|
برچسب: تغییر هدف تغییرمسیر |
| (۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{علم معصوم}}
| | #تغییر_مسیر [[علم لدنی]] |
| {{خرد}}
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[علم معصوم]]''' است. "'''[[علم موهوبی معصوم]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[علم موهوبی معصوم در قرآن]] | [[علم موهوبی معصوم در حدیث]] | [[علم موهوبی معصوم در کلام اسلامی]] | [[علم موهوبی معصوم در فلسفه اسلامی]] | [[علم موهوبی معصوم در عرفان اسلامی]]</div>
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[علم معصوم (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
| |
| <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
| |
| | |
| ==مقدمه==
| |
| *واژه های علم موهوبی، علم موهبتی و علم لدنی تعابیری هستند برای افاضۀ بی واسطۀ دانش از سوی خداوند متعال به برخی از بندگان خاص خود.
| |
| | |
| ==چیستی علم لدنی و موهوبی==
| |
| *"لدن" در لغت به معنی "قُرب و نزدیکیِ"<ref>ر.ک. میر ترابی حسینی، زهرا سادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص 63</ref> و در اصطلاح، تعاریف مختلفی از سوی دانشمندان اسلامی<ref>ر.ک. عرفانی، محمدنظیر، بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین، ص ۱۸۸</ref> در مورد آن صورت گرفته است، اما باید گفت علم لدنی، افاضۀ بی‌واسطۀ دانش، از ناحیۀ خداوند به برخی از بندگان شایسته است. واژۀ «افاضه» به غیر اکتسابی و غیر تحصیلی بودن اشاره دارد و قید «واسطه» آنرا از علوم دیگر که همگی با وسایطی از ناحیۀ خداوند در اختیار بشر قرار گرفته‌اند، متمایز و غیر عادی بودنِ طریقِ افاضه و تحصیل آن را بیان می‌نماید. و مراد از «دانش» اعم از علوم غیبی است یعنی هم علم به «اسرار مخفی» را شامل می شود و هم مشهوداتی که از طریقِ ابزار مادی تحصیل علم به دست نیامده است.<ref>ر.ک. میر ترابی حسینی، زهرا سادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص 63</ref>
| |
| *به عبارتی دیگر در یک تقسیم علم بر دو نوع است:
| |
| #علمی که بشر عادی با آن سر و کار دارد، با مغز و با حافظه انسان سر و کار دارد و در قسمتی از وجود انسان انباشته می شود.
| |
| #علمی که نزد خداوند است و با عنایت پروردگار به پیامبر و امامان داده شده است، لذا کسب کردنی و آموختنی نبوده،<ref>ر.ک. صدیقی، کاظم، سیمای عرشیان، ج 1، ص 158 و 160 ؛ عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۱۲</ref> بلکه از عالم غیب بر قلب انسان وارد شده است<ref>ر.ک. باقری، سید محمد فائز، بررسی علم اولیای الهی، ص ۷</ref> و علم لدنی نامیده می شود.
