بحث:آیا حضرت خضر علم غیب دارد؟ (پرسش) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۴:۱۰
، ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۲۰جایگزینی متن - 'سایر' به 'سایر'
جز (جایگزینی متن - 'اختصاصی دانشنامه مجازی امامت و ولایت' به 'اختصاصی دانشنامه مجازی امامت و ولایت') |
جز (جایگزینی متن - 'سایر' به 'سایر') |
||
(۵ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
==پاسخ اجمالی== | ==پاسخ اجمالی== | ||
==[[حضرت موسی]]{{ع}} و شاگردی [[حضرت خضر]]{{ع}}== | ==[[حضرت موسی]]{{ع}} و شاگردی [[حضرت خضر]]{{ع}}== | ||
*[[آیات]]<ref>سوره کهف، آیۀ ۶۰ الی ۸۲.</ref> و روایاتی<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۲، ص ۱۰، ح ۴؛ صفّار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ص ۳۲۱ ـ ۳۲۲؛ مفید، محمد بن محمد، الإختصاص، ص ۲۸۶ ـ ۲۸۷؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، ج ۲۶، ص ۷۳، ح۲۰؛ {{متن حدیث|«عَنْ حُمْرَانَ بْنِ أَعْیَنَ قَالَ: أَنَّ عَلِیّاً کَانَ مُحَدَّثاً قَالَ: بَلَی قُلْتُ مَنْ کَانَ یُحَدِّثُهُ قَالَ: مَلَکٌ قُلْتُ فَأَقُولُ إِنَّهُ نَبِیٌّ أَوْ رَسُولٌ قَالَ لَا بَلْ قُلْ مَثَلُهُ مَثَلُ صَاحِبِ سُلَیْمَانَ وَ صَاحِبِ مُوسَی وَ مَثَلُهُ مَثَلُ ذِی الْقَرْنَیْنِ أَ مَا سَمِعْتَ أَنَّ عَلِیّاً سُئِلَ عَنْ ذِی الْقَرْنَیْنِ أَ نَبِیّاً کَانَ قَالَ لَا وَ لَکِنْ کَانَ عَبْداً أَحَبَّ اللَّهَ فَأَحَبَّهُ وَ نَاصَحَ اللَّهَ فَنَصَحَهُ فَهَذَا مَثَلُه»}}</ref> که در مورد [[علم]] و [[محدث]] بودن [[حضرت خضر]] آمده، بیان کنندۀ آن است که این [[علم]] از [[عنایات]] خاص [[خداوند]] و [[علم لدنی]] ایشان بوده است.<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref> بنابراین [[خداوند متعال]] ایشان را معلم [[حضرت موسی]] قرار داد. لذا هنگامی که به [[مقام نبوت]] رسید و [[الواح]] [[تورات]] را دریافت کرد، [[خداوند متعال]] به او خطاب کرد: "معلمی است که علمش را از ما یاد گرفته است {{متن قرآن|وَإِذًا لَّآتَيْنَاهُم مِّن لَّدُنَّا أَجْرًا عَظِيمًا}}<ref>«و در آن صورت، ما به آنان از نزد خود پاداشی سترگ میدادیم» سوره نساء، آیه ۶۷.</ref> باید او را پیدا کرده و شاگردی او را بنمایی. [[حضرت موسی]]{{ع}} به همراه وصیش یوشع بن نون گشت تا در محل تلاقی دو دریا هر دو خسته شدند. هنگامی که خواستند ماهی بریان همراه خود را بخورند ناگهان ماهی زنده شد و به دریا رفت. بعد از مدت زمانی [[حضرت موسی]] فرمود:{{متن قرآن|فَلَمَّا جَاوَزَا قَالَ لِفَتَاهُ آتِنَا غَدَاءَنَا لَقَدْ لَقِينَا مِن سَفَرِنَا هَذَا نَصَبًا}}<ref>«و چون (از آنجا) گذشتند، (موسی) به شاگرد خود گفت: چاشتمان را بیاور که به راستی از این سفر خویش خستگی دیدهایم» سوره کهف، آیه ۶۲.</ref> <ref>ر.ک. میرباقری، محمد مهدی، حقیقت علم امیرالمؤمنین، فرهنگستان علوم اسلامی قم.</ref> همراه [[حضرت]] عرض کرد: آن جایی که کنار سنگ تکیه داده بودیم ماهی زنده شد و به دریا رفت. همین که [[موسی]] کلیم این را شنید فهمید معلم [[الهی]] آنجا است؛ پس برگشت و او را پیدا کرد و بنای شاگردی او را گذاشت {{متن قرآن|قَالَ أَرَأَيْتَ إِذْ أَوَيْنَا إِلَى الصَّخْرَةِ فَإِنِّي نَسِيتُ الْحُوتَ وَمَا أَنسَانِيهُ إِلاَّ الشَّيْطَانُ أَنْ أَذْكُرَهُ وَاتَّخَذَ سَبِيلَهُ فِي الْبَحْرِ عَجَبًا قَالَ ذَلِكَ مَا كُنَّا نَبْغِ فَارْتَدَّا عَلَى آثَارِهِمَا قَصَصًا}}<ref>«گفت: آیا دیدی (چه بر سرمان آمد) آنگاه که بر آن تخته سنگ جای گرفتیم؟ من آن ماهی را از یاد بردم و جز شیطان کسی یادکرد آن را از یاد من نبرد و شگفتا راه خود را در دریا در پیش گرفت و رفت. (موسی) گفت: این همان است که ما باز میجستیم از این روی با پیگیری جای پای خود بازگشتند» سوره کهف، آیه ۶۳ و ۶۴</ref> | *[[آیات]]<ref>سوره کهف، آیۀ ۶۰ الی ۸۲.</ref> و روایاتی<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۲، ص ۱۰، ح ۴؛ صفّار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ص ۳۲۱ ـ ۳۲۲؛ مفید، محمد بن محمد، الإختصاص، ص ۲۸۶ ـ ۲۸۷؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، ج ۲۶، ص ۷۳، ح۲۰؛ {{متن حدیث|«عَنْ حُمْرَانَ بْنِ أَعْیَنَ قَالَ: أَنَّ عَلِیّاً کَانَ مُحَدَّثاً قَالَ: بَلَی قُلْتُ مَنْ کَانَ یُحَدِّثُهُ قَالَ: مَلَکٌ قُلْتُ فَأَقُولُ إِنَّهُ نَبِیٌّ أَوْ رَسُولٌ قَالَ لَا بَلْ قُلْ مَثَلُهُ مَثَلُ صَاحِبِ سُلَیْمَانَ وَ صَاحِبِ مُوسَی وَ مَثَلُهُ مَثَلُ ذِی الْقَرْنَیْنِ أَ مَا سَمِعْتَ أَنَّ عَلِیّاً سُئِلَ عَنْ ذِی الْقَرْنَیْنِ أَ نَبِیّاً کَانَ قَالَ لَا وَ لَکِنْ کَانَ عَبْداً أَحَبَّ اللَّهَ فَأَحَبَّهُ وَ نَاصَحَ اللَّهَ فَنَصَحَهُ فَهَذَا مَثَلُه»}}</ref> که در مورد [[علم]] و [[محدث]] بودن [[حضرت خضر]] آمده، بیان کنندۀ آن است که این [[علم]] از [[عنایات]] خاص [[خداوند]] و [[علم لدنی]] ایشان بوده است.<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref> بنابراین [[خداوند متعال]] ایشان را معلم [[حضرت موسی]] قرار داد. لذا هنگامی که به [[مقام نبوت]] رسید و [[الواح]] [[تورات]] را دریافت کرد، [[خداوند متعال]] به او خطاب کرد: "معلمی است که علمش را از ما یاد گرفته است {{متن قرآن|وَإِذًا لَّآتَيْنَاهُم مِّن لَّدُنَّا أَجْرًا عَظِيمًا}}<ref>«و در آن صورت، ما به آنان از نزد خود پاداشی سترگ میدادیم» سوره نساء، آیه ۶۷.</ref> باید او را پیدا کرده و شاگردی او را بنمایی. [[حضرت موسی]]{{ع}} به همراه وصیش یوشع بن نون گشت تا در محل تلاقی دو دریا هر دو خسته شدند. هنگامی که خواستند ماهی بریان همراه خود را بخورند ناگهان ماهی زنده شد و به دریا رفت. بعد از مدت زمانی [[حضرت موسی]] فرمود: {{متن قرآن|فَلَمَّا جَاوَزَا قَالَ لِفَتَاهُ آتِنَا غَدَاءَنَا لَقَدْ لَقِينَا مِن سَفَرِنَا هَذَا نَصَبًا}}<ref>«و چون (از آنجا) گذشتند، (موسی) به شاگرد خود گفت: چاشتمان را بیاور که به راستی از این سفر خویش خستگی دیدهایم» سوره کهف، آیه ۶۲.</ref> <ref>ر.ک. میرباقری، محمد مهدی، حقیقت علم امیرالمؤمنین، فرهنگستان علوم اسلامی قم.</ref> همراه [[حضرت]] عرض کرد: آن جایی که کنار سنگ تکیه داده بودیم ماهی زنده شد و به دریا رفت. همین که [[موسی]] کلیم این را شنید فهمید معلم [[الهی]] آنجا است؛ پس برگشت و او را پیدا کرد و بنای شاگردی او را گذاشت {{متن قرآن|قَالَ أَرَأَيْتَ إِذْ أَوَيْنَا إِلَى الصَّخْرَةِ فَإِنِّي نَسِيتُ الْحُوتَ وَمَا أَنسَانِيهُ إِلاَّ الشَّيْطَانُ أَنْ أَذْكُرَهُ وَاتَّخَذَ سَبِيلَهُ فِي الْبَحْرِ عَجَبًا قَالَ ذَلِكَ مَا كُنَّا نَبْغِ فَارْتَدَّا عَلَى آثَارِهِمَا قَصَصًا}}<ref>«گفت: آیا دیدی (چه بر سرمان آمد) آنگاه که بر آن تخته سنگ جای گرفتیم؟ من آن ماهی را از یاد بردم و جز شیطان کسی یادکرد آن را از یاد من نبرد و شگفتا راه خود را در دریا در پیش گرفت و رفت. (موسی) گفت: این همان است که ما باز میجستیم از این روی با پیگیری جای پای خود بازگشتند» سوره کهف، آیه ۶۳ و ۶۴</ref> | ||
