اسراف در معارف و سیره نبوی: تفاوت میان نسخه‌ها

== پرهیز از [[اسراف]] و [[تبذیر]] ==

یکی از آسیب‌های مهم فرد و [[جامعه]]، اسراف و [[زیاده‌روی]] است که پی آمدهای منفی در [[بعد اقتصادی]] و [[اخلاقی]] دارد. در اصل، اسراف به معنای [[تجاوز]] از حدّ میانه است. آشکارترین پی آمد اسراف و تبذیر، هدر دادن امکانات و منابع است. ممکن است از نگاه فردی، اسراف در کالاهایی همچون مواد غذایی و انرژی، ناچیز شمرده شود، در حالی که در سطح عمومی، خسارت‌های سنگینی به بار می‌آورد. بر اساس [[آموزه‌های دینی]]، اسراف و تبذیر از گناهانی است که [[نعمت]] را به نقمت و [[بلا]] تبدیل می‌کند و [[برکت]] را از میان می‌برد<ref>شیخ صدوق، امالی، ص۳۵۸.</ref>. در [[قرآن مجید]] در این باره آمده است: {{متن قرآن|وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا قَرْيَةً كَانَتْ آمِنَةً مُطْمَئِنَّةً يَأْتِيهَا رِزْقُهَا رَغَدًا مِنْ كُلِّ مَكَانٍ فَكَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللَّهِ فَأَذَاقَهَا اللَّهُ لِبَاسَ الْجُوعِ وَالْخَوْفِ بِمَا كَانُوا يَصْنَعُونَ}}<ref>«و خداوند شهری را مثل آورد که در امن و آرامش بود، روزی (مردم)‌اش از همه جا فراوان می‌رسید آنگاه به نعمت‌های خداوند ناسپاسی کرد و خداوند به کیفر آنچه (مردم آن) انجام می‌دادند گرسنگی و هراس فراگیر را به (مردم) آن چشانید» سوره نحل، آیه ۱۱۲.</ref>.

بنابراین، یکی از مهم‌ترین تدبیرهای مؤثر برای [[موفقیت]] در [[زندگی]]، [[میانه‌روی]] در همه امور است. تجربه نشان داده است که افراد میانه رو هرگز دچار زیان‌های شدید نمی‌شوند و این واقعیتی است که تقریبا همه [[انسان‌ها]] [[درستی]] آن را در عمل پذیرفته‌اند. میانه‌روی آن است که [[انسان]] در همه امور، عاقلانه و منطقی عمل کند و از هرگونه [[افراط]] و تفریط برکنار باشد. تقویت ارزش‌هایی چون [[زهد]]، [[قناعت]]، [[میانه‌روی]] و مانند آن و [[مبارزه]] جدّی با [[هواپرستی]]، [[خودنمایی]] و [[فخرفروشی]]، شیوه‌های درمان اسراف است. [[پیامبر اکرم]] {{صل}}، امتش را به میانه‌روی در زندگی سفارش می‌کرد و می‌فرمود: {{متن حدیث| يَا أَيُّهَا النَّاسُ عَلَيْكُمْ بِالْقَصْدِ عَلَيْكُمْ بِالْقَصْدِ عَلَيْكُمْ بِالْقَصْدِ}}<ref>محمد محمدی ری‌شهری، میزان الحکمه، ج۳، ص۲۸.</ref>.

ای [[مردم]]! بر شما باد به میانه‌روی؛ بر شما باد به [[میانه‌روی]]؛ بر شما باد به میانه‌روی. [[میانه‌روی]] و پرهیز از [[اسراف]] در بُعد [[اقتصادی]] به معنای سخت‌گیری بر [[خانواده]] و [[فرزندان]] نیست، بلکه باید در صورت نیاز، هزینه کافی صرف شود. [[پیامبر]] با نکوهش کسانی که با وجود دارا بودن، بر [[اهل]] و عیال خود سخت می‌گیرند، می‌فرماید: {{متن حدیث|لَيْسَ مِنَّا مِنْ وُسِّعَ عَلَيْهِ ثُمَّ قَتَّرَ عَلَى عِيَالِهِ}}؛ «کسی که توان [[مالی]] دارد و بر خانواده‌اش سخت می‌گیرد، از ما نیست»<ref>حسین نوری، مستدرک الوسائل، ج۲، ص۶۴۳؛ ج۱۵، ص۲۵۶.</ref>.

 

میانه‌روی در [[سیره معصومین]] {{عم}} فراوان دیده می‌شود. این سخن [[رسول الله]] {{صل}} را نیز هیچ گاه از یاد نبریم که فرمود: {{متن حدیث|الِاقْتِصَادُ فِي النَّفَقَةِ نِصْفُ الْمَعِيشَةِ}}؛ «میانه‌روی [و پرهیز از اسراف] در هزینه زندگی، نیمی از [[زندگی]] است»<ref>نهج الفصاحه، ح۱۰۵۷.</ref>.<ref>[[اقبال حسینی‌نیا|حسینی‌نیا، اقبال]]، [[زمزم هدایت (کتاب)|زمزم هدایت]]، ص ۳۷.</ref>