|
|
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{ویرایش غیرنهایی}}
| | #تغییر_مسیر [[آداب سفر]] |
| {{نبوت}}
| |
| | |
| ==مقدمه==
| |
| * در [[آیین اسلام]] به سفر، بسیار توجه و در [[قرآن]] و [[احادیث]]، فوائد بسیاری برای آن بیان شده است. در [[سیره نبوی]]{{صل}} نیز بر این امر تأکید شده است و [[مسلمانان]] به انجام سفر فراخوانده شده‌اند<ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۵۴.</ref>.
| |
| | |
| ==سفر در [[کلام]] [[نبوی]]{{صل}} ==
| |
| *سفر در [[کلام پیامبر اکرم]]{{صل}} [[جایگاه]] خاصی دارد و سخنان و [[روایات]] [[نقل]] شده از ایشان نشان میدهد که آن [[حضرت]] یک سفر در [[راه خدا]] را بهتر از پنجاه [[حج]]<ref>جلال الدین سیوطی، الجامع الصغیر، ج ۲، ص ۴۰۴؛ المتقی الهندی، کنزالعمال، ج ۴، ص ۳۰۴ و نهج الفصاحه، تحقیق و ترجمه: ابوالقاسم پاینده، ص ۶۲۷</ref> و مسافران را مشمول [[لطف]] ویژه [[خداوند]] میدانست و می‌‌فرمود: "اگر [[مردم]] از [[رحمت]] [[خداوند]] به مسافر [[آگاه]] بودند، برای مسافرت می‌‌شتافتند؛ به درستی که [[خداوند]] با مسافر، [[مهربان]] است"<ref>ورام بن ابی فراس، مجموعه ورام، ج ۱، ص ۳۳.</ref><ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۵۴.</ref>.
| |
| *همچنین آن [[حضرت]] با توجه به تأثیر مثبت سفر در [[آسایش]] جسم و [[شادابی]] [[روح]]، آن را مایه [[سلامتی]] فرد دانسته، می‌‌فرمود: "مسافرت کنید تا تندرست بمانید"<ref>شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۲۶۵؛ احمد بن محمد برقی، المحاسن، ج ۲، ص ۳۴۵ و حسن بن فضل طبرسی، مکارم الاخلاق، ص ۲۴۰.</ref>. [[رسول خدا]]{{صل}} در [[حدیثی]] دیگر، سفر را باعث اندوختن تجربه دانسته و فرموده است: "مسافرت کنید که اگر ثروتی به دست نیاورید، [لااقل] [[اندیشه]] و تجربه می‌‌اندوزید"<ref>مکارم الاخلاق، ص ۲۴۰. </ref><ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۵۴-۵۵.</ref>.
| |
| ==[[آداب]] سفر ==
| |
| *[[رسول خدا]]{{صل}} ضمن [[تشویق]] [[مسلمانان]] به مسافرت، [[آداب]] و سننی را برای مسافر برشمرده است که در ادامه به مواردی از آنها اشاره می‌‌شود<ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۵۵.</ref>:
| |
| === پیش از سفر ===
| |
| #'''پاکسازی [[اموال]]:''' از توصیه‌های [[رسول خدا]]{{صل}} به [[مسلمانان]] پیش از سفر این بود که به حساب‌رسی [[اموال]] خود و پاکسازی آن بپردازند. آن [[حضرت]]، پاکسازی [[مال]] را پیش از مسافرت جزو [[شرافت]] مرد میدانست<ref>همان، ج ۲، ص ۳۶۰؛ کلینی، الکافی، ج ۸، ص ۳۰۳ و من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۲۸۱. </ref><ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۵۵.</ref>.
