|
|
| (۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{خرد}}
| | #تغییر_مسیر [[احسان]] |
| {{امامت}}
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">مدخل‌های وابسته به این بحث:</div>
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[نیکوکاری در قرآن]] | [[نیکوکاری در حدیث]] | [[نیکوکاری در نهج البلاغه]] | [[نیکوکاری در معارف دعا و زیارات]] | [[نیکوکاری در کلام اسلامی]] | [[نیکوکاری در اخلاق اسلامی]]</div>
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[نیکوکاری (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
| |
| <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
| |
| | |
| ==مقدمه==
| |
| *نیکوکاری، به معنای [[نیکی]] کردن و نیکوکاری، مخالف اسائه است. از مهم‌ترین مصادیق نیکوکاری "[[رحمت]]" به معنای دل‌سوزی، [[مهربانی]] و گذشت است. [[قرآن کریم]] [[حضرت یوسف]]{{ع}} را "[[محسن]]" خوانده است<ref>{{متن قرآن| قَالُواْ يَا أَيُّهَا الْعَزِيزُ إِنَّ لَهُ أَبًا شَيْخًا كَبِيرًا فَخُذْ أَحَدَنَا مَكَانَهُ إِنَّا نَرَاكَ مِنَ الْمُحْسِنِينَ }}؛ سوره یوسف، آیه ۷۸</ref>، چون [[ضعیفان]] را [[یاری]]، [[مظلومان]] را یاوری و مریضان را عیادت و تیمار می‌کرد.[[نیکی]] کردن به هر کسی نسبت به شخصیت و نیازش متفاوت است. از این‌رو در [[روایات]]، [[هم‌نشینی]] و برخورد با [[اخلاق]] و [[ادب]] [[نیکو]] نسبت به والدین و برآوردن نیازهای آنان پیش از درخواست و هم‌چنین [[احسان]] به [[همسر]] با برآوردن نیازهای مادی ([[خوراک]]، پوشاک، مسکن) و گذشت از [[اشتباهات]] آنان و توسعه دادن در مجالس (جا دادن به تازه‌وارد)، قرض دادن به [[نیازمندان]] و [[یاری]] کردن [[ضعیفان]]، از مصادیق [[احسان]] شمرده شده‌اند<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 888.</ref>.
| |
| *[[امام]]{{ع}} نیکوکاری را نشانه کمالِ [[ایمان]]، اصلاح‌کننده [[انسان]]، رأس و برترینِ [[فضایل]] [[اخلاقی]]، ویژگی [[اخیار]]، [[برترین]] [[شرافت]]، رأس [[ایمان]]، زینت [[اسلام]]، شریف‌ترین [[همت]]، شاخصه [[جوان‌مردی]]، قوام‌بخش [[کرامت]] [[انسان]]، [[بهترین]] [[ذخیره]] و توشه برای [[معاد]]، سببِ [[محبت]]، سبب رسیدن به درجات بلند (دنیوی و اخروی)، طولانی شدن عمرها و [[آبادانی]] سرزمین‌ها و... معرفی می‌کند<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 888.</ref>.
| |
| *حضرتش در اهمیت و [[ضرورت]] نیکوکاری می‌فرماید: [[کار نیک]] را به‌جا آورید و چیزی از آن را [[خرد]] مشمارید که خُرد آن بزرگ‌مقدار و اندک آن بسیار؛ و کسی از شما نگوید دیگری در انجام [[کار نیک]] از من سزاوارتر است که به [[خدا]] [[سوگند]]، بود که چنین شود، زیرا [[نیک]] و بد را مردمانی است، هر یک را وانهادید، اهل آن، کار را به انجام خواهد رسانید<ref>نهج البلاغه، حکمت ۴۲۲</ref>. پس تا فرصت باقی است باید در مسیر نیکوکاری قدم برداشت که فرمود: با [[شکیبایی]] بر [[طاعت]] [[خدا]] و دوری گزیدن از [[معصیت]] او، کامل‌ساختن نعمت‌هایش را بخواهید که فردا به امروز نزدیک است<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۸۸</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 888.</ref>.
| |
| *[[امام]]{{ع}} نتیجه [[اسلام]] را نیکوکاری می‌داند و می‌فرماید: [[اسلام]] را چنان [[وصف]] کنم که کس پیش از من نکرده است، [[اسلام]] گردن‌نهادن است و گردن‌نهادن، [[یقین]] داشتن و [[یقین]] داشتن، راست‌انگاشتن و راست‌انگاشتن، برخورد لازم ساختن و برخورد لازم‌ساختن، انجام دادن و انجام دادن، به [[کار نیک]] پرداختن است<ref>نهج البلاغه، حکمت، ۱۲۵</ref>.
| |
| *یکی از [[یاران امام]]{{ع}} به نام نَوف بَکالی می‌گوید: "به آن بزرگوار عرض کردم: مرا موعظه‌ای بفرمایید"، فرمود: "ای نوف! [[نیکی]] کن، به تو [[نیکی]] می‌شود." عرض کردن: "افزون بفرمایید!" فرمود: "ای نوف، (به دیگران) [[رحمت]] بورز، مورد [[رحمت]] ([[خدا]] و [[مردم]]) قرار می‌گیری!"<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 888.</ref>.