==[[علم غیب]] [[حضرت خضر]]{{ع}}== | ==[[علم غیب]] [[حضرت خضر]]{{ع}}== | ||
*در این ماجرا، آن معلم، سه کار انجام داد: [[کشتی]] برخی ماهی گیران را سوراخ کرد؛ [[نوجوانی]] را به [[قتل]] رساند؛ دیواری را که در حال خراب شدن بود، آباد کرد، با اینکه [[مردم]] آن روستا به او و [[حضرت موسی]] [[غذا]] ندادند. [[حضرت موسی]]{{ع}} از [[حکمت]] کارهای آن [[ولی خدا]] [[آگاه]] نبود، لذا در مقابل کارهای او [[اعتراض]] میکرد؛<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref> معلم گفت: تو هرگز نمیتوانی [[شکیبا]] باشی، چون در چیزی که به آن [[آگاهی]] فراگیر | *در این ماجرا، آن معلم، سه کار انجام داد: [[کشتی]] برخی ماهی گیران را سوراخ کرد؛ [[نوجوانی]] را به [[قتل]] رساند؛ دیواری را که در حال خراب شدن بود، آباد کرد، با اینکه [[مردم]] آن روستا به او و [[حضرت موسی]] [[غذا]] ندادند. [[حضرت موسی]]{{ع}} از [[حکمت]] کارهای آن [[ولی خدا]] [[آگاه]] نبود، لذا در مقابل کارهای او [[اعتراض]] میکرد؛<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref> معلم گفت: تو هرگز نمیتوانی [[شکیبا]] باشی، چون در چیزی که به آن [[آگاهی]] فراگیر نداری چگونه میتوانی [[صبر]] کنی؟ [[حضرت موسی]] گفت: اگر [[خداوند]] بخواهد، [[صبر]] میکنم و از امر تو سرپیچی نمیکنم»<ref>{{متن قرآن|قَالَ إِنَّكَ لَنْ تَسْتَطِيعَ مَعِيَ صَبْرًا وَكَيْفَ تَصْبِرُ عَلَى مَا لَمْ تُحِطْ بِهِ خُبْرًا قَالَ سَتَجِدُنِي إِنْ شَاءَ اللَّهُ صَابِرًا وَلَا أَعْصِي لَكَ أَمْرًا}}«گفت: بیگمان تو هرگز همراه من شکیبایی نمیتوانی کرد. و چگونه در چیزی که به آن آگاهی فراگیر نداری شکیب میکنی؟ گفت: اگر خداوند بخواهد مرا شکیبا خواهی یافت و از هیچ فرمان تو سرنمیپیچم» سوره کهف، آیه ۶۷ ـ ۶۹</ref>؛<ref>ر.ک. قرهی، روحالله، پایگاه اطلاعرسانی مهدی؛ گلافشان پارسانسب، پژوهشی در مقام علمی و مقام تحدیث حضرت فاطمه زهرا، ص۳۲.</ref> آن معلم، بعد از چند بار [[اعتراض]] [[حضرت موسی]] [[حکمت]] کارهای عجیب خود را بیان کرد.<ref>ر.ک. میرباقری، محمد مهدی، حقیقت علم امیرالمؤمنین، فرهنگستان علوم اسلامی قم.هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref> اگر بپذیریم مراد از "[[عبد]]" در آیۀ ۶۵ سورۀ کهف {{متن قرآن|فَوَجَدَا عَبْدًا مِّنْ عِبَادِنَا}}<ref>«و بندهای از بندگان ما (خضر) را یافتند که به او از نزد خود بخشایشی داده و او را از پیش خویش دانشی آموخته بودیم» سوره کهف، آیه ۶۵.</ref> [[حضرت خضر]]{{ع}} باشد، چنان که اکثر [[مفسرین]] بر این عقیدهاند<ref>ر.ک. میرترابی حسینی، زهرةالسادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۱۰۷ – ۱۰۸؛ هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref> بالتبع [[علم]] او به تصریح [[قرآن کریم]]، [[علم لدنّی]] بوده، و در لسان مفسّران، با تعابیر مختلفی چون، "[[علم]] به [[باطن]] اشیاء،<ref>سید قطب، پیشین، ج ۱، ص ۴۵۸؛ بلاغی، محمدجواد، آلاء الرحمان، ج ۱، ص ۲۷۳؛ آلوسی، روح المعانی ج ۳، ص ۳۵؛ طبرسی، مجمع البیان، ج ۳، ص ۷۴۶؛ محمد بن یوسف (ابوحیان اندلسی)، پیشین؟؟؟، ج ۶، ص ۱۳۹.</ref> یا "[[علمی]] از [[علوم غیبی]]" آمده است<ref>ر.ک. میرترابی حسینی، زهرةالسادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۱۰۷ ـ ۱۰۸.</ref>. | ||