| |
| #'''همراه داشتن توشه:''' از سنت‌های [[رسول خدا]]{{صل}} بر داشتن توشه کافی برای سفر است. [[خاتم انبیا]]{{صل}} [[مسلمانان]] را نیز به این عمل سفارش میکرد و می‌‌فرمود: "چون گروهی [از شما] به سفر بروند، توشه خویش را با خود بردارند؛ زیرا این کار سبب دلخوشی، دلگرمی و خوش خلقی آنان خواهد بود"<ref>مکارم الاخلاق، ص ۲۵۱؛ [[المحاسن]]، ج ۲، ص ۳۵۹ و من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۲۷۸.</ref>. آن [[حضرت]] هنگام سفر، غیر از توشه‌های معمول، پنج چیز دیگر را نیز برمی‌داشت: "آینه، سرمه‌دان، شانه، مسواک و قیچی"<ref>نعمان بن محمد تمیمی مغربی، دعائم الاسلام، ج ۱، ص ۱۱۸؛ محمد بن محمد کوفی، الجعفریات، ص ۱۸۵؛ محدث نوری، مستدرک الوسائل، ج ۸، ص ۲۱۷؛ مکارم الاخلاق، ص ۳۵ و ابوسعید خرگوشی، شرف المصطفی{{صل}}، ج۳، ص ۳۳۳.</ref> و به [[نقل]] دیگر، "نخ و سوزن خیاطی، درفش کفاشی و بند چرمی کفش" را نیز به همراه برمی داشت<ref>مستدرک الوسائل، ج ۸، ص ۲۱۷ و مکارم الاخلاق، ص ۳۵.</ref><ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۵۵.</ref>.
| |
| #'''[[دعا کردن]]:''' [[دعا]] از [[اعمال]] دیگری است که [[رسول خدا]]{{صل}} پیش از سفر به انجام آن [[مقید]] بود؛ به گونه‌ای که در [[منابع روایی]]، دعاهایی را از ایشان [[نقل]] کرده‌اند؛ انس بن مالک ۔ خادم [[پیامبر]]{{صل}} - از آن [[حضرت]] [[روایت]] کرده است که آن [[حضرت]]، هیچ گاه به سفر نمی‌رفت، جز آنکه هنگام برخاستن از جا می‌‌فرمود: "خدایا! به [[یاری]] تو سفر می‌‌کنم و به سوی تو روی می‌‌آورم و به دامن [[رحمت]] تو چنگ می‌‌زنم؛ تو [[پشتیبان]] و نقطه [[امید]] [[منی]]؛ خداوندا! مرا در آنچه برایم مهم است و آنچه مهم نمی‌شمارم و آنچه که تو خود بهتر از من می‌دانی، [[کفایت]] فرما! خدایا! [[تقوا]] را توشه من ساز و گناهم را بیامرز و به هر سو رو کنم مرا با خیر روبرو ساز!" [[حضرت]]، این [[دعا]] را می‌‌خواند و به سفر میرفت<ref>ابویعلی الموصلی، مسند، ج ۵، ص ۱۵۸؛ البیهقی، السنن الکبری، ج ۵، ص ۲۵ و مکارم الاخلاق، ص ۲۴۶. </ref><ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۵۶.</ref>.
| |
| #'''بدرقه مسافر:''' از سنت‌های [[رسول خدا]]{{صل}} بدرقه مسافران بود و [[روایات]] بسیاری از بدرقه‌ها و دعاهای آن [[حضرت]]، هنگام وداع با مسافران [[نقل]] شده است<ref>ر. ک: المحاسن، ج ۲، ص ۳۵۴ - ۳۵۵.</ref>. این [[دعاها]] از نظر مضمون بسیار متنوع هستند و در آنها [[دعا برای سلامتی]] و کسب [[غنایم]] مادی و [[معنوی]] شخص مسافر دیده می‌‌شود. [[نقل]] شده است، هرگاه [[رسول خدا]]{{صل}} مسافری را بدرقه میکرد، دستانش را می‌‌گرفت و می‌‌فرمود: "[[خداوند متعال]]، [[تقوا]] را توشه‌ات و خیر را متوجه‌ات سازد و حاجتت را بر آورد و [[دین]] و دنیایت را برایت سالم نگه دارد و تو را سالم به من باز گرداند!"<ref>من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۲۷۶؛ المحاسن، ج ۲، ص ۳۵۴ و مکارم الاخلاق، ص ۲۴۹. </ref>. از [[امام صادق]]{{ع}} نیز [[روایت]] شده است که [[رسول خدا]]{{صل}} هنگام وداع با مسافران چنین می‌‌فرمود: "[[دین]] و امانتت را به [[خدا]] سپردم. [[خداوند]]، [[تقوا]] را توشه تو و هرجا رو کنی، تو را با خیر روبرو سازد!"<ref>همان و شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج ۱۱، ص ۴۰۷.</ref><ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۵۶.</ref>.
