|
|
| (۲۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{ویرایش غیرنهایی}}
| | #تغییر_مسیر [[احترام و تکریم زن]] |
| {{سیره معصوم}}
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">مدخل‌های وابسته به این بحث:</div>
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[احترام به مقام زن در قرآن]] | [[احترام به مقام زن در حدیث]] | [[احترام به مقام زن در نهج البلاغه]] | [[احترام به مقام زن در اخلاق اسلامی]] | [[احترام به مقام زن در معارف دعا و زیارات]]| [[احترام به مقام زن در سیره پیامبر خاتم]]</div>
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[احترام به مقام زن (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
| |
| <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
| |
| | |
| ==مقدمه==
| |
| *از موضوعاتی که به طور ویژه در [[سیره]] و [[کلام]] [[نبی اکرم]]{{صل}} بدان پرداخته شده و به صورت‌های مختلف جلوه‌گر شده، توجه دادن [[مردم]] به [[نقش زن]] و بیان [[ارزش‌ها]] و [[منزلت]] او در اجتماع است. [[رسول خدا]]{{صل}} برای ترسیم [[جایگاه]] واقعی [[زنان]] در [[جامعه]] بسیار کوشیدند و سرانجام موفق شدند تا حدودی [[جایگاه]] از دست رفته [[حقیقی]] [[زنان]] را به آنان بازگردانند<ref>[[فاطمه پهلوان‌پور|پهلوان‌پور، فاطمه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۹۳.</ref>.
| |
| ==[[موقعیت]] [[اجتماعی]] [[زنان]] در عصر [[جاهلی]]==
| |
| *[[زنان]]، در زمان [[جاهلیت]] در سخت‌ترین شرایط به سر می‌بردند و از کوچکترین [[حقوق]] و [[ارزش]] [[اجتماعی]] [[محروم]] بودند و مانند کالا خرید و فروش می‌شدند. [[اعراب جاهلی]] برای [[زنان]]، [[حق]] [[ارث]] قائل نبودند و هیچ ارثی به آنان تعلق نمی‌گرفت؛ بلکه [[زنان]] را نیز همراه [[اموال]] دیگر به [[ارث]] می‌بردند. به همین [[دلیل]]، این مَثَل در میان آنان رواج داشت: {{عربی| وَ إِنَّمَا أُمَّهَاتُ النَّاسِ أَوْعِيَة}}، <ref>مادران [[حکم]] ظروف را دارند که فقط برای جای نطفه آفریده شده‌اند.</ref><ref>[[فاطمه پهلوان‌پور|پهلوان‌پور، فاطمه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۹۳.</ref>.
| |
| *بعضی از تیره‌های [[اعراب جاهلی]]، غالباً از [[بیم]] [[قحطی]] و گاهی از [[ترس]] آلودگی، دختران خود را روز اول [[تولد]]، سر می‌بریدند و یا از بالای کوه بلند به دره عمیقی پرتاب و گاهی در [[آب]] [[غرق]] می‌کردند. اسف انگیزتر از همه، [[نظام]] [[ازدواج]] آنان بود. مردان، هیچ حد و مرزی برای [[ازدواج]] با [[زنان]] نداشتند و چنان که زنی برخلاف [[عفت]] [[رفتار]] می‌کرد، مهر او به کلی از بین می‌رفت؛ از این رو، [[اعراب جاهلی]]، گاهی از همین [[قانون]] سوءاستفاده و [[زنان]] خود را متهم می‌کردند و از آنان کناره می‌گرفتند تا بتوانند اموالی را که به صورت مهر به آنها داده‌اند، پس بگیرند. [[اعراب جاهلی]] با [[همسران]] پدرانشان نیز [[ازدواج]] می‌کردند و از آنجا که طبق [[قانون]] [[جاهلی]]، [[حق]] [[ازدواج]] دوباره [[زن]] [[طلاق]] داده شده، با [[اذن]] شوهر اول بود، آنان از [[ازدواج]] مجدد [[همسران]] [[طلاق]] گرفته خویش [[مانع]] می‌شدند؛ مگر آنکه در قبال آن، [[مالی]] را دریافت کنند<ref>حسین علی عربی، تاریخ تحقیقی اسلام، ج ۱، ص ۱۲۴ و جعفر سبحانی، فروغ ابدیت، ص ۴۷ - ۴۸.</ref>. درباره وضعیت اسفبار [[زنان]] در دوران [[جاهلی]]، کافی است به برخی [[آیات قرآن کریم]] اشاره کنیم که اوضاع [[زنان]] در آن [[عهد]] به تصویر کشیده شده است؛ در [[آیات]] ۵۸ و ۵۹ سوره نحل در این باره چنین آمده است: {{متن قرآن|وَإِذَا بُشِّرَ أَحَدُهُمْ بِالْأُنْثَى ظَلَّ وَجْهُهُ مُسْوَدًّا وَهُوَ كَظِيمٌ يَتَوَارَى مِنَ الْقَوْمِ مِنْ سُوءِ مَا بُشِّرَ بِهِ أَيُمْسِكُهُ عَلَى هُونٍ أَمْ يَدُسُّهُ فِي التُّرَابِ أَلَا سَاءَ مَا يَحْكُمُونَ}}<ref>«و چون یکی از ایشان را به دختر (دار شدن) نوید دهند چهره‌اش (از خشم) سیاه می‌شود و او (ناگزیر) خشم خود را فرو می‌خورد از بدی خبری که به او داده‌اند از قوم خود پنهان می‌گردد؛ آیا او را با (احساس) خواری نگه دارد یا (زنده) در خاک پنهان کند؛ هان! بد داوری می‌کنند» سوره نحل، آیه ۵۸-۵۹.</ref>. از سیاق [[آیات]] چنین بر می‌آید که این دیدگاه در میان تمامی [[اعراب]] آن دوران، رایج بوده است<ref>[[فاطمه پهلوان‌پور|پهلوان‌پور، فاطمه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۹۳-۹۴.</ref>.
