند و ضربه خردکننده‌ای به مروان دوم وارد کنند تا [[حکومتی]] را که از دست او فریاد می‌کشیدند و خواستار [[رهایی]] از آن بودند، پایان یابد. در این دوران ویژگی حرکت ایشان فراگیر بودن آن بود. پیشتر نشان [[سپاه]] ایشان کمی افراد آن بود؛ اما اکنون همراه با عده بسیاری از توده‌ها می‌جنگیدند<ref>به نظر می‌رسد که جنبش خوارج بعد از نود سال عملکرد عقیدتی و انقلابی، به لحاظ تعداد، فزونی یافتند وطبقات مختلفی به آنها پیوستند. از این‌رو فقط منحصر به مؤمنانی که همچون گذشته در ایمان خارجی خود صادق بودند، نمی‌شد. آنان به حرکتی سیاسی، فراتر از حرکتی دینی تبدیل شدند. آغوش صفوف ایشان برای هرکس اعم از صادق یا غیر صادق که به ایشان روی می‌آورد حتی اگر با اصول آنها سازگاری نداشت، اما با آنها در دشمنی با بنی‌امیه مشارکت داشت، باز بود ر. ک: ولهوزن، الخوارج و الشیعه، ص۱۰۱ - ۱۰۲؛ عیسی، النزاع بین افراد البیت الاموی... ، ص۱۹۷.</ref>. حرکت‌های آنان بعد از کشته شدن [[خلیفه]]، [[ولید]] دوم در سال ۱۲۶ / ۷۴۴ افزایش یافت. محل این حرکت‌ها [[عراق]] و [[جزیرة العرب]] بود. تا آنجا که ایشان وارد [[کوفه]] شدند و بر [[بصره]] و حضْرَمَوْت [[تسلط]] یافتند. [[مروان]] با آنان درگیر شد و در چندین [[جنگ]]، ایشان را در منطقه کَفْرتُوثا - از شهرهای ماردین - [[عین التمر]]، جیرفت و وادی القُرای، در شمال [[شام]] [[شکست]] داده بر آنان [[پیروز]] شد و ایشان را از عراق راند و قدرتش را از نو در [[حجاز]] و [[یمن]] [[گسترش داد]]<ref>طبری، تاریخ الرسل والملوک، ج۷، ص۳۴۵ - ۳۴۸، ۳۵۰ - ۳۵۱، ۳۹۴ - ۳۹۹ و ۴۶۲ - ۶۴۳؛ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۲۸۱؛ ولهوزن، الخوارج و الشیعه.</ref>.
* '''حرکت‌های [[علویان]]''' آخرین حرکت [[شیعه]] را در برابر [[بنی امیه]]، [[عبدالله بن معاویة بن عبدالله بن جعفر]]<ref>او نواده جعفر بن ابی‌طالب، برادر علی {{ع}} است، و به این دلیل از اهل بیت {{عم}} به حساب نمی‌آید.</ref> [[رهبری]] کرد. [[شیعیان کوفه]] به او پیوسته برای [[خلافت]]، با او [[بیعت]] کردند. او در [[محرم]] ۱۲۷ / تشرین اوّل ۷۴۴ برای جنگ با [[شامیان]] در حِیرَه [[قیام]] کرد<ref>ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۳۰۲ - ۳۰۳.</ref>. اما هنگامی که جنگ درگرفت، [[شیعیان]] او را رها کرده از جنگ فرار کردند و جز [[قبیله ربیعه]] و [[زیدیه]] کسی او را [[یاری]] نداد. او ناچار شد به [[کوفه]] بازگردد. اموی‌ها او را تعقیب کردند، در شاهراه‌های [[شهر]] [[مبارزه]] [[سختی]] میان دو طرف درگرفت و سرانجام [[سپاه اموی]] بر اوضاع مسلط شود. [[استاندار]] [[اموی]] به [[عبدالله بن معاویه]] [[امان]] و اجازه عقب‌نشینی داد.
* '''حرکت‌های [[علویان]]''' آخرین حرکت [[شیعه]] را در برابر [[بنی امیه]]، [[عبدالله بن معاویة بن عبدالله بن جعفر]]<ref>او نواده جعفر بن ابی‌طالب، برادر علی {{ع}} است، و به این دلیل از اهل بیت {{عم}} به حساب نمی‌آید.</ref> [[رهبری]] کرد. [[شیعیان کوفه]] به او پیوسته برای [[خلافت]]، با او [[بیعت]] کردند. او در [[محرم]] ۱۲۷ / تشرین اوّل ۷۴۴ برای جنگ با [[شامیان]] در حِیرَه [[قیام]] کرد<ref>ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۳۰۲ - ۳۰۳.</ref>. اما هنگامی که جنگ درگرفت، [[شیعیان]] او را رها کرده از جنگ فرار کردند و جز [[قبیله ربیعه]] و [[زیدیه]] کسی او را [[یاری]] نداد. او ناچار شد به [[کوفه]] بازگردد. اموی‌ها او را تعقیب کردند، در شاهراه‌های [[شهر]] [[مبارزه]] [[سختی]] میان دو طرف درگرفت و سرانجام [[سپاه اموی]] بر اوضاع مسلط شود. [[استاندار]] [[اموی]] به [[عبدالله بن معاویه]] [[امان]] و اجازه عقب‌نشینی داد.


۲۱۸٬۸۳۷

ویرایش