| |
| #'''[[انتخاب]] همسفر :''' از دیگر امور سفر که [[پیامبر اکرم]]{{صل}} نیز بر آن به طور ویژه تأکید داشت، [[انتخاب]] همراه و همسفر مناسب برای سفر است<ref>«پیش از خریدن خانه در پی یافتن همسایه و پیش از سفر در پی همراه باشید». (الکافی، ج ۸، ص ۲۴؛ حسن بن شعبه حرانی، تحف العقول، ص ۹۸ و کنز العمال، ج۱۶، ص۱۸۲.</ref>. آن [[حضرت]]، در این باره فرموده است: {{متن حدیث|الرَّفِيقَ ثُمَ السَّفَرَ}}<ref>الکافی، ج۴، ص۲۸۶؛ مکارم الاخلاق، ص۲۵۱؛ من لایحضره الفقیه، ج۲، ص۲۷۹ و الجعفریات، ص۱۶۴.</ref>؛ اول، [[انتخاب]] همسفر، بعد انجام سفر. [[رسول خدا]]{{صل}} خود نیز تنها سفر کردن را خوش نداشت و نیز [[دوست]] نمی‌داشت کسی بدون همسفر مسافرت کند<ref>دعائم الاسلام، ج ۱، ص ۳۴۸؛ مجموعه ورام، ج۱، ص۳۴ و مستدرک الوسائل، ج۸، ص۲۰۹.</ref> و بدترین [[مردم]] را کسی میدانست که به تنهایی سفر می‌‌کند<ref>المحاسن، ج ۲، ص ۳۵۶؛ مکارم الاخلاق، ص ۲۵۹ و ابراهیم بن علی الکفعمی، المصباح، ص ۱۸۴. </ref>. آن [[حضرت]]، [[همراهی]] حداقل سه نفر را در مسافرت، مناسب میدانست<ref>الکافی، ج ۸، ص ۳۰۳؛ من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۲۷۷ و المحاسن، ج ۲، ص ۳۵۶.</ref> و در توصیه‌هایی به [[حضرت علی]]{{ع}} می‌‌فرمود: "ای [[علی]]{{ع}} تنهایی مسافرت نرو! همانا [[شیطان]] با [[انسان]] تنهاست و از دو نفر، دورتر است؛ ای [[علی]]{{ع}}، هرگاه مردی تنها سفر کند، پس او [[گمراه]] است؛ و اگر دو نفر با هم سفر کنند، آنها [هم] گمراه‌اند و هرگاه سه نفر با هم سفر کنند، پس، شرایط سفر را به جا آورده‌اند"<ref>الکافی، ج ۸، ص ۳۰۳؛ من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۲۷۷ و المحاسن، ج ۲، ص ۳۵۶.</ref><ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۵۷.</ref>.
