عمود نور در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'سید علی هاشمی ۱' به 'سید علی هاشمی (زاده ۱۳۵۲)'
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-{{مدخل‌های وابسته}} +{{مدخل‌ وابسته}}))
جز (جایگزینی متن - 'سید علی هاشمی ۱' به 'سید علی هاشمی (زاده ۱۳۵۲)')
خط ۹: خط ۹:
ذیل آیۀ {{متن قرآن|تَمَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ صِدْقًا وَعَدْلًا}}<ref>«و سخن پروردگارت به راستی و دادگری کامل شد؛ هیچ دگرگون کننده‌ای برای سخنان وی نیست و او شنوای داناست» سوره انعام، آیه ۱۱۵.</ref> [[روایات]] متعددی با تعابیر مختلفی مانند [[عمود]] من نور، منار من نور، مصباح من نور، عمود من السماء، بیان شده است که همگی به موضوع عمود نور و رابطۀ آن با [[علم امام]] پرداخته‌اند<ref>ر.ک: [[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[منابع علم امامان شیعه (کتاب)|منابع علم امامان شیعه]]، ص ۱۴۴ ـ ۱۴۶؛ [[محمد تقی شاکر|شاکر، محمد تقی]]، [[منابع علم امام در قرآن (مقاله)|منابع علم امام در قرآن]]، فصلنامۀ امامت پژوهی، ش ۶، ص ۱۸۳ ـ  ۱۸۴.</ref>.
ذیل آیۀ {{متن قرآن|تَمَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ صِدْقًا وَعَدْلًا}}<ref>«و سخن پروردگارت به راستی و دادگری کامل شد؛ هیچ دگرگون کننده‌ای برای سخنان وی نیست و او شنوای داناست» سوره انعام، آیه ۱۱۵.</ref> [[روایات]] متعددی با تعابیر مختلفی مانند [[عمود]] من نور، منار من نور، مصباح من نور، عمود من السماء، بیان شده است که همگی به موضوع عمود نور و رابطۀ آن با [[علم امام]] پرداخته‌اند<ref>ر.ک: [[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[منابع علم امامان شیعه (کتاب)|منابع علم امامان شیعه]]، ص ۱۴۴ ـ ۱۴۶؛ [[محمد تقی شاکر|شاکر، محمد تقی]]، [[منابع علم امام در قرآن (مقاله)|منابع علم امام در قرآن]]، فصلنامۀ امامت پژوهی، ش ۶، ص ۱۸۳ ـ  ۱۸۴.</ref>.


روایات ذیل این [[عناوین]]، همگی در یک نکته اشتراک و [[اتحاد]] دارند، هر چند در ذکر عنوان، [[زمان]] یا تعبیر از این فعل، [[اختلاف]] و تفاوت‌هایی در عبارات روایات وجود دارد، این امر مشترک، [[ارتباط]] عمود یا منار یا مصباح نور با [[اعمال]] [[بندگان]] و خلایق است. به تعبیر دیگر به طور قطع می‌توان ادعا نمود روایات، از [[آگاهی امام]] نسبت به کنش، [[رفتار]] و [[اعمال انسان‌ها]] خبر می‌‌دهند. از این رو ثمره و نتیجۀ وجود عمود نور برای امام، [[مشاهده]] و توان دیدن اعمال انسان‌هاست. یعنی علم به اعمال از‌ طریق‌ مشاهده است، نه گزارش. به کمک این ستونِ نوریِ سداد آور و [[توفیق]] بخش است که امام [[معصوم]]{{ع}} از [[ایمان]] و [[نفاق]] پنهان در سینه‌ها [[آگاه]] می‌شود؛ زیرا به واسطه آن نور، [[باطن]] چون ظاهر برای او آشکار می‌گردد، بدون آنکه حجابی در کار باشد. از این رو [[حضرت رضا]]{{ع}} در نامه‌ای برای بعضی از یارانش چنین نوشت: "هنگامی که [[مردم]] را می‌بینیم، آنها را با [[حقیقت ایمان]] یا [[حقیقت]] نفاق می‌شناسیم"<ref>مسند الإمام الرضا{{ع}}؛ ج ۱، کتاب الإمامه؛ ص ۱۵۶، ح ۲۲۶.