←مقدمه
(صفحهای تازه حاوی «{{ویرایش غیرنهایی}} {{نبوت}} <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233);...» ایجاد کرد) |
(←مقدمه) |
||
خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
منظور آن دسته از آیاتی است که به گونهای به اصل موضوع قرائت و [[خواندن]] متن این کتاب و یا به صورت کلی و در [[آداب]]، کیفیت و [[احکام]] آن مثل - مَسّ - {{متن قرآن|لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ}}<ref>«که جز پاکان را به آن دسترس نیست» سوره واقعه، آیه ۷۹.</ref> اشاره دارد. اهمیت این بحث به این جهت است که در عصر [[نزول]] روش اصلی [[تعلیم]] نوشتار و [[نقل]] [[معارف]] با [[کتابت]] نبوده و انتقال از صورت [[خواندن]] انجام میگرفته و عمده [[حفظ]] این کتاب با [[خواندن]] و [[نقل]] صوت تحقق یافته است. | منظور آن دسته از آیاتی است که به گونهای به اصل موضوع قرائت و [[خواندن]] متن این کتاب و یا به صورت کلی و در [[آداب]]، کیفیت و [[احکام]] آن مثل - مَسّ - {{متن قرآن|لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ}}<ref>«که جز پاکان را به آن دسترس نیست» سوره واقعه، آیه ۷۹.</ref> اشاره دارد. اهمیت این بحث به این جهت است که در عصر [[نزول]] روش اصلی [[تعلیم]] نوشتار و [[نقل]] [[معارف]] با [[کتابت]] نبوده و انتقال از صورت [[خواندن]] انجام میگرفته و عمده [[حفظ]] این کتاب با [[خواندن]] و [[نقل]] صوت تحقق یافته است. | ||
#{{متن قرآن|وَإِذَا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَأَنْصِتُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ}}<ref>«و چون قرآن خوانده شود بدان گوش فرا دهید و خاموش بمانید باشد که بر شما بخشایش آورند» سوره اعراف، آیه ۲۰۴.</ref>. | #{{متن قرآن|وَإِذَا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَأَنْصِتُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ}}<ref>«و چون قرآن خوانده شود بدان گوش فرا دهید و خاموش بمانید باشد که بر شما بخشایش آورند» سوره اعراف، آیه ۲۰۴.</ref>. | ||
#{{متن قرآن|فَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ}}<ref>«پس، چون قرآن بخوانی از شیطان رانده به خداوند پناه جو؛» سوره نحل، آیه ۹۸.</ref>. | #{{متن قرآن|فَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ}}<ref>«پس، چون قرآن بخوانی از شیطان رانده به خداوند پناه جو؛» سوره نحل، آیه ۹۸.</ref>. '''نکته''': [[خداوند]] خطاب به [[پیامبر]] و هنگامی که [[قرآن]] را میخوانی {{متن قرآن|فَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ }} پس از وسوسههای [[شیطان]] [[رانده شده]]، به [[خدا]] [[پناه]] ببر {{متن قرآن|فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ}} البته منظور تنها ذکر جمله {{متن حدیث|أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ}} نیست، بلکه باید این “ذکر” را تبدیل به “فکر” کنیم و [[علامه طباطبایی]] مینویسد:”استعاذه” طلب [[پناه]] است، و معنا این است که وقتی [[قرآن]] میخوانی از [[خدای تعالی]] بخواه مادامی که مشغول [[خواندن]] هستی از اغوای [[شیطان]] رجیم پناهت دهد، پس استعاذهای که در