بحث:توحید: تفاوت میان نسخه‌ها

*[[احادیث]] نیز توحید را در جایگاهی بس رفیع قرار داده است، از باب نمونه تأکید کرده: هیچ بنده‌ای نیست کلمه {{عربی|" لَا إِلَهَ‏ إِلَّا اللَّه‏‏‏‏"}} را بر زبان جاری سازد و گناهانش همانند برگ درختان نریزد<ref>التوحید، صدوق، ص ۱۸ - ۳۰.</ref>، هرکس بمیرد و چیزی را شریک [[خدا]] نساخته باشد، به [[بهشت]] می [[رود]]؛ [[نیکوکار]] باشد یا [[بدکار]]<ref>التوحید، صدوق، ص ۱۸ - ۳۰.</ref>، [[خداوند]] پیکر موحّدان را بر [[آتش]] [[حرام]] ساخته است<ref>التوحید، صدوق، ص ۱۸ - ۳۰.</ref>، چیزی در [[ثواب]] و [[پاداش الهی]] به پایه [[شهادت به توحید]] نمی‌رسد<ref>التوحید، صدوق، ص ۱۸ - ۳۰.</ref>، اگر موجودات [[آسمان‌ها]] و [[زمین]] در یک کفّه ترازو جای گیرند و کلمه {{عربی|" لَا إِلَهَ‏ إِلَّا اللَّه‏‏‏‏"}} در کفه دیگر، کلمه {{عربی|" لَا إِلَهَ‏ إِلَّا اللَّه‏‏‏‏"}} سنگین‌تر است<ref>التوحید، صدوق، ص ۱۸ - ۳۰.</ref>، هرکس کلمه {{عربی|" لَا إِلَهَ‏ إِلَّا اللَّه‏‏‏‏"}} را با [[اخلاص]] ادا کند، به [[بهشت]] می‌رود و [[اخلاص]] به این است که توحید او را از محرّمات [[الهی]] باز دارد<ref>التوحید، صدوق، ص ۱۸ - ۳۰.</ref><ref>[[حسن رمضانی|رمضانی، حسن]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۹ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۹، ص۷۲ - ۱۱۵.</ref>.

*[[دانشمندان]] ابتدا توحید را به دو قسم نظری و عملی و سپس توحید نظری را به سه قسم ذاتی، صفاتی و افعالی قسمت کرده‌اند<ref>تفسیر موضوعی، ج ۲، ص ۲۰۳، «توحید در قرآن»؛ مجموعه آثار مطهری، ج ۲، ص ۹۹ - ۱۰۴، «جهان بینی توحیدی».</ref>. برخی نیز در یک تقسیم، توحید را شامل ۴ قسم ذاتی، صفاتی، افعالی و عبادی دانسته‌اند<ref>صفات الله عندالمسلمین، ص ۳۷.</ref>. در [[توحید ذاتی]] گاه نظر به واحدیت [[خدا]]، یعنی [[یگانگی]] و شریک نداشتن<ref>شرح منظومه، سبزواری، ص ۱۴۸.</ref>، و گاه نظر به احدیت او، یعنی یکتایی و بساطت و جزء نداشتن است<ref>الالهیات، ج ۲، ص ۱۵۵.</ref> که از آن در صورت نخست به "[[توحید واحدی]]" و در صورت دوم به "توحید أحدی" تعبیر می‌کنند<ref>الالهیات، ج ۲، ص ۱۱.</ref>در [[توحید واحدی]] گاه نظر به [[وحدت]] عددی است که مستلزم محدودیت و تقابل [[خداوند]] با دیگر موجودات است ـ همان گونه که عموم [[متکلمان]] و خصوص حکیمان مشّائی تصوّر کرده‌اند ـ و گاه نظر به [[وحدت]] [[حقیقی]] "صمدی" است که با هر محدودیتی در [[تعارض]] و مستلزم احاطه وجودی [[خداوند]] بر همه کثرات و موجودات است، همان گونه که عموم [[عارفان]] و خصوص حکیمان صدرایی تصویر کرده‌اند<ref>[[حسن رمضانی|رمضانی، حسن]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۹ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۹، ص۷۲ - ۱۱۵.</ref>.

*[[توحید افعالی]] نیز این است که عالم با همه دقایق و تفصیلاتش، اعم از أفعالی که مستقیم به [[خدا]] منسوب‌اند و أفعال و تأثیرات و حرکاتی که به طور معمول به دیگران نسبت داده می‌شوند، در [[حقیقت]] از [[خدا]] و [[اراده]] او صادر شده‌اند و بنابر قول مشهورِ {{عربی|" لا مؤثّر في‏ الوجود إلّا اللّه‏‏‏‏‏"}} در دایره هستی کسی جز [[خدا]] اثرگذار نیست<ref>مصطلحات التصوف، ص ۲۲۷ - ۲۲۹؛ جامع الاسرار، ص ۱۱۴؛ التوحید، دیباجی، ص ۱۱۵.</ref> که خود به صورت‌های گوناگون تجلّی می‌یابد و عمده آن‌ها عبارت‌اند از  

#[[توحید در خالقیت]]؛