| |
| ===در سفر===
| |
| #'''آغاز سفر:''' از دیگر سنت‌های [[پیامبر]]{{صل}} آغاز سفر در روز [[پنج‌شنبه]] بود<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۲۶۶؛ شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص۳۷؛ مکارم الاخلاق، ص ۲۴۰؛ الطبرانی، المعجم الکبیر ، ص۲۶۰ و ابن ابی شیبه کوفی، المصنّف، ج۷، ص۷۲۳.</ref>. [[رسول اکرم]]{{صل}} هنگام سفر، صبح زود از منزل خارج می‌‌شد<ref>محمد حسین طباطبایی، سنن النبی، ج ۱، ص۱۱۸.</ref> و [[مسلمانان]] را از [[اعتقاد]] به فال بد به‌ویژه پیش از سفر [[نهی]] میکرد و می‌‌فرمود: "جبران فال بد زدن، [[توکل]] بر [[خداوند متعال]] است"<ref>الکافی، ج ۸، ص ۱۹۸ و وسائل الشیعة، ج ۱۱، ص ۳۶۲.</ref>. [[امیر]] قرار دادن یکی از همراهان هم از دیگر سفارش‌های [[رسول خدا]]{{صل}} به مسافران بود. آن [[حضرت]] به [[مسلمانان]] توصیه می‌‌فرمود که هرگاه گروهی از شما آهنگ سفر کردید، باید از میان خود فردی را [[امیر]] خود کنید<ref>الجامع الصغیر، ج ۱، ص ۸۹؛ علی بن الجعد، مسند ابن الجعد، ص ۷۸ و الطبرانی، المعجم الاوسط، ج ۸، ص ۱۰۰.</ref><ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۵۷-۵۸.</ref>.
| |
| #'''خوش برخوردی و [[یاری]] کردن همراهان در سفر:''' بی‌تردید، مسافرت با سختی‌هایی همراه است که [[تحمل]] آن بدون [[استقامت]] و نیز [[همراهی]] همسفرانی شفیق و یکدل، [[طاقت]] فرسا خواهد بود. در روایتی از [[پیامبر خدا]]{{صل}} آمده است: "[[رنج‌ها]] همزاد سفرند و زمینه‌های [[عصبانیت]] و اوقات تلخی [به [[علت]] سختی‌های سفر] در آن بسیار است؛ بنابراین شش چیز نشان دهنده [[جوانمردی]] است: سه چیز در غیر سفر و سه چیز در مسافرت؛ در سفر، بخشیدن توشه [خود به همراهان] و خوش [[اخلاقی]] و شوخی کردن؛ البته آن شوخی کردنی که در آن [[معصیت خدا]] نباشد"<ref>شیخ مفید، الامالی، ص ۴۴؛ عیون اخبار الرضا{{ع}}، ج ۲، ص ۲۷؛ شیخ صدوق، الخصال، ج ۱، ص ۳۲۴ و همو، معانی الاخبار، ص ۲۵۸.</ref>. [[رسول خدا]]{{صل}} [[کمک]] به [[مؤمنان]] را در سفر، مایه رفع [[اندوه]] در [[دنیا]] و [[آخرت]] دانسته، بدان سفارش میکرد<ref>من لایحضره الفقیه، ج ۲، ص ۲۹۳؛ المحاسن، ص ۲۶۲؛ مکارم الاخلاق، ص ۲۶۶ و الجعفریات، ص ۱۹۸.</ref>. از [[ابوسعید خدری]] [[روایت]] شده است که در یکی از سفرها در رکاب [[پیامبر اکرم]]{{صل}} بودیم. ناگهان مردی سوار بر مرکبش به سوی ما آمد؛ در حالی که به سوی [[چپ و راست]] [به حیوانات و مرکب‌های خود می‌‌نگریست. [[رسول خدا]]{{صل}} با دیدن این صحنه فرمود: " کسی که مرکبی افزون بر [[نیاز]] خود دارد باید آن را به کسی که مرکبی ندارد، [[صدقه]] دهد و کسی که ره توشه‌ای افزون بر [[نیاز]] خویش دارد، باید آن را به کسی که توشه‌ای ندارد، [[صدقه]] دهد"<ref>نووی دمشقی، ریاض الصالحین، ص ۱۶۹؛ مسلم نیشابوری، صحیح، ج ۵، ص ۱۳۸ و محیی الدین النووی، المجموع، ج ۴، ص ۳۹۳. </ref>.<ref>گویا این فرد در این سفر، مرکب‌های متعددی داشته، از توجه به پیاده‌های کاروان که با سختی‌هایی روبرو بودند، غافل بوده است.