این [[آیه]] بدان امر شده حال و [[وظیفه]] [[قلب]] و نفس قرآنخوان است، او [[مأمور]] شده مادامی که مشغول [[تلاوت]] است این [[حقیقت]]، یعنی استعاذه به [[خدا]] را در [[دل]] خود بیابد، نه اینکه به زبان بگوید: {{متن حدیث|أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ}} و این استعاذة زبانی و امثال آن سبب و مقدمه برای ایجاد آن حالت [[نفسانی]] است نه اینکه خودش استعاذه باشد، و اگر به خود این سخن استعاذه بگوییم مجازاً گفتهایم، [[خدای تعالی]] هم نفرموده هر وقت [[قرآن]] میخوانی بگو {{متن حدیث|أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ}} بلکه فرموده: هر وقت [[قرآن]] میخوانی از [[خدا]] [[پناه]] بخواه<ref>ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۲، ص۴۹۵.</ref>. | ||
نکته: [[خداوند]] خطاب به [[پیامبر]] و هنگامی که [[قرآن]] را میخوانی {{متن قرآن|فَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ }} پس از وسوسههای [[شیطان]] [[رانده شده]]، به [[خدا]] [[پناه]] ببر {{متن قرآن|فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ}} البته منظور تنها ذکر جمله {{متن حدیث|أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ}} نیست، بلکه باید این “ذکر” را تبدیل به “فکر” کنیم و [[علامه طباطبایی]] مینویسد:”استعاذه” طلب [[پناه]] است، و معنا این است که وقتی [[قرآن]] میخوانی از [[خدای تعالی]] بخواه مادامی که مشغول [[خواندن]] هستی از اغوای [[شیطان]] رجیم پناهت دهد، پس استعاذهای که در این [[آیه]] بدان امر شده حال و [[وظیفه]] [[قلب]] و نفس قرآنخوان است، او [[مأمور]] شده مادامی که مشغول [[تلاوت]] است این [[حقیقت]]، یعنی استعاذه به [[خدا]] را در [[دل]] خود بیابد، نه اینکه به زبان بگوید: {{متن حدیث|أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ}} و این استعاذة زبانی و امثال آن سبب و مقدمه برای ایجاد آن حالت [[نفسانی]] است نه اینکه خودش استعاذه باشد، و اگر به خود این سخن استعاذه بگوییم مجازاً گفتهایم، [[خدای تعالی]] هم نفرموده هر وقت [[قرآن]] میخوانی بگو {{متن حدیث|أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ}} بلکه فرموده: هر وقت [[قرآن]] میخوانی از [[خدا]] [[پناه]] بخواه<ref>ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۲، ص۴۹۵.</ref>. | |||
#{{متن قرآن|وَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ جَعَلْنَا بَيْنَكَ وَبَيْنَ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ حِجَابًا مَسْتُورًا * وَجَعَلْنَا عَلَى قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَنْ يَفْقَهُوهُ وَفِي آذَانِهِمْ وَقْرًا وَإِذَا ذَكَرْتَ رَبَّكَ فِي الْقُرْآنِ وَحْدَهُ وَلَّوْا عَلَى أَدْبَارِهِمْ نُفُورًا}}<ref>«و چون قرآن بخوانی میان تو و آنان که به جهان واپسین ایمان ندارند پردهای فراپوشیده مینهیم * و بر دلهای آنان پردههایی افکندهایم تا آن (آیات قرآنی) را درنیابند و در گوشهایشان سنگینی (نهادهایم) و هنگامی که در قرآن پروردگارت را به تنهایی یاد کنی با رمیدگی واپس میگریزند» سوره اسراء، آیه ۴۵.