آیه امن یجیب: تفاوت میان نسخه‌ها

۳٬۸۹۰ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۵ نوامبر ۲۰۲۰
خط ۲۵: خط ۲۵:
*[[زمخشری]] [[معتقد]] است که (ال) در {{متن قرآن|الْمُضْطَرَّ}}، نشان جنس است، اما [[علامه طباطبایی]] می‌گوید برای استغراق است، و و این یعنی هر دعایی که از روی [[اضطرار]] باشد ما آن را [[اجابت]] می‌کنیم. مقصود از [[اجابت]] [[مضطر]] در هنگام [[دعاء]]، [[اجابت دعا]] و برآوردن [[حاجت]] است زمانی که از سوی شخص [[دعاکننده]]، [[حقیقت]] [[دعا]] و درخواست [[ظهور]] یابد؛ زیرا تا زمانی که [[انسان]] در تنگنای [[اضطرار]] قرار نگیرد [[طلب]] و درخواست حقیقتاً از سوی او تحقق پیدا نمی‌کند. این امر زمانی تحقق می‌یابد که از تمامی اسباب ظاهری [[قطع امید]] کند و [[قلب]] او تنها به [[پروردگار]] تعلق یابد، چرا که اگر به اسباب ظاهری [[امید]] بسته باشد دیگر او را نخوانده و غیر او را صدا زده است. زمانی که در [[دعا]] صادق باشد، یعنی حقیقتاً بخواهد و فقط او را صدا بزند، [[حق تعالی]] [[اجابت]] کرده و آنچه او را به [[اضطرار]] کشانده برطرف می‌کند، همان گونه که خود فرموده: {{متن قرآن|ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ}}<ref>«و پروردگارتان فرمود: مرا بخوانید تا پاسختان دهم» سوره غافر، آیه ۶۰.</ref> پس هیچ شرطی برای [[اجابت دعا]] قرار نداده جز این که حقیقتاً درخواست شود و فقط از او درخواست شود: {{متن قرآن|وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ}}<ref>«و چون بندگانم درباره من از تو پرسند من نزدیکم، دعاکننده چون مرا بخواند دعا (ی او) را پاسخ می‌دهم» سوره بقره، آیه ۱۸۶.</ref>.
*[[زمخشری]] [[معتقد]] است که (ال) در {{متن قرآن|الْمُضْطَرَّ}}، نشان جنس است، اما [[علامه طباطبایی]] می‌گوید برای استغراق است، و و این یعنی هر دعایی که از روی [[اضطرار]] باشد ما آن را [[اجابت]] می‌کنیم. مقصود از [[اجابت]] [[مضطر]] در هنگام [[دعاء]]، [[اجابت دعا]] و برآوردن [[حاجت]] است زمانی که از سوی شخص [[دعاکننده]]، [[حقیقت]] [[دعا]] و درخواست [[ظهور]] یابد؛ زیرا تا زمانی که [[انسان]] در تنگنای [[اضطرار]] قرار نگیرد [[طلب]] و درخواست حقیقتاً از سوی او تحقق پیدا نمی‌کند. این امر زمانی تحقق می‌یابد که از تمامی اسباب ظاهری [[قطع امید]] کند و [[قلب]] او تنها به [[پروردگار]] تعلق یابد، چرا که اگر به اسباب ظاهری [[امید]] بسته باشد دیگر او را نخوانده و غیر او را صدا زده است. زمانی که در [[دعا]] صادق باشد، یعنی حقیقتاً بخواهد و فقط او را صدا بزند، [[حق تعالی]] [[اجابت]] کرده و آنچه او را به [[اضطرار]] کشانده برطرف می‌کند، همان گونه که خود فرموده: {{متن قرآن|ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ}}<ref>«و پروردگارتان فرمود: مرا بخوانید تا پاسختان دهم» سوره غافر، آیه ۶۰.</ref> پس هیچ شرطی برای [[اجابت دعا]] قرار نداده جز این که حقیقتاً درخواست شود و فقط از او درخواست شود: {{متن قرآن|وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ}}<ref>«و چون بندگانم درباره من از تو پرسند من نزدیکم، دعاکننده چون مرا بخواند دعا (ی او) را پاسخ می‌دهم» سوره بقره، آیه ۱۸۶.</ref>.
