حمنه بنت جحش: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۳۳ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۷ آوریل ۲۰۲۴
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۶: خط ۶:
حمنه همراه [[خواهر]] و برادرانش در سال ۵ [[بعثت]] به [[حبشه]] [[هجرت]] کرد <ref>السیرة النبویه، ج ۱، ص ۴۷۲؛ انساب الاشراف، ج ۱، ص ۲۲۶ - ۲۲۷.</ref> که نشان می‌دهد آنها جزو [[نخستین مسلمانان]] بوده‌اند. از آنجا که [[مصعب بن عمیر عبدداری]]، [[همسر]] او نیز در این هجرت حضور داشته است، چه بسا بتوان گفت [[اسلام]] و [[ازدواج]] این دو به پیش از این دوره باز می‌گردند و [[همراهی]] آن دو با جعفربن [[ابی‌طالب]] در هجرت دوم [[مسلمانان]] به حبشه این احتمال را تقویت می‌کند.<ref> الطبقات، ابن سعد، ج ۳، ص ۱۱۶؛ اسد الغابه، ج ۴، ص ۳۲۳.</ref> حمنه می‌بایست پیش از آغاز هجرت مسلمانان به [[مدینه]] در سال ۱۲ بعثت به [[مکه]] بازگشته باشد، زیرا همسرش [[مصعب بن عمیر]] در سال ۱۱ بعثت و پس از [[بیعت]] نخست یثربیان با [[پیامبر]] {{صل}} به یثرب رفت، تا به [[ترویج]] اسلام در آنجا بپردازد.<ref>الثقات، ج ۱، ص ۹۶.</ref> هر چند منابع به هجرت حمنه به مدینه اشاره کرده‌اند،<ref>السیرة النبویه، ج ۱، ص ۴۷۲.</ref> روشن نیست که [[زمان]] [[تبلیغ]] [[مصعب]] در یثرب با وی بوده؛ یا همراه دیگر مسلمانان در سال پسین به یثرب هجرت کرده است.
حمنه همراه [[خواهر]] و برادرانش در سال ۵ [[بعثت]] به [[حبشه]] [[هجرت]] کرد <ref>السیرة النبویه، ج ۱، ص ۴۷۲؛ انساب الاشراف، ج ۱، ص ۲۲۶ - ۲۲۷.</ref> که نشان می‌دهد آنها جزو [[نخستین مسلمانان]] بوده‌اند. از آنجا که [[مصعب بن عمیر عبدداری]]، [[همسر]] او نیز در این هجرت حضور داشته است، چه بسا بتوان گفت [[اسلام]] و [[ازدواج]] این دو به پیش از این دوره باز می‌گردند و [[همراهی]] آن دو با جعفربن [[ابی‌طالب]] در هجرت دوم [[مسلمانان]] به حبشه این احتمال را تقویت می‌کند.<ref> الطبقات، ابن سعد، ج ۳، ص ۱۱۶؛ اسد الغابه، ج ۴، ص ۳۲۳.</ref> حمنه می‌بایست پیش از آغاز هجرت مسلمانان به [[مدینه]] در سال ۱۲ بعثت به [[مکه]] بازگشته باشد، زیرا همسرش [[مصعب بن عمیر]] در سال ۱۱ بعثت و پس از [[بیعت]] نخست یثربیان با [[پیامبر]] {{صل}} به یثرب رفت، تا به [[ترویج]] اسلام در آنجا بپردازد.<ref>الثقات، ج ۱، ص ۹۶.</ref> هر چند منابع به هجرت حمنه به مدینه اشاره کرده‌اند،<ref>السیرة النبویه، ج ۱، ص ۴۷۲.</ref> روشن نیست که [[زمان]] [[تبلیغ]] [[مصعب]] در یثرب با وی بوده؛ یا همراه دیگر مسلمانان در سال پسین به یثرب هجرت کرده است.