| |
| *اوضاع [[زنان]] در میان [[اهل کتاب]] هم، از اوضاع دیگر [[زنان]] بهتر نبود. از [[انس بن مالک]] [[نقل]] شده است: عادت [[یهود]]، این بود که چون یکی از زنانشان حائض می‌شد، وی را از خانه بیرون می‌کردند و با او [[غذا]] نمی‌خوردند و از ظرفش [[آب]] نمی‌آشامیدند و با او در یک اتاق [[زندگی]] نمی‌کردند. [[پس از ظهور]] [[اسلام]]، برخی در این باره از [[پیامبر]]{{صل}} پرسیدند و سپس این [[آیه]] بر [[رسول خدا]]{{صل}} نازل شد که جز همبستر نشدن با [[زنان]]، هیچ محدودیت دیگری برای [[زنان]] وجود ندارد<ref>حسین بن مسعود بغوی، معالم التنزیل فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۲۸۵؛ جلال الدین سیوطی، الدر المنثور، ج ۱، ص ۲۵۸؛ ابن ابی حاتم، تفسیر القرآن العظیم، ج ۲، ص ۴۰۰؛ ابن الأشعث السجستانی، سنن ابی داوود، ج ۱، ص ۶۴ و البیهقی، السنن الکبری، ج ۱، ص ۳۱۳.</ref><ref>[[فاطمه پهلوان‌پور|پهلوان‌پور، فاطمه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۹۴.</ref>.
| |
| *پس از طلوع [[خورشید]] [[اسلام]] در سرزمین [[عرب]]، [[رسول خدا]]{{صل}} [[مقام]] انسانی [[زن]] را زنده کرد و برای وی [[حقوق]] [[اجتماعی]] ویژه‌ای در نظر گرفت<ref>سوره نساء، آیات ۴، ۲۲، ۳۲ و....</ref>. ایشان [[قوانین]] مربوط به [[ازدواج]] و [[طلاق]] را معین و مدون ساخت و روابط ناسالم میان مرد و [[زن]] و نیز انواع ازدواج‌های [[عرب جاهلی]] را از میان برد و [[ممنوع]] اعلام کرد؛ زیرا این مسائل، [[عفت]] عمومی [[جامعه]] را جریحه‌دار ساخته و [[سلامت]] [[نسل]] را به خطر انداخته بود<ref>البخاری، صحیح، ج ۶، ص ۱۳۲ - ۱۳۳.</ref><ref>[[فاطمه پهلوان‌پور|پهلوان‌پور، فاطمه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۹۵.</ref>.
| |
| | |
| ==پاسداشت [[حرمت]] [[زن]] در [[کلام نبوی]]{{صل}}==
| |
| *[[رسول خدا]]{{صل}} توهین به [[مقام]] شامخ [[زن]] را نشانه [[پستی]] مرد دانسته<ref>المتقی الهندی، کنز العمال، ج ۱۶، ص ۳۷۱؛ جلال الدین سیوطی، الجامع الصغیر، ج ۱، ص ۶۳۲ و ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج ۱۳، ص ۳۱۳.</ref>، مردان را از [[تحقیر]] [[زنان]] بر حذر می‌داشت و می‌فرمود: [[ملعون]] است، [[ملعون]] است کسی که عیال خود را ضایع کند<ref>شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج ۳، ص ۵۵۵؛ حسن بن فضل طبرسی، مکارم الاخلاق، ص ۲۱۶؛ ابن حبان، صحیح، ج ۹، ص ۴۸۵؛ الترمذی، سنن، ج ۵، ص ۳۶۹ و محمد بن یزید القزوینی، سنن ابن ماجه، ج ۱، ص ۶۳۶.</ref>. و می‌فرمود: [[زن]] و عیال [[انسان]]، [[اسیران]] اویند و [[بهترین]] [[بندگان]] در پیشگاه [[خداوند عزوجل]]، خوش رفتار‌ترین آنان با [[اسیران]] خود است<ref>من لایحضره الفقیه، ص ۵۵۵ و مکارم الاخلاق، ص ۲۱۷.</ref>. ایشان [[بهترین]] افراد امتش را کسانی می‌دانند که با همسرانشان، [[بهترین]]<ref>من لا یحضره الفقیه، ص ۵۵۵؛ مکارم الاخلاق، ص ۲۱۶؛ سنن الترمذی، ص ۳۶۹ و سنن ابن ماجه، ص ۶۳۶.</ref> و خوش خلق‌ترین<ref>شیخ طوسی، الامالی، ص ۳۹۲ و محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج ۱۰۰، ص ۲۲۶.</ref> فرد باشند؛ از این‌رو به [[مسلمانان]] توصیه می‌فرمود: هرکس همسری برگزید، باید او را [[تکریم]] کند<ref>محدث نوری، مستدرک الوسائل، ج ۱۴، ص ۲۴۹ - ۲۵۰؛ محمد بن محمد کوفی، الجعفریات، ص ۱۵۷ و نعمان بن محمد تمیمی مغربی، دعائم الاسلام، ج ۲، ص ۱۵۸.</ref>. [[پیامبر اکرم]]{{صل}} علاقه‌مندی به [[زنان]] را یکی از خصلت‌های هفت‌گانه مختص [[اهل بیت]]{{عم}} برمی‌شمرد<ref>مستدرک الوسائل، ج ۱۴، ص ۱۵۷، الجعفریات، ص ۱۸۲ و فضل الله راوندی، النوادر، ص ۱۵.</ref> و می‌فرمود: آن [[قدر]] [[جبرئیل]] به من درباره [[زنان]] سفارش کرد، تا جایی که [[گمان]] بردم [[شایسته]] نیست آنان را [[طلاق]] داد؛ مگر آن که آشکارا کار [[زشتی]] از آنان سر زند<ref>من لا یحضره الفقیه، ج ۳، ص ۴۴۰؛ کلینی، الکافی، ج ۵، ص ۵۱۲ و ابن فهد حلی، عدة الداعی، ص ۹۱.</ref><ref>[[فاطمه پهلوان‌پور|پهلوان‌پور، فاطمه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۹۵-۹۶.</ref>.
| |
| *همچنین در [[احادیث نبوی]]{{صل}} بر خرید هدیه برای اهل خانه بسیار سفارش و بر تقدیم هدایا به دختران تأکید شده است، از ایشان [[نقل]] شده است: هر کس دخترش را شاد کند، گویا بندهای از [[اولاد]] [[اسماعیل]] را در [[راه خدا]] آزاد کرده است<ref>شیخ صدوق، الامالی، ص ۵۷۷؛ مکارم الاخلاق، ص ۲۲۱ و شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج ۲۱، ص ۵۱۴</ref><ref>[[فاطمه پهلوان‌پور|پهلوان‌پور، فاطمه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۹۶.</ref>.
