|
|
| (۲۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{خرد}}
| | #تغییر_مسیر [[حکومت جهانی امام مهدی]] |
| {{مهدویت}}
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل مرتبط با مباحث پیرامون [[امام مهدی]]{{ع}} است. "'''[[امام مهدی]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[امام مهدی در قرآن]] | [[امام مهدی در حدیث]] | [[امام مهدی در نهج البلاغه]] | [[امام مهدی در معارف دعا و زیارات]] | [[امام مهدی در کلام اسلامی]]</div>
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[امام مهدی (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
| |
| <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
| |
| | |
| ==مقدمه==
| |
| *از مهمترین اهداف قیام جهانی [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}
| |
| *یکی از ویژگیهای دولت مهدوی {{ع}}، جهانی بودن آن است.
| |
| *حکومت [[امام مهدی|مهدی]]{{ع}}، شرق و غرب عالم را فرامیگیرد و آبادیای در زمین نمیماند، مگر اینکه گلبانگ محمدی از آن برمیخیزد و سراسر گیتی از عدل و داد آکنده می‌شود. در آن دوران به دست آن حضرت، آرمان والای تشکیل جامعه بزرگ بشری و خانواده انسانی تحقّق میپذیرد و آرزوی دیرینه همه پیامبران، امامان، مصلحان و انساندوستان برآورده می‌شود.
| |
| *[[امام رضا]]{{ع}} از پدرانش از [[پیامبر اکرم]]{{صل}} نقل کرده است: "خداوند سبحانه و تعالی در شب معراج در بخشی از بیانی طولانی فرمود: و به درستی زمین را به وسیله واپسین آنان [[ائمه]]{{عم}} از دشمنانم پاک خواهم ساخت و تمام گستره زمین را در فرمانروایی او قرار خواهم داد ...."<ref> {{عربی|اندازه=120%|" وَ لَأُطَهِّرَنَ الْأَرْضَ بِآخِرِهِمْ مِنْ أَعْدَائِي وَ لَأُمَلِّكَنَّهُ مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا "}}، شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا علیه السّلام، ج ۱، ص ۲۶۲، ح ۲۲؛ همو، علل الشرایع، ج ۱، ص ۵، ح ۱. همچنین ر. ک: محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۴۳۲، ح ۹۱</ref>
| |
| *در دوران رهبری [[امام مهدی]]{{ع}}، با ایجاد مدیریت و حاکمیت یگانه برای همه اجتماعات، نژادها و منطقهها، یکی از عوامل اصلی تضاد و جنگ و ستم از بین میرود<ref> محمد حکیمی، عصر زندگی، ص ۱۶۲</ref>.
| |
| *[[پیامبر اکرم]]{{صل}} فرمود:"پیشوایان پس از من دوازده نفرند؛ نخستین آنان تو هستی ای [[امام علی|علی]] و واپسین آنان [[امام مهدی|قائم]] است؛ همو که خداوند سبحانه و تعالی بر دستانش مشارق و مغارب زمین را فتح خواهد کرد"<ref> {{عربی|اندازه=120%|" الْأَئِمَّةُ مِنْ بَعْدِي اثْنَا عَشَرَ، أَوَّلُهُمْ أَنْتَ يَا عَلِيُ، وَ آخِرُهُمُ الْقَائِمُ الَّذِي يَفْتَحُ اللَّهُ- تَعَالَى ذِكْرُهُ- عَلَى يَدَيْهِ مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا"}}، شیخ صدوق، الامالی، ص ۹۷، ح ۹؛ فتال نیشابوری، روضه الواعظین، ص ۱۰۲؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۹۸</ref>.
| |
| *[[امام صادق]]{{ع}} نیز در این باره فرمود: " سپس خدای عز و جل او را ظاهر سازد و مشرقها و مغربهای زمین را به دست او بگشاید و ...."<ref>{{عربی|اندازه=120%|" ثُمَ يُظْهِرُهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَ فَيَفْتَحُ اللَّهُ عَلَى يَدِهِ مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا "}}، شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۱۵، ح ۳۱</ref>
| |
| *این امید به آمدن مصلح جهانی، ریشه در افکار و عقاید تمام اقوام و ملل دارد و کم و بیش به گونههای متفاوت همه جا وجود دارد؛ اما در تفکر شیعی به طور روشن و شفاف مطرح است. در این تفکر، [[امام]] منتظر و منجی نهایی، زنده است و روزی به فرمان خداوند سبحانه و تعالی ظهور کرده و جهان را پر از عدل و داد خواهد کرد. بر اساس دیدگاه "تشکیل حکومت جهانی"، با ظهور [[امام]] غایب{{ع}}، اسلام، یگانه دین حق و کامل و دارای شریعت جامع، مقبول همگان خواهد شد. در آن زمان ستمگران و جباران از مسند قدرت به زیر کشیده می‌شوند. پس از آن حکومت جهانی اسلام با زعامت و رهبری [[امام معصوم]] و عادل برپا شده و عدالت بر بنیاد دیانت و اخلاق در مقیاسی جهانی اجرا میگردد.
| |
| *در برخی آیات [[قرآن]]، به این حاکمیت اشاره شده است و آیات مربوط به جهانی بودن اسلام نیز مؤید این معنا است. جهانی بودن دین اسلام و عدم اختصاص آن به قوم یا منطقه خاصّی، از ضروریات این آیین الهی است و حتی کسانی که [[ایمان]] به آن ندارند، میدانند که دعوت اسلام، همگانی بوده و به منطقه جغرافیایی خاصّی محدود نبوده است.
| |
| *از جمله آیههایی که به حکومت [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} تفسیر شده، آیه ارسال است. در این آیه می‌خوانیم:{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ }}﴾}}<ref> او کسی است که پیامبرش را با هدایت و دین درست فرستاد، تا آن را بر هرچه دین است پیروز گرداند؛ هرچند مشرکان خوش نداشته باشند؛ سوره توبه، آیه: ۳۳.</ref>. آیه یادشده، با همین الفاظ در "سوره صف"، آمده و با تفاوت مختصری در "سوره فتح"، تکرار شده است و از رویدادی مهم خبر میدهد. این اهمیت، موجب تکرار آن شده است و از جهانی شدن اسلام و فراگیری این آیین بر روی زمین خبر میدهد.