حمنه همراه همسرش در [[نبرد]] [[احد]] در [[سال سوم هجری]] حضور داشت و در آب دادن به تشنگان و درمان مجروحان به گونه‌ای ستایش‌انگیز کوشید <ref>المغازی، ج ۱، ص ۲۴۹؛ الطبقات، ابن سعد، ج ۸، ص ۱۹۱؛ امتاع الاسماع، ج ۱، ص ۱۵۳.</ref> و در آن [[جنگ]] سه تن از عزیزان خود را از دست داد و [[شهادت]] آنها را پیامبر {{صل}} به وی خبر داد.<ref>الطبقات، ابن سعد، ج ۸، ص ۱۹۱.</ref> وی در مقابل شنیدن گزارش شهادت برادرش عبدالله بن جحش و دایی‌اش [[حمزه]] فقط به گفتن کلمه [[استرجاع]]: {{متن قرآن|إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ}}<ref>«همان کسان که چون بدیشان مصیبتی رسد می‌گویند: «انّا للّه و انّا الیه راجعون» (ما از آن خداوندیم و به سوی او باز می‌گردیم)» سوره بقره، آیه ۱۵۶.</ref> و [[طلب]] [[مغفرت]] برای آنها بسنده کرد؛ ولی با شنیدن خبر [[شهادت]] شوهرش [[مصعب بن عمیر]] [[شیون]] کرد و [[یادآوری]] [[یتیمی]] فرزندش را سبب بیتابی خود دانست.<ref> المغازی، ج ۱، ص ۲۹۲؛ امتاع‌الاسماع، ج ۱، ص ۱۶۹.</ref> [[پیامبر]] {{صل}} در [[تأیید]] [[مصیبت]] حمنه، [[مقام]] و [[منزلت شوهر]] را برای [[زن]] بی‌مانند دانست.<ref>السیرة النبویه، ج ۲، ص ۹۸؛ المغازی، ج ۱، ص ۲۹۱؛ الکامل، ج ۲، ص ۱۶۳.</ref> او از [[مصعب]] دختری به نام [[زینب]] <ref>الطبقات، ابن سعد، ج ۸، ص ۱۹۱؛ المحبر، ص ۱۰۳؛ تاریخ دمشق، ج ۴۳، ص ۵۰۷.</ref> داشت که وی را نیز از [[زنان صحابی]] برشمرده‌اند<ref>اسدالغابه، ج ۷، ص ۷۱؛ الاصابه، ج ۸، ص ۱۶۳.</ref> و [[فرزندان]] زینب تنها بازماندگان مصعب دانسته می‌شوند.<ref>اسدالغابه، ج ۷، ص ۱۳۵؛ الاصابه، ج ۸، ص ۱۶۳.</ref> حمنه پس از شهادت مصعب بن عمیر در [[احد]]، با [[طلحة بن عبیدالله]] [[ازدواج]] کرد <ref>الطبقات، ابن سعد، ج ۸، ص ۱۹۱؛ المحبر، ص ۱۰۳؛ تهذیب الکمال، ج ۳۵، ص ۱۵۷.</ref> و [[محمد]] و [[عمران]] دو فرزند حمنه از طلحه‌اند.<ref>جمهرة انساب العرب، ص ۱۳۸؛ الطبقات، ابن سعد، ج ۸، ص ۱۹۱.</ref> به درخواست حمنه، پیامبر {{صل}} یکی از فرزندان او را محمد و کنیه‌اش را اباسلیمان نام نهاد <ref> الطبقات، ابن سعد، ج ۵، ص ۳۹؛ الاستیعاب، ج ۳، ص ۱۳۷۱.</ref> که در [[آینده]] به سجّاد [[شهرت]] یافت.<ref>الطبقات، ابن سعد، ج ۳، ص ۱۶۰؛ المعارف، ص ۲۳۱.</ref> در دوره [[حکومت]] امام‌علی {{ع}}، هرچند آن [[حضرت]] از شرکت در [[جنگ جمل]] [[نهی]] کرد، [[محمد]] در کنار پدرش [[طلحه]] در این [[نبرد]] در سال ۳۶ حضور یافت و کشته شد.<ref>المعارف، ص ۲۳۱؛ الوافی بالوفیات، ج ۳، ص ۱۴۴؛ الطبقات، خلیفه، ص ۴۰۷.</ref> از شرکت حمنه در دیگر [[جنگ‌ها]] و [[غزوات]] در منابع [[تاریخ]] و [[سیره]] گزارشی نیامده است. منابع، بی‌اشاره به حضور حمنه در [[نبرد خیبر]] در [[سال ۷ هجری]]، آورده‌اند که سهم وی از [[غنایم]] [[خیبر]] ۳۰ وَسَق (واحد وزن) خرما بود.