| |
| *همچنین [[رسول اکرم]]{{صل}} [[خشونت]] علیه [[زنان]] و کتک زدن آنها را مایه شرم می‌دانست<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج ۸، ص ۱۶۵.</ref> و می‌فرمود: اگر مردی به صورت زنش سیلی بزند، در [[روز قیامت]]، پس از [[رسوایی]] به [[جهنم]] می‌رود و به مالک [[جهنم]] می‌گویند که هفتاد کشیده از [[آتش جهنم]] به صورت او بزند<ref>مستدرک الوسائل، ج ۱۴، ص ۲۵۰</ref><ref>[[فاطمه پهلوان‌پور|پهلوان‌پور، فاطمه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۹۶.</ref>.
| |
| *[[حضرت]] به مردان نیز توصیه می‌فرمود: هنگام [[خشم]] گرفتن بر [[زنان]]، آنها را با چوب نزنید؛ بلکه آنان را با [[گرسنگی]] و کم محلی [[ادب]] کنید تا در [[دنیا]] و [[آخرت]]، سود ببرید<ref>تاج الدین شعیری، جامع الاخبار، ص ۱۵۸ و مستدرک الوسائل، ج ۱۴، ص ۲۵۰.</ref><ref>[[فاطمه پهلوان‌پور|پهلوان‌پور، فاطمه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۹۶.</ref>.
| |
| | |
| ==[[بهترین]] و بدترین [[زنان]]==
| |
| *از نظر ایشان [[بهترین زنان]]، زنی است که فرزندآور و [[دوستدار]] و علاقه‌مند به شوهر و [[زندگی]] باشد و در [[عشیره]] خود [[عزیز]] و عفیف و در حضور شوهر، ذلیل، [[متواضع]] و [[مطیع]] باشد و خود را برای شوهر بیاراید و زنی است که برای غیر شوهر در پرده و [[حجاب]] و بدون آرایش باشد؛ و زنی است که سخن شوهر را بشنود و از امرش [[اطاعت]] کند و خواسته‌اش را برآورد؛ همچنین، زنی است که در راه خانه و خانه‌داری، بذل [[مال]] کند؛ اما به مانند مردان، گشاده دست نباشد<ref>الکافی، ج ۵، ص ۳۲۵؛ من لا یحضره الفقیه، ج ۳، ص ۳۸۹؛ شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ج ۷، ص ۷۰۰ و محمد بن حسن فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ج ۲، ص ۳۷۴ - ۳۸۵. همچنین با اختلاف در: الجامع الصغیر، ج ۱، ص ۶۳۰ و کنز العمال، ج ۱۶، ص ۲۹۶.</ref><ref>[[فاطمه پهلوان‌پور|پهلوان‌پور، فاطمه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۹۶.</ref>.
| |
| *روزی فرمود: آیا می‌خواهید بدترین [[زنان]] را برای شما معرفی کنم؟ او زنی است که در میان [[فامیل]] به سبب بداخلاقی، [[زبون]] و ذلیل باشد؛ نازا و کینه‌توز و در [[زشتی‌ها]] بی‌بند و بار باشد و چون همسرش به سفر برود، او نیز از خانه بیرون رود و چون همسرش حاضر شود، سخنش را نشنود و امرش را [[اطاعت]] نکند. وقتی همسرش با او خلوت می‌کند، او مانند مرکبی باشد که از سواری دادن فرار کند؛ در حالی که عذری نداشته باشد، و بدانید! [[گناه]] وی آمرزیده نمی‌شود<ref>من لایحضره الفقیه، ج ۳، ص ۳۹۱؛ تهذیب الاحکام، ج ۷، ص ۴۰۰ و مکارم الاخلاق، ص ۲۰۲. همچنین با اختلاف در: الجامع الصغیر، ج ۱، ص ۶۳۰ و کنز العمال، ج ۱۶، ص ۲۹۶.</ref><ref>[[فاطمه پهلوان‌پور|پهلوان‌پور، فاطمه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۹۷.</ref>.
| |
| ==[[تکریم]] [[زن]] در [[سیره نبوی]]{{صل}}==
| |
| *۱. '''[[احترام]] به [[همسر]]:''' [[رسول خدا]]{{صل}} [[زن]] را در ظرافت، [[لطافت]]، [[ضعف]] و شکنندگی به شیشه [[تشبیه]] کرده، به [[مسلمانان]] توصیه فرموده است: با شیشه‌ها [[مدارا]] کنید<ref>صحیح بخاری، ج ۷، ص ۱۱۱؛ احمد بن حنبل، مسند احمد، ج ۳، ص ۱۱۱ و العینی، عمدة القاری، ج ۲۲، ص ۱۸۵.</ref>. آن بزرگوار، [[صبر]] و [[مدارا]] بر خطاهای [[همسران]] و نیز [[رأفت]] و [[مهربانی]] با آنان را سرلوحه [[رفتار]] خویش با همسرانش قرار داده بود؛ به گونه‌ای که در [[سیره عملی]] [[پیامبر خدا]]{{صل}} می‌توان مصادیق فراوانی را از مداراهای آن [[حضرت]] با [[خانواده]] دید. آن بزرگوار در مقابل گفتار و [[رفتار]] همسرانش که گاه رنجش شدید ایشان را در پی داشت، بزرگوارانه [[مدارا]] کرده، با [[اخلاق نیکو]] و سعه صدر با آنها [[رفتار]] می‌کرد؛ ایشان هیچ گاه در مقابل آنان گفتار یا [[رفتار]] [[خشونت]] آمیز از خود بروز نداد. هیچ گاه کسی را نزد<ref>الطبقات الکبری، ج ۸، ص ۱۶۵ و ابن اثیر، اسدالغابه، ج ۱، ص ۳۶.</ref>؛ بلکه از راه‌های مختلفی چون ترک مراوده، صحبت نکردن موقت و.. سعی می‌کرد آنان را به اشتباه خود متوجه کند<ref>اسدالغابه، ج ۶، ص ۱۷۱ و تقی الدین مقریزی، امتاع الأسماع، ج ۶، ص ۱۲۰.</ref>.[[مهربانی]] و [[محبت]] ایشان به [[همسران]] تا آن حد بود که از انس بن مالک، خادم [[پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}} [[روایت]] شده است: "من کسی را مهربان‌تر از [[رسول خدا]]{{صل}} نسبت به خانواده‌اش ندیده‌ام"<ref>{{متن حدیث| مَا رَأَيتُ أَحَداً كَانَ أَرْحَمُ بِالعِيالِ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} }}؛ مسند احمد، ج ۳، ص ۱۱۲؛ مسلم نیشابوری، صحیح، ج ۷، ص ۷۶؛ الطبقات الکبری، ج ۱، ص ۱۰۹ و ابوبکر بیهقی، دلائل النبوة، ج ۱، ص ۳۳۰.</ref><ref>[[فاطمه پهلوان‌پور|پهلوان‌پور، فاطمه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۹۷-۹۸.</ref>.
