←ویژگی‌های دیگر
(←منابع) |
|||
| خط ۱۳۸: | خط ۱۳۸: | ||
=== ویژگی‌های دیگر=== | === ویژگی‌های دیگر=== | ||
*غیر از بحث [[علم]]، [[عصمت]] و [[افضلیت]]، [[ابن قبه رازی]] صفات دیگر برای [[امام]] بر میشمرد. او [[معتقد]] است [[امام]] باید [[شایستگی]] این [[منصب]] را دارا باشد<ref>ابن قبه رازی رازی، النقض علی ابوالحسن علی بن احمد بن بشار، ص۵۴؛ همو، نقض الاشهاد، ص۱۱۹.</ref>. [[ابن قبه رازی]] [[امام]] را شخصی مستقل<ref>ابن قبه رازی رازی، نقض الاشهاد، ص۱۱۸ و ۱۲۰.</ref> و [[با کفایت]] میداند<ref>ابن قبه رازی رازی، نقض الاشهاد، ص۱۱۸.</ref> که باید از [[نیکان]] و [[پرهیزکاران]] به شمار آید<ref>ابن قبه رازی رازی، نقض الاشهاد، ص۱۲۰.</ref>. او [[عدالت]]<ref>ابن قبه رازی رازی، المسألة المفردة فی الإمامه، ص۶۱.</ref> و [[زهد]] در [[دنیا]] و [[حلم]] را از دیگر [[ویژگی‌های امام]] دانسته است<ref>ابن قبه رازی رازی، نقض الاشهاد، ص۱۲۰. </ref>.<ref>[[عباس میرزایی|میرزایی، عباس]]، [[ابن قبه رازی (کتاب)| ابن قبه رازی]]، ص۱۶۹-.</ref>. | *غیر از بحث [[علم]]، [[عصمت]] و [[افضلیت]]، [[ابن قبه رازی]] صفات دیگر برای [[امام]] بر میشمرد. او [[معتقد]] است [[امام]] باید [[شایستگی]] این [[منصب]] را دارا باشد<ref>ابن قبه رازی رازی، النقض علی ابوالحسن علی بن احمد بن بشار، ص۵۴؛ همو، نقض الاشهاد، ص۱۱۹.</ref>. [[ابن قبه رازی]] [[امام]] را شخصی مستقل<ref>ابن قبه رازی رازی، نقض الاشهاد، ص۱۱۸ و ۱۲۰.</ref> و [[با کفایت]] میداند<ref>ابن قبه رازی رازی، نقض الاشهاد، ص۱۱۸.</ref> که باید از [[نیکان]] و [[پرهیزکاران]] به شمار آید<ref>ابن قبه رازی رازی، نقض الاشهاد، ص۱۲۰.</ref>. او [[عدالت]]<ref>ابن قبه رازی رازی، المسألة المفردة فی الإمامه، ص۶۱.</ref> و [[زهد]] در [[دنیا]] و [[حلم]] را از دیگر [[ویژگی‌های امام]] دانسته است<ref>ابن قبه رازی رازی، نقض الاشهاد، ص۱۲۰. </ref>.<ref>[[عباس میرزایی|میرزایی، عباس]]، [[ابن قبه رازی (کتاب)| ابن قبه رازی]]، ص۱۶۹-.</ref>. | ||
==ویژگی امام در ولایت و امامت از منظر عقل و نقل== | |||
کسی که [[رهبری]] و [[هدایت به عالم ملکوت]] می‌کند، باید خود مستقر و مسلط و محیط بر [[عالم ملکوت]] باشد. [[بدیهی]] است که دلالت اشخاص به مقصدی که خود نسبت به آن [[آگاهی]] و اشراف ندارند، امری محال است و [[امام]] با اشراف بر [[عوالم ملکوت]]، مستعدین را به [[عالم امر]] [[هدایت]] می‌نماید. | |||
*امام باید در عالی‌ترین [[مقام ایمان]] و [[یقین]] به [[توحید]] قرار داشته باشد. اگر [[مراتب یقین]] از [[علم‌الیقین]] آغاز شده و سپس به «[[عین‌الیقین]]» و در نهایت به مرتبه «[[حق‌الیقین]]» می‌رسد، امام دائماً در [[مقام]] اخیر مستقر است؛ تا بتواند هرکس را به تناسب استعدادی که دارد، به مرتبه بالاتر [[ایمان]] ویقین هدایت نماید. [[قرآن]] در مورد [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} و سایر حضراتی که به این مقام نائل گردیدند، می‌فرماید: {{متن قرآن|وَكَذَلِكَ نُرِي إِبْرَاهِيمَ مَلَكُوتَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلِيَكُونَ مِنَ الْمُوقِنِينَ}}<ref>«و این‌گونه ما گستره آسمان‌ها و زمین را به ابراهیم می‌نمایانیم و (چنین می‌کنیم) تا از باورداران گردد» سوره انعام، آیه ۷۵.</ref>. {{متن قرآن|وَجَعَلْنَا مِنْهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا لَمَّا صَبَرُوا وَكَانُوا بِآيَاتِنَا يُوقِنُونَ}}<ref>«و چون شکیب ورزیدند و به آیات ما یقین داشتند برخی از آنان را پیشوایانی گماردیم که به فرمان ما (مردم را) رهنمایی می‌کردند» سوره سجده، آیه ۲۴.</ref>. | |||