==[[روایات]] دال بر [[علم غیب]] [[حضرت خضر]]== | ==[[روایات]] دال بر [[علم غیب]] [[حضرت خضر]]== | ||
خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
*[[آیات]]<ref>سوره کهف، آیۀ ۶۰ الی ۸۲.</ref> و روایاتی<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۲، ص ۱۰، ح ۴؛ صفّار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ص ۳۲۱ ـ ۳۲۲؛ مفید، محمد بن محمد، الإختصاص، ص ۲۸۶ ـ ۲۸۷؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، ج ۲۶، ص ۷۳، ح ۲۰؛ {{متن حدیث|«عَنْ حُمْرَانَ بْنِ أَعْیَنَ قَالَ: أَنَّ عَلِیّاً کَانَ مُحَدَّثاً قَالَ: بَلَی قُلْتُ مَنْ کَانَ یُحَدِّثُهُ قَالَ: مَلَکٌ قُلْتُ فَأَقُولُ إِنَّهُ نَبِیٌّ أَوْ رَسُولٌ قَالَ لَا بَلْ قُلْ مَثَلُهُ مَثَلُ صَاحِبِ سُلَیْمَانَ وَ صَاحِبِ مُوسَی وَ مَثَلُهُ مَثَلُ ذِی الْقَرْنَیْنِ أَمَا سَمِعْتَ أَنَّ عَلِیّاً سُئِلَ عَنْ ذِی الْقَرْنَیْنِ أَ نَبِیّاً کَانَ قَالَ لَا وَ لَکِنْ کَانَ عَبْداً أَحَبَّ اللَّهَ فَأَحَبَّهُ وَ نَاصَحَ اللَّهَ فَنَصَحَهُ فَهَذَا مَثَلُه»}}</ref> که در مورد [[علم]] و [[محدث]] بودن [[حضرت خضر]] آمده است بیان کنندۀ آن است که این [[علم]] از [[عنایات]] خاص [[خداوند]] و [[علم لدنی]] ایشان بوده است<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref>. بنابراین [[خداوند متعال]] ایشان را معلم [[حضرت موسی]] قرار داد. لذا هنگامی که به [[مقام نبوت]] رسید و [[الواح]] [[تورات]] را دریافت کرد، [[خداوند متعال]] به او خطاب کرد: "معلمی است که علمش را از ما یاد گرفته است {{متن قرآن|وَإِذًا لَّآتَيْنَاهُم مِّن لَّدُنَّا أَجْرًا عَظِيمًا}}<ref>«و در آن صورت، ما به آنان از نزد خود پاداشی سترگ میدادیم» سوره نساء، آیه ۶۷.</ref> باید او را در محل تلاقی دو دریا پیدا کرده و شاگردی او را بنمایی. [[موسی]] کلیم به همراه یوشع بن نون راه افتاد و گفت: من در محل تلاقی دو دریا میگردم تا آن معلم [[الهی]] را پیدا کنم و [[شاگرد]] او باشم، اگر او را پیدا نکردم، هشتاد سال یا بیشتر میگردم تا او را پیدا کنم. [[حضرت موسی]] به همراه وصیش گشت تا در محل تلاقی دو دریا هر دو خسته شدند، هنگامی که خواستند ماهی بریان همراه خود را بخورند ناگهان ماهی زنده شده و به دریا رفت. همراه [[حضرت]] موسیاین صحنه را دید اما [[حضرت]] ندید و عبور کرد. بعد از مدت زمانی [[حضرت موسی]] فرمود: {{متن قرآن|فَلَمَّا جَاوَزَا قَالَ لِفَتَاهُ آتِنَا غَدَاءَنَا لَقَدْ لَقِینَا مِنْ سَفَرِنَا هَذَا نَصَبًا}}<ref>«و چون (از آنجا) گذشتند، (موسی) به شاگرد خود گفت: چاشتمان را بیاور که به راستی از این سفر خویش خستگی دیدهایم» سوره کهف، آیه ۶۲.</ref> <ref>ر.ک. میرباقری، محمد مهدی، حقیقت علم امیرالمؤمنین، فرهنگستان علوم اسلامی قم.