| |
| *از [[عایشه]] ، [[همسر پیامبر]]{{صل}} [[نقل]] شده است که هیبت [[نبوت]]، مانعی بین [[رسول خدا]]{{صل}} و همسرانش نبود؛ بلکه او با [[نرمی]] و [[محبت]] بسیار [[رفتار]] و [[تندخویی]] و بدزبانی همسرانش را [[تحمل]] می‌کرد؛ چنانکه بعضی از آنها گستاخی را به حدی رساندند که اسرارش را فاش ساختند و با توطئه‌چینی و تبانی آزارش دادند<ref>عباس محمود العقاد، راه محمد نواله، ص ۱۲۴</ref><ref>[[فاطمه پهلوان‌پور|پهلوان‌پور، فاطمه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۹۸.</ref>.
| |
| *آن [[حضرت]]{{صل}} با [[همسران]] خود به عطوفت و [[عدل]] [[رفتار]] می‌کرد. [[نقل]] شده است که [[رسول خدا]]{{صل}} پس از [[خواندن نماز]] صبح، به خانه یک یک [[زنان]] خود وارد شده، با آنان [[ملاقات]] و از آنان دلجویی می‌فرمود<ref>مجمع البیان، ج ۱، ص ۴۷۱ و بحار الانوار، ج ۲۲، ص ۲۲۸</ref> و میان [[زنان]] خود [[تبعیض]] قائل نمی‌شد و برای هر یک از [[همسران]]، نوبت خاصی را در نظر گرفته بود و به نوبت به آنها سر می‌زد<ref>صحیح بخاری، ج ۱، ص ۷۵ و مسند احمد، ج ۳، ص ۱۶۷.</ref> و در رعایت این نوبت، بسیار پایبند بود و حتی در ایام [[بیماری]]<ref>این بیماری به وفاتشان انجامید.</ref> هم، طبق نوبت به منازل هر یکی از بانوان خود می‌رفت تا اینکه با شدت گرفتن [[بیماری]]، از [[همسران]] خود اجازه گرفت تا در منزل [[عایشه]] بماند<ref>الطبقات الکبری، ج ۸، ص ۱۳۵؛ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج ۱، ص ۴۱۵ و ابن کثیر، البدایه والنهایة ج ۵،، ج ۲۹۲.</ref><ref>[[فاطمه پهلوان‌پور|پهلوان‌پور، فاطمه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۹۸.</ref>.
| |
| *[[رسول خدا]]{{صل}} با اهل خانه خود در کار خانه شرکت می‌کرد و با دست [[مبارک]] خویش گوسفندان را می‌دوشید و جامه و کفش خود را می‌دوخت<ref>الطبقات الکبری، ج۱، ص ۲۷۵ و تاریخ مدینه دمشق، ج۴، ص۵۸.</ref> و در خانه را بر مراجعه کنندگان می‌گشود و در این کار از دیگران [[سبقت]] می‌گرفت. به شترانش عقال می‌بست و شیرشان را می‌دوشید، خانه را جارو می‌کرد و چون خادمش از آرد کردن خسته می‌شد، او را [[یاری]] می‌کرد و گندم و جو را آرد می‌کرد<ref>ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، ج ۱ مدینه، ص دمشق ۱۴۶، و بحارالانوار ۴، ص ۵۸،. ج ۱۶، ص ۲۲۷.</ref>. [[حضرت رسول]] خود، به حیوانات خود، [[آب]] و [[غذا]] می‌داد و گاه بارهای خدمتکار خسته‌اش را به دوش می‌کشید. آن [[حضرت]]، [[آب]] وضوی شبش را خود، آماده می‌کرد و کنار بستر می‌گذاشت و به دست خویش، گوشت برای همسرانش تکه تکه می‌کرد<ref>المناقب، ص ۱۴۶.</ref> و شخصاً نیازمندی‌های خانه خویش را از بازار تهیه می‌کرد و بار خود را با دست [[مبارک]] به منزل می‌برد و از این کار شرمنده نمی‌شد<ref>حسن بن أبی الحسن دیلمی، ارشاد القلوب، ص ۱۱۵؛ قاضی عیاض اندلسی، الشفا بتعریف حقوق المصطفی، ج ۱، ص ۲۶۶ و ابن سید الناس، عیون الاثر، ج ۲، ص ۴۰۲.</ref><ref>[[فاطمه پهلوان‌پور|پهلوان‌پور، فاطمه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۹۸-۹۹.</ref>.
| |
| *۲. '''[[احترام]] به دختر خویش:''' از مصادیق [[تکریم]] شخصیت [[زنان]] در [[سیره نبوی]]{{صل}} [[تکریم]] [[مقام]] شامخ [[حضرت زهرا]]{{س}} است. [[رسول اکرم]]{{صل}} برای دختر خویش [[احترام]] زیادی قائل بود و دست دخترش را می‌بوسید و در برابرش، تمام قد برمی‌خاست و آن بانوی بزرگوار را در جای خود می‌نشانید<ref>طبرسی، اعلام الوری بأعلام الهدی، ۱۳۹۰ش، ج ۱، ص ۲۹۶؛ صالحی دمشقی، سبل الهدی و الرشاد، ج ۷، ص ۱۵۱؛ ابوسعید خرگوشی، شرف المصطفی، ج ۳، ص ۱۲۴ و البخاری، الادب المفرد، ص ۲۰۹</ref> و با این کار، [[منزلت]] دخترش را بر همگان روشن می‌ساخت. [[پیغمبر اکرم]]{{صل}} هرگاه می‌خواست به سفر برود، آخرین وداعش با [[فاطمه]]{{س}} بود و وقتی هم از سفر برمی‌گشت، [[فاطمه]]{{س}} اولین کسی بود که به [[ملاقات]] ایشان می‌رفت<ref>احمد بن عبدالله الطبری، ذخائر العقبی، ص ۳۷ و سبل الهدی و الرشاد، ج ۱۱، ص ۴۵.</ref><ref>[[فاطمه پهلوان‌پور|پهلوان‌پور، فاطمه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۹۹.</ref>.
