|
|
| (۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{خرد}}
| | #تغییر_مسیر [[وساطت در فیض الهی]] |
| {{مقام معصوم}}
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[مقام معصوم]]''' و مرتبط با مدخل '''[[وساطت در فیض الهی]]''' است. مدخل‌های وابسته به این بحث:</div>
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[وساطت در فیض الهی در قرآن]] | [[وساطت در فیض الهی در حدیث]] | [[وساطت در فیض الهی در کلام اسلامی]] | [[وساطت در فیض الهی در فلسفه اسلامی]] | [[وساطت در فیض الهی در عرفان اسلامی]]</div>
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[وساطت در فیض الهی (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
| |
| <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
| |
| | |
| از جمله [[مقامات]] [[امامان معصوم]]{{عم}} [[مقام]] [[واسطه فیض الهی]] که در [[زیارت جامعه کبیره]] با عبارت {{عربی|اندازه=150%|"مَسَاكِنِ بَرَكَةِ اللَّهِ"}} آمده است.
| |
| | |
| ==واژه شناسی لغوی==
| |
| | |
| ==مقام واسطه فیض الهی در [[زیارت جامعه کبیره]]==
| |
| * از منظر عرفان و حکمت متعالیه می‌‌توان فلسفه دیگری برای امامت ترسیم کرد که از تأمل در روایات به دست می‌‌آید که اشاره می‌‌شود:
| |
| * در فلسفه ثاب شده است که هر وجود مادی وجود مُثُلی و برزخی و نیز وجود عقلی داشته است و در واقع وجود مادی هر شیء قبلاً سابقه‌ای در عالم مُثُل و پیش از آن در عالم تجرد- البتّه به قید بساطت- داشته که با آماده شدن شرایط مادی لازم از عالم بالا نازل شده است. فلسفه وجود نخستین را «عقل اول» می‌‌نامد که مستقیماً آفریده آفریدگار متعال است و آفریده‌های بعد از این طریق پا به عرصه وجود می‌‌گذارند. این بحث در فلسفه در مبحث «قاعده الواحد» قابل مطالعه است.
| |
| * تحلیل و اثبات دیدگاه فوق (امامان واسطه فیض الهی) از منظر روایات مجالی به انکار مخالف باقی نمی‌‌گذارد، قسمتی از روایات را این‌جا تقدیم و برخی دیگر را در ذیل نقد شبهه ادعای برتری امامان شیعه بر پیامبران در فصل بعدی واگذار می‌‌کنیم.
| |
| * در روایات تأکید شده است که مخلوق نخستین الهی وجود نورانی حضرت محمّد {{صل}} به همراه وجود نورانی اهل‌البیت ([[معصومین|چهارده معصوم]]) می‌‌باشد که انوار نورانی امامان شیعه و [[حضرت زهرا]]{{س}} با وجود نورانی [[پیامبر اعظم]]{{صل}} متحقق و متحد بودند و فیض الهی در ادامه و استمرار خود از طریق وجود نورانی آن بزرگواران به دیگران منتقل می‌‌شد. از این‌رو پیامبر اسلام {{صل}} خود را پیامبر نخستین توصیف نمود که در آن وقت هنوز بر کالبد مادی حضرت آدم روح قدسی دمیده نشده بود.
| |
| * کنتُ نبیّاً و آدم بین الروح و الجسد.
| |
| * کنتُ أنا و علیّ بین یدی الله عزوجل قبل أن یخلق آدم . . .
| |
| * [[پیامبر اسلام]]{{صل}} خطاب به [[حضرت علی]]{{ع}} فرمود: {{عربی|اندازه=155%|"أنت منی و انا منک. انت کروحی من جسدی انت منی کالضوء من الضوء"}}.
| |
| * پیامبر{{صل}} فرمود: {{عربی|اندازه=155%|"بُعث علیّ مع کل نبی سرّاً و معی جهراً"}}.
| |
| * در یک روایت صحیح [[اهل سنت]] پیامبر{{صل}} فرمود: {{عربی|اندازه=155%|"کنتُ أنا و علیّ بن ابی‌طالب نوراً بین یدی الله تعالی قبل ان یخلق آدم باربعة آلاف عام. فلمّا خلق آدم قسّم ذلک النور قسمی‌ن: فجزء انا و جزء علیّ"}}.
| |
| * پیامبر {{صل}} در روایتی در پاسخ جابربن‌عبدالله انصاری از تولد [[حضرت علی]]{{ع}} فرمود: {{عربی|اندازه=155%|"ان الله تبارک و تعالی خلق علیّاً من نوری و خلقنی من نوره و کلانا من نور واحد"}}.