| |
| *علم لدنی علم به همه چیز است و با علمی که انسان های عادی می آموزند تفاوت دارد. قرآن نمونه ای از این علم را در جریان حکومت و نفوذ حضرت سلیمان بر عالم ارائه می کند. <ref>ر.ک. صدیقی، کاظم، سیمای عرشیان، ج 1، ص 158 و 160</ref> علم موهوب همان علم لدنی است، از جانب خداوند به بنده عطا می شود تا بنده از ثمرات و عطایای اسم «وهاب» برخوردار باشد، مانند علم انبیا.<ref>ر.ک. حسینی شاهرودی، سید مرتضی، آشنایی با عرفان اسلامی، ص 45</ref>
| |
| | |
| ==انواع علم موهوبی==
| |
| *علوم موهوبی به دو شکل قابل فرض است:
| |
| #علومی که شیوه یا متعلق آن غیر متعارف باشد و افراد عادی به طور عادی به آن دسترسی ندارند مانند علوم ویژه مقام امامت.<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، ویژگی¬های علوم ائمه از دیدگاه علمای امامیه، صفحه؟؟؟</ref>
| |
| #علومی که از سوی خداوند متعال به برگزیدگانش عطا می‌شود لذا القائات شیطانی یا علومی که نتیجه ریاضت‌های خاص بشری است و دیگران می‌توانند مشابه آن را به دست آورند، از این تعریف خارج است،<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، ویژگی¬های علوم ائمه از دیدگاه علمای امامیه، صفحه؟؟؟</ref> مانند علم امام یا پیامبر به آنچه مردم در خانه‌های خود ذخیره کرده‌اند: «وَأُنَبِّئُكُم بِمَا تَأْكُلُونَ وَمَا تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمْ»<ref>سورۀ آل عمران، آیۀ ۴۹: «شما را از آنچه می‌خورید یا در خانه می‌انبارید آگاه خواهم ساخت.»</ref> علم به غذایی که مردم در خانه خود می‌خورند یا ذخیره می‌کنند، خودش علمی ویژه نیست و می‌توان به آن، از طریق حضور و جستجو در خانه‌ها یا شیوه‌های مانند آن دست یافت؛ اما خبر دادن از آن بدون این شیوه‌های متعارف، علم موهوبی به شمار می‌آید.<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، ویژگی¬های علوم ائمه از دیدگاه علمای امامیه، صفحه؟؟؟</ref> | |
| | |
| ==ویژگی علم لدنی و موهوبی==
| |
| *علم لدنی اصطلاحی است برگرفته از قرآن کریم، که در مورد حضرت خضر است:<ref>ر.ک. اوجاقی، ناصرالدین، علم امام از دیدگاه کلام امامیه، ص ۴۱ و ۴۲؛ هاشمی، سید علی، ویژگی¬های علوم ائمه از دیدگاه علمای امامیه، صفحه؟؟؟؛ شاکر، محمدتقی، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت؛ باقری، سید محمد فائز، بررسی علم اولیای الهی، ص ۷؛ صالحی مالستانی، حسین، علم غيب و علم لدنی پيامبر از منظر امام خمينی، فصلنامه حضور، ش ۸۸</ref> «وَعَلَّمْنَاهُ مِن لَّدُنَّا عِلْمًا»<ref>سوره کهف، آیۀ ۶۵: «و او را از پیش خویش دانشی آموخته بودیم.»</ref> ویژگی علم لدنی و موهوبی این است که از راه‌های طبیعی به دست نیامده است. بلکه موهبتی الهی است، خدا به هر که بخواهد اعطا می‌کند.<ref>ر.ک. اوجاقی، ناصرالدین، علم امام از دیدگاه کلام امامیه، ص۴۱ و ۴۲</ref> این علم به موجب ادلۀ عقلی و نقلی که آنرا اثبات می کند قابل هیچ گونه تخلفی نیست و تغییر نمی‌پذیرد و به اصطلاح علم است، به آن چه در لوح محفوظ ثبت شده است و آگاهی است از آن چه قضای حتمی خداوند به آن تعلق گرفته و لذا هیچ گونه تکلیفی به متعلق این گونه علم از آن جهت که حتمی‌الوقوع می‌باشد تعلق نمی‌گیرد.<ref>ر.ک. موسوی، سید امین، گستره علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی، ص۲۵۲</ref> علم لدنی و موهوبی از طریق مهارت باطن و ریاضت‌های شرعی و انجام فرائض و نوافل و در اثر اخلاص به انسان‌های پاک و مستعد افاضه می‌شود.<ref>ر.