</ref> همراه [[حضرت]] عرض کرد: آن جایی که کنار سنگ تکیه داده بودیم، ماهی زنده شد و به دریا رفت. همین که موسای کلیم این را شنید فهمید معلم [[الهی]] آنجاست؛ پس برگشت و او را پیدا کرد و بنای شاگردی او را گذاشت{{متن قرآن|قَالَ أَرَأَيْتَ إِذْ أَوَيْنَا إِلَى الصَّخْرَةِ فَإِنِّي نَسِيتُ الْحُوتَ وَمَا أَنسَانِيهُ إِلاَّ الشَّيْطَانُ أَنْ أَذْكُرَهُ وَاتَّخَذَ سَبِيلَهُ فِي الْبَحْرِ عَجَبًا قَالَ ذَلِكَ مَا كُنَّا نَبْغِ فَارْتَدَّا عَلَى آثَارِهِمَا قَصَصًا}}<ref>«گفت: آیا دیدی (چه بر سرمان آمد) آنگاه که بر آن تخته سنگ جای گرفتیم؟ من آن ماهی را از یاد بردم و جز شیطان کسی یادکرد آن را از یاد من نبرد و شگفتا راه خود را در دریا در پیش گرفت و رفت. (موسی) گفت: این همان است که ما باز میجستیم از این روی با پیگیری جای پای خود بازگشتند» سوره کهف، آیه ۶۳ و ۶۴</ref>. | *[[آیات]]<ref>سوره کهف، آیۀ ۶۰ الی ۸۲.</ref> و روایاتی<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۲، ص ۱۰، ح ۴؛ صفّار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ص ۳۲۱ ـ ۳۲۲؛ مفید، محمد بن محمد، الإختصاص، ص ۲۸۶ ـ ۲۸۷؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، ج ۲۶، ص ۷۳، ح ۲۰؛ {{متن حدیث|«عَنْ حُمْرَانَ بْنِ أَعْیَنَ قَالَ: أَنَّ عَلِیّاً کَانَ مُحَدَّثاً قَالَ: بَلَی قُلْتُ مَنْ کَانَ یُحَدِّثُهُ قَالَ: مَلَکٌ قُلْتُ فَأَقُولُ إِنَّهُ نَبِیٌّ أَوْ رَسُولٌ قَالَ لَا بَلْ قُلْ مَثَلُهُ مَثَلُ صَاحِبِ سُلَیْمَانَ وَ صَاحِبِ مُوسَی وَ مَثَلُهُ مَثَلُ ذِی الْقَرْنَیْنِ أَمَا سَمِعْتَ أَنَّ عَلِیّاً سُئِلَ عَنْ ذِی الْقَرْنَیْنِ أَ نَبِیّاً کَانَ قَالَ لَا وَ لَکِنْ کَانَ عَبْداً أَحَبَّ اللَّهَ فَأَحَبَّهُ وَ نَاصَحَ اللَّهَ فَنَصَحَهُ فَهَذَا مَثَلُه»}}</ref> که در مورد [[علم]] و [[محدث]] بودن [[حضرت خضر]] آمده است بیان کنندۀ آن است که این [[علم]] از [[عنایات]] خاص [[خداوند]] و [[علم لدنی]] ایشان بوده است<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref>. بنابراین [[خداوند متعال]] ایشان را معلم [[حضرت موسی]] قرار داد. لذا هنگامی که به [[مقام نبوت]] رسید و [[الواح]] [[تورات]] را دریافت کرد، [[خداوند متعال]] به او خطاب کرد: "معلمی است که علمش را از ما یاد گرفته است {{متن قرآن|وَإِذًا لَّآتَيْنَاهُم مِّن لَّدُنَّا أَجْرًا عَظِيمًا}}<ref>«و در آن صورت، ما به آنان از نزد خود پاداشی سترگ میدادیم» سوره نساء، آیه ۶۷.</ref> باید او را در محل تلاقی دو دریا پیدا کرده و شاگردی او را بنمایی. [[موسی]] کلیم به همراه یوشع بن نون راه افتاد و گفت: من در محل تلاقی دو دریا میگردم تا آن معلم [[الهی]] را پیدا کنم و [[شاگرد]] او باشم، اگر او را پیدا نکردم، هشتاد سال یا بیشتر میگردم تا او را پیدا کنم. [[حضرت موسی]] به همراه وصیش گشت تا در محل تلاقی دو دریا هر دو خسته شدند، هنگامی که خواستند ماهی بریان همراه خود را بخورند ناگهان ماهی زنده شده و به دریا رفت. همراه [[حضرت]] موسیاین صحنه را دید اما [[حضرت]] ندید و عبور کرد. بعد از مدت زمانی [[حضرت موسی]] فرمود: {{متن قرآن|فَلَمَّا جَاوَزَا قَالَ لِفَتَاهُ آتِنَا غَدَاءَنَا لَقَدْ لَقِینَا مِنْ سَفَرِنَا هَذَا نَصَبًا}}<ref>«و چون (از آنجا) گذشتند، (موسی) به شاگرد خود گفت: چاشتمان را بیاور که به راستی از این سفر خویش خستگی دیدهایم» سوره کهف، آیه ۶۲.