</ref>. | #{{متن قرآن|وَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ جَعَلْنَا بَيْنَكَ وَبَيْنَ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ حِجَابًا مَسْتُورًا * وَجَعَلْنَا عَلَى قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَنْ يَفْقَهُوهُ وَفِي آذَانِهِمْ وَقْرًا وَإِذَا ذَكَرْتَ رَبَّكَ فِي الْقُرْآنِ وَحْدَهُ وَلَّوْا عَلَى أَدْبَارِهِمْ نُفُورًا}}<ref>«و چون قرآن بخوانی میان تو و آنان که به جهان واپسین ایمان ندارند پردهای فراپوشیده مینهیم * و بر دلهای آنان پردههایی افکندهایم تا آن (آیات قرآنی) را درنیابند و در گوشهایشان سنگینی (نهادهایم) و هنگامی که در قرآن پروردگارت را به تنهایی یاد کنی با رمیدگی واپس میگریزند» سوره اسراء، آیه ۴۵.</ref>. | ||
#{{متن قرآن|وَقُرْآنًا فَرَقْنَاهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَى النَّاسِ عَلَى مُكْثٍ وَنَزَّلْنَاهُ تَنْزِيلًا}}<ref>«و آن را قرآنی بخشبخش کردهایم تا بر مردم با درنگ بخوانی و آن را خردهخرده فرو فرستادهایم» سوره اسراء، آیه ۱۰۶.</ref>. | #{{متن قرآن|وَقُرْآنًا فَرَقْنَاهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَى النَّاسِ عَلَى مُكْثٍ وَنَزَّلْنَاهُ تَنْزِيلًا}}<ref>«و آن را قرآنی بخشبخش کردهایم تا بر مردم با درنگ بخوانی و آن را خردهخرده فرو فرستادهایم» سوره اسراء، آیه ۱۰۶.</ref>. | ||
خط ۲۰: | خط ۱۹: | ||
#{{متن قرآن|سَنُقْرِئُكَ فَلَا تَنْسَى}}<ref>«زودا که تو را خواندن (قرآن) آموزیم و دیگر از یاد نمیبری» سوره اعلی، آیه ۶.</ref>. '''نکته''': [[خداوند]] خطاب به [[پیامبر]] میگوید: ما به زودی - [[قرآن]] را - بر تو میخوانیم و هرگز فراموش نخواهی کرد {{متن قرآن|سَنُقْرِئُكَ فَلَا تَنْسَى}} [[علامه طباطبائی]] مینویسد: البته باید توجه داشت که در مورد بحث که میفرماید ما به زودی تو را اقراء میکنیم، به معنای اقرای معمول در بین خود افراد معمولی نیست، که استاد گوش بدهد و غلطهای [[شاگرد]] را تصحیح کند، و یا جایی که خوب نخوانده خوب [[خواندن]] را به او بیاموزد، چون چنین چیزی از [[رسول خدا]]{{صل}} سابقه نداشته، و معهود نیست که چیزی از [[قرآن]] را خوانده باشد، و چون به علت [[فراموشی]] خوب نخوانده و یا به غلط خوانده، [[خدای تعالی]] فرموده باشد تو بخوان و من گوش میدهم، تا درست [[خواندن]] را به تو یاد دهم، بلکه منظور از اقراء در خصوص مورد، این است که ما چنین قدرتی به تو میدهیم که درست بخوانی و خوب بخوانی، و آنطور که نازل شده و بدون کم و کاست و غلط و [[تحریف]] بخوانی، و خلاصه آنچه را که نازل شده فراموش نکنی. و جمله {{متن قرآن|سَنُقْرِئُكَ فَلَا تَنْسَى}} وعدهای است از [[خدای تعالی]] به پیامبرش، به اینکه [[علم به قرآن]] و [[حفظ قرآن]] را در اختیارش بگذارد، به طوری که [[قرآن]] را آنطور که نازل شده همواره [[حافظ]] باشد، و هرگز دچار [[نسیان]] نگردد، و همانطور که نازل شده قرائتش کند، و ملاک در [[تبلیغ رسالت]] و [[وحی]] به همانطور که [[وحی]] شده همین است. و جمله {{متن قرآن|إِلَّا مَا شَاءَ اللَّهُ}} استثنایی است که تنها به منظور بقای [[قدرت الهی]] بر اطلاقش آورده شده، میخواهد بفهماند چنین نیست که [[خدای تعالی]] بعد از دادن چنین عطیهای دیگر [[قادر]] نباشد تو را گرفتار [[فراموشی]] کند، نه، بعد از اعطاء هم باز به [[قدرت]] مطلقه خود باقی است<ref>ترجمه تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۴۴۳.