</ref>. زیرا برای کسی که از ستونِ نوریِ بر گرفته از [[خیمه‌گاه]] عالم [[طبیعت]] و پر کشیده تا عنان [[عالم غیب]] برخوردار است، قلب‌های [[بندگان]] مانند قلب‌هایشان هویداست، بی‌آن که حجابی باشد. [[شاهد]] گویای مدعا، [[روایت]] [[حمزة بن عبدالمطلب بن عبدالله جعفی]] است که می‌‌گوید: "نزد [[حضرت رضا]]{{ع}} رفتم در حالی که کتاب یا کاغذی همراه داشتم و در آن از [[امام صادق]]{{ع}} چنین نقل شده بود: "[[دنیا]] برای صاحب این امرِ [[امامت]] همچون گردویی دو نیم شده [[تمثل]] یافته است". حضرت رضا{{ع}} فرمود: "ای [[حمزه]]، به [[خدا]] [[سوگند]]! این سخن[[حق]] است، آن را بر روی پوستی بنویس"<ref>مسند الإمام الرضا{{ع}}، ج ۱، ص ۱۷۲، ح ۲۶۸.</ref>.<ref>ر.ک: [[محمد تقی شاکر|شاکر، محمد تقی]]، [[منابع علم امام در قرآن (مقاله)|منابع علم امام در قرآن]]، فصلنامۀ امامت پژوهی، ش ۶، ص ۱۸۳ ـ ۱۸۴؛ [[سید علی هاشمی ۱|هاشمی، سید علی]]، [[شهود یکی از روش‌های علم‌آموزی ائمه (مقاله)|شهود یکی از روش‌های علم‌آموزی ائمه]]، ص ۸۷.</ref>
روایات ذیل این [[عناوین]]، همگی در یک نکته اشتراک و [[اتحاد]] دارند، هر چند در ذکر عنوان، [[زمان]] یا تعبیر از این فعل، [[اختلاف]] و تفاوت‌هایی در عبارات روایات وجود دارد، این امر مشترک، [[ارتباط]] عمود یا منار یا مصباح نور با [[اعمال]] [[بندگان]] و خلایق است. به تعبیر دیگر به طور قطع می‌توان ادعا نمود روایات، از [[آگاهی امام]] نسبت به کنش، [[رفتار]] و [[اعمال انسان‌ها]] خبر می‌‌دهند. از این رو ثمره و نتیجۀ وجود عمود نور برای امام، [[مشاهده]] و توان دیدن اعمال انسان‌هاست. یعنی علم به اعمال از‌ طریق‌ مشاهده است، نه گزارش. به کمک این ستونِ نوریِ سداد آور و [[توفیق]] بخش است که امام [[معصوم]]{{ع}} از [[ایمان]] و [[نفاق]] پنهان در سینه‌ها [[آگاه]] می‌شود؛ زیرا به واسطه آن نور، [[باطن]] چون ظاهر برای او آشکار می‌گردد، بدون آنکه حجابی در کار باشد. از این رو [[حضرت رضا]]{{ع}} در نامه‌ای برای بعضی از یارانش چنین نوشت: "هنگامی که [[مردم]] را می‌بینیم، آنها را با [[حقیقت ایمان]] یا [[حقیقت]] نفاق می‌شناسیم"<ref>مسند الإمام الرضا{{ع}}؛ ج ۱، کتاب الإمامه؛ ص ۱۵۶، ح ۲۲۶.</ref>. زیرا برای کسی که از ستونِ نوریِ بر گرفته از [[خیمه‌گاه]] عالم [[طبیعت]] و پر کشیده تا عنان [[عالم غیب]] برخوردار است، قلب‌های [[بندگان]] مانند قلب‌هایشان هویداست، بی‌آن که حجابی باشد. [[شاهد]] گویای مدعا، [[روایت]] [[حمزة بن عبدالمطلب بن عبدالله جعفی]] است که می‌‌گوید: "نزد [[حضرت رضا]]{{ع}} رفتم در حالی که کتاب یا کاغذی همراه داشتم و در آن از [[امام صادق]]{{ع}} چنین نقل شده بود: "[[دنیا]] برای صاحب این امرِ [[امامت]] همچون گردویی دو نیم شده [[تمثل]] یافته است". حضرت رضا{{ع}} فرمود: "ای [[حمزه]]، به [[خدا]] [[سوگند]]! این سخن[[حق]] است، آن را بر روی پوستی بنویس"<ref>مسند الإمام الرضا{{ع}}، ج ۱، ص ۱۷۲، ح ۲۶۸.</ref>.<ref>ر.ک: [[محمد تقی شاکر|شاکر، محمد تقی]]، [[منابع علم امام در قرآن (مقاله)|منابع علم امام در قرآن]]، فصلنامۀ امامت پژوهی، ش ۶، ص ۱۸۳ ـ ۱۸۴؛ [[سید علی هاشمی (زاده ۱۳۵۲)|هاشمی، سید علی]]، [[شهود یکی از روش‌های علم‌آموزی ائمه (مقاله)|شهود یکی از روش‌های علم‌آموزی ائمه]]، ص ۸۷.</ref>