| |
| *شکی نیست در حال حاضر، این موضوع تحقق نیافته است؛ ولی این وعده حتمی خدا به تدریج در حال تحقق است. طبق روایات، تکامل این برنامه، هنگامی خواهد بود که [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} ظهور کند و برنامه جهانی شدن اسلام را تحقق بخشد. [[شیخ صدوق]]، از [[امام صادق]]{{ع}}، در تفسیر این آیه نقل می‌کند: به خدا سوگند! هنوز تأویل این آیه نازل نشده و نخواهد شد، تا آنکه [[امام مهدی|قائم]]{{ع}} خروج کند. وقتی او ظهور کرد، دیگر هیچ کافر به خدا و منکر امامی نمیماند؛ مگر اینکه از خروج آن حضرت ناراحت می‌شود. حتی اگر کافری در دل سنگی پنهان شود، آن سنگ میگوید: ای مؤمن! در دل من کافری پنهان شده است، مرا بشکن و او را بیرون بیاور و به قتل برسان<ref> شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۷۰</ref>.
| |
| *در تفسیر قمی آمده است: این آیه درباره [[امام مهدی|قائم آل محمد]]{{صل}} نازل شده و اینکه درباره آن حضرت نازل شده، بدین معنا است که خروج او تأویل این آیه است. از روایت [[شیخ صدوق]] هم این برداشت استفاده میشد.
| |
| *افزون بر این، شواهد تاریخی فراوانی وجود دارد که [[پیامبر اکرم]]{{صل}} به سران کشورها مانند قیصر روم و پادشاه ایران و فرمانروایان مصر و حبشه و شامات و نیز به رؤسای قبایل گوناگون عرب و ... نامه نوشت همگان را به پذیرفتن این دین مقدس دعوت کرد و از پیامدهای وخیم کفر و رویگردانی از اسلام، بر حذر داشت.
| |
| *اگر دین اسلام جهانی نبود، چنین دعوت عمومی انجام نمیگرفت و دیگر اقوام و امتها هم برای عدم پذیرش، عذری میداشتند<ref> محمد تقی مصباح، آموزش عقاید، ج ۲، ص ۱۱۶</ref>.
| |
| *مبانی و مقدماتی که ناگزیر به آرمان حکومت واحد جهانی شیعی میانجامد، از این قرار است:
| |
| #'''اعتقاد به برتری اسلام و جهانی بودن آن:''' به اجماع تمام مسلمانان، اسلام دینی است که در واپسین حلقه از سلسله طولانی [[نبوت]] ظاهر شده و از هرجهت کاملترین و جامعترین دینها است و تا روز قیامت نیز بشریت را از هر جهت کفایت می‌کند. دین اسلام، روزی تمام انسان‌ها را پیرو و مطیع خود خواهد کرد و بدین ترتیب جهان در تسخیر آموزههای بلند و آسمانی اسلام در خواهد آمد. از آیاتی چون:{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| إِنَّ الدِّينَ عِندَ اللَّهِ الإِسْلامُ }}﴾}}<ref> در حقیقت، دین نزد خداوند سبحانه و تعالی همان اسلام است؛ سوره آل عمران، آیه: ۱۹.</ref>، {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَمَن يَبْتَغِ غَيْرَ الإِسْلامِ دِينًا فَلَن يُقْبَلَ مِنْهُ }}﴾}}<ref> و هرکه جز اسلام، دینی دیگر جوید، هرگز از وی پذیرفته نشود؛ سوره آل عمران، آیه: ۸۵.</ref>، {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ }}﴾}}<ref> امروز دین شما را برایتان کامل گردانیدم؛ سوره مائده، آیه:۳.</ref>، {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| مَّا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِّن رِّجَالِكُمْ وَلَكِن رَّسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِيِّينَ }}﴾}}<ref> محمد، پدر هیچیک از مردان شما نیست، ولی فرستاده خدا و خاتم پیامبران است؛ سوره احزاب ، آیه: ۴۰.</ref>، {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ}}﴾}}<ref> و در حقیقت، در زبور پس از تورات نوشتیم که زمین را بندگان شایسته ما به ارث خواهند برد؛ سوره انبیاء ، آیه: ۱۰۵.</ref>، {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ }}﴾}}<ref> او کسی است که پیامبرش را با هدایت و دین حق فرستاد تا آن را بر هرچه دین است پیروز گرداند؛ سوره توبه، آیه: ۳۳.</ref> به دست میآید که مسلمانان، به حقانیت، جامعیت، خاتمیت، جهان شمولی و سرانجام جهانگستری و پیروزی و غلبه نهایی آن دست خواهند یافت. | |
| #'''اعتقاد به مهدویت:''' چیرگی اسلام بر تمام ادیان و مکاتب و استیلا بر جباران و فرمانروایان غیر الهی و تأسیس حکومت جهانی، لازمه اعتقاد به مهدویت و ظهور منجی دادگستر است. از نگاه شیعیان، تاریخ اسلام پس از [[پیامبر اکرم]]{{صل}} با حذف [[امام علی بن ابی طالب]]{{ع}} و فرزندان معصوم او{{عم}}، در حوزه سیاست و حکومت به انحراف گرایید و پیامدهای منفی متعددی نیز در پی داشت که یکی از آنها محرومیت جامعه از رهبری معنوی و آسمانی است؛ چرا که [[امام علی]]{{ع}} و پس از او بقیه [[امامان]] دوازده‌گانه، پیشوایان دینی- سیاسی بر حق و دارای حق خلافت و [[امامت]] انحصاریاند. دیگران- هر کس باشد- غاصب حق معصوم‌اند و لذا جائر و باطل میباشند. این انحراف تاکنون ادامه پیدا کرده است. از آنجا که شیعیان دوازده امامی در عصر [[امامان]]، هرگز به قدرت و تأسیس دولت دست نیافتند، منتظرند که واپسین بازمانده از [[امامان]]{{عم}} که از سال ۳۲۹ ق غیبت کبرا برای او آغاز شده است، ظهور کند و تاریخ اسلام و در نهایت تاریخ انسان را به مسیر طبیعی و الهیاش بازگرداند. در آن عصر، اسلام، عزیز، مسلّط و همگانی می‌شود و مسلمانان، قدرتمند و بر جهان چیره میگردند. طبق این تفسیر، تشکیل حکومت واحد جهانی اجتناب ناپذیر خواهد بود.