</ref>. از دیگر اعمالی که [[رسول خدا]]{{صل}} در سفر، بر آن تأکید و آن را [[تشویق]] کرده است، [[خدمت]] به همسفران و کاستن از مشقت‌های سفر آنان است. ایشان ضمن [[تمجید]] از چنین افرادی، آنها را "سرور افراد در سفر"<ref>من لا یحضره الفقیه، ج ۴، ص ۳۷۸؛ مکارم الاخلاق، ص ۲۵۱؛ الجامع الصغیر، ج ۲، ص ۵۹ و کنزالعمال، ج ۶، ص ۷۱.</ref> معرفی کرد. همچنین آن [[حضرت]] در روایتی دیگر فرمود: "کسی که مسافر [[دینداری]] را [[یاری]] کند، [[خداوند]]، ۷۳ [[اندوه]] از وی می‌‌زداید و او را در این [[جهان]] و آن [[جهان]] از [[اندوه]] [[پناه]] میدهد و [[غم]] بزرگش را در روزی که [[مردمان]]، [[نفس]] در گلویشان حبس می‌‌شود، از او برطرف می‌‌کند"<ref>من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۲۹۳؛ الجعفریات، ص ۱۹۸ و المحاسن، ج ۲، ص ۳۶۲.</ref>. [[پیامبر اکرم]]{{صل}} [[مسلمانان]] را به [[همکاری]] و [[همیاری]] همسفران با یکدیگر فرا می‌‌خواند و آنان را از [[سستی]] در این کار بر حذر می‌‌داشت. [[نقل]] شده است که روزی در حضور [[رسول]] خاتم{{صل}} از مردی سخن به میان آمد و گفته شد: "او [[آدم]] خوبی است"؛ سپس عده‌ای گفتند: "ای [[رسول خدا]]{{صل}} آن مرد، در سفر [[حج]]، همسفر ما بود؛ هرگاه در منزلی فرود می‌‌آمدیم، پیوسته زبانش به ذکر، گویا بود تا آنکه حرکت می‌‌کردیم و در بین راه نیز همواره ذکر [[خدا]] می‌‌گفت تا اینکه دوباره فرود می‌‌آمدیم". در این هنگام، آن [[حضرت]] فرمود: "پس چه کسی به شترش علوفه می‌‌داد و غذایش را تأمین میکرد"؟ گفتند: "ما" پس [[پیامبر خدا]]{{صل}} فرمود: "همه شما از او بهترید"<ref>مکارم الاخلاق، ص ۲۶۵؛ [[محمدباقر مجلسی]]، [[بحارالانوار]]، ج ۷۳، ص ۲۷۴، مستدرک الوسائل، ج ۸، ص ۲۲۰ و ابن ابی جمهور، [[عوالی]] اللآلی، ج ۱، ص ۷۰.</ref>. خود [[حضرت]] نیز در مسافرت‌ها در سفر با همسفران [[همکاری]] میکرد و همانند دیگر همسفران، عهده‌دار انجام کاری می‌‌شد. [[روایت]] شده است که ایشان در یکی از مسافرت‌ها زمانی که گروه به استراحت پرداخته بود، به همراهان فرمود تا گوسفندی را [[ذبح]] کنند. یکی از همراهان گفت: "من گوسفند را سر می‌‌برم"؛ دیگری گفت: "من پوستش را می‌‌کنم"؛ فرد سومی گفت: "من گوشتش را [[خرد]] می‌‌کنم"؛ چهارمی گفت: پختن آن با من"؛ [[رسول الله]]{{صل}} نیز فرمود: "جمع کردن هیزم هم با من"؛ [[اصحاب]] گفتند: "یا [[رسول الله]]، [[پدران]] و مادران ما به فدایتان! شما خودتان را به زحمت نیندازید؛ تعداد ما کافی است و خودمان [[کارها]] را انجام می‌‌دهیم". [[پیامبر]]{{صل}} فرمود: "می‌‌دانم تعدادتان کافی است و می‌‌توانید [[کارها]] را انجام دهید؛ اما [[خداوند]] [[دوست]] ندارد که بنده‌اش با عده‌ای از [[دوستان]] و همسفران خود باشد، اما میانشان فردی متمایز باشد"<ref>مکارم الاخلاق، ص ۲۵۱ - ۲۵۲؛ شرف المصطفی، ج ۴، ص ۳۷۸، الصفدی، الوافی بالوفیات، ج ۱، ص ۷۲ – ۷۳.</ref><ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۵۸-۶۰.</ref>.