| |
| *از [[عایشه]] پرسیدند: "محبوب‌ترین [[مردم]] نزد [[رسول خدا]]{{صل}} چه کسی بود؟" گفت: "[[فاطمه]]{{س}}"؛ سپس پرسیدند: "محبوب‌ترین مردان چه کسانی بودند؟" گفت: "شوهرش [[علی]]{{ع}}"<ref>المناقب، ج ۱، ص ۳؛ علی بن عیسی اربلی، کشف الغمه، ج ۱، ص ۴۶۲ و سید بن طاووس، الطرائف، ج ۱، ص ۱۵۷.</ref>.
| |
| *[[پیامبر]]{{صل}} می‌فرمود: [[فاطمه]]{{س}} پاره تن من است؛ هر کس او را [[دوست]] داشته باشد، مرا [[دوست]] داشته است و هر کس او را اذیت کند مرا اذیت کرده است؛ [[فاطمه]]{{س}} عزیزترین [[مردم]] نزد من است<ref>ص ۳۶۰ القلوب و مسند، ج احمد ۲، ص، ۲۳۲ ج ۴،؛ امالی ص ۵ صدوق، ص ۱۰۴؛ شیخ مفید، الامالی، ص ۲۶۰؛ سنن ترمذی، ج۴، ص۵.</ref><ref>[[فاطمه پهلوان‌پور|پهلوان‌پور، فاطمه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۹۹-۱۰۰.</ref>.
| |
| ==توجه به [[منزلت]] [[اجتماعی]] [[زنان]]==
| |
| #'''توجه واقعی به [[جایگاه]] [[زن]]:''' [[رسول خدا]]{{صل}} برای [[ارزش]] بخشیدن به [[زنان]] و برگرداندن شخصیت واقعی آنان، کوشید شخصیت آنان را از [[زشتی‌ها]] و پلشتی‌ها [[پاک]] ساخته، گوهری [[ناب]] را از [[زن]] به [[جامعه]] بنمایاند. [[پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}} بسیار کوشید تا راه‌های مهجوریت و عوامل تضییع شخصیت و ارزش‌های [[زنان]] را از بین بردارد. [[خاتم انبیا]]{{صل}} برای برگرداندن شخصیت از دست رفته [[زنان]] و [[تبیین]] [[جایگاه]] ایشان، ستر و عفاف را اصلی اساسی می‌دانست و به آن بسیار توجه داشت. [[احادیث]] بسیاری از آن [[حضرت]] در باب [[حجاب]] و عفاف [[نقل]] شده است تا شخصیت اصیل [[زنان]] از گرفتاری در بندهای شهوات حیوانی، [[نجات]] یابد و [[روح]] آنان به کمال رهنمون شود. آن [[حضرت]] به همین منظور با بیان اینکه [[زنان]] عورت‌اند<ref>.الجعفریات ۹، ص ۱۸۵، ص ۹۴، النوادر، ص ۳۶، ابن ابی شیبه کوفی، المصنف، ج ۳، ص ۴۶۷ و الطبرانی، المعجم الکبیر، ج۹، ص ۱۸۵.</ref>، هم از مردان و هم از [[زنان]] در این امر خطیر مدد گرفت؛ یعنی از [[زنان]] در حفظ [[عفت]] و اجتناب از اعمالی که به [[اعمال]] منافی [[عفت]] می‌انجامد و از مردان در [[حیا]]، غمض بصر، [[غیرت]] ورزی و حفظ نوامیس [[یاری]] خواست. [[پیامبر اکرم]]{{صل}} علاوه بر تأکید بر حفظ [[حجاب]] و [[عفت]] عمومی، شرایطی را نیز برای [[رفاه]] و [[آسایش]] بیشتر [[زنان]] در اجتماع در نظر گرفت؛ مثلا می‌فرمود: در [مجامع عمومی] میان [[زنان]] و مردان نامحرم فاصله ایجاد کنید<ref>الخطاب الرعینی، مواهب الجلیل، ج ۲، ص ۵۷۸ - ۵۷۹ و العجلونی، کشف الخفاء، ج ۱، ص ۲۷۹.</ref>. خود [[حضرت]] نیز در زمان حیات خویش برای [[آسایش]] بیشتر [[زنان]] فرمود که در ورودی [[زنان]] به [[مسجد]]، از در ورودی مردان جدا باشد<ref>سنن ابی داوود، ج ۱، ص ۱۱۳؛ الطبرانی، المعجم الأوسط، ج ۱، ص ۳۰۳ - ۳۰۴؛ تاریخ مدینه دمشق، ج ۳۱، ص ۱۲۱ و ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج ۳، ص ۲۱۴.</ref> و تأکید می‌کرد که بر [[زنان]] سزاوار نیست از وسط جاده عبور کنند؛ بلکه باید از کناره‌ها راه بروند<ref>الکافی، ج ۵، ص ۵۱۸؛ ابن ابی جمهور، عوالی اللآلی، ج ۳، ص ۳۰۹ و مکارم الاخلاق، ص ۲۵۹.</ref>. [[رسول خدا]]{{صل}} برای حفظ [[عفت]] عمومی [[جامعه]] به حضور کمتر [[زنان]] در اجتماع سفارش می‌فرمود و آن را برای [[زنان]]، بهتر و شایسته‌تر می‌دانست<ref>دعائم الاسلام، ج ۲، ص ۲۱۵؛ المناقب، ج ۳، ص ۳۴۲ و بحار الانوار، ج ۳۴، ص ۸۴</ref> و بر [[وظیفه]] اصلی [[زنان]] در اجتماع یعنی [[تربیت]] انسان‌های [[شایسته]] تأکید می‌ورزید. [[روایت]] شده است، روزی زنی از [[انصار]] به نام اسماء دختر [[یزید]] [[انصاری]] به نمایندگی از [[زنان]] [[مدینه]] نزد [[خاتم انبیا]]{{صل}} آمد و گفت: "[[پدر]] و مادرم به فدایت! من به نمایندگی زن‌ها نزد شما آمده‌ام. فدایت شوم! بدان که هیچ زنی در [[شرق]] و [[غرب]] عالم نیست که سخن مرا بشنود، مگر اینکه با من هم [[عقیده]] خواهد بود. [[خداوند]]، تو را به [[حق]]، به سوی مردان و [[زنان]] فرستاد و ما هم به تو و خدایی که تو را فرستاده است، [[ایمان]] آوردیم. ما [[طایفه]] [[زنان]]، محدود و محصور هستیم و اساس خانه‌های شماییم و خواهش‌های شما را بر می‌آوریم و به [[فرزندان]] شما حامله می‌شویم؛ اما شما مردها بر ما با رفتن به [[نماز جمعه]] و [[نماز جماعت]] و عیادت بیماران و تشییع جنازه