ابرهه حبشی: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۳۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۸ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{ویرایش غیرنهایی}}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = ابرهه حبشی | مداخل مرتبط = [[ابرهه حبشی در قرآن]] - [[ابرهه حبشی در علوم قرآنی]]| پرسش مرتبط  = }}
{{امامت}}
{{جعبه اطلاعات اصحاب
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| نام = ابرهه حبشی
: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
| مشهور به =
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| نام تصویر = تصویر قدیمی یمن.jpg   
: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[ابرهه حبشی در تراجم و رجال]] | [[ابرهه حبشی در تاریخ اسلامی]]</div>
| عرض تصویر =
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| توضیح تصویر = تصویر قدیمی یمن
| نام کامل = ابرهه حبشی 
| نام‌های دیگر =
| جنسیت = مرد
| کنیه = ابویکسوم
| لقب = 
| اهل =  
| از قبیله =     
| از تیره =      
| پدر = [[صبّاح]]        
| مادر =     
| همسر =   
| پسر =         
| دختر =
| خواهر =   
| برادر = 
| خویشاوندان = 
| وابستگان =
| تاریخ تولد = 
| محل تولد = 
| محل زندگی = [[حبشه]] 
| تاریخ درگذشت = 
| محل درگذشت = 
| تاریخ شهادت =   
| محل شهادت = 
| طول عمر =   
| محل دفن = 
| دین =
| مذهب =
| از اصحاب = 
| از طبقه =
| در جنگ = 
| نقش‌ها =
| فعالیت‌ها = [[فرمانروای]] [[یمن]]  
| علت شهرت =
| علت درگذشت = 
| علت شهادت =  
| راوی از =
| روایات مشهور = 
| مشایخ او = 
| راویان از او =
| آخرین راوی از او =
}}


==مقدمه==
[[ابرهه]]، اهل [[حبشه]] و از [[فرمانروایان]] یمن بود. او در «صنعا» کلیسایی [[زیبا]] از مرمر ساخت و [[مردم]] را مجبور کرد تا در آن [[حج]] به جا آورند؛ امّا مردی شبانه آن را ملوّث ساخت و ابرهه از این واقعه [[خشمگین]] و مصمم شد [[کعبه]] را ویران کند تا [[عرب‌ها]] خانه مقدسی نداشته باشند. او پس از تهیه ساز و برگ و فیل از حبشه، راه [[مکه]] را پیش گرفت، امّا پس از ورود [[سپاه]] ابرهه، ناگهان پرندگانی عجیب ظاهر شدند و همه آن [[قوم]] را هلاک کردند.
[[اسماعیل بن احمد ضریر نیشابوری]] در [[تفسیر]] خود به نام [[الکفایه فی التفسیر (کتاب)|الکفایه فی التفسیر]] ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|وَإِذَا سَمِعُوا مَا أُنْزِلَ إِلَى الرَّسُولِ تَرَى أَعْيُنَهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ مِمَّا عَرَفُوا مِنَ الْحَقِّ}}<ref>«و هر گاه آنچه را بر پیامبر فرو فرستاده شده است بشنوند، با شناختی که از حق یافته‌اند چشمانشان را می‌بینی که از اشک لبریز می‌شود؛ می‌گویند: پروردگارا! ما ایمان آورده‌ایم ما را با گروه گواهان بنگار!» سوره مائده، آیه ۸۳.</ref>. از [[ابرهه]] نام برده است<ref>ابن حجر، ج۱، ص۱۷۴.</ref>.