| |
| *اهمیت [[احسان]] تا به آنجاست که [[امیرمؤمنان]]{{ع}} نزدیک‌ترین [[مردم]] به شمول [[رحمت الهی]] را کسانی معرفی می‌کند که دلی با شفقت نسبت به همه دارند، چنان که [[قرآن کریم]] نیز [[رحمت خدا]] را به [[نیکوکاران]] بسیار نزدیک می‌داند<ref>{{متن قرآن|وَلاَ تُفْسِدُواْ فِي الأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاحِهَا وَادْعُوهُ خَوْفًا وَطَمَعًا إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِّنَ الْمُحْسِنِينَ}}؛ سوره اعراف، آیه ۵۶</ref>. [[امام]]{{ع}} مراجعه اهل [[حاجت]] را پیک [[رحمت]] [[خداوند]] و واسطه [[لطف]] [[پروردگار]] به [[بندگان]] معرفی می‌کند و می‌فرماید: همانا [[خدا]] را بندگانی است که آنان را به [[نعمت‌ها]] مخصوص کند، برای سودهای [[بندگان]] آن [[نعمت‌ها]] را در دست آنان وامی‌نهد، چندان که آن را ببخشند و چون از [[بخشش]] بازایستند، [[نعمت‌ها]] را از ایشان بستاند و دیگران را بدان مخصوص گرداند<ref>نهج البلاغه، حکمت ۴۲۵</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 889.</ref>.
| |
| *نکته‌ای که ر [[نیکی]] به خلق و دل‌سوزی برای آنان نباید از آن [[غفلت]] کرد، این است که اهل [[احسان]] و [[تفضل]] بر [[مردم]]، هرگز اقدامشان نباید با انگیزه جلب [[قلوب]] و کسب [[محبوبیت]] میان [[مردمان]] باشد و از آنها [[انتظار]] سپاس‌گزاری داشته باشند، که در این صورت، نخست خود را از [[پاداش]] معنوی و اخروی عمل [[محروم]] می‌سازند. از این‌رو [[امام]]{{ع}} در سخنی، [[نیکوکاران]] را نسبت به نابود کردن [[احسان]] خود برحذر می‌دارد و خطاب به [[مالک اشتر]] می‌نویسد: بپرهیز که با [[نیکی]] خود بر رعیت منت‌گذاری، یا آنچه را کرده‌ای، بزرگ شماری... که [[منت نهادن]]، ارج [[نیکی]] را ببرد و کار را بزرگ شمردن، نورِ [[حق]] را خاموش گرداند<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۳</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 889.</ref>.
| |
| *دوم، [[ناسپاسی]] [[مردم]]، آنان را از [[احسان]] و دل‌سوزی بر [[نیازمندان]] بازمی‌دارد. [[امام]]{{ع}} می‌فرماید: آن‌که [[سپاس]] [[نیکی]] تو را نگزارد، مبادا به نیکویی کردنت بی‌رغبت گرداند، چه، بُوَد که کسی تو را بدان [[نیکی]] [[سپاس]] دارد که سودی از آن برندارد، و بُوَد که از سپاسِ سپاس‌گزار بیابی بیش از تباه‌کرده [[کافر]] [[نعمت]] غدار؛ و [[خدا]] [[نیکوکاران]] را [[دوست]] دارد<ref>نهج البلاغه، حکمت ۲۰۴</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 889.</ref>.
| |
| *[[امام علی]]{{ع}} برای انجام [[نیکی]] شرایطی را معرفی می‌کند و می‌فرماید: "[[نیکی]] کننده در آنجا که نشاید و بر آن کس که نباید، در آنچه کُند بهره‌ای ندارد، جز [[ستایش]] خسان و [[درود]] شنیدن از ناکسان و گفته نادانان، چندان که ببخشد به آنان"<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۴۲</ref>. و نیز می‌فرماید: "مبادا نکوکار و [[بدکار]] در دیده‌ات برابر آید که آن، رغبت نکوکار را در [[نیکی]] کم کند و [[بدکردار]] را به [[بدی]] وادار<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۳</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 889.</ref>.
| |
| *از این‌رو برای [[اصلاح]] و [[تربیت]]، می‌فرماید: با [[پاداش]] دادن به [[نیکوکار]]، [[بدکار]] را بیازار (تنبیه کن)<ref>نهج البلاغه، حکمت ۱۷۷</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 889.</ref>.
| |
| | |
| == پرسش‌های وابسته ==
| |
| | |
| == جستارهای وابسته ==
| |
| | |
| ==منابع==
| |
| * [[پرونده:13681049.jpg|22px]] [[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|'''دانشنامه نهج البلاغه ج۲''']]؛
| |
| | |
| ==پانویس==
| |
| {{یادآوری پانویس}}
| |
| {{پانویس2}}
| |
| | |
| [[رده:مدخل]]
| |
| [[رده:امام علی]]
| |
| [[رده:نیکوکاری]]
| |
| [[رده:مدخل نهج البلاغه]]
| |
