امام کاظم: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی

دیداریویکی‌متن

نسخهٔ کنونی تا ‏۳ مارس ۲۰۲۱، ساعت ۱۳:۵۲

تغییرمسیر به:

امام کاظم علیه‌السلام

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{خرد}}
+#تغییر_مسیر [[امام کاظم علیه‌السلام]]
-{{امامت}}
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
-: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[اهل بیت پیامبر خاتم]]''' است. "'''امام کاظم'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
-: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[امام کاظم در حدیث]] | [[امام کاظم در کلام اسلامی]] | [[امام کاظم در تاریخ اسلام]]</div>
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
-: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[امام کاظم (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
-<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
-پیشوای هفتم [[شیعیان]]، از دودمان [[پیامبر]]، که در هفتم [[ماه]] صفر سال ۱۲۸ هجری در "[[ابواء]]" - محلی میان [[مکه]] و [[مدینه]] - به [[دنیا]] آمد. پدرش [[امام]] [[جعفر صادق]]{{ع}} و مادرش [[حمیده]] از [[زنان]] [[پاک]]، دانشمند و [[پرهیزکار]] عصر خویش بود. از [[القاب]] آن [[حضرت کاظم]]، [[عبد]] [[صالح]] و [[امین]] است. وی در شرایط [[ناهنجاری]] می‌زیست و با [[مردم]] [[کینه‌توزی]] همزمان بود و بر همه [[سختی‌ها]] [[صبر]] می‌کرد و [[خشم]] خود را فرو می‌برد. بدین جهت به کاظم (فروبرنده [[خشم]]) [[لقب]] یافت. [[عباسیان]] که با [[شعار]] هواداری [[اهل‌بیت]] [[پیامبر]]، [[قیام]] کرده و [[امویان]] را سرنگون کردند، پس از [[قدرت]] یافتن، بنای سختگیری را با [[ائمه]] [[شیعه]] گذاشتند. امام کاظم{{ع}} در دوران [[خلافت]] [[هارون]] الرشید، سخت‌ترین شرایط را گذراند و بارها به زندان افتاد و سرانجام به دست [[هارون]]، در زندان به [[شهادت]] رسید. [[هارون]] پیوسته می‌ترسید که [[مردم]] هوادار [[خاندان پیامبر]]، دور آن [[حضرت]] جمع شوند و بر ضد حکومتش [[قیام]] کنند. از این رو آن [[حضرت]] را آزاد نمی‌گذاشتند و ارتباط‌های [[شیعه]] را با وی محدود می‌ساختند. با این حال، امام کاظم{{ع}} از هر فرصتی برای نشر [[علوم]] [[دین]] کوتاهی نمی‌کرد. از برجسته‌ترین [[یاران]] و شاگردانش می‌توان [[حماد بن عیسی]]، عبدالرحمن [[بجلی]]، [[علی بن یقطین]]، [[مفضل بن عمر]]، [[هشام بن حکم]] و [[یونس بن عبدالرحمن]] را نام برد. مدت امامتش ۳۵ سال بود، از ۲۱ سالگی تا پایان [[عمر]]. از [[فضایل]] او [[علم]]، [[حلم]]، [[عبادت]]، [[زهد]]، [[سخاوت]] و رسیدگی به [[بیچارگان]] بود و از [[خوف]] [[خدا]] بسیار می‌‌گریست و در زندان هم پیوسته در [[عبادت]] و [[نماز]] بود. سه تن از [[فرزندان]] آن [[حضرت]] در [[ایران]] مدفون‌اند: [[امام رضا]] (در [[مشهد]])، [[حضرت معصومه]] (در [[قم]]) و [[احمد بن موسی شاهچراغ]] (در [[شیراز]]). [[شهادت]] [[موسی بن جعفر]] روز ۲۵ [[رجب]] سال ۱۸۳ هجری در زندان سندی بن شاهک بازهر اتفاق افتاد و در [[غرب]] [[بغداد]]، در مقابر [[قریش]] به [[خاک]] سپرده شد. امروز آن منطقه، شهری به نام [[کاظمین]] در [[عراق]] است که [[حرم مطهر]] وی در آنجاست<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[ فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۲۲۴.</ref>.
-==مقدمه==
