شرک ذاتی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۳ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۵۸

مقدمه

شرک ذاتی (یا: شرک در ذات الهی) به معنای باور به دو یا بیش از دو واجب الوجود و غنی بالذات در نظام هستی است^[۱]. به نظر می‌رسد نه در عصر نزول قرآن و نه در هیچ دوره‌ای کسی چنین باوری نداشته است؛ زیرا پیروان همه مکاتب معهود شرک، در محدوده خالقیت، ربوبیت، الوهیت و عبادت مشرک هستند نه در مرتبه ذات^[۲]. البته شرک ذاتی از مصادیق بارز شرک است و معتقد به آن از دایره اسلام و جهان‌بینی توحیدی خارج است و همه احکام فقهی شرک بر چنین کسی مترتب است. گرچه برخی آیه ﴿ لَا تَتَّخِذُوا إِلَهَيْنِ اثْنَيْنِ﴾^[۳] را ناظر به شرک ذاتی دانسته‌اند،^[۴] به نظر می‌رسد اعتقاد به ثنویّت اگرچه با شرک ذاتی بیگانه نیست، دو موضوع متفاوت‌اند، چنان‌که آیه ﴿لَوْ كَانَ فِيهِمَا آلِهَةٌ إِلَّا اللَّهُ لَفَسَدَتَا﴾^[۵] نیز به اقسام دیگر شرک ناظر است. مبارزه با شرک عبادی با انکار الوهیت غیر خدا) با این حال، آیات بیانگر توحید به وضوح شرک ذاتی را نفی می‌کنند؛^[۶] از جمله آیات ﴿ لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ﴾^[۷]، ﴿ هُوَ اللَّهُ الْوَاحِدُ﴾^[۸]، ﴿وَلَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُوًا أَحَدٌ﴾^[۹].^[۱۰]

منابع

خراسانی، علی، مقاله «شرک»، دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۶

پانویس

↑ تفسیر موضوعی، ج۲، ص۵۷۸، "توحید در قرآن".
↑ المیزان، ج۲۰، ص۳۸۹.
↑ «دو خدا برمگزینید» سوره نحل، آیه ۵۱.
↑ تفسیر سمرقندی، ج۲، ص۲۷۷.
↑ «اگر در آن دو (- آسمان و زمین) جز خداوند خدایانی می‌بودند، هر دو تباه می‌شدند» سوره انبیاء، آیه ۲۲.
↑ نک: تفسیر موضوعی، ج۲، ص۵۷۸ - ۵۷۹.
↑ «چیزی مانند او نیست» سوره شوری، آیه ۱۱.
↑ «او خداوند یگانه» سوره زمر، آیه ۴.
↑ «و نه هیچ کس او را همانند است» سوره اخلاص، آیه ۴.
↑ خراسانی، علی، مقاله "شرک"، دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۶.

[1] تفسیر موضوعی، ج۲، ص۵۷۸، "توحید در قرآن".

[2] المیزان، ج۲۰، ص۳۸۹.

[3] «دو خدا برمگزینید» سوره نحل، آیه ۵۱.

[4] تفسیر سمرقندی، ج۲، ص۲۷۷.

[5] «اگر در آن دو (- آسمان و زمین) جز خداوند خدایانی می‌بودند، هر دو تباه می‌شدند» سوره انبیاء، آیه ۲۲.

[6] نک: تفسیر موضوعی، ج۲، ص۵۷۸ - ۵۷۹.

[7] «چیزی مانند او نیست» سوره شوری، آیه ۱۱.

[8] «او خداوند یگانه» سوره زمر، آیه ۴.

[9] «و نه هیچ کس او را همانند است» سوره اخلاص، آیه ۴.