| |
| #'''[[حق]] همسفر بر همسفر:''' [[نبی اکرم]]{{صل}} یکی از [[حقوقی]] را که یک مسافر بر همسفران دیگر خود دارد، [[صبر]] کردن تا سه روز برای [حرکت] همسفر مریض دانسته است<ref>المحاسن، ج۲، ص۳۵۸.</ref><ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۰.</ref>.
| |
| #'''سنت‌های آن [[حضرت]] در سفر:''' [[رسول خدا]]{{صل}} [[دوست]] می‌‌داشت با دراز گوشی سفر کند که فقط پالانی روی آن انداخته باشند<ref>مستدرک الوسائل، ج ۸، ص ۲۶۸.</ref>. آن [[حضرت]] در سفرهایش در هر منزلی که اقامت می‌‌گزید، در آن منزل، دو رکعت [[نماز]] می‌‌گزارد و می‌‌فرمود: "می‌‌خواهم این مکان برایم به [[نماز خواندن]] [[گواهی]] دهد"<ref>المعجم الکبیر، ج ۱۸، ص ۳۰۰؛ کنز العمال، ج ۷، ص ۱۰۰؛ الهیثمی، مجمع الزوائد، ۱۹۸۸ م، ج ۲، ص ۲۸۳ و مستدرک الوسائل، ج ۸، ص ۲۴۵.</ref>. [[رسول خدا]]{{صل}} در سفرها وقتی از بلندی بالا میرفت، می‌‌فرمود: "اللّه اکبر" و چون سرازیر می‌‌شد، می‌‌فرمود: "سبحان اللّه"<ref>من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۲۷۳؛ الکافی، ج ۴، ص ۲۸۷ و مکارم الاخلاق، ص ۲۶۱.</ref> و راه رفتنش در سفرها چنان بود که [[ناتوان]] به نظر نمی‌رسید<ref>مکارم الاخلاق، ص ۲۲ و مستدرک الوسائل، ج ۸، ص ۲۴۰.</ref>. [[نقل]] شده است، [[حضرت]] در مسافرت‌ها، هنگام [[خواب]]، اول شب بر روی ساق دستش میظ خوابید و در آخر شب، دست خود را بلند میکرد و سر را روی [[کف دست]] می‌‌گذاشت و می‌‌خوابید<ref>سنن النبی، ج ۱، ص ۱۱۸. </ref><ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۰.</ref>.