==منبع علم بودن [[عمود نور]] برای [[امام]]==
==منبع علم بودن [[عمود نور]] برای [[امام]]==
از جمله [[منابع علم امام]]{{ع}} بر اساس [[روایات]] بهره‌مندی از [[عمود]] و [[نور الهی]] است؛ چنانکه هر وقت خواسته باشند از [[غیب]] [[آگاهی]] یابند، به سبب [[قدرت]] و اذنی که [[خداوند]] به آنها داده است، هرچه را بخواهند برای آنها روشن می‌گردد. این عمود در [[حقیقت]] کانال اتصال بین [[امامان]]{{ع}} و [[پروردگار]] است که [[معصومین]]{{ع}} از این طریق با خدا در [[ارتباط]] هستند و هر چیزی که می‌خواهند از خدا دریافت می‌کنند<ref>ر.ک: [[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[منابع علم امامان شیعه (کتاب)|منابع علم امامان شیعه]]، ص ۱۴۴ ـ ۱۴۶؛ [[محمد تقی شاکر|شاکر، محمد تقی]]، [[منابع علم امام در قرآن (مقاله)|منابع علم امام در قرآن]]، فصلنامۀ امامت پژوهی، ش ۶، ص ۱۸۳ ـ ۱۸۴؛ [[حسین گنجی|گنجی، حسین]]، [[امام‌شناسی - گنجی (کتاب)|امام شناسی]]، ج ۱، ص ۱۵۸؛ [[ناصرالدین اوجاقی|اوجاقی، ناصرالدین]]، [[علم امام از دیدگاه کلام امامیه (کتاب)|علم امام از دیدگاه کلام امامیه]]، ص ۶۴ ـ ۶۸؛ [[سید انیس‌الحسن نقوی|نقوی، سید انیس‌الحسن]]، [[علم غیب ائمه معصومین (پایان‌نامه)|علم غیب ائمه معصومین]]، ص ۴۰ ـ ۴۱؛ [[محمد کاظم رحمان ستایش|رحمان ستایش، محمد کاظم]]، [[روح‌الله شهیدی|شهیدی، روح الله]]، [[بازشناخت نظام اندیشگی نص گرایان و محدثان متقدم (مقاله)|بازشناخت نظام اندیشگی نص گرایان و محدثان متقدم]]، ص ۱۲۱.</ref>.
از جمله [[منابع علم امام]]{{ع}} بر اساس [[روایات]] بهره‌مندی از [[عمود]] و [[نور الهی]] است؛ چنانکه هر وقت خواسته باشند از [[غیب]] [[آگاهی]] یابند، به سبب [[قدرت]] و اذنی که [[خداوند]] به آنها داده است، هرچه را بخواهند برای آنها روشن می‌گردد. این عمود در [[حقیقت]] کانال اتصال بین [[امامان]]{{ع}} و [[پروردگار]] است که [[معصومین]]{{ع}} از این طریق با خدا در [[ارتباط]] هستند و هر چیزی که می‌خواهند از خدا دریافت می‌کنند<ref>ر.ک: [[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[منابع علم امامان شیعه (کتاب)|منابع علم امامان شیعه]]، ص ۱۴۴ ـ ۱۴۶؛ [[محمد تقی شاکر|شاکر، محمد تقی]]، [[منابع علم امام در قرآن (مقاله)|منابع علم امام در قرآن]]، فصلنامۀ امامت پژوهی، ش ۶، ص ۱۸۳ ـ ۱۸۴؛ [[حسین گنجی|گنجی، حسین]]، [[امام‌شناسی - گنجی (کتاب)|امام شناسی]]، ج ۱، ص ۱۵۸؛ [[ناصرالدین اوجاقی|اوجاقی، ناصرالدین]]، [[علم امام از دیدگاه کلام امامیه (کتاب)|علم امام از دیدگاه کلام امامیه]]، ص ۶۴ ـ ۶۸؛ [[سید انیس‌الحسن نقوی|نقوی، سید انیس‌الحسن]]، [[علم غیب ائمه معصومین (پایان‌نامه)|علم غیب ائمه معصومین]]، ص ۴۰ ـ ۴۱؛ [[محمد کاظم رحمان ستایش|رحمان ستایش، محمد کاظم]]، [[روح‌الله شهیدی|شهیدی، روح الله]]، [[بازشناخت نظام اندیشگی نص گرایان و محدثان متقدم (مقاله)|بازشناخت نظام اندیشگی نص گرایان و محدثان متقدم]]، ص ۱۲۱.</ref>.