</ref> <ref>ر.ک. میرباقری، محمد مهدی، حقیقت علم امیرالمؤمنین، فرهنگستان علوم اسلامی قم.</ref> همراه [[حضرت]] عرض کرد: آن جایی که کنار سنگ تکیه داده بودیم، ماهی زنده شد و به دریا رفت. همین که موسای کلیم این را شنید فهمید معلم [[الهی]] آنجاست؛ پس برگشت و او را پیدا کرد و بنای شاگردی او را گذاشت{{متن قرآن|قَالَ أَرَأَيْتَ إِذْ أَوَيْنَا إِلَى الصَّخْرَةِ فَإِنِّي نَسِيتُ الْحُوتَ وَمَا أَنسَانِيهُ إِلاَّ الشَّيْطَانُ أَنْ أَذْكُرَهُ وَاتَّخَذَ سَبِيلَهُ فِي الْبَحْرِ عَجَبًا قَالَ ذَلِكَ مَا كُنَّا نَبْغِ فَارْتَدَّا عَلَى آثَارِهِمَا قَصَصًا}}<ref>«گفت: آیا دیدی (چه بر سرمان آمد) آنگاه که بر آن تخته سنگ جای گرفتیم؟ من آن ماهی را از یاد بردم و جز شیطان کسی یادکرد آن را از یاد من نبرد و شگفتا راه خود را در دریا در پیش گرفت و رفت. (موسی) گفت: این همان است که ما باز میجستیم از این روی با پیگیری جای پای خود بازگشتند» سوره کهف، آیه ۶۳ و ۶۴</ref>. | ||
==[[علم غیب]] [[حضرت خضر]]== | ==[[علم غیب]] [[حضرت خضر]]== | ||
*[[قرآن کریم]] در سورۀ کهف، داستان [[ملاقات]] [[حضرت موسی]] با یکی از [[بندگان]] [[برگزیده خداوند]] را [[نقل]] کرده است. در این ماجرا، آن فرد، [[کشتی]] برخی ماهی گیران را سوراخ کرد؛ [[نوجوانی]] را به [[قتل]] رساند و دیواری را که در حال خراب شدن بود، آباد کرد، در حالی که [[مردم]] آن روستا از [[غذا]] دادن به او و همراهش، [[حضرت موسی]] خودداری کرده بودند. [[حضرت موسی]] که از [[حکمت]] کارهای آن [[ولی خدا]] [[آگاه]] نبود، در مقابل کارهای به ظاهر | *[[قرآن کریم]] در سورۀ کهف، داستان [[ملاقات]] [[حضرت موسی]] با یکی از [[بندگان]] [[برگزیده خداوند]] را [[نقل]] کرده است. در این ماجرا، آن فرد، [[کشتی]] برخی ماهی گیران را سوراخ کرد؛ [[نوجوانی]] را به [[قتل]] رساند و دیواری را که در حال خراب شدن بود، آباد کرد، در حالی که [[مردم]] آن روستا از [[غذا]] دادن به او و همراهش، [[حضرت موسی]] خودداری کرده بودند. [[حضرت موسی]] که از [[حکمت]] کارهای آن [[ولی خدا]] [[آگاه]] نبود، در مقابل کارهای به ظاهر نادرست او لب به [[اعتراض]] گشود؛ البته او در ابتدا قول داده بود تا زمانی که آن فرد، خود [[حکمت]] کارهایش را بیان نکند، [[سکوت]] کند. این [[ملاقات]] پس از چند بار [[اعتراض]] [[حضرت موسی]] به جدایی میانجامد؛ اما پیش از جدایی، آن فرد، [[حکمت]] کارهای عجیب خود را بیان کرد. او از حوادثی که در [[آینده]] رخ میدهد، [[آگاه]] و کارهای او حکیمانه و به [[دستور خداوند]] [[متعال]] بود: اما آن [[کشتی]] [[مال]] گروهی از [[مستمندان]] بود که با آن در دریا کار میکردند و من خواستم آن را معیوب کنم چرا که پشت سرشان [[پادشاهی]] [[ستمگر]] بود که هر [[کشتی]] سالمی را به [[زور]] میگرفت. و اما آن نوجوان، [[پدر]] و مادرش با [[ایمان]] بودند و [[بیم]] داشتیم که آنان را به [[طغیان]] و [[کفر]] وادارد. از این رو، خواستیم که پروردگارشان به جای او، فرزندی پاکتر و بامحبتتر به آن دو بدهد و اما آن دیوار، از آن دو نوجوان [[یتیم]] در آن [[شهر]] بود و زیر آن، گنجی متعلق به آن دو وجود داشت و پدرشان مرد صالحی بود و [[پروردگار]] تو میخواست آنها به [[حد]] [[بلوغ]] برسند و گنجشان را استخراج کنند. این رحمتی از پروردگارت بود و من آن [[کارها]] را خودسرانه انجام ندادم این بود [[راز]] کارهایی که نتوانستی در برابر آنها [[شکیبایی]] به خرج دهی! دربارۀ اینکه آن [[ولی خدا]] و [[صاحب]] چنین [[علمی]] چه کسی بوده است، میان [[مفسران]] [[اختلاف]] وجود دارد. اکثر [[مفسران]] معتقدند آن شخص همان [[حضرت خضر]] بوده است. [[روایات]] [[نقل]] شده از [[اهل بیت]] نیز این احتمال را تقویت میکند.