| |
| | |
| ===پس از سفر ===
| |
| *[[پیامبر]]{{صل}} مسافرت را بخشی از [[عذاب]] ([[رنج]]) میدانست و می‌‌فرمود: "هر گاه فردی از شما سفرش را به پایان رساند، باید زودتر نزد خانواده‌اش باز گردد"<ref>من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۳۰۰: الجعفریات، ص ۱۷۰؛ عوالی اللآلی، ج ۱، ص ۱۰۲ و مکارم الاخلاق، ص ۲۶۶.</ref>. [[پیامبر خاتم]]{{صل}} عادت داشت که روز از سفر برگردد <ref>احمد بن حنبل، مسند احمد، ج ۳، ص ۴۵۵؛ صحیح مسلم، ج ۲، ص ۱۵۶ و المعجم الکبیر ، ج ۱۹، ص ۵۹.</ref> و چون از سفر باز می‌‌گشت، نخست به [[مسجد]] میرفت و دو رکعت رفت [[نماز]] می‌‌خواند و پس از سر زدن به [[خانه حضرت زهرا]]{{س}}<ref>ابن حجر، فتح الباری، ج ۸، ص ۸۹، المعجم الکبیر، ج ۲۲، ۲۲۵ و الجامع الصغیر، ج ۲، ص ۲۴۵.</ref> به خانه نزد همسرانش میرفت<ref>ابن حبان، صحیح، ج ۸، ص ۱۵۸؛ امتاع الاسماع، ج ۸، ص ۱۶۹ و البخاری، صحیح، ج ۴، ص ۴۰.</ref><ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۱.</ref>.
| |
| #'''استقبال از مسافر :''' از سنت‌های دیگر [[حضرت]]، درباره سفر، استقبال از مسافران بود. ایشان گاه در دیدارهایش با مسافران تازه از راه رسیده، دعاهایی را بیان می‌‌فرمود و [[نقل]] شده است که ایشان در [[دیدار]] با [[حجاج]] بیت‌الله الحرام به یکی از آنها فرمود: {{متن حدیث|تَقَبَّلَ اللَّهُ مِنْكَ نُسُكَكَ وَ غَفَرَ ذَنْبَكَ وَ أَخْلَفَ عَلَيْكَ نَفَقَتَكَ}}<ref>الجعفریات، ص ۷۵ - ۷۶؛ المحاسن، ج ۲، ص ۳۷۷ و مکارم الاخلاق، ص ۲۶۱.</ref> [[خداوند]]، [[اعمال]] [[حج]] تو را بپذیرد و گناهانت را بیامرزد و آنچه خرج کرده‌ای، به تو باز گرداند!<ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۱.</ref>.
| |
| #'''ولیمه دادن :''' همچنین ایشان ولیمه دادن پس از سفر را از چهار موردی میدانست که دادن ولیمه در آنها لازم است<ref>الکافی، ج ۶، ص ۲۸۱ - ۲۸۲؛ المحاسن، ج ۲، ص ۴۱۷ و بحارالانوار، ج ۲۳، ص ۲۸۸.</ref><ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۱.</ref>.
| |
| #'''تهیه هدیه و سوغات سفر برای [[خانواده]]:''' همراه آوردن سوغاتی از مسافرت‌های دور یا نزدیک برای اهل خانه از تأکیدات [[رسول خدا]]{{صل}} برای مسافر بود و می‌‌فرمود: "هر گاه یکی از شما به سفر رفت، هنگام بازگشت، برای خانواده‌اش هدیه بیاورد، اگرچه یک قطعه سنگ می‌باشد"<ref>مکارم الاخلاق، ص ۲۶۶ و [[بحارالانوار]]، ج ۲۳، ص ۲۸۳.
| |
| </ref>. تا بدین طریق، [[رنج]] دوری از او برای‌شان جبران شود و او [[همسر]] و فرزندانش را خوشحال سازد<ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۶۲.</ref>.
| |
| | |
| ==منابع==
| |
| * [[پرونده:152259.jpg|22px]] [[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|'''فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم''']]
| |
| | |
| ==پانویس==
| |
| {{یادآوری پانویس}}
| |
| {{پانویس2}}
| |
| | |
| [[رده:مدخل‌های آداب مسافرت]]
| |
| [[رده: آداب مسافرت]]
| |