| |
| ==ویژگیها و اختیارات مهدی منتظر==
| |
| *در منابع روایی اسلامی "به ویژه شیعی"، از ویژگیها، اختیارات و عملکردهایی یاد شده است که آنها جز با تشکیل حکومت واحد جهانی محقق نخواهند شد؛ از جمله گفته شده است: [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} ستم و جور را برای همیشه برمیاندازد و عدالت و دین حق را در سطح جهان برای همیشه مستقر می‌کند. در برخی روایات، از اختیارات قدرت و امکانات مطلق و جهانی [[امام]] غایب یاد شده است که نتیجه آن، چیرگی بر جهان و تشکیل حکومت مقتدر جهانی است. [[امام باقر]]{{ع}} فرمود: "قائم ما، با درانداختن بیم و هراس در دل ستمگران یاری می‌شود، با پشتیبانی و حمایت از سوی خداوند سبحانه و تعالی تأیید میگردد. زمین برایش خاضع و تسلیم می‌شود، گنجها برایش آشکار و نمایان می‌شود. حکومت او شرق و غرب عالم را فرا می‌گیرد. خداوند سبحانه و تعالی به وسیله او دینش را بر همه دینها چیرگی میبخشد؛ هرچند مشرکان را ناخوشایند باشد. در عصر ظهور در زمین خرابی و ویرانیای نمیماند، مگر آنکه آباد می‌شود. [[عیسی بن مریم]]{{ع}} فرود آید و پشت سر او نماز گزارد<ref> شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۳۱، ح ۱۶</ref>.
| |
| *بر این اساس، حکومت جهانی واحد از دیرباز به عنوان یکی از باورهای مسلّم شیعی و یکی از نیازهای بشر مطرح بوده است. اکنون نیز شیعیان امامی در انتظار روزی به سر میبرند که چنین حکومتی، با ظهور منجی غایب تشکیل شود و تاریخ بشر در مسیر حق قرار گیرد و بشریت از برکات واقعی و همهجانبه آن بهرهمند شوند.
| |
| *با اینکه آرمانهایی چون عدل جهانی و حکومت جهانی سابقهای دیرینه دارد؛ اما در قرن اخیر به دلیلهای خاصّ سیاسی، فرهنگی و اجتماعی- به ویژه گسترش ارتباطات- آرمان جهانی شدن تشدید و تقویت شده و عملیتر به نظر میرسد. در جنبشهای اسلامی معاصر نیز بار دیگر آرمان دیرین جهانی و چیره شدن اسلام با قدرت تمام مطرح شده و مفاهیمی چون دین جهانی، عدل جهانی، حکومت جهانی یا بین الملل اسلامی و ... گسترش یافته است.
| |
| *آرمانهای یاد شده در میان شیعیان در سطح گستردهتر مطرح و تقویت شده و اکنون در دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل جمهوری اسلامی در ایران، از آن آرمانها- از جمله حکومت واحد جهانی- تبلیغ می‌شود.
| |
| *برخی از ویژگیهای حکومت جهانی [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}:
| |
| #این حکومت دارای رهبری است که مشروعیت خود را از پروردگار متعال گرفته و از هرگونه خطا و عصیان به دور است. افزون بر این، کسانی که او را در اجرای حکومت جهانی یاری خواهند کرد، انسانهایی هستند برگزیده و دارای صفات اخلاقی ویژه که این خود بر عظمت این حکومت میافزاید.
| |
| #در حکومت جهانی [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} قانونگذار خداوند سبحانه و تعالی است، از اینرو تمام نیازهای مادی و معنوی انسان‌ها مورد توجه واقع شده و از هرگونه خطا دور خواهد بود.
| |
| #محور تمام قوانین در حکومت جهانی [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} امور دینی و اخلاقی است؛ در حالی که تمام نیازهای مادی و معنوی بشر در تمام قوانین مورد توجه واقع شده است.
| |
| #دانش، در دولت مهدوی در کل جامعه بشری گسترش مییابد و هرگز در انحصار عدهای خاص نخواهد بود؛ از اینرو همگان از دانشی بس ارجمند برخوردار خواهند بود. البته از این دانش نیز در راه رشد و تعالی جامعه بشری استفاده خواهد شد، نه در راه ستم و تعدی به دیگران.
| |
| #حکومت جهانی [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} بر عالیترین اندیشههای عاقلانه مبتنی است؛ چرا که در آن دولت مبارک است که عقول بشری به کاملترین وجه امکان رشد خواهد کرد.
| |
| #حکومت جهانی [[امام مهدی|مهدی]]{{ع}} مبتنی بر بهرهمندی عاقلانه، عالمانه و عابدانه از همه منابع موجود و ظرفیتهای ممکن در کره زمین است و این بدان معنا است که مردم در عین بهرهمندی از تمام مواهب الهی هرگز گرد اتراف و اسراف نمیگردند. افزون بر آن، با وجود فراوانی نعمت، حالت استغنایی در روح انسان‌ها بوجود میآید که باعث می‌شود با وجود در اختیار داشتن موهبتهای فراوان هرگز دست به طغیان و عصیان نزنند.
| |
| *در جامعه مهدوی، به سبب وجود تمام شرایط ممکن، راه رشد و تعالی به سوی پروردگار بر همگان باز خواهد بود و در عین اختیار داشتن، همگان بر دینی توحیدی و باوری الهی خواهند بود.
| |
| *از دستاوردهای مهم برپایی حکومت جهانی [[امام مهدی|مهدی]]{{ع}}:
| |
| #'''امنیت:''' امنیت مصدر جعلی از ریشه "ا م ن"، و با مشتقاتی مانند: [[ایمان]]، ایمنی و استیمان، به کار برده می‌شود. امنیت در لغت فارسی به ایمن شدن، در امان بودن و بیبیمی<ref> محمد معین، فرهنگ فارسی، ص ۱۲۲</ref>، اطمینان خاطر یافتن و برطرف شدن ترس و بیم<ref> محمد بندریگی، فرهنگ بندر ریگی، ص ۳۲۳</ref>، معنا شده است. و در زبان عربی به معانی پرشماری آمده است. برخی امن و امنیت را در اصل به معنای آرامش نفس و از بین رفتن ترس دانسته<ref> راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ص ۲۵</ref>، برخی با ذکر مثال {{عربی|اندازه=150%|" أمن زید الأسد أمنا"}} معنای امنیت را آرامش و زوال ترس یاد نموده است. آنگاه این واژه را هم از نظر وزن و هم از نظر معنا همانند " سلم" دانسته است<ref> فیومی، المصباح المنیر، ص ۲۴</ref>. و برخی دیگر امن را به ضد ترس و خوف معنا کرده، و مأمن را موضع بدون ترس دانسته است<ref> خلیل بن احمد، العین، ج ۸، ص ۳۷۷</ref>. آنچه از مجموع دیدگاه اهل لغت به دست میآید، اینکه امنیت به معنای آرامش، نترسیدن، وحشت نداشتن و اضطراب نداشتن است. با توجه به معانی لغوی، میتوان گفت "امن" شامل دو جهت ایجابی و سلبی می‌شود. ایجاب در آنجا که سخن از اطمینان، آرامش فکری و روحی است، و سلب در آنجا که نبود ترس، دلهره و نگرانی مقصود است. امنیت از امور اساسی است که در تمام ابعاد زندگی فردی و اجتماعی انسان به گونهای قابل توجه، مورد نیاز است. و آموزههای [[قرآن]] - بدان جهت که پاسخگوی نیازهای واقعی انسانهاست- بدین مهم نیز توجه شایستهای نموده است. پیوند تنگاتنگ و محکم این واژه با کلمههای [[اسلام]]، [[ایمان]] و مؤمن گویای اهمیت فوق العاده امنیت است. روایتهای بسیاری از [[پیامبر]]{{صل}} و [[امامان]]{{عم}} وارد شده که خود و [[اهل بیت]] را مایه امان ساکنان زمین به شمار آوردهاند<ref> شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۰۵</ref>. بدین ترتیب، حضور [[امام مهدی|امام عصر]]{{ع}}- چه به صورت پنهان و چه به صورت آشکار و در زمان قیام- مایه بارش فیض و نعمتهای الهی به سوی مردم است. طبیعی است در دوره حکومت مهدوی، این جریان به کمال خود خواهد رسید و همه موانع موجود بر سر اتصال فیض میان خداوند سبحانه و تعالی و مردم از طریق [[امام]]، برطرف خواهد شد<ref> محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۱۰، ص ۱۰۴</ref>.