| |
| * مشابه همین روایات از [[پیامبر اسلام]]{{صل}} در منابع فریقین متعدد نقل و گزارش شده است.
| |
| * آن حضرت در روایت دیگر، خود و اهل‌بیتش را افضل از ملائکه توصیف نموده و دلیل آن را سبقت در وجود و در پرتو آن سبقت در شناخت قمان ربوبی ذکر می‌‌فرماید: {{عربی|اندازه=155%|"ما خلق‌الله عزوجل خلقاً افضل منی و لا اکرم علیه منی. . . لولا نحن ما خلق آدم و لاحوا و لا الجنة و لا سماء و لا ارض فکیف لانکون أفضل من الملائکه و قد سبقنا هم الی معرفة ربنا و تسبیحه و تهلیله و تقدسیه؟! لان اوّل ما خلق الله عزوجل ارواحنا فانطقنا بتوحیده و تحمی‌ده"}}.
| |
| * [[امام علی]]{{ع}} نیز به مقام جانشینی [[پیامبر خاتم]] و [[ولایت]] و [[امامت]] خود- که مافوق مقام [[نبوت]] است و تبیین آن در فصل‌های بعد خواهد آمد- اشاره نمود و آن را پیش از [[حضرت آدم]] وصف می-کند، {{عربی|اندازه=155%|"کنتُ وصیاً و آدم بین الماء و الطین"}}.
| |
| * [[امام صادق]]{{ع}} در روایتی وجود [[حضرت محمد]]{{صل}} و علی {{ع}} را دو نور متحد نخستین توصیف می‌‌کند که پیش از آن دو وجودی [البته جز وجود خدا] نبود، آن دو در اصلاب طاهره نیز متحد بودند تا در صلب عبدالله (پدر پیامبر {{صل}}) و [[ابوطالب]] (پدر [[حضرت علی]]{{ع}}) متفرق شدند:
| |
| * آن حضرت وجود خودشان را اولین و آخرین خلقت الهی توصیف می‌‌کند: {{عربی|اندازه=155%|"بنا فتح‌الله و بنا ختم الله و نحن الأولون و نحن الاخرون . . . نحن علة الوجود"}}.
| |
| * در روایات نبوی در منابع فر یقین نیز آمده است که حضرت آدم بعد از آفرینش خود چشمش در عرش الهی به پنج نور مشابه خود می‌‌افتد و از خداوند درباره آن‌ها سؤال می‌‌کند، خداوند در جواب فرمود: {{عربی|اندازه=155%|"لولاهم ما خلقتک . . . یا آدم هؤلاء صفوتی من خلقی، هم أنجبیهم و هم أهلکهم فاذا کان لک الیّ حاجة فبهولاء توسّل"}}.
| |
| * در روایات فریقین تأکید شده است که [[اهل بیت]]{{عم}} نه‌تنها واسطه فیض الهی بلکه واسطه بقا و حفظ اصل هستی عالم امکان می‌‌باشد، به دیگر سخن جهان هستی از وجود امام معصوم به دلیل مزبور (امام واسطه فیض حدوثاً و بقائاً) هیچ‌وقت تهی نخواهد ماند.
| |
| * مطلب مزبور مورد تأکید و تأیید عرفان و عرفاس که از آن به قطب عالم و [[مقام ولایت]] تعبیر می‌‌کنند.
| |
| * این نکته در روایت فریقین نیز تأکید شده است.
| |
| * حضرت علی {{ع}} فرمود: بار خدایا! آری زمین خالی و تهی نمی‌‌ماند از کسی که با حجت و دلیل دین خدا را برپا دارد، یا آشکار و مشهور است یا ترسان و پنهان تا حجت‌ها و دلیل‌های روشن خدا از بین نرود.<ref>«اللهم بلی لاتخلو الأرض من قائم لله بحجة امّا ظاهراً مشهوراً و امّا خائفاً مغموراً لئلا تبطل حجج الله و بیناته».</ref>
| |
| * ابن‌فضیل از [[امام رضا]]{{ع}} پرسید آیا زمین بدون امام باقی خواهد ماند؟ حضرت فرمود: نه. وی دوباره از حضرت پرسید که از [[امام صادق]]{{ع}} چنین روایت شده است که اگر زمین بدون امام باشد خداوند بر اهل زمین و یا بندگان خشم می‌‌گیرد، حضرت فرمود: لا، لا تبقی اذاً لساخت. نه، [زمین از حجت] خالی باقی نمی‌‌ماند، در این صورت زمین نابود می‌‌شود.