و حج‌گزاری و بالاتر از همه اینها [[جهاد]] در [[راه خدا]]، [[برتری]] داده شده‌اید. هرگاه مردی از شما برای [[حج]] یا [[عمره]] و یا [[جهاد]]، از خانه بیرون می‌رود، ما [ [[زنان]]] [[اموال]] شما را حفظ می‌کنیم و لباس‌هایتان را می‌بافیم و فرزندانتان را [[تربیت]] می‌کنیم. ای [[پیامبر خدا]]{{صل}} آیا ما در [[ثواب]]، شریک شما نیستیم؟" [[پیامبر]]{{صل}} رو به [[اصحاب]] خود کرد و فرمود: "آیا تا به حال شنیده‌اید که زنی در پرسش از امور [[دین]] خود به این خوبی سخن بگوید؟" گفتند: "ای [[پیامبر خدا]]{{صل}} [[گمان]] نمی‌کردیم که زنی تا بدین پایه برسد!". سپس [[پیامبر]]{{صل}} به اسماء رو کرد و فرمود: ای [[زن]]! برگرد و به زنانی که تو را به نمایندگی فرستاده‌اند، اعلام کن که [[نیکو]] [[شوهرداری]] کردن هر یک از شما [[زنان]] و جلب کردن [[رضایت]] مردان خویش و [[اطاعت]] از خواست آنها با همه این [[اعمال]] که برای مردان نام بردی، [[برابری]] می‌کند. پس اسماء در حالی که از [[شادی]]، [[تهلیل]] ({{متن حدیث|لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ}}) و [[تکبیر]] می‌گفت، بازگشت<ref>تاریخ مدینه دمشق، ج ۷، ص ۳۶۳ - ۳۶۴؛ شافعی حلبی، السیرة الحلبیه، ج ۱، ص ۱۳۳ - ۱۳۴؛ ابن عبدالبر،الاستیعاب، ج ۴، ص ۱۷۸۷ - ۱۷۸۸ و الدر المنثور، ج ۲، ص ۱۵۳.</ref><ref>[[فاطمه پهلوان‌پور|پهلوان‌پور، فاطمه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۱۰۰-۱۰۱.</ref>.
| |
| #'''[[مشورت]] با [[زنان]] :''' از مصادیق توجه به [[جایگاه]] [[اجتماعی]] [[زنان]]، مشاوره با آنان در امور است. [[رسول اکرم]]{{صل}} مردان را به [[مشورت]] با [[زنان]] توصیه کرده، می‌فرمود: با [[زنان]] [[مشورت]] کنید و {هرگاه منطبق با [[عقل]] و [[مصلحت]] نبود} [[مخالفت]] کنید<ref>عوالی اللآلی، ج ۱، ص ۲۸۹ و بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۱۶۷.</ref>. [[نقل]] شده که پس از [[صلح حدیبیه]]، [[رسول خدا]]{{صل}} به [[مسلمانان]] [[دستور]] دادند [[قربانی]] کرده، پس از آن [[تقصیر]] کنند؛ ولی هیچ‌کس [[فرمان پیامبر]]{{صل}} را [[اجرا]] نکرد. پس [[رسول اکرم]]{{صل}} در حالی که سخت خشمگین بود، به [[خیمه]] برگشت و به نزد [[همسر]] خویش، [[ام سلمه]] که در این سفر همراه [[حضرت]] بود وارد شد و جریان را [[نقل]] کرد، [[ام سلمه]] گفت: "شما خود [[قربانی]] کنید و حلق کنید و با کسی سخن مگویید". [[پیامبر]]{{صل}} بیرون آمد و به مشاوره [[ام سلمه]] عمل کرد؛ [[مسلمانان]] نیز از ایشان [[پیروی]] کردند<ref>محمد بن عمر واقدی، المغازی، ج ۲، ص ۶۱۳؛ محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک (تاریخ الطبری)، ٣. کنز ج ۲، العمال ص ۶۳۷، ج و ۱۶ دلائل، ص النبوه ۳۱۳،، السنن ج ۴، ص ۱۵۰.</ref><ref>[[فاطمه پهلوان‌پور|پهلوان‌پور، فاطمه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۱۰۱-۱۰۲.</ref>.
| |
| #'''[[آزادی]] [[زنان]] در امر [[ازدواج]]:''' [[خاتم انبیا]]{{صل}} درباره [[ازدواج]] و برخی مسائل [[خانوادگی]] دیگر نیز به [[مشورت]] با [[زنان]] [[فرمان]] داده و [[نقل]] شده است که آن [[حضرت]] فرمود: "با [[زنان]] در مسئله ازدواجشان [[مشورت]] کنید"؛ گفته شد: "دوشیزگان [[حیا]] می‌کنند"؛ فرمود: "[[سکوت]] آنان نشانه [[رضایت]] آنهاست"<ref>کنزالعمال، ج۶، ص۳۱۳، [[السنن الکبری ]]([[بیهقی]])، ج ۷، ص ۱۲۳؛ [[مسند احمد]]، ج ۲، ص ۲۲۹، [[سنن ابن ماجه]]، ج۱، ص۶۰۱ و صحیح [[ابن حبان]]، ج۹، ص۳۹۳.</ref>. از ابوسلمه نیز [[روایت]] شده است که زنی از [[انصار]]، [[همسر]] مردی از [[انصار]] بود و شوهرش در [[جنگ احد]] به [[شهادت]] رسید و از وی فرزندی داشت. پس، عموی بچه‌اش و مردی دیگر، آن [[زن]] را از پدرش خواستگاری کردند. پدرش او را به [[ازدواج]] مرد بیگانه درآورد. سپس آن [[زن]] نزد [[پیامبر]]{{صل}} آمد و گفت: "پدرم مرا به ازدواج مردی در آورده که به او رغبتی ندارم". [[رسول خدا]]{{صل}} [[پدر]] آن [[زن]] را فراخواند و فرمود: "دخترت را به [[ازدواج]] فلان مرد در آوردی؟" گفت: "آری"؛ فرمود: "تو اختیاردار [[ازدواج]] دخترت نیستی" و به دختر فرمود: "برو با [[برادر]] شوهرت [[ازدواج]] کن!"