| |
| #'''آبادانی جهان:''' از مهمترین ویژگیهای جهان در آستانه ظهور [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}، پر شدن زمین از ظلم و بیداد است. مهمترین پیآمد این ستمگریها، خرابههایی است که برای انسانهای فرودست و ستم کشیده به جای خواهد ماند؛ اگرچه اندکشماری انسان ستمگر، از دنیایی به ظاهرآباد برخوردار خواهند بود. [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} با برپایی نظامی جهانی بر پایههای عدل و قسط، همه ویرانههای جهان را آباد خواهد ساخت. و دست ستم ستمگران را از زندگی مستضعفان برای همیشه کوتاه خواهد کرد. [[امام باقر]]{{ع}}، در این باره فرمود: "روی زمین، خرابهای باقی نمیماند، جز اینکه آباد می‌شود"<ref> {{عربی|اندازه=150%|" فَلَا يَبْقَى فِي الْأَرْضِ خَرَابٌ إِلَّا عُمِر"}}، علی بن عیسی اربلی، کشف الغمة، ج ۲، ص ۵۳۴؛ نیز: ر</ref> ک: ابن منادی، الملاحم و الفتن، ص ۹۹</ref>. و خداوند سبحانه و تعالی در [[قرآن]] وعده فرموده است چنانچه مردمان [[ایمان]] بیاورند و پروا پیشه کنند، درهای برکتهای آسمان و زمین بر ایشان گشوده خواهد شد و جامعه عصر ظهور، بیگمان توحیدیترین جامعه در تاریخ انسانهاست و این وعده خداوند تحقق خواهد یافت. روشن است که این آبادانی نه فقط در جنبههای مادی که در جنبههای معنوی زندگی فردی و اجتماعی انسان‌ها، در پرتو آن حکومت عدل جهانی رخ خواهد نمود. این آبادانی در کنار دیگر ویژگیها، زندگی را در آن دوران به گونهای فراهم خواهد کرد که مردمان آرزومند زنده شدن درگذشتگان خویش می‌شوند<ref> عماد الدین طبری، بشارة المصطفی لشیعة المرتضی، ص ۲۵۰</ref>.
| |
| ==مدت حکومت [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}==
| |
| *گویی بنابراین بوده است که مدت دقیق حکومت [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}- مانند برخی موضوعات دیگر مربوط به آن حضرت- به روشنی بیان نشود. روایاتی که از معصومان{{عم}}- اعم از روایات [[شیعه]] و [[اهل سنت]]- در دست است، دیدگاههای متفاوتی را در اینباره، نقل کردهاند. اگرچه با یک بررسی عمیق میتوان نظرهای پرشماری ارائه کرد<ref> البته برخی از این دیدگاهها، مستند روایی محکمی ندارد</ref>. اما به طور عمده روایات به چهار دیدگاه کلّی قابل تقسیم است:
| |
| #روایاتی که مدت حکومت حضرت را هفت سال و حدود هفت سال، ذکر کردهاند: این دیدگاه، به ویژه در روایات [[اهل سنت]]<ref> مسند احمد، ج ۳، ص ۲۸</ref> بسیار به چشم میخورد و در برخی از منابع روایی شیعی نیز با سند راویان [[اهل سنت]] مورد اشاره قرار گرفته است. [[علامه مجلسی]] در بحار الانوار از [[ابو سعید خدری]] نقل کرده که [[پیامبر اکرم]]{{صل}} فرمود: [[امام مهدی|مهدی]]- با پیشانی بلند و بینی کشیده- از من است. زمین را از قسط و عدل سرشار میسازد آن گونه که از بیداد و ستم آکنده شده باشد. هفت سال حکومت می‌کند<ref>{{عربی|اندازه=120%|" الْمَهْدِيُ مِنِّي أَجْلَى الْجَبْهَةِ أَقْنَى الْأَنْفِ يَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً يَمْلِكُ سَبْعَ سِنِينَ"}}، محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۹۰</ref>. آنگاه پس از اشاره به حسن بودن روایت مینویسد: این روایت را [[حافظ أبو داود سجستانی]] در صحیح خود و غیر او از راویان بزرگ حدیث همچون طبرانی و دیگران نقل کردهاند. جالب توجه اینکه تمام روایاتی که مدت حکومت حضرت را هفت سال ذکر کردهاند به روایت [[ابو سعید خدری]] برمیگردد. البته در برخی روایات بین هفت و هشت و نه سال تردید شده است<ref> ابن ابی شیبة، المصنف، ج ۱۵، ح ۱۹۴۸۴</ref>. این نامعین بودن به دو گونه است: الف. به دلایلی در کلام معصوم{{ع}} به صورت نامعین ذکر شده است. ب. در کلام معصوم{{ع}} معین شده و تردید از راوی است. برخی از اینکه مدت حکومت در روایات یاد شده هفت سال ذکر شده به شگفت آمده، دنبال توجیه آن برآمدهاند. به ویژه که در برخی روایات نیز سخنی بس تعجببرانگیز دیدهاند. و آن اینکه [[شیخ طوسی]] روایتی نقل کرده از فضل از [[عبد اللّه بن القاسم الحضرمی]] از [[عبد الکریم بن عمرو الخثعمی]] که گفت: به [[امام صادق]]{{ع}} عرض کردم: چه مدت [[امام مهدی|قائم]]{{ع}} حکومت خواهد کرد؟ فرمود: هفت سال. که به سالهای شما هفتاد سال می‌شود<ref>{{عربی|اندازه=120%|" كَمْ يَمْلِكُ الْقَائِمُ قَالَ سَبْعَ سِنِينَ يَكُونُ سَبْعِينَ سَنَةً مِنْ سِنِيكُمْ هَذِهِ"}}، شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۴۷۴</ref>. البته سخنان فراوانی در توجیه این روایت - که اساس روایاتی از این قبیل است- به میان آوردند که برخی شگفتآورتر از خود روایت است. افزون بر آنکه در سند روایت [[عبد اللّه بن القاسم الحضرمی]]<ref> نجاشی، رجال، ص ۲۲۶؛ نیز ر. ک: علامه حلی، خلاصة الاقوال، ص ۳۷۰، سید ابو القاسم خویی، معجم رجال الحدیث، ج ۱۱، ص ۳۰۴؛ شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص ۳۴۱؛ علامه حلی، ایضاح الاشتباه، ص ۲۴۱؛ ابن غضایری، رجال، ج ۴، ص ۴۷</ref> و [[عبد الکریم بن عمرو الخثعمی]]<ref> شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص ۳۳۹؛ سید ابو القاسم خویی، معجم رجال الحدیث، ج ۱۱، ص ۷۱</ref>، به شدت تضعیف شدهاند؛ هیچ عقلی چنین تحولی را نمیپذیرد. چرا که نظام امروزین آفرینش، نظام احسن است و لزومی ندارد به گونهای که میگویند تغییر داده شود.