عمود نور، حقیقتی‌ غیر مادی‌ است‌ که تنها [[ائمه]]{{ع}} [[قادر]] به دیدن و [[شهود]] آن هستند. در روایتی آمده است: "روزی [[امیرمؤمنان]]{{ع}} فرمودند: از بالای [[آسمان‌ها]] و از زیر [[زمین‌ها]] از من سؤال نمایید تا شما را [[آگاه]] نمایم. در این میان یکی برخاست و گفت: الآن [[جبرئیل]] کجاست؟ پس آن حضرت نظری به [[آسمان]] و نظری به [[زمین]] انداخت و به [[مشرق]] و [[مغرب]] توجه نمود و به سؤال‌کننده فرمود: به [[خدا]] [[سوگند]]! تو جبرئیل هستی. پس از آن او را ندیدند"<ref>{{متن حدیث|أَنَّهُ ع كَانَ ذَاتَ يَوْمٍ عَلَى مِنْبَرِ الْبَصْرَةِ إِذْ قَالَ أَيُّهَا النَّاسُ سَلُونِي قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِي سَلُونِي عَنْ طُرُقِ السَّمَاوَاتِ فَإِنِّي أَعْرَفُ بِهَا مِنْ طُرُقِ الْأَرْضِ فَقَامَ إِلَيْهِ رَجُلٌ مِنْ وَسْطِ الْقَوْمِ وَ قَالَ لَهُ أَيْنَ جَبْرَئِيلُ فِي هَذِهِ السَّاعَةِ فَرَمَقَ بِطَرْفِهِ إِلَى السَّمَاءِ ثُمَّ رَمَقَ بِطَرْفِهِ إِلَى الْمَشْرِقِ ثُمَّ رَمَقَ بِطَرْفِهِ إِلَى الْمَغْرِبِ فَلَمْ يَجِدْ مَوْطِناً فَالْتَفَتَ إِلَيْهِ فَقَالَ يَا ذَا الشَّيْخُ أَنْتَ جَبْرَائِيلُ قَالَ فَصَفَقَ طَائِراً مِنْ بَيْنِ النَّاسِ فَضَجَّ الْحَاضِرُونَ وَ قَالُوا نَشْهَدُ أَنَّكَ خَلِيفَةُ رَسُولِ اللَّهِ ص حَقّاً}}؛ الفضائل، شاذان بن جبرئیل القمی، ص ٩٨ و بحار الانوار، ج ٣٩، ص ١٠٨.</ref>.<ref>ر.ک: [[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[منابع علم امامان شیعه (کتاب)|منابع علم امامان شیعه]]، ص ۱۴۴ ـ ۱۴۶؛ [[سید علی هاشمی ۱|هاشمی، سید علی]]، [[شهود یکی از روش‌های علم‌آموزی ائمه (مقاله)|شهود یکی از روش‌های علم‌آموزی ائمه]]، ص ۸۷.</ref>
عمود نور، حقیقتی‌ غیر مادی‌ است‌ که تنها [[ائمه]]{{ع}} [[قادر]] به دیدن و [[شهود]] آن هستند. در روایتی آمده است: "روزی [[امیرمؤمنان]]{{ع}} فرمودند: از بالای [[آسمان‌ها]] و از زیر [[زمین‌ها]] از من سؤال نمایید تا شما را [[آگاه]] نمایم. در این میان یکی برخاست و گفت: الآن [[جبرئیل]] کجاست؟ پس آن حضرت نظری به [[آسمان]] و نظری به [[زمین]] انداخت و به [[مشرق]] و [[مغرب]] توجه نمود و به سؤال‌کننده فرمود: به [[خدا]] [[سوگند]]! تو جبرئیل هستی. پس از آن او را ندیدند"<ref>{{متن حدیث|أَنَّهُ ع كَانَ ذَاتَ يَوْمٍ عَلَى مِنْبَرِ الْبَصْرَةِ إِذْ قَالَ أَيُّهَا النَّاسُ سَلُونِي قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِي سَلُونِي عَنْ طُرُقِ السَّمَاوَاتِ فَإِنِّي أَعْرَفُ بِهَا مِنْ طُرُقِ الْأَرْضِ فَقَامَ إِلَيْهِ رَجُلٌ مِنْ وَسْطِ الْقَوْمِ وَ قَالَ لَهُ أَيْنَ جَبْرَئِيلُ فِي هَذِهِ السَّاعَةِ فَرَمَقَ بِطَرْفِهِ إِلَى