| |
| * [[امام سجاد]]{{ع}} در روایتی بلند تصریح می‌‌کند خداوند با ما آسمان را از فروریختن بر زمین نگه می‌‌دارد و با ما باران، رحمت و خروج ثمرات زمین تحقق می‌‌یابد: ما امان و حافظ اهل زمینیم، چنان‌که ستارگان حافظ آسمان‌اند. خداوند با ما آسمان را از فرود آمدن بر زمین و زمین را از فشار و اضطراب آوردن بر اهلش نگه می‌‌دارد. به واسطه ما باران نازل و رحمت منتشر و برکات و ثمرات زمین خارج می‌‌شود. اگر آنچه در زمین بود از ما نبود زمین اهل خود را فرو می‌‌برد.<ref>«نحن امان اهل الأرض کما ان النجوم امان اهل السماء و نحن الذین بنا یمسک الله السماء اَن تقع علی الأرض الا باذنه و بنا یسمک باهلها و بنا یُنزِّل الغیث و ینشر الرحمة و یخرج برکات الأرض و لولا ما فی الأرض منّا لساخت الأرض بأهلها. . . و لم تخل الأرض – منذ خلق الله آدم- من حجة لله فیهما ظاهر مشهور او غائب مستور».</ref>
| |
| * فقرات مختلف زیارت جامعه نیز در این مضمون وارد شده است.
| |
| * [[امام صادق]] {{ع}}: {{عربی|اندازه=155%|"ان الأرض لاتخلو الا و فیها امام"}}.
| |
| * این مسئله مورد تأیید فلاسفه اسلامی نیز قرار گرفته است.
| |
| * حاصل آنکه:
| |
| # وجود امامان در عالم امر جدید و حادث نبوده، بلکه وجود شریف نورانی آنان پیش از خلقت عالم ماده و پیش از هر وجودی متحد با وجود نورانی [[پیامبر اعظم]]{{صل}} به صورت وجودهای شریف و بلندمرتبه حاصل در مقام قرب الهی تحقق داشته است و تنها ظهورات آنان در عالم مادی در کالبد انسانی ظهور پیدا کرده‌اند و به تعبیری وجود آن‌ها لازمه و ذاتی اصل خلقت عالم ممکن بوده و گفته‌اند که: {{عربی|اندازه=155%|"الذاتی لا یعلل"}} ذاتی یک شیء علت نیست.
| |
| # به دلیل شرافت و منزلت وجودی امامان، اصل وجود عالم امکان به وجود آنان متقوم است و وجود آن عامل حدوث و بقای دیگر وجودها می‌‌باشد و با نبود آنان عالم به نیستی مبدل می‌‌گردد. پس وجود آنان برای حفظ وجود اصل هستی امر لازم و ضروری می‌‌باشد می‌‌گیرد<ref>ر.ک. [[محمد حسن قدردان قراملکی|قدردان قراملکی، محمد حسن]]، [[امامت ۲ (کتاب)|امامت]]، ص ۴۸-۵۳.</ref>.
| |
| | |
| ==منابع==
| |
| {{ستون-شروع|1}}
| |
| * [[پرونده:978964298273.jpg|22px]] [[محمد حسن قدردان قراملکی|قدردان قراملکی، محمد حسن]]، [[امامت ۲ (کتاب)|'''امامت''']].
| |
| {{پایان}}
| |
| =='''[[:رده:آثار مقام معصوم|منبع‌شناسی جامع مقام معصوم]]'''==
| |
| {{پرسش‌های وابسته}}
| |
| {{ستون-شروع|3}}
| |
| * [[:رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های مقام معصوم|کتاب‌شناسی مقام معصوم]]؛
| |
| * [[:رده:مقاله‌شناسی مقاله‌های مقام معصوم|مقاله‌شناسی مقام معصوم]]؛
| |
| * [[:رده:پایان‌نامه‌شناسی پایان‌نامه‌های مقام معصوم|پایان‌نامه‌شناسی مقام معصوم]].
| |
| {{پایان}}
| |
| {{پایان}}
| |
| {{مقامات}}
| |
| {{مقامات در زیارات}}
| |
| | |
| ==پانویس==
| |
| {{یادآوری پانویس}}
| |
| {{پانویس2}}
| |
| | |
| [[رده:مدخل‌های درجه دو دانشنامه]]
| |
| [[رده:مقام معصوم]]
| |