ک. پارسانسب، گل‌افشان، پژوهشی در مقام علمی و مقام تحدیث حضرت فاطمه زهرا، ص۳۰</ref> این علم هم شامل علم به ظاهر احکام و باطن شریعت، هم شامل علوم غیبی و حوادث گذشته و آینده که به صورت قضایای قطعیه هستند و هم شامل الهامات قلبی می‌شود.<ref>ر.ک. پارسانسب، گل‌افشان، پژوهشی در مقام علمی و مقام تحدیث حضرت فاطمه زهرا، ص 30</ref> علم لدنی و موهوبی افضل علوم بلکه علم حقیقی است.<ref>ر.ک. نراقی، ملا احمد، رسائل و مسائل فی حل غوامض المسائل، ج ۳، ص ۵۲ ـ ۵۶؛ صالحی مالستانی، حسین، علم غيب و علم لدنی پيامبر از منظر امام خمينی، فصلنامه حضور، ش ۸۸</ref>
| |
| | |
| ==روایات در مورد علم لدنی و موهوبی==
| |
| *در مورد علم امام روایات نشان می‌دهد امام(علیه السلام) از راه موهبت الهی و نه از راه اکتساب، به همه چیز واقف و از همه چیز آگاه است و هر چیز را بخواهد، به اذن خدا، به ادنی توجیهی می‌داند،<ref>ر.ک. موسوی، سید امین، گستره علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی، ص۲۵۲</ref> در روایات دو نکته وجود دارد یکی اینکه علم امام از سوی خداوند به وی اعطا شده است و دیگر آنکه زمان دریافت این علم هم زمان با از دنیا رفتن امام قبلی و عهده‌دار شدن وظایف امامت از طرف امام بعدی است.<ref>ر.ک. اوجاقی، ناصرالدین، علم امام از دیدگاه کلام امامیه، ص42</ref> و مراد از علم امام، علم باطنی فطری لدنی موهوبی است که با واسطه یا بی‌واسطه از جانب خداوند به انبیا و اوصیا اعطا می‌گردد.<ref>ر.ک. قاضی طباطبایی، سید محمد علی، رساله‌ای در دلالت آیه تطهیر بر علم گسترده پیامبر و امام، ص482</ref>
| |
| | |
| ==نتیجه گیری==
| |
| *با توجه به مطالب بیان شده هر علم غیبی، علم لدنی است. چون غیب بر همگان پوشیده است و کسی جز خدا آن را نمیداند، مگر کسانی که خداوند بخواهد و چنین علمی را به آنان موهبت کند. اما هر علم لدنی، علم غیب نیست چون ممکن است خداوند علم برخی از امور را که برای نوع بشر از طرق عادی قابل اکتساب و تحصیل است، به بعضی انسانها بدون کسب و تحصیل، اعطا کند. چنین علمی موهبتی و لدنی است اما علم به غیب نیست، چون برای سایرین پوشیده نیست.<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، مکاتبه اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت، پژوهشگران وبگاه پرسمان </ref>
| |
| | |
| == پرسش‌های وابسته ==
| |
| * [[علم موهوبی و موهبتی یا علم لدنی معصوم چیست؟ (پرسش)]]
| |
| | |
| ==جستارهای وابسته==
| |
| | |
| =='''[[:رده:آثار علم معصوم|منبع‌شناسی جامع علم معصوم]]'''==
| |
| {{پرسش‌های وابسته}}
| |
| {{ستون-شروع|3}}
| |
| * [[:رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های علم معصوم|کتاب‌شناسی علم معصوم]]؛
| |
| * [[:رده:مقاله‌شناسی مقاله‌های علم معصوم|مقاله‌شناسی علم معصوم]]؛
| |
| * [[:رده:پایان‌نامه‌شناسی پایان‌نامه‌های علم معصوم|پایان‌نامه‌شناسی علم معصوم]].
| |
| {{پایان}}
| |
| {{پایان}}
| |
| | |
| ==منابع==
| |
| * [[پرونده:9030760879.jpg|22px]] [[سید علی هاشمی ۱|هاشمی،سید علی]]، [[ویژگی‌های علوم ائمه از دیدگاه علمای امامیه (کتاب)|'''ویژگی‌های علوم ائمه از دیدگاه علمای امامیه''']]؛
| |
| * [[پرونده:29048600800.jpg|22px]] [[ناصرالدین اوجاقی|اوجاقی، ناصرالدین]]، [[علم امام از دیدگاه کلام امامیه (کتاب)|'''علم امام از دیدگاه کلام امامیه''']]؛
| |
| | |
| ==پانویس==
| |
| {{یادآوری پانویس}}
| |
| {{پانویس2}}
| |
| | |
| {{علم معصوم افقی}}
| |
| [[رده:مدخل‌های اصلی دانشنامه]]
| |
| [[رده:علم موهوبی معصوم]]
| |
| [[رده:مدخل برگرفته از پرسمان]]
| |
| [[رده:مدخل برگرفته از پرسمان علم معصوم]]
| |