السَّمَاءِ ثُمَّ رَمَقَ بِطَرْفِهِ إِلَى الْمَشْرِقِ ثُمَّ رَمَقَ بِطَرْفِهِ إِلَى الْمَغْرِبِ فَلَمْ يَجِدْ مَوْطِناً فَالْتَفَتَ إِلَيْهِ فَقَالَ يَا ذَا الشَّيْخُ أَنْتَ جَبْرَائِيلُ قَالَ فَصَفَقَ طَائِراً مِنْ بَيْنِ النَّاسِ فَضَجَّ الْحَاضِرُونَ وَ قَالُوا نَشْهَدُ أَنَّكَ خَلِيفَةُ رَسُولِ اللَّهِ ص حَقّاً}}؛ الفضائل، شاذان بن جبرئیل القمی، ص ٩٨ و بحار الانوار، ج ٣٩، ص ١٠٨.</ref>.<ref>ر.ک: [[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[منابع علم امامان شیعه (کتاب)|منابع علم امامان شیعه]]، ص ۱۴۴ ـ ۱۴۶؛ [[سید علی هاشمی (زاده ۱۳۵۲)|هاشمی، سید علی]]، [[شهود یکی از روش‌های علم‌آموزی ائمه (مقاله)|شهود یکی از روش‌های علم‌آموزی ائمه]]، ص ۸۷.</ref>


==مراد از [[عمود نور]] در [[روایات]]==
==مراد از [[عمود نور]] در [[روایات]]==
خط ۴۶: خط ۴۶:
# [[پرونده:95220153.jpg|22px]] [[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[منابع علم امامان شیعه (کتاب)|'''منابع علم امامان شیعه''']]
# [[پرونده:95220153.jpg|22px]] [[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[منابع علم امامان شیعه (کتاب)|'''منابع علم امامان شیعه''']]
# [[پرونده:89913604.jpg|22px]] [[سید انیس‌الحسن نقوی|نقوی، سید انیس‌الحسن]]، [[علم غیب ائمه معصومین (پایان‌نامه)|'''علم غیب ائمه معصومین''']]
# [[پرونده:89913604.jpg|22px]] [[سید انیس‌الحسن نقوی|نقوی، سید انیس‌الحسن]]، [[علم غیب ائمه معصومین (پایان‌نامه)|'''علم غیب ائمه معصومین''']]
# [[پرونده:Tqk.jpg|22px]] [[سید علی هاشمی ۱|هاشمی، سید علی]]، [[شهود یکی از روش‌های علم‌آموزی ائمه (مقاله)|'''شهود یکی از روش‌های علم‌آموزی ائمه''']]
# [[پرونده:Tqk.jpg|22px]] [[سید علی هاشمی (زاده ۱۳۵۲)|هاشمی، سید علی]]، [[شهود یکی از روش‌های علم‌آموزی ائمه (مقاله)|'''شهود یکی از روش‌های علم‌آموزی ائمه''']]
# [[پرونده:11279.jpg|22px]] [[محمد حسن نادم|نادم، حسن]]، [[سید ابراهیم افتخاری|افتخاری، سید ابراهیم]]، [[منابع علم امام از نگاه متکلمان قم و بغداد (مقاله)|'''منابع علم امام از نگاه متکلمان قم و بغداد''']]  
# [[پرونده:11279.jpg|22px]] [[محمد حسن نادم|نادم، حسن]]، [[سید ابراهیم افتخاری|افتخاری، سید ابراهیم]]، [[منابع علم امام از نگاه متکلمان قم و بغداد (مقاله)|'''منابع علم امام از نگاه متکلمان قم و بغداد''']]  
# [[پرونده:Emamatp.jpg|22px]] [[محمد تقی شاکر|شاکر، محمد تقی]]، [[منابع علم امام در قرآن (مقاله)|'''منابع علم امام در قرآن''']]
# [[پرونده:Emamatp.jpg|22px]] [[محمد تقی شاکر|شاکر، محمد تقی]]، [[منابع علم امام در قرآن (مقاله)|'''منابع علم امام در قرآن''']]
۴۱۵٬۰۷۸

ویرایش