اجرای حدود در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

از جمله [[شئون]] فرعی [[رهبر]] [[جامعه اسلامی]] [[اجرای حدود]] است. [[شیخ مفید]] در آثار خود به این [[شأن]] تصریح کرده است.<ref>محمد بن محمد بن نعمان (شیخ مفید)، اوائل المقلات، ص۶۵؛ همو، الجمل، ص۲۱۲؛ همو، الفصول العشرة، ص۱۰۵-۱۰۶.</ref> افزون بر آن، او در آثار فقهی‌اش بارها از [[لزوم]] [[اجرای حد]] یا [[تعزیر]] به وسیله [[امام]]{{ع}}[[سخن]] به میان آورده است.<ref>برای نمونه، ر.ک: همو، المقنعة، ص۷۲۱، ۷۷۴-۷۷۶ و ۷۷۹.</ref> شیخ در گفتاری دیگر تأکید می‌کند که [[اقامه حدود]] از سوی [[خداوند]] به [[امامان]] واگذار شده است و این [[مسئولیت]] در غیاب ایشان به فقهای [[شیعی]] می‌رسد.<ref>همان، ص۸۱۰.</ref>

به [[باور]] [[سید]] نیز [[اجرای حدود]] یکی از [[شئون امام]] به شمار می‌رود.<ref>سید مرتضی علم الهدی، الرسائل، تحقیق مهدی رجایی، ج۱، ص۲۹۶.</ref> او تعطیلی حدود را برنمی‌تابد؛<ref>همان، ص۳۱۳.</ref> با وجود این، وقتی با مسئله [[غیبت امام عصر]]{{ع}} مواجه می‌شود، تعطیلی حدود را می‌پذیرد و [[گناه]] آن را به گردن کسانی می‌اندازد که با [[ظلم]] خود مانع [[حضور امام]] می‌شوند.<ref>همو، الشافی فی الامامة، تحقیق سید عبدالزهرا حسینی، ج۱، ص۲۱۰؛ همو، تنزیه الانبیاء، ص۱۸۲.</ref> پس اگر وقتی [[امام]]{{ع}} [[ظهور]] کرد، مستحق حد زنده بود، [[امام]]{{ع}} حد را بر او جاری می‌سازد.<ref>همو، الرسائل، تحقیق مهدی رجایی، ج۲، ص۳۰۰؛ همو، الشافی فی الامامة، تحقیق سید عبدالزهرا حسینی، ج۱، ص۲۰۸.</ref> این دیدگاه [[سید]] را برخی [[متکلمان]] پس از وی همچون [[شیخ طوسی]]، <ref>محمد بن حسن طوسی، النهایة، ص۳۷۶.</ref> [[نوبختی]]<ref>ابراهیم بن اسحاق نوبختى، الیاقوت فی علم الکلام، تحقیق علی اکبر ضیائی، ص۷۵.</ref> و [[فاضل مقداد]] نیز پذیرفته‌اند.<ref>فاضل مقداد سیوری حلی، اللوامع الالهیة، تحقیق شهید قاضی طباطبایی، ص۳۴۷.</ref>

[[ابوالصلاح حلبی]] که افزون بر [[متکلم]] بودن، گرایش‌های [[فقهی]] نیز دارد، به جزئیات نقش [[امام]] در [[اجرای حدود]] اشاره کرده است. برای نمونه، بیان می‌کند که هنگام [[اجرای حد]] بر زناکار، [[امام]] باید نخستین کسی باشد که سنگ می‌زند.<ref>ابوالصلاح حلبی، الکافی فی الفقه، تحقیق رضا استادی، ص۴۰۶.</ref>

[[ابوالفتح کراجکی]] و [[ابراهیم]] [[نوبختی]] نیز [[اجرای حدود]] را از جمله [[شئون امام]] می‌دانند، اما جزئیات آن را بیان نکرده‌اند.<ref>ابوالفتح محمد بن علی کراجکی، التعجب، ص۴۹-۵۱.</ref> همچنین [[شیخ طوسی]] در آثار [[کلامی]] خود بر اصل [[شأن]] [[اجرای حدود]] برای [[امام]]{{ع}} تأکید کرده است.<ref>محمد بن حسن طوسی، الغیبة، تحقیق عبادالله تهرانی و علی احمد ناصح، ص۹۴-۹۵.</ref> به [[باور]] وی، این مدعا به وسیله [[نقل]] – نه عقل– ثابت می‌شود.<ref>همو، تمهید الأصول فی علم الکلام، تصحیح عبدالمحسن مشکوة الدینی، ص۳۵۹.</ref> او همچنین در آثار فقهی‌اش، با تفصیل بیشتری به بیان جزئیات این [[شأن]] پرداخته است.<ref>همو، النهایة، ص۷۰۰.</ref>