<ref>ابن حجر، فتح الباری، ج ۹، ص ۱۶۸؛ عمدة القاری، ج ۲، ص ۱۲۹ و الطبقات الکبری، ج ۸، ص ۳۳۵</ref>. همچنین [[روایت]] شده است که روزی دختری نزد [[پیامبر]]{{صل}} آمد و گفت: "پدرم مرا به [[دلایل]] شخصی به [[ازدواج]] پسر برادرش در آورده است"؛ [[رسول خدا]]{{صل}} [[اختیار]] را به دختر داد. آن گاه دختر گفت: "به این کار پدرم تن می‌دهم؛ خواستم [[زنان]] بدانند [[پدران]] نسبت به دختران، اختیاردار مطلق نیستند"<ref>سنن ابن ماجه، ج ۱، ص ۶۰۲ - ۶۰۳ ء النسائی، سنن الکبری، ج ۳، ص ۲۸۴ و اسحاق بن راهویه، مسند ابن راهویه، ج۳، ص۷۴۷.</ref>. در [[روایت]] دیگری نیز آمده است که ابن [[عمر]]، دختر دایی‌اش را به [[ازدواج]] [[عثمان بن مظعون]] در آورد. [[مادر]] دختر نزد [[رسول خدا]]{{صل}} رفت و گفت: "به [[خدا]] [[سوگند]]! دخترم به این [[ازدواج]] [[راضی]] نیست"؛ پس [[پیامبر اکرم]]{{صل}} [[دستور]] داد، دختر از همسرش جدا شود و فرمود: پیش از [[مشورت]] با [[زنان]]، آنان را شوهر ندهید. اگر [[سکوت]] کردند، همان، نشانه [[رضایت]] است<ref>راهویه حاکم نیشابوری، ج ۳، ص، ۷۴۷ المستدرک.، ج ۲، ص ۱۶۷؛ السنن الکبری (بیهقی)، ج ۷، ص ۱۲۱؛ الدارقطنی، سنن، ج ۳، ص ۱۶۰ و حسین بن اسماعیل المحاملی، امالی، ص ۳۲۵</ref><ref>[[فاطمه پهلوان‌پور|پهلوان‌پور، فاطمه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۱۰۲-۱۰۳.</ref>.
| |
| #'''[[زن]] و [[آموختن]] [[علوم]]، در [[سیره نبوی]]{{صل}} :''' در برخی منابع، [[نقل]] شده است که روزی زنی نزد [[پیامبر خدا]]{{صل}} آمد و گفت : "ای [[رسول خدا]] مردها از سخنان شما استفاده می‌کنند؛ روزی را هم برای ما تعیین بفرمایید تا به محضرتان آمده، از آنچه [[خداوند]] به شما می‌آموزد، ما نیز بهره‌مند شویم". [[پیغمبر]] [[خدا]]{{صل}} نیز روزی را با آنها [[وعده]] کرد تا جمع شوند و [[حضرت]] به آنان [[علوم]] [[دین]] بیاموزد. در روز [[وعده]] شده، [[زنان]] جمع شدند و [[پیامبر]]{{صل}} نزد آنان رفت و [[تعالیم]] [[خدا]] را به آنان [[آموزش]] داد<ref>صحیح بخاری، ج ۸، ص ۱۴۹؛ صحیح مسلم، ج ۸، ص ۳۹ و عمدة القاری، ج ۲۵، ص ۴۸ و نووی دمشقی، ریاض الصالحین، ص ۲۵۲ - ۲۵۳.</ref>. از [[ام سلمیان بن ابی حثمه]] نیز [[نقل]] شده است، پس از آنکه به عده‌ای از [[زنان]] [[مدینه]]، [[خواندن و نوشتن]] آموخته بود، [[پیامبر]]{{صل}} به وی [[دستور]] فرمود که به برخی [[زنان]] مانند [[حفصه]]، [[همسر پیامبر]]{{صل}} [[قرآن]] بیاموزد<ref>الاستیعاب، ج۴، ص۱۸۶۹، و بلاذری، فتوح البلدان، ص۴۵۴.</ref><ref>[[فاطمه پهلوان‌پور|پهلوان‌پور، فاطمه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۱۰۳-۱۰۴.</ref>.
| |
| | |
| ==نمونه‌هایی از مشارکت [[زنان]] در مسائل [[سیاسی]] – [[اجتماعی]]==
| |
| *[[رسول خدا]]{{صل}} دخالت [[زنان]] را مانند مردان در برخی عرصه‌های [[اجتماعی]] و [[شئون]] [[سیاسی]] جایز می‌شمرد و از این نظر بین مردان و [[زنان]] فرق نمی‌گذاشت. مشارکت [[زنان]] در فریضه [[امر به معروف و نهی از منکر]]، [[بیعت]]، [[هجرت]] و دیگر فعالیت‌های [[اجتماعی]]، در کنار مردان در [[عصر رسالت]]، نشان دهنده محترم بودن [[حقوق]] و آرای [[زنان]] در حوزه مسائل عمومی از نظر [[پیامبر اسلام]] است. [[زنان]] در بیعت‌های [[پیامبر]]{{صل}} با [[مسلمانان]]، مانند [[بیعت عقبه]]<ref>الطبقات الکبری، ج ۴، ج ص ۱، ۱۸۶۹ ص ۱۷۲ و بلاذری؛ تاریخ، الطبری فتوح البلدان، ج ۲،، ص ص ۴۵۴ ۳۶۱. - ۳۶۳ و ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج ۲، ص ۹۸ - ۹۹.</ref>، [[صلح حدیبیه]] و [[فتح مکه]] حضور داشتند و با [[پیغمبر]] علیه [[بیعت]] کردند و "[[ابن سعد]]" در کتابش ۴۸۰ نفر از زنانی را که با [[پیامبر]]{{صل}} [[بیعت]] کردند نام برده است<ref>الطبقات الکبری، ج ۸، ص ۱۷۸ - ۳۳۶.</ref>. [[آیه]] ۱۲ سوره ممتحنه نشان می‌دهد که [[زنان]] [[مؤمن]] پس از [[فتح مکه]] با [[پیغمبر اکرم]]{{صل}} [[بیعت]] کردند و [[حضرت]] به [[فرمان خداوند]] شروطی را در این [[بیعت]] تعیین کرد؛ [[خداوند]] می‌فرماید: ای [[پیامبر]]{{صل}}! هنگامی که [[زنان]] [[مؤمن]] نزد تو آیند و با تو [[بیعت]] کنند که چیزی را شریک [[خداوند]] قرار ندهند، دزدی و [[زنا]] نکنند، [[فرزندان]] خود را نکشند و [[تهمت]] و افترایی پیش دست و پای خود نیاورند و در هیچ کار شایسته‌ای، با [[فرمان]] تو [[مخالفت]] نکنند، با آنها [[بیعت]] کن و برای آنها از درگاه [[خداوند]]، [[آمرزش]] بخواه که [[خداوند]]، [[آمرزنده]] و [[مهربان]] است<ref>[[فاطمه پهلوان‌پور|پهلوان‌پور، فاطمه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۱۰۴.</ref>.