<ref>المغازی، ج ۲، ص ۶۹۵.</ref>هرچند حمنه را جزو [[بیعت کنندگان]] با [[پیامبر]] {{صل}} شمرده‌اند،<ref>الطبقات، ابن سعد، ج ۸، ص ۲۵۲.</ref> این گزارش در [[حکم]] نادیده گرفتن پیشینه حمنه در [[اسلام]] است، زیرا حمنه دو دهه پیش از دیگر [[زنان]] [[قریشی]] به [[رسول خدا]] {{صل}} [[ایمان]] آورده بود، در حالی‌که زنان قریشی در [[سال ۸ هجری]] و پس از [[فتح مکه]] با ایشان [[بیعت]] کرده‌اند، مگر آنکه این گزارش را بر بیعت دوباره وی با پیامبر {{صل}} حمل کنیم. [[تاریخ]] [[وفات]] وی دقیق روشن نیست؛ ولی تا [[زمان]] [[مرگ]] خواهرش [[زینب]] در [[سال ۲۰ هجری]] زنده بوده و گویند تکفین زینب به دست وی انجام گرفته است.<ref>الطبقات، ابن سعد، ج ۸، ص ۸۸ - ۸۹.</ref> حمنه از [[زنان صحابی]] بوده که [[روایات]] بسیاری را از پیامبر {{صل}} [[نقل]] کرده است.<ref>مسند احمد، ج ۶، ص ۳۸۱ - ۳۸۲؛ السنن الکبری، ج ۱، ص ۳۵۶؛ اسدالغابه، ج ۷، ص ۷۱.</ref>
حمنه همراه همسرش در [[نبرد]] [[احد]] در [[سال سوم هجری]] حضور داشت و در آب دادن به تشنگان و درمان مجروحان به گونه‌ای ستایش‌انگیز کوشید <ref>المغازی، ج ۱، ص ۲۴۹؛ الطبقات، ابن سعد، ج ۸، ص ۱۹۱؛ امتاع الاسماع، ج ۱، ص ۱۵۳.</ref> و در آن [[جنگ]] سه تن از عزیزان خود را از دست داد و [[شهادت]] آنها را پیامبر {{صل}} به وی خبر داد.<ref>الطبقات، ابن سعد، ج ۸، ص ۱۹۱.</ref> وی در مقابل شنیدن گزارش شهادت برادرش عبدالله بن جحش و دایی‌اش [[حمزه]] فقط به گفتن کلمه [[استرجاع]]: {{متن قرآن|إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ}}<ref>«همان کسان که چون بدیشان مصیبتی رسد می‌گویند: «انّا للّه و انّا الیه راجعون» (ما از آن خداوندیم و به سوی او باز می‌گردیم)» سوره بقره، آیه ۱۵۶.</ref> و [[طلب]] [[مغفرت]] برای آنها بسنده کرد؛ ولی با شنیدن خبر [[شهادت]] شوهرش [[مصعب بن عمیر]] [[شیون]] کرد و [[یادآوری]] [[یتیمی]] فرزندش را سبب بیتابی خود دانست.<ref> المغازی، ج ۱، ص ۲۹۲؛ امتاع‌الاسماع، ج ۱، ص ۱۶۹.</ref> [[پیامبر]] {{صل}} در [[تأیید]] [[مصیبت]] حمنه، [[مقام]] و [[منزلت شوهر]] را برای [[زن]] بی‌مانند دانست.<ref>السیرة النبویه، ج ۲، ص ۹۸؛ المغازی، ج ۱، ص ۲۹۱؛ الکامل، ج ۲، ص ۱۶۳.</ref> او از [[مصعب]] دختری به نام [[زینب]] <ref>الطبقات، ابن سعد، ج ۸، ص ۱۹۱؛ المحبر، ص ۱۰۳؛ تاریخ دمشق، ج ۴۳، ص ۵۰۷.</ref> داشت که وی را نیز از [[زنان صحابی]] برشمرده‌اند<ref>اسدالغابه، ج ۷، ص ۷۱؛ الاصابه، ج ۸، ص ۱۶۳.</ref> و [[فرزندان]] زینب تنها بازماندگان مصعب دانسته می‌شوند.<ref>اسدالغابه، ج ۷، ص ۱۳۵؛ الاصابه، ج ۸، ص ۱۶۳.</ref> حمنه پس از شهادت مصعب بن عمیر در [[احد]]، با [[طلحة بن عبیدالله]] [[ازدواج]] کرد <ref>الطبقات، ابن سعد، ج ۸، ص ۱۹۱؛ المحبر، ص ۱۰۳؛ تهذیب الکمال، ج ۳۵، ص ۱۵۷.