-*نام مبارکش [[موسی]] و نهمین تن از [[چهارده معصوم]]{{ع}} است. به سال ۱۲۸ ه. در [[ابواء]]، جایی میان [[مکه]] و [[مدینه]] به [[دنیا]] آمد و در پنجاه و پنج سالگی به [[شهادت]] رسید. [[پدر]] والامقامش [[امام]] [[جعفر بن محمد]]{{ع}} و مادرش حُمَیدَه است. از [[القاب]] مشهور او است: کاظم، العبد الصالح، باب الحوائج و [[کنیه]] گرامی‌اش [[ابوالحسن]] و [[ابوابراهیم]] است<ref>مصنفات الشیخ المفید، ۱۱/ ۲۱۵.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۱۱۲.</ref>.
-==[[فضائل]] و [[مناقب]]==
-*امام کاظم{{ع}} همانند [[پدران]] [[پاک]] نهادش در [[فضیلت‌های اخلاقی]] و عملی آموزگار و نمونه دیگران بود. منش و [[سلوک]] [[پاک]] او همگان را متأثر می‌ساخت؛ چنان که بنابر [[روایات]]، چون او را در زندان حبس کردند، زندان‌بانان را منقلب ساخت و بدو [[ایمان]] آوردند<ref>مناقب آل ابی طالب‌، ۴/ ۳۲۲.</ref>. درباره [[دانش]] آن [[امام همام]]{{ع}} [[روایت]] کرده‌اند که از همان [[کودکی]] شگفتی [[مردم]] را بر می‌انگیخت<ref>اصول کافی‌، ۲/ ۴۱۸.</ref>. در [[عبادت]] و [[زهد]] از همه [[مردم]] عصر خویش [[برتر]] بود<ref>ارشاد، مفید/ ۲/ ۱۷.</ref> و بدین روی او را [[لقب]] "العبدالصالح" داده بودند و اهل [[مدینه]] "زین‌المجتهدین" اش می‌خواندند<ref>حضرت موسی کاظم‌، ۱۹.</ref>. از صفات والای [[اخلاقی]] امام کاظم{{ع}}، [[احسان]] و [[نیکی]] به [[مردم]] بود.[[نیازمندان]] بدو [[حاجت]] می‌بردند و [[نیاز]] خویش را از او بر می‌آوردند و "باب‌الحوائج" اش می‌دانستند. [[لقب]] مشهور [[امام]]{{ع}} "کاظم" است به معنای کسی که هنگام [[خشم]]، خویشتنداری می‌کند و [[خشم]] خود را فرو می‌برد و به آسانی از دیگران در می‌گذرد<ref>ینابیع المودة، ۳/ ۱۱۷.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۱۱۳.</ref>.
-==[[امامت]]==
-*[[پیامبر]] درحدیث مشهور [[جابر]] [[انصاری]] با صراحت از [[امامت]] [[حضرت کاظم]]{{ع}} یاد کرده است و نیز [[امام صادق]]{{ع}} آشکارا او را [[امام]] پس از خود می‌خواند<ref>بحارالانوار، ۴۸/ ۱۴.</ref>. [[برتری امام]] کاظم{{ع}} بر [[مردمان]] روزگار خویش نیز دلیلی دیگر بر [[امامت]] او است؛ چنان که [[ابن حجر]] هیثمی از علمای [[سنی]] [[مذهب]] درباره ایشان می‌گوید: "[[موسی کاظم]] در [[علم]] و [[معرفت]] و کمال و [[فضل]] [[وارث]] [[پدر]] خویش بود. او از همه کس پارساتر و داناتر و بخشنده‌تر بود"<ref>الصواعق المحرقة، ۲۰۳.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۱۱۳.</ref>.
-==روزگار [[امامت]]==
-*[[امام]] [[موسی بن جعفر]]{{ع}} سی و پنج سال از سال ۱۴۸ تا ۱۸۳ ه. بر [[مسند]] [[امامت]] جلوس فرمود. خلفای معاصر ایشان جملگی از [[بنی عباس]] بودند: [[منصور دوانیقی]]، [[مهدی عباسی]]، [[هادی عباسی]] و [[هارون الرشید]]. [[امام]]{{ع}} در [[عهد]] [[هارون]] سال‌ها در زندان به سر برد<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۱۱۳.</ref>.
-*فعالیت‌های امام کاظم{{ع}} را بر دو دسته دانسته‌اند:
-#فعالیت‌های [[علمی]] و [[فکری]] و چاره‌جویی برای رویارویی با [[عقاید]] [[نادرست]] و [[بدعت‌ها]] و واپس‌گرایی‌ها.[[امام]]{{ع}} شاگردانی پرورانید تا به واسطه آنان آموزه‌های [[راستین]] [[دینی]] و [[شیعی]] را میان [[مردم]] بگستراند. [[شاگردان]] به محضر [[امام]] بار می‌یافتند و در مجلس ایشان می‌نشستند و چون [[فتوا]] یا [[کلامی]] [[علمی]] می‌شنیدند، می‌نوشتند و ثبت می‌کردند<ref>الانوار البهیة، ۱۶۹ و ۱۷۰.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۱۱۴.</ref>.