*[[آیات]] بسیاری بیانگر این [[حقیقت]] است که [[انسان]] در هنگام [[اضطرار]] مانند [[سوار شدن]] بر کشتی، که در هنگام [[غرق]] شدن در آن لحظه به هیچ سببی دسترسی ندارد با [[اخلاص]] [[خدا]] را میخواند و پاسخ می‌شنود <ref>المیزان، ج۱۵، ص۴۱۷.</ref>.<ref>[[محمود سرمدی|سرمدی، محمود]]، [[آیه امن یجیب (مقاله)|مقاله «آیه امن یجیب»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]]، ص۷۷-۷۸.</ref>
*[[آیات]] بسیاری بیانگر این [[حقیقت]] است که [[انسان]] در هنگام [[اضطرار]] مانند [[سوار شدن]] بر کشتی، که در هنگام [[غرق]] شدن در آن لحظه به هیچ سببی دسترسی ندارد با [[اخلاص]] [[خدا]] را میخواند و پاسخ می‌شنود <ref>المیزان، ج۱۵، ص۴۱۷.</ref>.<ref>[[محمود سرمدی|سرمدی، محمود]]، [[آیه امن یجیب (مقاله)|مقاله «آیه امن یجیب»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]]، ص۷۷-۷۸.</ref>
==آیه امن یجیب در دائرةالمعارف قرآن کریم==
[[آیه]] {{متن قرآن|أَمَّنْ يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَيَكْشِفُ السُّوءَ وَيَجْعَلُكُمْ خُلَفَاءَ الْأَرْضِ أَإِلَهٌ مَعَ اللَّهِ قَلِيلًا مَا تَذَكَّرُونَ}}<ref>«یا آن کسی که به درمانده، چون وی را بخواند، پاسخ می‌دهد و بلا را (از او) می‌گرداند؟ و شما را جانشینان زمین می‌گرداند؛ آیا با خداوند، خدایی (دیگر) هست؟ اندک پند می‌پذیرید» سوره نمل، آیه ۶۲.</ref> را [[آیه]] {{متن قرآن|أَمَّنْ يُجِيبُ}} می‌گویند و [[آیه]] با همین عبارت آغاز می‌شود و به [[دلیل]] توجّه ویژه [[مسلمانان]] هنگام [[گرفتاری‌ها]] و [[مشکلات]] به آن، معروف شده است. [[خداوند]] متعالی در این [[آیه]] توجّه می‌دهد که هرگاه [[بندگان]] مضطرّش او را بخوانند، [[غم]] و [[اندوه]] و هر نوع مشکلی را از آنان برطرف می‌سازد.
از وجود روایتی درباره تأثیر قرائت این [[آیه]] در رفع [[بلاها]] و رسیدن به حوائج [[آگاهی]] نداریم؛ امّا می‌دانیم که از همان قرن‌های نخستین [[اسلامی]]، [[مسلمانان]] با توجّه به این [[آیه]] در [[ناراحتی‌ها]]، [[بیماری‌ها]] و درماندگی‌ها، به [[خداوند]] روی آورده، برای رفع نیازهایشان او را می‌خوانده و یا یک‌دیگر را به [[دعا کردن]] به [[درگاه الهی]] [[دعوت]] می‌کرده‌اند <ref>ابن‌کثیر، ج ۳، ص ۳۸۳.</ref>؛ از این‌رو، آن چه در عرف رایج است که قرائت این [[آیه]] را به منزله ختم قرار می‌دهند (مانند ختم برخی [[دعاها]])، از باب فال [[نیک]] گرفتن است که احتمالاً با توجّه به جمله معروفِ خذ القرآن ما شئت لما شئت = به هر آیه‌ای از [[قرآن]] که می‌خواهی برای رسیدن به خواسته‌ات تمسّک کن، بوده است؛ بنابراین، قرائت [[آیه]] از باب درخواست و [[دعا]] نیست؛ بلکه [[تعریض]] به [[خداوند]] است که [[بنده]]، حال مضطرّ خود را به او عرضه می‌کند و [[وعده]] [[پروردگار]] به [[گشایش]] مشکل و [[استجابت دعا]] را به یاد می‌آورد<ref>تقریب القرآن الی‌الاذهان، ج ۲۰، ص ۱۴.</ref>.
در دو [[روایت]] از [[امام باقر]] و [[امام صادق]]{{ع}} [[مضطر]] در این [[آیه]]، بر [[امام زمان]] [[هنگام ظهور]] [[تطبیق]] داده شده که نزد [[مقام]] [[ابراهیم]] دو رکعت [[نماز]] می‌گزارد و به [[درگاه الهی]] [[دعا]] می‌کند؛ آن گاه [[خداوند]] دعایش را [[اجابت]]، [[مشکلات]] [[حضرت]] را برطرف، و او را در [[زمین]] [[خلیفه]] می‌کند؛ سپس [[جبرئیل]] و ۳۱۳ نفر با وی [[بیعت]] می‌کنند<ref>قمی، ج۲، ص۱۰۵؛ الصافی، ج۴، ص۷۱؛ نورالثقلین، ج۴، ص۹۴.</ref>.<ref>[[سید محمود دشتی|دشتی، سید محمود]]، [[آیه امن یجیب (مقاله)| مقاله «آیه امن یجیب»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>


==منابع==
==منابع==
۱۱۵٬۱۷۷

ویرایش