</ref> و [[محمد]] و [[عمران]] دو فرزند حمنه از طلحه‌اند.<ref>جمهرة انساب العرب، ص ۱۳۸؛ الطبقات، ابن سعد، ج ۸، ص ۱۹۱.</ref> به درخواست حمنه، پیامبر {{صل}} یکی از فرزندان او را محمد و کنیه‌اش را اباسلیمان نام نهاد <ref> الطبقات، ابن سعد، ج ۵، ص ۳۹؛ الاستیعاب، ج ۳، ص ۱۳۷۱.</ref> که در [[آینده]] به سجّاد [[شهرت]] یافت.<ref>الطبقات، ابن سعد، ج ۳، ص ۱۶۰؛ المعارف، ص ۲۳۱.</ref> در دوره [[حکومت]] امام‌علی {{ع}}، هرچند آن [[حضرت]] از شرکت در [[جنگ جمل]] [[نهی]] کرد، [[محمد]] در کنار پدرش [[طلحه]] در این [[نبرد]] در سال ۳۶ حضور یافت و کشته شد.<ref>المعارف، ص ۲۳۱؛ الوافی بالوفیات، ج ۳، ص ۱۴۴؛ الطبقات، خلیفه، ص ۴۰۷.</ref> از شرکت حمنه در دیگر [[جنگ‌ها]] و [[غزوات]] در منابع [[تاریخ]] و [[سیره]] گزارشی نیامده است. منابع، بی‌اشاره به حضور حمنه در [[نبرد خیبر]] در [[سال ۷ هجری]]، آورده‌اند که سهم وی از [[غنایم]] [[خیبر]] ۳۰ وَسَق (واحد وزن) خرما بود.<ref>المغازی، ج ۲، ص ۶۹۵.</ref>هرچند حمنه را جزو [[بیعت کنندگان]] با [[پیامبر]] {{صل}} شمرده‌اند،<ref>الطبقات، ابن سعد، ج ۸، ص ۲۵۲.</ref> این گزارش در [[حکم]] نادیده گرفتن پیشینه حمنه در [[اسلام]] است، زیرا حمنه دو دهه پیش از دیگر [[زنان]] [[قریشی]] به [[رسول خدا]] {{صل}} [[ایمان]] آورده بود، در حالی‌که زنان قریشی در [[سال ۸ هجری]] و پس از [[فتح مکه]] با ایشان [[بیعت]] کرده‌اند، مگر آنکه این گزارش را بر بیعت دوباره وی با پیامبر {{صل}} حمل کنیم. [[تاریخ]] [[وفات]] وی دقیق روشن نیست؛ ولی تا [[زمان]] [[مرگ]] خواهرش [[زینب]] در [[سال ۲۰ هجری]] زنده بوده و گویند تکفین زینب به دست وی انجام گرفته است.<ref>الطبقات، ابن سعد، ج ۸، ص ۸۸ - ۸۹.</ref> حمنه از [[زنان صحابی]] بوده که [[روایات]] بسیاری را از پیامبر {{صل}} [[نقل]] کرده است.<ref>مسند احمد، ج ۶، ص ۳۸۱ - ۳۸۲؛ السنن الکبری، ج ۱، ص ۳۵۶؛ اسدالغابه، ج ۷، ص ۷۱.</ref>.<ref>[[سید سعید حسینی|حسینی، سید سعید]]، [[حمنه بنت جحش (مقاله)|مقاله «حمنه بنت جحش»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۱، ص ۳۹۰.</ref>.


== حمنه در [[شأن نزول]] [[آیات]] ==
== حمنه در [[شأن نزول]] [[آیات]] ==
خط ۲۶: خط ۲۶:
== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
* [[پرونده:1100353.jpg|22px]] [[فرهاد علی‌زاده|علی‌زاده، فرهاد]]، [[حنظلة بن ابی‌عامر (مقاله)|مقاله «حنظلة بن ابی‌عامر»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۴ (کتاب)|'''دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۴''']]
# [[پرونده:000062.jpg|22px]] [[سید سعید حسینی|حسینی، سید سعید]]، [[حمنه بنت جحش (مقاله)|مقاله «حمنه بنت جحش»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|'''دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


۷۶٬۰۸۹

ویرایش