| |
| #روایاتی که مدت حکومت حضرت را نوزده سال گفتهاند: [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: حکومت قائم، نوزده سال و چند ماه خواهد بود<ref> نعمانی، الغیبة، ص ۳۳۱</ref>.
| |
| #روایاتی که مدت حکومت حضرت را چهل سال دانستهاند<ref> ر. ک: طبری، دلایل الامامة، ص ۲۵۸</ref>.
| |
| #روایاتی که مدت حکومت حضرت را سیصد و نه سال ذکر کردهاند<ref> ر. ک: طبری، دلایل الامامة، ص ۲۴۱</ref>.
| |
| *برخی این تفاوت را اشاره به مراحل و دورانهای حکومت آن حضرت میدانند<ref> ناصر مکارم شیرازی، حکومت جهانی مهدی عجّل اللّه تعالی فرجه الشریف، ص ۳۱۴</ref>؛ ولی به هرحال، داوری نهایی درباره مدت حکومت آن حضرت- به دلیل نبود اخبار و منابع کافی- امکانپذیر نیست. اما با این حال میتوان چنین نتیجه گرفت: قطع نظر از روایات اسلامی، مسلم است که این همه آوازهها و مقدمات برای یک دوران کوتاه مدت نیست؛ بلکه قطعا برای مدتی است طولانی که ارزش این همه تحمل زحمت و کوشش را داشته باشد<ref> ناصر مکارم شیرازی، حکومت جهانی مهدی عجّل اللّه تعالی فرجه الشریف، ص ۳۱۴</ref>.
| |
| *البته این مدت - هر قدر باشد- در مقایسه با کل تاریخ، بسیار ناچیز است. اینجا پرسش جدیدی رخ مینماید که آیا مدتی چنین کوتاه در مقایسه با کل تاریخ، دردها و رنجهای انسان‌ها را در طول تاریخ جبران می‌کند؟ در پاسخ میتوان گفت: فلسفه [[امام مهدی]]{{ع}} همانند فلسفه بعثت [[انبیا]] و رسولان الهی است. منظور از برانگیخته شدن رسولان الهی، ابلاغ دستورهای خداوند سبحانه و تعالی و نصب مشعل فروزان هدایت بر سر راه کاروان بشریت است. طولانی یا کوتاه بودن مدت ابلاغ رسالت، به اصل آن آسیب نمیرساند. دوران [[پیامبر اسلام]]{{صل}} بیست و سه سال بود؛ ولی واپسین پیام الهی را ابلاغ کرد و این مشعل هدایت را برافروخت. از سوی دیگر، میتوان به مدت [[نبوت]] [[حضرت نوح]]{{ع}} اشاره کرد که بر خلاف مدت طولانی آن، به دلیل عدم تحقق شرایط مساعد، نتیجه قابل توجهی به بار نیاورد.
| |
| *دوران [[امامت]] و حکومت [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} نیز چنین است. مقصود اصلی ابلاغ رسالت الهی و تحقق بخشیدن به حکومت جهانی خداوند سبحانه و تعالی و حاکمیت مستضعفان است؛ هر چند در مقایسه با کل تاریخ، سالیانی محدود باشد. افزون بر آن، [[شیعه]] با اعتقاد به رجعت، بهترین پاسخ را به محدود بودن مدّت حکومت [[امام مهدی|مهدی]]{{ع}} داده است<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]،[[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۱۷۲ - ۱۸۴.</ref>.
| |
| ==حکومت جهانی در موعودنامه==
| |
| *"دولت کریمه" از بارزترین ویژگی حکومت [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} است. آرمان تشکیل حکومتی عدل‌پرور و فضیلت‌گستر و تحقّق جامعه‌ای حق‌محور، اندیشمندان بسیاری را بر آن داشته که به طرّاحی مدل آن شهر طلایی و ایده‌آل بپردازند و جامعه بشری را بدان بشارت دهند یا برای نیل به آن تشویق کنند. افلاطون نقشه "اتوپیا" را تهیه کرد. فارابی تابلوی "مدینه فاضله" را ترسیم کرد. توماس کامپا نلّا، ماکت "شهر آفتاب" یا "کشور خورشیدی" را طراحی کرد. تاموس مور "بهشت زمینی" را نوید داد. و کارل مارکس "جامعه بی‌طبقه" را وعده‌گاه آخرین منزل تاریخ دانست.
