|
|
| (۴۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{خرد}}
| | #تغییر_مسیر [[عصمت موهبتی]] |
| {{امامت}}
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[عصمت موهوبی در حدیث]] | [[عصمت موهوبی در تاریخ اسلامی]] | [[عصمت موهوبی در کلام اسلامی]]</div>
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[عصمت موهوبی (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
| |
| <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
| |
| | |
| ==مفهوم‌شناسی==
| |
| عصمت موهوبی یعنی اینکه [[عصمت]]، موهبتی [[الهی]] است و به کسانی که این [[لیاقت]] را با [[مجاهدت]] و تلاش در خود ایجاد کرده‌اند داده می‌شود<ref>ر.ک: صفرزاده، ابراهیم، عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی ص ۱۱۴-۱۱۹.</ref>. به عبارت دیگر عصمتِ [[موهوبی]] بعد از تلاش و کوشش [[انسان]] و بعد از به دست آوردن [[عصمت اکتسابی]] به برخی از انسانها داده می‌شود<ref>ر.ک: دیانتی‌پور، نعمتی، عصمت حضرت [[زهرا]]{{س}} الهی یا اکتسابی، ص۱۰۸.</ref>.
| |
| در تعریف عصمت موهوبی نظریاتی از طرف [[متکلمین]] و [[فلاسفه]] و... مطرح شده که مورد نقد قرار گرفته‌اند، مانند اینکه گفته شده: عصمت، نوعی از [[علم موهوب]] الهی است که [[معصوم]] را از [[خطا]] و [[اشتباه]] در [[علم]] و وقوع در [[معصیت]] باز می‌دارد<ref>المیزان، ج۵، ص۷۸-۸۰؛ ج۱۱، ص۱۶۰-۱۶۴؛ الالهیات، ج۳، ص۱۵۹-۱۶۳؛ سید محسن خرازی، بدایة المعارف، ج۱، ص۲۵۹.</ref>. منتها ایراد سخن آن است که در این صورت عصمت امری جبری است، زیرا هر کس دارای چنین [[علمی]] باشد معصوم خواهد بود و این مورد، فخری برای [[انبیا]] و [[امامان]] به شمار نمی‌آید<ref>ر.ک: صفرزاده، ابراهیم، عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی ص ۱۱۴-۱۱۹.</ref>.
| |
| ==ویژگی‌های عصمت موهوبی==
| |
| عصمت موهوبی صفات و ویژگی‌هایی دارد:
| |
| # [[قرآن]] عصمت را موهبتی الهی معرفی می‌کند و اوصاف آن را چنین بیان می‌کند: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ يَجْعَلْ لَكُمْ فُرْقَانًا}}<ref>«ای مؤمنان! اگر از خداوند پروا کنید در شما نیروی شناخت درستی از نادرستی می‌نهد» سوره انفال، آیه ۲۹.</ref>. فرقان، نیروی [[شناخت حق]] از [[باطل]] است. در آیۀ دیگری نیز فرموده: {{متن قرآن|وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا}}<ref>«و راه‌های خویش را به آنان که در (راه) ما بکوشند می‌نماییم» سوره عنکبوت، آیه ۶۹.</ref>. در این [[آیه]] [[وصف]] عصمت، [[هدایت الهی]] معرفی شده است. منتها باید دقت داشت لازمۀ رسیدن به عصمت [[تقوا]] و تلاش و کوشش معرفی شده است. | |
| #در [[روایات]] نیز عصمت، موهوب الهی شمرده شده است که با کسب و تلاش حاصل می‌شود؛ مثل: [[امام علی]]{{ع}} در [[نامه]] به [[اهل مصر]] فرمودند: «[[خداوند]] شما را با هدایتش [[حفظ]] و شما را به تقوا [[ثابت قدم]] کند»<ref>میزان الحکمه، ج۳، ص۱۹۹۶-۱۹۹۷.</ref>. [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: «کسی که به [[خدا]] [[تمسک]] کند و [[تقوای الهی]] پیشه نماید [[خداوند]] او را [[حفظ]] می‌کند»<ref>میزان الحکمه، ج۳، ص۱۹۹۶-۱۹۹۷.</ref>.
| |
| #دو فرق اساسی میان [[عصمت]] [[معصومان]] و غیر معصومان وجود دارد:
| |
| ## [[عصمت علمی]] مطلق، مخصوص [[انبیا]] و [[امامان]] است که یا به واسطه [[وحی]] است یا به سبب [[الهام]].
| |
| ##در [[عصمت عملی]]، فرق میان [[معصومین]] و غیر معصومین در این است که برای [[معصوم]]، وقوع در [[گناه]] و [[معاصی]] [[امتناع]] عادی و وقوعی است، اما در غیر معصومین چنین نیست<ref>ر.ک: صفرزاده، ابراهیم، عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی ص ۱۱۴-۱۱۹.</ref>.
| |
| ==پاسخ به شبهه==
| |
| آیا [[علم موهوبی]] منافاتی با [[اختیار]] ندارد؟ با [[عنایت]] به مطالب گفته شده، موارد زیر قابل توجه است:
| |
| #همه [[مخلوقات]] برای اینکه خود را به کمال برسانند، به طور ذاتی از [[علم]] و [[اراده]] برخوردارند.
| |
| # خداوند قبل از [[خلقت]]، [[علم ذاتی]] دارد که تعدادی از مخلوقاتش از علم و اراده‌ای که در حد دیگران به آنها می‌دهد، به اختیار خود در جهت [[رسیدن به کمال]] نهایی، در بالاترین حد ممکن از استعدادشان بهره‌برداری می‌کنند. به همین [[دلیل]] خدا ـ که علم به این [[توانایی]] و وظیفه‌شناسی معصومین دارد ـ برای [[تشویق]]، [[موهبت]] ویژه‌ای به آنها اعطا کرده است که در نتیجه از گناه، [[خطا]] و [[نسیان]]، مصون می‌شوند. این موهبت علاوه بر اینکه پاداشی برای معصومین است، وسیله‌ای برای [[هدایت]] سایر [[انسانها]] به شمار می‌رود. این بخش از [[دعای ندبه]] نیز به همین مطلب اشاره دارد: {{متن حدیث|الَّذِینَ اسْتَخْلَصْتَهُمْ لِنَفْسِکَ وَ دِینِکَ... بَعْدَ أنْ شَرَطْتَ عَلَیْهِمُ الزُّهْدَ فِی دَرَجَاتِ هَذِهِ الدُّنْیَا الدَّنِیَّهِ وَ زُخْرُفِهَا وَزِبْرِجِهَا فَشَرَطُوا لَکَ ذَلِکَ وَ عَلِمْتَ مِنْهُمُ الْوَفَاءَ بِهِ}}<ref>مفاتیح الجنان.</ref>.<ref>ر.ک: شریفی، احمدحسین و یوسفیان، حسن، پژوهشی در عصمت معصومان، ص ۶۸ـ۶۶؛ مصنفات شیخ مفید، تصحیح الاعتقاد، ج ۵، ص ۱۲۹ـ۱۲۸.</ref>
| |
| | |
| ==منابع==
| |
| * [[پرونده:1379670.jpg|22px]] [[ابراهیم صفرزاده|صفرزاده، ابراهیم]]، [[عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی (کتاب)|'''عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی''']]
| |
| | |
| ==پانویس==
| |
| {{یادآوری پانویس}}
| |
| {{پانویس2}}
| |
| | |
| | |
| [[رده:عصمت موهوبی]]
| |
| [[رده:مدخل]]
| |