<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref> | ||
*اگر بپذیریم مراد از "[[عبد]]" در آیۀ ۶۵ سورۀ کهف {{متن قرآن|فَوَجَدَا عَبْدًا مِّنْ عِبَادِنَا}}<ref>«و بندهای از بندگان ما (خضر) را یافتند که به او از نزد خود بخشایشی داده و او را از پیش خویش دانشی آموخته بودیم» سوره کهف، آیه ۶۵.</ref> [[حضرت خضر]] باشد، چنان که اکثر [[مفسرین]] بر این عقیدهاند<ref>ر.ک. میرترابی حسینی، زهرةالسادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۱۰۷ ـ ۱۰۸؛ هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref> بالتبع [[علم]] او به تصریح [[قرآن کریم]]، [[علم]] | *اگر بپذیریم مراد از "[[عبد]]" در آیۀ ۶۵ سورۀ کهف {{متن قرآن|فَوَجَدَا عَبْدًا مِّنْ عِبَادِنَا}}<ref>«و بندهای از بندگان ما (خضر) را یافتند که به او از نزد خود بخشایشی داده و او را از پیش خویش دانشی آموخته بودیم» سوره کهف، آیه ۶۵.</ref> [[حضرت خضر]] باشد، چنان که اکثر [[مفسرین]] بر این عقیدهاند<ref>ر.ک. میرترابی حسینی، زهرةالسادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۱۰۷ ـ ۱۰۸؛ هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref> بالتبع [[علم]] او به تصریح [[قرآن کریم]]، [[علم لدنّی]] بوده، و در لسان مفسّران [[قرآن]]، با تعابیر مختلفی چون، "[[علم]] به [[باطن]] اشیاء،<ref>سید بن قطب، فی ظلال القرآن، ج ۱، ص ۴۵۸؛ بلاغی، محمدجواد، آلاء الرحمان، ج ۱، ص ۲۷۳؛ آلوسی، روح المعانی، ج ۳، ص ۳۵؛ طبرسی، مجمع البیان ج ۳، ص ۷۴۶؛ محمد بن یوسف (ابوحیان اندلسی)، پیشین؟؟؟، ج ۶، ص ۱۳۹.</ref> یا "[[علمی]] از [[علوم غیبی]]" آمده است. علاوه بر آنچه در رابطه با [[علم]] و شخصیت [[حضرت خضر]]، در آیۀ ۶۵ [[سوره کهف]] آمده، برخی [[مفسرین]] ذیل آیۀ {{متن قرآن|قَالَ الَّذِي عِندَهُ عِلْمٌ مِّنَ الْكِتَابِ}}<ref>«آن که دانشی از کتاب (آسمانی) با خویش داشت گفت: من پیش از آنکه چشم بر هم زنی آن را برایت میآورم و چون (سلیمان) آن (اورنگ) را نزد خود پای برجا دید گفت: این از بخشش (های) پروردگار من است تا بیازمایدم که سپاس میگزارم یا ناسپاسی میکنم و هر که سپاس گزارد ت» سوره نمل، آیه ۴۰.</ref> نیز به وی اشاره دارند<ref>ر.ک. میرترابی حسینی، زهرةالسادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۱۰۷ ـ ۱۰۸.</ref>. | ||
*اما آیا [[حضرت خضر]] [[پیامبر]] بوده یا نه؟ میان [[مفسران]] [[اختلاف]] وجود دارد. بنابر [[نقلی]] که در [[علل الشرایع]] آمده است، [[حضرت خضر]] از [[پیامبران الهی]] بوده، و چنین [[علمی]] که داشته، [[علم]] به حقایق مخفی [[جهان]] و [[عالم غیب]] بوده است<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref>. | *اما آیا [[حضرت خضر]] [[پیامبر]] بوده یا نه؟ میان [[مفسران]] [[اختلاف]] وجود دارد. بنابر [[نقلی]] که در [[علل الشرایع]] آمده است، [[حضرت خضر]] از [[پیامبران الهی]] بوده، و چنین [[علمی]] که داشته، [[علم]] به حقایق مخفی [[جهان]] و [[عالم غیب]] بوده است<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref>. | ||