| |
| *باری همه انسان‌ها که فطرت تکامل‌جو و کمال‌طلب‌شان، انان را از وضع نامطلوب کنونی حاکم بر جوامع بشری گریزان ساخته، به نیک‌شهری می‌اندیشند که بستر مناسبی را برای شکوفایی گرایش‌های عمیق فطری آدمی و رشد فضایل ناب انسانی فراهم سازد. این‌جاست که مکتب اسلام که دستورالعملِ جامعِ حیات طیبه بوده، موهبت "امید" را در سه مرحله به خیر الامم (امت رسول الله {{صل}}) ارزانی داشته است:
| |
| #لزوم امید داشتن به مدد و رحمت الهی {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|وَلاَ تَيْأَسُواْ مِن رَّوْحِ اللَّهِ}}﴾}}<ref>سوره یوسف، ۸۷.</ref>،
| |
| #وعده وراثت و امامت صالحان و مستضعفان {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|وَنُرِيدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ}}﴾}}<ref>سوره قصص، ۵.</ref>،
| |
| #تأمین ضمانت اجرایی وعده فوق با ظهور منجی آخر الزّمان، [[مهدی موعود]] {{ع}} و تشکیل آرمان‌شهر آسمانی "دولت کریمه" به دست حضرتش {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|بَقِيَّةُ اللَّهِ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ}}﴾}}<ref>سوره هود، ۸۶.</ref>.
| |
| *آری پس از تحقق وعده الهی و ظهور حکومت عدل مهدی {{ع}}، آرمان‌شهر حقیقی و "دولت کریمه" شکل می‌گیرد و تمام افراد از مزایای حقوق و عدالت اجتماعی برخوردار می‌شوند و در پرتو آن دولت، توحید و ایمان در سراسر زمین حکومت می‌کند. در دعای افتتاح هم می‌خوانیم: {{عربی|اندازه=155%|"اللَّهُمَّ إِنَّا نَرْغَبُ إِلَيْكَ فِي دَوْلَةٍ كَرِيمَةٍ..."}}<ref>مفاتیح الجنان، دعای افتتاح.</ref>؛ خدایا، ما با یک دنیا اشتیاق، دولت کریمه را از تو می‌خواهیم<ref>[[مجتبی تونه‌ای|مجتبی تونه‌ای]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص:۳۳۵.</ref>.
| |
| ==پرسش‌های وابسته==
| |
| * [[بارزترین ویژگی حکومت امام مهدی چیست؟ (پرسش)]]
| |
| == جستارهای وابسته ==
| |
| {{پرسش‌های وابسته}}
| |
| {{ستون-شروع|7}}
| |
| *[[آخر الزمان]]
| |
| *[[آدینه]] ([[جمعه]])
| |
| *[[آستانه عسکریین]]
| |
| *[[آستانه قیامت]]
| |
| *[[آفتاب پشت ابر]] ([[خورشید پشت ابر]])
| |
| *[[آینده پژوهی]]
| |
| *[[آیین جدید دین در عصر ظهور]]
| |
| *[[اَبدال]]
| |
| *[[ابوالادیان]]
| |
| *[[ابوصالح]]
| |
| *[[ابوالقاسم (امام مهدی)]]
| |
| *[[اثناعشریه]]
| |
| *[[احمد (امام مهدی)]]
| |
| *[[احمد بن اسحاق قمی]]
| |
| *[[احمد بن هلال کرخی]]
| |
| *[[احمدیه]] ([[قادیانیه]])
| |
| *[[اخیار]]
| |
| *[[ادله رجعت]]
| |
| *[[اسماعیلیه]]
| |
| *[[أشراط الساعه]]
| |
| *[[اصحاب قائم]] ([[یاران امام مهدی]]){{ع}}
| |
| *[[اصحاب کهف]]
| |
| *[[اقامت‌گاه امام مهدی در عصر ظهور]] ([[مسجد سهله]])
| |
| *[[القاب امام مهدی]]{{ع}}
| |
| *[[امامت امام مهدی]]{{ع}}
| |
| *[[امامت و مهدویت]]
| |
| *[[امام حسن عسکری]]
| |
| *[[امام زمان]] ([[صاحب الزمان]])
| |
| *[[امام شناسی]] ([[مرگ جاهلی]])
| |
| *[[امام مهدی از ولادت تا ظهور]]
| |
| *[[امامیه]]
| |
| *[[امدادهای غیبی]]
| |
| *[[امکان رجعت رجعت]]
| |
| *[[امنیت حکومت جهانی]]
| |
| *[[انتظار فرج]]
| |
| *[[انتقام]]
| |
| *[[انجمن حجتیه]]
| |
| *[[انطاکیه]]
| |
| *[[اوتاد]]
| |
| *[[اهل سنت و امام مهدی موعود]]
| |
| *[[اهل سنّت و ولادت امام مهدی{{ع}}]]
| |
| *[[اهل کتاب در عصر ظهور]]
| |
| *[[ایام الله]]
| |
| *[[ایستادن هنگام شنیدن لقب قائم]]
| |
| *[[باب]] ([[علی محمد شیرازی]])
| |
| *[[بابیه باب]]
| |
| *[[باران های پیاپی]]
| |
| *[[باقریه]]
| |
| *[[البرهان فی علامات امام مهدی آخر الزمان]]
| |
| *[[بعثت امام مهدی]]
| |
| *[[بلالی محمد بن علی بن بلال]]
| |
| *[[بلالیه]]
| |
| *[[بهائیت]]
| |
| *[[البیان فی اخبار صاحب الزمان]]
| |
| *[[بیت الحمد]]
| |
| *[[بیت المقدس]]
| |
| *[[بیدا خسف به بیدا]]
| |
| *[[بیعت امام مهدی]]
| |
| *[[بیعت نامه امام مهدی]]
| |
| *[[البیعه لله]]
| |
| *[[پایان تاریخ آخرالزمان]]
| |
| *[[پدر امام مهدی امام حسن عسکری]]
| |
| *[[پدر امام مهدی و اهل سنّت]]
| |
| *[[پرچم امام مهدی ]]
| |
| *[[پرچم های سیاه]]
| |
| *[[پیراهن امام مهدی]]
| |
| *[[تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم]]