</ref>. | #{{متن قرآن|سَنُقْرِئُكَ فَلَا تَنْسَى}}<ref>«زودا که تو را خواندن (قرآن) آموزیم و دیگر از یاد نمیبری» سوره اعلی، آیه ۶.</ref>. '''نکته''': [[خداوند]] خطاب به [[پیامبر]] میگوید: ما به زودی - [[قرآن]] را - بر تو میخوانیم و هرگز فراموش نخواهی کرد {{متن قرآن|سَنُقْرِئُكَ فَلَا تَنْسَى}} [[علامه طباطبائی]] مینویسد: البته باید توجه داشت که در مورد بحث که میفرماید ما به زودی تو را اقراء میکنیم، به معنای اقرای معمول در بین خود افراد معمولی نیست، که استاد گوش بدهد و غلطهای [[شاگرد]] را تصحیح کند، و یا جایی که خوب نخوانده خوب [[خواندن]] را به او بیاموزد، چون چنین چیزی از [[رسول خدا]]{{صل}} سابقه نداشته، و معهود نیست که چیزی از [[قرآن]] را خوانده باشد، و چون به علت [[فراموشی]] خوب نخوانده و یا به غلط خوانده، [[خدای تعالی]] فرموده باشد تو بخوان و من گوش میدهم، تا درست [[خواندن]] را به تو یاد دهم، بلکه منظور از اقراء در خصوص مورد، این است که ما چنین قدرتی به تو میدهیم که درست بخوانی و خوب بخوانی، و آنطور که نازل شده و بدون کم و کاست و غلط و [[تحریف]] بخوانی، و خلاصه آنچه را که نازل شده فراموش نکنی. و جمله {{متن قرآن|سَنُقْرِئُكَ فَلَا تَنْسَى}} وعدهای است از [[خدای تعالی]] به پیامبرش، به اینکه [[علم به قرآن]] و [[حفظ قرآن]] را در اختیارش بگذارد، به طوری که [[قرآن]] را آنطور که نازل شده همواره [[حافظ]] باشد، و هرگز دچار [[نسیان]] نگردد، و همانطور که نازل شده قرائتش کند، و ملاک در [[تبلیغ رسالت]] و [[وحی]] به همانطور که [[وحی]] شده همین است. و جمله {{متن قرآن|إِلَّا مَا شَاءَ اللَّهُ}} استثنایی است که تنها به منظور بقای [[قدرت الهی]] بر اطلاقش آورده شده، میخواهد بفهماند چنین نیست که [[خدای تعالی]] بعد از دادن چنین عطیهای دیگر [[قادر]] نباشد تو را گرفتار [[فراموشی]] کند، نه، بعد از اعطاء هم باز به [[قدرت]] مطلقه خود باقی است<ref>ترجمه تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۴۴۳.</ref>. | ||
#{{متن قرآن|اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ *... اقْرَأْ وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ}}<ref>«بخوان به نام پروردگار خویش که آفرید * آدمی را از خونپارهای فروبسته آفرید * بخوان و (بدان که) پروردگار تو گرامیترین است * همان که با قلم آموزش داد» سوره علق، آیه ۱-۳.</ref> | #{{متن قرآن|اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ *... اقْرَأْ وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ}}<ref>«بخوان به نام پروردگار خویش که آفرید * آدمی را از خونپارهای فروبسته آفرید * بخوان و (بدان که) پروردگار تو گرامیترین است * همان که با قلم آموزش داد» سوره علق، آیه ۱-۳.</ref> | ||
==نکات== | ==نکات== | ||
در [[آیات]] فوق این موضوعات مطرح گردیده است: | در [[آیات]] فوق این موضوعات مطرح گردیده است: |