| |
| *مورد دیگر، حضور برخی بانوان در [[جنگ‌ها]] بود؛ مانند حضور ام عماره در [[جنگ احد]] و [[دفاع]] از [[جان]] [[رسول خدا]]{{صل}}. [[ام عماره نسیبه بنت کعب المازنیّه]] از زنانی بود که برای [[آب]] دادن و یا جویا شدن از اوضاع [[جنگ]] به [[احد]] رفته بود<ref> المغازی، ج ۲، ص ۲۶۸ - ۲۶۹ و ابن هشام، السیرة النبویه، ص ۸۱ – ۸۲.</ref>؛ اما چون دید که [[سپاه اسلام]] در حال [[شکست]] و [[جان]] [[پیامبر]]{{صل}} در خطر است، [[سلاح]] بر گرفت و همراه گروه اندک [[مسلمانان]] به [[دفاع]] از [[پیامبر خدا]]{{صل}} پرداخت تا اینکه مجروح شد و به [[زمین]] افتاد<ref>المغازی، ج ۲، ص ۲۶۹؛ السیرة النبویه، ص ۸۲ و انساب الاشراف، ص ۳۲۵.</ref><ref>[[فاطمه پهلوان‌پور|پهلوان‌پور، فاطمه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۱۰۴-۱۰۵.</ref>.
| |
| ==آخرین وصایای [[حضرت]] درباره [[زنان]] ==
| |
| *نگرانی [[رسول اکرم]] درباره [[زنان]] به حدی بود که آخرین وصایای ایشان در آخرین روزهای حیات مبارکش، درباره [[زنان]] بود<ref>حسن بن شعبه حرانی، تحف العقول، ص ۳۳ - ۳۴؛ بحارالانوار، ج ۷۳، ص ۳۴۹ - ۳۵۰ و وسائل الشیعه، ج ۲۱، ص ۵۱۷.</ref>. آن بزرگوار در [[حجة الوداع]]، در خطابه‌های خود، نگرانی خویش را از این امر ابراز داشت و فرمود: در [[حق]] زنانتان [[احسان]] کنید؛ زیرا آنان را با کلمه‌ای تحت [[تصرف]] خویش در آورده‌اید و به [[فرمان]] خود نگه می‌دارید. زنهار! زنهار! ایشان را [[آزار]] مکنید و ایشان را شکسته خاطر مدارید و گرسنه و برهنه نگذارید و [[یقین]] بدانید که فردای [[قیامت]] در آن [[محشر]] پر ملامت، از حال ایشان سؤال خواهد شد<ref>احمد بن تاج الدین استرآبادی، آثار احمدی، تاریخ زندگانی پیامبر اسلام و ائمه اطهار، ص ۳۴۰</ref><ref>[[فاطمه پهلوان‌پور|پهلوان‌پور، فاطمه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۱۰۵.</ref>.
| |
| *[[رسول گرامی اسلام]]{{صل}} می‌فرمود: ای [[مردم]]! شما بر [[زنان]] حقی دارید و [[زنان]] بر شما حقی دارند؛ آنها را به [[اجبار]]، [[همسر]] خود قرار ندهید و بر آنهاست که به [[فحشا]] تن ندهند و اگر چنین کردند، [[خداوند]] به شما [[اذن]] داد که از رختخواب آنها کناره بگیرید و به آرامی آنها را بزنید... به [[زنان]] [[نیکی]] کنید! همانا آنان [[اسیران]] شمایند و چیزی از خود ندارند. همانا شما آنها را به [[امانت]] از [[خدا]] گرفتید و با [[نام خدا]] بر شما [[حلال]] شدند...<ref>نویری الله قلیایی، نهایة الأرب، ج ۱۷، ص ۳۷۴؛ حمیری کلاعی، الإکتفاء، ج ۲، ص ۳۳ و قاضی ابرقوه، سیرت رسول الله{{صل}} ، ج۲، ص ۱۰۶۲ - ۱۰۶۳</ref><ref>[[فاطمه پهلوان‌پور|پهلوان‌پور، فاطمه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۱۰۵.</ref>.
| |
| *[[رسول اکرم]]{{صل}}، طبق [[نقل]] دیگری، در [[حجة الوداع]] فرمود: ای [[مردم]]! [[زنان]] شما بر شما حقی دارند و شما هم بر زنانتان حقی دارید؛ اما [[حق]] شما این است که به شما [[خیانت]] نکنند و بدون اجازه شما به بیگانه‌ای اجازه ورود به خانه‌هایتان را ندهند و دنبال [[فحشا]] و منکر نباشند که در غیر این صورت، [[خداوند]] اجازه داده است که از آنها کناره‌گیری کنید و با آنها همبستر نشوید و آنان را به آرامی تنبیه کنید. پس، اگر از کارهای [[زشت]] خویش دست کشیدند و از شما فرمانبرداری کردند، باید نفقه آنها را طبق معمول بدهید. شما آنها را به صورت [[امانت الهی]] در دست گرفته و طبق [[کتاب خدا]] آنها را بر خویش [[حلال]] کرده‌اید. پس درباره امور [[زنان]] از [[خدا]] بترسید و درباره آنها به خیر و [[نیکی]] [[رفتار]] و سفارش کنید<ref>تحف العقول، ص ۳۳ - ۳۴؛ بحارالانوار، ج ۷۳، ص ۳۴۹ - ۳۵۰ و وسائل الشیعه، ج ۲۱، ص ۵۱۷.</ref><ref>[[فاطمه پهلوان‌پور|پهلوان‌پور، فاطمه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۱۰۵-۱۰۶.</ref>.
| |
| | |
| ==منابع==
| |
| * [[پرونده:152259.jpg|22px]] [[فاطمه پهلوان‌پور|پهلوان‌پور، فاطمه]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|'''فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم''']]
| |
| | |
| ==پانویس==
| |
| {{یادآوری پانویس}}
| |
| {{پانویس2}}
| |
| | |
| [[رده:مدخل]]
| |
| [[رده:سیره پیامبر خاتم]]
| |
| [[رده:فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]
| |
| [[رده: احترام به مقام زن در سیره نبوی]]
| |