[10] خراسانی، علی، مقاله "شرک"، دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۶.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
+{{مدخل مرتبط
+| موضوع مرتبط = شرک
+| عنوان مدخل  =
+| مداخل مرتبط =
+| پرسش مرتبط  =
+}}
 == مقدمه ==
-شرک ذاتی (یا: شرک در ذات الهی) به معنای [[باور]] به دو یا بیش از دو [[واجب]] الوجود و [[غنی]] بالذات در [[نظام هستی]] است.<ref> تفسیر موضوعی، ج۲، ص۵۷۸، "توحید در قرآن".</ref> به نظر می‌رسد نه در عصر [[نزول قرآن]] و نه در هیچ دوره‌ای کسی چنین باوری نداشته است؛ زیرا [[پیروان]] همه مکاتب معهود شرک، در محدوده [[خالقیت]]، [[ربوبیت]]، [[الوهیت]] و [[عبادت]] [[مشرک]] هستند نه در مرتبه ذات.<ref> المیزان، ج۲۰، ص۳۸۹. </ref> البته شرک ذاتی از مصادیق بارز شرک است و [[معتقد]] به آن از دایره [[اسلام]] و [[جهان‌بینی توحیدی]] خارج است و همه [[احکام فقهی]] [[شرک]] بر چنین کسی مترتب است. گرچه برخی [[آیه]] {{متن قرآن| لَا تَتَّخِذُوا إِلَهَيْنِ اثْنَيْنِ}}<ref>«دو خدا برمگزینید» سوره نحل، آیه ۵۱.</ref> را ناظر به شرک ذاتی دانسته‌اند،<ref> تفسیر سمرقندی، ج۲، ص۲۷۷. </ref> به نظر می‌رسد [[اعتقاد]] به [[ثنویّت]] اگرچه با [[شرک ذاتی]] [[بیگانه]] نیست، دو موضوع متفاوت‌اند، چنان‌که [[آیه]] {{متن قرآن|لَوْ كَانَ فِيهِمَا آلِهَةٌ إِلَّا اللَّهُ لَفَسَدَتَا }}<ref>«اگر در آن دو (- آسمان و زمین) جز خداوند خدایانی می‌بودند، هر دو تباه می‌شدند» سوره انبیاء، آیه ۲۲.</ref> نیز به اقسام دیگر [[شرک]] ناظر است. [[مبارزه]] با [[شرک عبادی]] با [[انکار الوهیت]] غیر [[خدا]]) با این حال، [[آیات]] بیانگر [[توحید]] به وضوح شرک ذاتی را [[نفی]] می‌کنند؛<ref>نک: تفسیر موضوعی، ج۲، ص۵۷۸ - ۵۷۹. </ref> از جمله آیات {{متن قرآن| لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ }}<ref>«چیزی مانند او نیست» سوره شوری، آیه ۱۱.</ref>، {{متن قرآن| هُوَ اللَّهُ الْوَاحِدُ}}<ref>«او خداوند یگانه» سوره زمر، آیه ۴.</ref>، {{متن قرآن|وَلَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُوًا أَحَدٌ}}<ref>«و نه هیچ کس او را همانند است» سوره اخلاص، آیه ۴.</ref>
+شرک ذاتی (یا: شرک در ذات الهی) به معنای [[باور]] به دو یا بیش از دو [[واجب]] الوجود و [[غنی]] بالذات در نظام هستی است<ref> تفسیر موضوعی، ج۲، ص۵۷۸، "توحید در قرآن".</ref>. به نظر می‌رسد نه در عصر [[نزول قرآن]] و نه در هیچ دوره‌ای کسی چنین باوری نداشته است؛ زیرا [[پیروان]] همه مکاتب معهود شرک، در محدوده [[خالقیت]]، [[ربوبیت]]، الوهیت و [[عبادت]] [[مشرک]] هستند نه در مرتبه ذات<ref> المیزان، ج۲۰، ص۳۸۹. </ref>. البته شرک ذاتی از مصادیق بارز شرک است و [[معتقد]] به آن از دایره [[اسلام]] و [[جهان‌بینی توحیدی]] خارج است و همه [[احکام فقهی]] [[شرک]] بر چنین کسی مترتب است. گرچه برخی [[آیه]] {{متن قرآن| لَا تَتَّخِذُوا إِلَهَيْنِ اثْنَيْنِ}}<ref>«دو خدا برمگزینید» سوره نحل، آیه ۵۱.</ref> را ناظر به شرک ذاتی دانسته‌اند،<ref> تفسیر سمرقندی، ج۲، ص۲۷۷. </ref> به نظر می‌رسد [[اعتقاد]] به [[ثنویّت]] اگرچه با [[شرک ذاتی]] [[بیگانه]] نیست، دو موضوع متفاوت‌اند، چنان‌که [[آیه]] {{متن قرآن|لَوْ كَانَ فِيهِمَا آلِهَةٌ إِلَّا اللَّهُ لَفَسَدَتَا}}<ref>«اگر در آن دو (- آسمان و زمین) جز خداوند خدایانی می‌بودند، هر دو تباه می‌شدند» سوره انبیاء، آیه ۲۲.</ref> نیز به اقسام دیگر [[شرک]] ناظر است. [[مبارزه]] با [[شرک عبادی]] با [[انکار الوهیت]] غیر [[خدا]]) با این حال، [[آیات]] بیانگر [[توحید]] به وضوح شرک ذاتی را [[نفی]] می‌کنند؛<ref>نک: تفسیر موضوعی، ج۲، ص۵۷۸ - ۵۷۹. </ref> از جمله آیات {{متن قرآن| لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ}}<ref>«چیزی مانند او نیست» سوره شوری، آیه ۱۱.</ref>، {{متن قرآن| هُوَ اللَّهُ الْوَاحِدُ}}<ref>«او خداوند یگانه» سوره زمر، آیه ۴.</ref>، {{متن قرآن|وَلَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُوًا أَحَدٌ}}<ref>«و نه هیچ کس او را همانند است» سوره اخلاص، آیه ۴.</ref>.<ref>[[علی خراسانی|خراسانی، علی]]، [[شرک (مقاله)|مقاله "شرک"]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۶ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۶]].</ref>
+== منابع ==
+{{منابع}}
+# [[پرونده:1100410.jpg|22px]] [[علی خراسانی|خراسانی، علی]]، [[شرک (مقاله)|مقاله «شرک»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۶ (کتاب)|'''دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۶''']]
+{{پایان منابع}}
+== پانویس ==
+{{پانویس}}
+[[رده:شرک]]