در قرن [[ششم هجری]]، مرحوم [[سدیدالدین حمصی]] از جمله شئونی که برای [[امام]] در نظر می‌گیرد، [[شأن]] [[اجرای حدود]] است.<ref>سدیدالدین محمود بن على حمصی رازی، المنقذ من التقلید، ج۲، ص۲۴۲.</ref> حمصی [[معتقد]] است کیفیت این حدود از [[شریعت]] گرفته می‌شود.<ref>همان، ص۲۴۵.</ref> البته نفس [[انزجار]] از [[قبایح]] و [[تشویق]] به [[خیرات]] متوقف بر [[شریعت]] نیست، ازاین‌رو در تمام کشورها و [[ملت‌ها]]، [[فرمانروا]] [[مردم]] را از [[قبایح]] می‌ترساند و به [[خوبی‌ها]] [[تشویق]] می‌کند.<ref>همان، ص۲۴۴-۲۴۵.</ref> در [[مذهب تشیع]] نیز [[امام]] چنان‌که با [[نص الهی]] به [[امامت]] می‌رسد، از راه [[شریعت]] با [[حدود الهی]] آشنا می‌شود و بر اساس آنها، [[جامعه]] را [[مدیریت]] می‌کند و به امر [[اجرای حدود]] [[همت]] می‌گمارد.<ref>همان، ص۲۴۸.</ref>

[[علامه حلّی]] بارها بر این [[وظیفه امام]] تأکید کرده است، <ref>حسن بن یوسف حلی، الالفین، ج۲، ص۲۴-۲۵؛ همو، نهج الحق و کشف الصدق، ص۱۶۴.</ref> تا آنجا که گاه [[ضرورت وجود امام]] را همین [[اجرای حدود]] می‌داند.<ref>همو، الالفین، ج۱، ص۲۷۸.</ref> او با اشاره به [[آیه]] {{متن قرآن|وَالسَّارِقُ وَالسَّارِقَةُ فَاقْطَعُوا أَيْدِيَهُمَا}}<ref>«و دست مرد و زن دزد را به سزای آنچه کرده‌اند به کیفری از سوی خداوند ببرید و خداوند پیروزمندی فرزانه است» سوره مائده، آیه ۳۸.</ref> بیان می‌کند که [[مسئول]] [[قطع]] دست سارق، مجموع [[امت]] نیست، بلکه [[امام]] است، پس [[خداوند]] ما را به چیزی امر می‌کند که تنها با [[نصب امام]] امکان‌پذیر است.<ref>حسن بن یوسف حلی، انوار الملکوت، تحقیق محمد نجمی زنجانی، ص۲۰۳.</ref>

وی درباره [[تکلیف]] [[اجرای حدود]] در [[عصر غیبت]] دیدگاه‌هایی متفاوت بیان کرده است. در آثار [[کلامی]] او آمده است کسی که باید بر او حد جاری شود، اگر تا هنگام [[ظهور]]، زنده باشد، [[امام عصر]]{{ع}} حد را بر او جاری می‌سازد، و اگر [[پیش از ظهور]] بمیرد، [[مسئولیت]] فوت [[اجرای حد]] بر عهده کسانی است که سبب [[غیبت امام زمان]]{{ع}} شده‌اند.<ref>همان، ص۲۱۱.</ref> اما در آثار فقهی‌اش [[مسئولیت]] [[اجرای حدود]] را اصالتاً بر عهده [[امام]]{{ع}} می‌داند و تصریح می‌کند که در [[عصر غیبت]] این [[مسئولیت]] متوجه [[فقهای شیعه]] است؛<ref>همو، مختلف الشیعة، ج۲، ص۲۳۹؛ همو، قواعد الاحکام، ج۱، ص۵۲۵؛ همو، ارشاد الاذهان، تحقیق فارس حسون، ج۱، ص۳۵۳.</ref> چراکه تعطیلی حدود سبب گسترش [[مفاسد]] می‌شود.<ref>همو، مختلف الشیعة، ج۴، ص۴۶۴-۴۶۵.</ref>

چنان‌که که پیش‌تر [[گذشت]]، [[فاضل مقداد]] نیز بر برخورداری [[امام]] از [[شأن]] [[اجرای حدود]] تأکید کرده و در اثر فقهی‌اش به بیان جزئیات آن پرداخته است.<ref>فاضل مقداد سیوری حلی، التنقیح الرائع، ج۴، ص۳۴۵.</ref><ref>[[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت (کتاب)|بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت]] ص: ۳۹۳.</ref>