*این [[آگاهی]] در دسترس عموم [[انسانها]] نیست؛ تنها برخی از [[بندگان]] [[برگزیده خداوند]] از چنین دانشی به [[اذن الهی]] برخوردارند. تعبیر {{متن قرآن|عَبْدًا مِّنْ عِبَادِنَا آتَيْنَاهُ رَحْمَةً مِنْ عِندِنَا وَعَلَّمْنَاهُ مِن لَّدُنَّا عِلْمًا}}<ref>«و بندهای از بندگان ما (خضر) را یافتند که به او از نزد خود بخشایشی داده و او را از پیش خویش دانشی آموخته بودیم» سوره کهف، آیه ۶۵.</ref> که در [[آیات]] یاد شده دربارۀ [[حضرت خضر]] آمده، بیان کنندۀ آن است که این [[علم]] از [[عنایات]] خاص [[خداوند]] به ایشان بوده است. گویا تعبیر رایج «[[علم لدنی]]» از همین تعبیر [[قرآنی]]: {{متن قرآن|"عَلَّمْنَاهُ مِن لَّدُنَّا عِلْمًا"}} اقتباس شده است<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref>. | *این [[آگاهی]] در دسترس عموم [[انسانها]] نیست؛ تنها برخی از [[بندگان]] [[برگزیده خداوند]] از چنین دانشی به [[اذن الهی]] برخوردارند. تعبیر {{متن قرآن|عَبْدًا مِّنْ عِبَادِنَا آتَيْنَاهُ رَحْمَةً مِنْ عِندِنَا وَعَلَّمْنَاهُ مِن لَّدُنَّا عِلْمًا}}<ref>«و بندهای از بندگان ما (خضر) را یافتند که به او از نزد خود بخشایشی داده و او را از پیش خویش دانشی آموخته بودیم» سوره کهف، آیه ۶۵.</ref> که در [[آیات]] یاد شده دربارۀ [[حضرت خضر]] آمده، بیان کنندۀ آن است که این [[علم]] از [[عنایات]] خاص [[خداوند]] به ایشان بوده است. گویا تعبیر رایج «[[علم لدنی]]» از همین تعبیر [[قرآنی]]: {{متن قرآن|"عَلَّمْنَاهُ مِن لَّدُنَّا عِلْمًا"}} اقتباس شده است<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref>. | ||
*[[آیه]] نشان میدهد، این [[علم]] یک [[علم]] خاص [[الهی]]<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref> و [[علم غیب]] و [[علم لدنی]]<ref>ر.ک. قرهی، روحالله، پایگاه اطلاعرسانی مهدی.</ref> بوده است و با [[علوم]] عادی [[انسانها]] متفاوت است. اگر چه به لحاظ [[وابستگی]] تمام هستی به [[خداوند]]، تمام [[علوم]] با واسطههایی از [[خداوند]] است؛ اما تعبیر نشان میدهد این [[علم]]، از علومی است که بیواسطه به [[خداوند]] منسوب است. یعنی [[علمی]] است که اکتساب آن مانند | *[[آیه]] نشان میدهد، این [[علم]] یک [[علم]] خاص [[الهی]]<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref> و [[علم غیب]] و [[علم لدنی]]<ref>ر.ک. قرهی، روحالله، پایگاه اطلاعرسانی مهدی.</ref> بوده است و با [[علوم]] عادی [[انسانها]] متفاوت است. اگر چه به لحاظ [[وابستگی]] تمام هستی به [[خداوند]]، تمام [[علوم]] با واسطههایی از [[خداوند]] است؛ اما تعبیر نشان میدهد این [[علم]]، از علومی است که بیواسطه به [[خداوند]] منسوب است. یعنی [[علمی]] است که اکتساب آن مانند سایر [[علوم]] نیست. [[خداوند]] آن را در ظرف وجود هر کس که لیاقتش را داشته باشد و [[صلاح]] ببیند، قرار میدهد<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref>. | ||
==[[روایات]] دال بر [[علم غیب]] [[حضرت خضر]]== | ==[[روایات]] دال بر [[علم غیب]] [[حضرت خضر]]== |