برخی از [[مفسران]]، در ذیل این آیه گفته‌اند: وقتی [[جعفر بن ابی طالب]] به [[حبشه]] [[هجرت]] و آیاتی از [[قرآن]] را [[تلاوت]] کرد، [[نجاشی]] و کشیشانی که اطراف او بودند، از شنیدن [[آیات قرآن]] گریستند<ref>طبری، ج۷، ص۴؛ واحدی، ص۱۳۶؛ ابن جوزی، ج۲، ص۳۱۰؛ ابن کثیر، ج۲، ص۸۸؛ سیوطی، ج۲، ص۳۰۲.</ref>. در این گزارش، نامی از ابرهه حبشی نیست. [[طبری]]<ref>طبری، ج۷، ص۵.</ref> نیز می‌گوید: نام این افراد برای ما بیان نشده است. [[ابن کثیر]]<ref>ابن کثیر، ج۲، ص۸۸.</ref> این [[شأن نزول]] را نپذیرفته؛ زیرا [[مهاجرت]] [[مسلمانان]] به حبشه و [[تلاوت آیات]] نزد نجاشی، پیش از هجرت بوده، در حالی که این [[آیات]] [[مدنی]] است.
== ابرهه پادشاه یمن ==
[[ابرهه]]، فرزند صَبّاح، اهل [[حبشه]] و از [[فرمانروایان]] [[یمن]] بود و بر اثر زخمی که در یکی از [[جنگ‌ها]] در صورت وی پدید آمد به اَشرَم ملقّب شد. کنیه وی را اَبویَکْسوم دانسته‌اند<ref>مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۸۲۱؛ روح المعانی، مج ۱۶، ج ۳۰، ص ۴۲۰.</ref>. او با حیله‌ای، فرمانروای پیشین یمن، یعنی «اَرباط» را کشت و خود بر جای او نشست<ref> السیره‌النبویه، ج ۱، ص ۴۲؛ روح‌المعانی، مج ۱۶، ج ۳۰، ص ۴۲۰.</ref>.<ref>[[محمد خراسانی|خراسانی، محمد]]، [[اصحاب فیل (مقاله)|مقاله «اصحاب فیل»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم ج۳]]، [[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ج۱، ص ۳۸۲۹.</ref>


بنا بر [[روایات]] دیگر، نجاشی [[دوازده نفر]] (هفت کشیش و پنج [[راهب]] یا بالعکس) یا سی نفر یا پنجاه نفر را نزد [[رسول خدا]]{{صل}} فرستاد<ref>طبری، ج۷، ص۴ و ۹۸؛ واحدی، ص۱۳۷؛ ابن جوزی ج۲، ص۳۰۹-۳۱۰؛ ابن کثیر، ج۲، ص۸۸؛ سیوطی، ج۲، ص۳۰۳.</ref> [[زمان]] اعزام این [[هیئت]] از سوی نجاشی معلوم نیست، ولی ممکن است به همراه جعفر بن ابی طالب آمده باشند؛ زیرا بنا بر روایات دیگر، وقتی [[مهاجران]] خواستند به [[مدینه]] بازگردند، نجاشی [[چهل]]، هفتاد یا هشتاد نفر از کشیشانی را که [[لباس]] پشمینی به تن داشتند، به همراه جعفر بن ابی طالب فرستاد. ترکیب این گروه را از [[حبشیان]] و رومی‌هایی از [[شام]] و [[اهل]] [[نجران]] به [[اختلاف]] گفته‌اند <ref>ر.ک: طبرسی، ج۳، ص۴۰۱.</ref>. در میان این افراد، از [[ابرهه]] یا ابرهلیه<ref>ر.ک: واحدی، ص۱۳۶.</ref> نام برده شده است. می‌گویند وقتی [[رسول خدا]]{{صل}} آیاتی از [[سوره یس]] را بر این گروه [[تلاوت]] کرد، [[اشک]] از دیدگانشان جاری شد و گفتند: چقدر این [[آیات]]، همانند آیاتی است که بر [[عیسی]] نازل شده است<ref>واحدی، ص۱۳۶-۱۳۷؛ طبرسی، ج۳، ص۴۰۱؛ سیوطی، ج۲، ص۳۰۳.</ref>.
== اصحاب فیل به رهبری ابرهه ==
{{اصلی|اصحاب فیل}}
ابرهه در «[[صنعا]]» کنیسه‌ای بسیار [[زیبا]] از مرمر بنا کرد و [[مردم]] را واداشت تا در آن [[حج]] به جا آورند. بیشتر مردم [[دعوت]] او را پذیرفتند؛ امّا مردی از بنی‌مالک بن کنانه شبانه آن کنیسه را ملوّث ساخت و ابرهه از این واقعه [[خشمگین]] و مصمم شد [[کعبه]] را ویران کند تا [[عرب‌ها]] خانه مقدسی نداشته باشند و همه به کنیسه او رو آورند.