-#فعالیت دیگر [[امام]]{{ع}} [[هدایت]] و نظارت بر پایگاه‌های مردمی و هواخواهان خویش بود. [[امام]]{{ع}} از این گذر می‌کوشید افزون بر حفظ رابطه خویش با [[شیعیان]] و [[هدایت]] آنان، موضع منفی خود در برابر [[حکومت]] را نیز بدانان منتقل کند و در همین مسیر، همواره [[نارضایتی]] خویش از ارباب [[حکومت]] را [[آشکار]] می‌ساخت و [[همکاری]] با آنان را [[حرام]] می‌شمرد<ref>وسائل الشیعه‌، ۱۲/ ۱۴۰.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۱۱۴.</ref>.
-*[[مناظره]] سرزنش‌آمیز [[امام]]{{ع}} با [[هارون الرشید]] در [[مرقد مطهر]] [[پیامبر اسلام]]{{صل}} در پیش بزرگان و [[فرماندهان]] کشوری و لشکری را می‌توان از این گونه فعالیت‌ها شمرد<ref>مناقب آل ابی‌طالب‌، ۴/ ۳۴۵.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۱۱۴.</ref>.
-*برخی از مهم‌ترین موضوعات یادکردنی روزگار امام کاظم{{ع}} عبارت‌اند از:
-#برخاستن جنبش‌های انقلابی که [[امام]]{{ع}} برخی از آنها را تأیید می‌کرد؛ همانند جنبش [[شهید فخ]]<ref>مقاتل الطالبیین‌، ۴۵۲ و ۴۵۳.</ref>.
-#سازماندهی [[نظام]] سری رابطان به دست [[امام]]{{ع}} که [[وظیفه]] داشتند ارتباط ایشان را با [[شیعیان]] سامان دهند و فرمان‌های [[مقام امامت]] را بدانان برسانند<ref>پیشوایان ما، ۲۱۴.</ref>.
-#پیدایی برخی مسلک‌های [[انحرافی]] و اوجگیری فعالیت‌های [[عقیدتی]] و [[سیاسی]] آنها. برخی از این مسلک‌ها ادعای [[تشیع]] نیز سر می‌دادند؛ ولی به هیچ روی مقبول [[امام]]{{ع}} نبودند. فرقه‌های [[ناووسیه]]، [[اسماعیلیه]]، [[مبارکیه]]، سمطیه و [[فطحیه]] چنین بودند. پدید آمدن این فرقه‌ها در قلمرو [[مکتب]] [[تشیع]] شرایط حساسی را برای [[امام]]{{ع}} پدید آورد که تا آن زمان بی‌سابقه بود. [[امام]]{{ع}} با تدبیری خاص، توانست [[شیعیان]] را از این چالش [[فکری]] و [[عقیدتی]] برهاند و امامتِ مقبول [[آیین اسلام]] را برای آنان نمایان سازد.
-#[[سازش‌ناپذیری]] امام کاظم{{ع}} در برابر [[حکومت]] و کژروی‌های دیگر [[جامعه اسلامی]]، مسئله‌ای را پیش آورد که برای [[امامان]] پیشین پیش نیامده بود. [[امام]]{{ع}} برای مدتی طولانی در زندان حبس شد<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۱۱۴.</ref>.
-*[[حاکمان عباسی]] از [[وجود امام]]{{ع}} بیمناک بودند و هر از چند گاهی ایشان را به زندان می‌انداختند. روزگار حبس [[امام]]{{ع}} در [[عهد]] هارون‌الرشید طولانی‌تر بود و بارها به زندان رفت<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۱۱۵.</ref>.
-==[[شهادت]]==
-*[[هارون عباسی]]، [[وجود امام]] کاظم{{ع}} را در زندان نیز تاب نیاورد و [[فرمان]] داد ایشان را [[مسموم]] کنند. بدین‌سان، [[امام]]{{ع}} به سال ۱۸۳ ه. در پنجاه و پنج سالگی در زندان [[بغداد]] به [[شهادت]] رسید و پیکر مقدس‌اش در [[کاظمین]] [[عراق]] به [[خاک]] سپرده شد<ref>کشف الغمة، ۳/ ۳۷- ۳۰.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۱۱۵.</ref>.
-== پرسش‌های وابسته ==
-== جستارهای وابسته ==
-==منابع==
-* [[پرونده:1414.jpg|22px]] [[فرهنگ شیعه (کتاب)|'''فرهنگ شیعه''']]
-* [[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه دینی''']]
-==پانویس==
-{{یادآوری پانویس}}
-{{پانویس2}}
-[[رده:امام کاظم]]
-[[رده:مدخل]]