| |
| *[[تاریخ عصر غیبت]]
| |
| *[[تاریخ غیبت کبرا]]
| |
| *[[تشرف ملاقات با امام مهدی]]
| |
| *[[تکذیب وقت گزاران وقت ظهور]]
| |
| *[[تَناثُرُ النُّجُوم]]
| |
| *[[توقیع]]
| |
| *[[جبرئیل]]
| |
| *[[جده]]
| |
| *[[جزیره خضرا]]
| |
| *[[جزیره خضرا در ترازوی نقد]]
| |
| *[[جعفر کذاب]]
| |
| *[[جمعه]]
| |
| *[[جنگ افزارهای امام مهدی سلاح امام مهدی]]
| |
| *[[حجت]]
| |
| *[[حجر الاسود]]
| |
| *[[حدیث غدیر]]
| |
| *[[حدیث لوح حضرت زهرا لوح حضرت زهرا]]
| |
| *[[حدیث معراج]]
| |
| *[[حِرْز امام مهدی ]]
| |
| *[[حرمت نام بردن امام مهدی]]
| |
| *[[حسن شریعی]]
| |
| *[[حسین بن روح نوبختی]]
| |
| *[[حسین بن منصور حلاج]]
| |
| *[[حکومت جهانی]]
| |
| *[[حکومت صالحان]]
| |
| *[[حکومت مستضعفان]]
| |
| *[[حکیمه خاتون]]
| |
| *[[حیرت]]
| |
| *[[خاتم الاوصیاء]]
| |
| *[[خراسانی]] ([[خروج خراسانی]])
| |
| *[[خردسال ترین پیشوای معصوم]] ([[امامت امام مهدی]])
| |
| *[[خروج خراسانی]]
| |
| *[[خروج دابة الاَرض]]
| |
| *[[خروج دجال]]
| |
| *[[خروج سفیانی]]
| |
| *[[خروج سید حسنی]]
| |
| *[[خروج شعیب بن صالح]]
| |
| *[[خروج شیصبانی]]
| |
| *[[خروج عوف سلمی]]
| |
| *[[خروج امام مهدی]] ([[قیام امام مهدی]])
| |
| *[[خروج یأجوج]] ([[یأجوج و مأجوج]])
| |
| *[[خروج یمانی]]
| |
| *[[خسف به بیداء]]
| |
| *[[خسوف و کسوف غیرعادی]]
| |
| *[[خضر]]
| |
| *[[خلافت موعود]]
| |
| *[[خورشید پشت ابر]]
| |
| *[[خطبه قیام]]
| |
| *[[خورشید مغرب]]
| |
| *[[خیمه]]
| |
| *[[دابه الارض]] ([[خروج دابه الارض]])
| |
| *[[دادگستر جهان]]
| |
| *[[دانشمندان عامه و امام مهدی موعود]]
| |
| *[[دجال خروج دجال]]
| |
| *[[در انتظار ققنوس]]
| |
| *[[در فجر ساحل]]
| |
| *[[دست بر سر گذاشتن]]
| |
| *[[دعای افتتاح]]
| |
| *[[دعای عهد]]
| |
| *[[دعای ندبه]]
| |
| *[[دعای سمات]]
| |
| *[[دوازده امامی]] ([[اثناعشریه]])
| |
| *[[دولت کریمه]] ([[حکومت جهانی]])
| |
| *[[دین در آخرالزمان آخرالزمان]]
| |
| *[[دین عصر ظهور]]
| |
| *[[ذی طوی]]
| |
| *[[رایات سود]] ([[پرچم های سیاه]])
| |
| *[[رحلت امام مهدی]] ([[فرجام امام مهدی]])
| |
| *[[رجعت]]
| |
| *[[رجعت کنندگان]]
| |
| *[[رکن و مقام]]
| |
| *[[رؤیت امام مهدی]] ([[ملاقات امام مهدی]])
| |
| *[[زبور داود]]
| |
| *[[زمینه سازان ظهور]]
| |
| *[[زنان آخرالزمان]] ([[آخرالزمان]])
| |
| *[[زنان و قیام امام مهدی]] ([[یاران امام مهدی]])
| |
| *[[زندگی آخرالزمان]] ([[آخرالزمان]])
| |
| *[[زیارت آل یس]]
| |
| *[[زیارت ناحیه مقدسه]]
| |
| *[[زیارت رجبیه]]
| |
| *[[زیدیه]]
| |
| *[[سازمان وکالت]]
| |
| *[[سامرا]]
| |
| *[[سرداب سامرا]]
| |
| *[[سلاح امام مهدی]]
| |
| *[[سفیانی]] ([[خروج سفیانی]])
| |
| *[[سید حسنی]] ([[خروج سید حسنی]])
| |
| *[[سیره حکومتی امام مهدی]]
| |
| *[[سیصد و سیزده]]
| |
| *[[شاهدان ولادت امام مهدی]]
| |
| *[[شرایط ظهور]]
| |
| *[[شرید]]
| |
| *[[شریعیه]]
| |
| *[[شعبان]]
| |
| *[[شعیب بن صالح]] ([[خروج شعیب ]])
| |
| *[[شلمغانیه]]
| |
| *[[شمائل امام مهدی]]
| |
| *[[شمشیر سلاح امام مهدی]]
| |
| *[[شهادت امام مهدی]] ([[فرجام امام مهدی]])
| |
| *[[شیخیه]]
| |
| *[[شیطان]] ([[کشته شدن شیطان]])
| |
| *[[شیصبانی]] ([[خروج شیصبانی]])
| |
| *[[شیعه]]
| |
| *[[صاحب الامر]]
| |
| *[[صاحب الدار]]
| |
| *[[صاحب الزمان]]
| |
| *[[صاحب السیف]]
| |
| *[[صاحب الغیبه]]
| |
| *[[صاید بن صید]] ([[خروج دجال]])
| |
| *[[صقیل]] ([[مادر امام مهدی]])
| |
| *[[صیحه آسمانی]] ([[ندای آسمانی]])
| |
| *[[طالقان]]
| |
| *[[طرید]]
| |
| *[[طلوع خورشید از مغرب]]
| |
| *[[طویل العمر]]
| |
| *[[طی الارض]]
| |
| *[[طیبه]]
| |
| *[[ظهور]]
| |
| *[[عاشورا]]
| |
| *[[عبرتایی]] ([[احمد بن هلال]])
| |
| *[[عثمان بن سعید عمری]]
| |
| *[[عدد یاران امام مهدی]] ([[سیصد و سیزده]])
| |
| *[[عدل و قسط حکومت جهانی]]
| |
| *[[العرف الوردی فی اخبار الامام مهدی]]
| |
| *[[عسکریه]]
| |
| *[[عصائب]]
| |
| *[[عصر زندگی]]
| |
| *[[عقد الدرر فی اخبار المنتظر]]
| |
| *[[علایم ظهور]] ([[نشانه های ظهور]])
| |
| *[[علائم قیامت اشراط الساعه]]