*به طور کلی، هدایت امام به عالم ملکوت از نوع «[[ایصال الی المطلوب]]» است. چنین [[هدایتی]] فراتر از هدایت به معنای [[تبلیغ دین]] و [[ارائه طریق]] است؛ زیرا: اولاً، چنین هدایتی بعد از [[تبلیغ]] عمومی [[دین]] است و اختصاص به کسانی دارد که [[هدایت ارشادی]] را لبیک گفته‌اند؛ ثانیاً، در [[هدایت ایصالی]]، مقصد برای انسان‌های عادی [[ناپیدا]] است و سالک دائماً نیازمند امام است؛ تا با بهره‌گیری از سفره [[ولایت]]، قدم به قدم در پرتو [[امداد]] و هدایت امام، به [[ملکوت]] خود راه یابد. بنابراین، [[انسان‌ها]] علاوه بر [[نیازمندی]] دائمی به امام برای [[حجیت]] [[اعمال]] ظاهریشان در درگاه [[خداوند]]، دائماً نیازمند به امام برای هدایت ایصالی به عوالم ملکوت خود هستند تا بتوانند مراتب عالی‌تر [[یقین]] را که موظف به رسیدن به آن هستند، طی نمایند. | |||
*[[عالم ملکوت]]، [[باطن]] عالم [[ملک]] است؛ پس [[هدایت]] [[امام]] به عالم ملکوت، یعنی هدایت به باطن عالم و درباره [[انسان]]، یعنی هدایت او به باطن خودش. در این میان، [[امام هادی]] [[انسان‌ها]] در [[سیر]] از مراتب نازله نفس به مراتب عالیه آن و گذر از عالم حیوانی و [[نفس اماره]] به [[عوالم]] [[انسانی]] و [[روحانی]] است. عوالم روحانی انسان به اسامی گوناگونی در [[قرآن]] نامیده شده؛ از جمله عالم [[قلب]] و [[عقل]] و [[روح]]، که [[اعتقادات]] و باطن [[اعمال]] (یعنی [[تقوی]] و [[اخلاص]] و نیات [[پاک]] از اعمال) در آنجا قرار دارد<ref>{{متن قرآن|لَنْ يَنَالَ اللَّهَ لُحُومُهَا وَلَا دِمَاؤُهَا وَلَكِنْ يَنَالُهُ التَّقْوَى مِنْكُمْ}} «هرگز گوشت و خون آنها به خداوند نمی‌رسد اما پرهیزگاری شما (در قربانی کردن آنها) به او می‌رسد» سوره حج، آیه ۳۷.</ref>. [[هدایت باطنی]] امام نیز به معنای [[ولایت]] و [[سرپرستی]] اعتقادات و نیات از اعمال به سوی [[طهارت]] کامل در عالم ملکوت، به [[میزان]] [[استعداد]] و [[اطاعت]] فرد از امام و در نهایت، رسیدن به [[مقام مخلَصین]] و [[صدیقین]] است. | |||
*[[خداوند]] درباره افراد سطحی‌نگر می‌فرماید: {{متن قرآن|يَعْلَمُونَ ظَاهِرًا مِنَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَهُمْ عَنِ الْآخِرَةِ هُمْ غَافِلُونَ}}<ref>«نمایی از زندگانی این جهان را می‌شناسند و از جهان واپسین غافلند» سوره روم، آیه ۷.</ref>. بنابراین، [[عالم امر]]، باطن [[حیات]] [[دنیا]] است و کسی که اِشراف بر عالم امر دارد، از باطن انسان‌ها و [[حقیقت]] [[زشت]] و زیبای اعمال و نیات آنان [[آگاه]] است و در نتیجه، امام با استقرار بر عالم امر، در مرتبه‌ای قرار دارد که باطن اعمال و نیات همه کس نزد او حاضر است و [[نامه اعمال]] همه انسان‌ها در شبانه [[روز]] به [[محضر امام]] عرضه می‌شود. | |||
*در [[نصوص]] [[روایی]] [[شیعه]]، [[مقام امامت]] به معنایی که اشاره شد، در درجه اول به [[رسول اکرم]]{{صل}} و بعد از ایشان، به [[ائمه اطهار]]{{عم}} اختصاص دارد و [[انبیاء]] [[اولوالعزم]] [[الهی]]{{عم}}، بنابر مراتبی که دارند، واجد [[مقام امامت]] بعد از [[ائمه]]{{عم}} هستند.<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۴ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۴ ص ۹۵.</ref> | |||
==منابع== | ==منابع== | ||