| |
| *[[علی بن محمد سمری]]
| |
| *[[غار انطاکیه]] ([[انطاکیه]])
| |
| *[[غایب]] ([[امام غایب]])
| |
| *[[غریم]]
| |
| *[[غلام]]
| |
| *[[غیبت]] ([[پنهان شدن]])
| |
| *[[الغیبه]]
| |
| *[[غیبت صغرا]]
| |
| *[[غیبت کبرا]]
| |
| *[[فترت]]
| |
| *[[فرید]]
| |
| *[[فرجام امام مهدی]]
| |
| *[[فرجام شناسی]] ([[آینده پژوهی]])
| |
| *[[فضیلت انتظار فرج]] ([[انتظار فرج ]])
| |
| *[[فضیلت منتظران]] ([[منتظر]])
| |
| *[[فلسفه رجعت]] ([[رجعت]])
| |
| *[[فلسفه غیبت صغرا]] ([[غیبت صغرا]])
| |
| *[[فلسفه غیبت]] ([[غیبت امام مهدی]])
| |
| *[[فواید امام غایب]]
| |
| *[[فوتوریسم]]
| |
| *[[قائم]]
| |
| *[[قادیانیه]]
| |
| *[[قتل نفس زَکیّه]]
| |
| *[[قم]]
| |
| *[[قیامت صغرا]] ([[رجعت]])
| |
| *[[قیام های پیش از ظهور]]
| |
| *[[کتاب الغیبه للحجه]]
| |
| *[[کشته شدن شیطان]]
| |
| *[[کمال الدین و تمام النعمه]]
| |
| *[[کوفه]]
| |
| *[[کنیه امام مهدی]] ([[ابوالقاسم]])
| |
| *[[کوه رَضْوی]]
| |
| *[[کیسانیه]]
| |
| *[[لباس امام مهدی]] ([[پیراهن امام مهدی]])
| |
| *[[لوح حضرت زهرا]]
| |
| *[[مادر امام مهدی]]
| |
| *[[متامام مهدی]] ([[مدعیان مهدویت]])
| |
| *[[مثلث برمودا]] ([[جزیره خضرا]])
| |
| *[[محدَّث]]
| |
| *[[محل بیعت امام مهدی]] ([[رکن و مقام]])
| |
| *[[محل ظهور امام مهدی]] ([[مسجد الحرام]])
| |
| *[[محل قتل نفس زکیه رکن و مقام]]
| |
| *[[محمد]]
| |
| *[[محمد بن عثمان بن سعید عمری]]
| |
| *[[محمد بن علی بن هلال]]
| |
| *[[محمد بن علی شلمغانی]]
| |
| *[[محمد بن نصیر نمیری]]
| |
| *[[محمدیه]]
| |
| *[[مدعیان بابیت]]
| |
| *[[مدعیان مهدویت]]
| |
| *[[مرجع تقلید]]
| |
| *[[مردان آخرالزمان]] ([[آخرالزمان]])
| |
| *[[مرکز حکومت امام مهدی]] ([[مسجد کوفه]])
| |
| *[[مرگ جاهلی]]
| |
| *[[مرگ سرخ]]
| |
| *[[مرگ سفید]]
| |
| *[[مستضعف]]
| |
| *[[مسجد جمکران]]
| |
| *[[مسجد الحرام]]
| |
| *[[مسجد سهله]]
| |
| *[[مسجد صاحب الزمان]] ([[مسجد جمکران]])
| |
| *[[مسجد کوفه]]
| |
| *[[مصلای جمعه و جماعات در عصر ظهور]] ([[مسجد کوفه]])
| |
| * [[مضطر]]
| |
| *[[معجم احادیث الامام الامام مهدی ]]
| |
| *[[معمرین]]
| |
| *[[مغیریه]]
| |
| *[[مقتدای مسیح]]
| |
| *[[مکیال المکارم فی فواید الدعاء للقائم]]
| |
| *[[ملاحم و فتن]]
| |
| *[[ملاقات با امام مهدی]]
| |
| *[[ملیکه مادر امام مهدی]]
| |
| *[[منتخب الاثر]]
| |
| *[[منتظِر]]
| |
| *[[منتَظَر]]
| |
| *[[منتقم]]
| |
| *[[منصور]]
| |
| *[[موتور]]
| |
| *[[موسویه]]
| |
| *[[موعود مسیحیت]]
| |
| *[[موعود یهود]]
| |
| *[[امام مهدی]]
| |
| *[[امام مهدی سودانی]]
| |
| *[[امام مهدی موعود]]
| |
| *[[مهدویت]]
| |
| *[[ممهدون]] ([[زمینه سازان ظهور]])
| |
| *[[مهدویت پژوهی]] ([[آینده پژوهی]])
| |
| *[[امام مهدی شخصی و امام مهدی نوعی]]
| |
| *[[امام مهدیه]]
| |
| *[[میراث دار پیامبران]]
| |
| *[[ناحیه مقدسه]]
| |
| *[[نام های حضرت محمد]] ([[احمد]])
| |
| *[[ناووسیه]]
| |
| *[[نجبا]]
| |
| *[[ندای آسمانی]]
| |
| *[[نرگس]] ([[مادر امام مهدی]])
| |
| *[[نزول عیسی]]
| |
| *[[نشانه های آخرالزمان]] ([[آخرالزمان]]
| |
| *[[نشانه های ظهور]]
| |
| *[[نفس زکیه]]
| |
| *[[نماز امام زمان]]
| |
| *[[نواب خاص]]
| |
| *[[نیابت خاص]]
| |
| *[[نیابت عام]]
| |
| *[[نیمه شعبان]]
| |
| *[[وقاتون]] ([[وقت ظهور]])
| |
| *[[وقت ظهور]]
| |
| *[[وقت معلوم]]
| |
| *[[وکلای امام مهدی]]
| |
| *[[ولادت امام مهدی]]
| |
| *[[ولایت فقیه]]
| |
| *[[ولی فقیه]]
| |
| *[[همسر و فرزند امام مهدی]]
| |
| *[[هیبت امام مهدی]]
| |
| *[[یأجوج و مأجوج]]
| |
| *[[یاران امام مهدی]]
| |
| *[[یالثارات الحسین]]
| |
| {{پایان}}
| |
| {{پایان}}
| |
| | |
| ==منابع==
| |
| * [[پرونده:134491.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مهدویت''']].
| |
| * [[پرونده:29873800.jpg|22px]] [[مجتبی تونه‌ای|مجتبی تونه‌ای]]، [[موعودنامه (کتاب)|'''موعودنامه''']].
| |
| | |
| ==پانویس==
| |
| {{یادآوری پانویس}}
| |
| {{پانویس2}}
| |
| | |
| {{امام مهدی}}
| |
| | |
| [[رده:امام مهدی]]
| |
| [[رده:حکومت جهانی]]
| |
| [[رده:مدخل موعودنامه]]
| |