[[قمی]]<ref>قمی، ج۱، ص۱۷۹- ۱۷۶.</ref> ذیل این [[آیه]]، هر دو داستان [[گریه]] [[نجاشی]] و اعزام هیئتی از سوی او را به همراه [[جعفر بن ابی طالب]] بیان کرده است.
ابرهه پس از تهیه ساز و برگ و فیل از حبشه، راه [[مکه]] را پیش گرفت. [[اهل مکه]] همگی از [[ترس]] در مغاره‌های کوه پنهان شدند؛ امّا پس از ورود [[سپاه]] ابرهه، ناگاه پرندگانی عجیب که در «نجد» و «تهامه» [[رؤیت]] آنها بی‌سابقه بود، از طرف دریا ظاهر شدند و هرکدام دو سنگ در منقار داشتند. عده‌ای حجم سنگ‌ها را به اندازه عدس و نخود تعیین کرده‌اند. مرغان سنگ‌های خود را فروریختند و همه آن [[قوم]] را هلاک کردند<ref>خزائلی، محمد، اعلام القرآن، صفحه ۱۵۶؛ قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، جلد۵، صفحه ۲۱۶؛ دراسات تاریخیة من القرآن الکریم، جلد۱، صفحه ۳۹۱؛ خرمشاهی، بهاءالدین، دانش نامه قرآن وقرآن پژوهی، جلد۱، صفحه (۲۳۶-۲۳۷).</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ج۱، ص ۳۸۶۹.</ref>
 
[[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۱، ص۱۷۵.</ref> از ابرهه دیگری نام برده که به احتمال قریب به [[یقین]]، همین ابرهه [[حبشی]] است؛ زیرا درباره ابرهه دوم از ابن فتحون و [[مقاتل]] آورده که وی در شمار همان گروهی است که نجاشی به همراه جعفر بن ابی طالب فرستاد و آیه {{متن قرآن|الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ مِنْ قَبْلِهِ هُمْ بِهِ يُؤْمِنُونَ}}<ref>«کسانی که پیش از آن به آنان کتاب (آسمانی) داده بودیم به آن ایمان می‌آورند» سوره قصص، آیه ۵۲.</ref>. درباره آنان نازل شد.
 
[[مفسران]] نیز ذیل این آیه، همان مطالبی را که درباره ابرهه حبشی بیان شد، نقل کرده‌اند<ref>طبری، ج۷، ص۷-۹ و ج۲۷، ص۳۱۴؛ نحاس ج۲، ص۳۴۹-۳۴۸؛ طبرسی، ج۸، ص۴۴۵؛ فسرطبی، ج۶، ص۲۵۶؛ ابن کثیر، ج۳، ص۴۰۵-۴۰۴؛ سیوطی، ج۳، ص۳۰۳.</ref>. [[شاهد]] این مطلب که هر دو آیه به [[هیئت]] اعزامی نجاشی به همراه [[جعفر]] مربوط است اینکه مقاتل این آیه را در [[سوره قصص]]، تنها آیه [[مدنی]] آن می‌داند، با اینکه سوره قصص، مکی است<ref>ابن جوزی، ج۶، ص۸۶.</ref>.
 
از [[ابن عباس]] [[روایت]] شده این گروه در سال [[هجرت]]، از [[حبشه]] به [[مدینه]] آمدند و در [[جنگ احد]] شرکت کردند. آنها چون مصیبت‌های [[مسلمانان]] را دیدند، از رسول خدا{{صل}} اجازه خواستند به [[وطن]] خود بازگشته، با أموال زیادی که دارند بازگردند تا بدین گونه، مسلمانان را [[یاری]] رسانند. از این رو، این آیه درباره آنان نازل شد<ref>طبرانی، ج۷، ص۳۳۷.</ref>. این روایت از نظر [[طبرانی]]<ref>طبرانی، ج۷، ص۳۳۷.</ref> روایت منفرد (تنها از یک نفر است و از نظر [[هیثمی]]<ref>هیثمی، ج۷، ص۱۲۱.</ref> برخی از افراد [[سند]]، شناخته شده نیستند.<ref>[[محمد رضا هدایت‌پناه|هدایت‌پناه، محمد رضا]]، [[دانشنامه سیره نبوی (کتاب)|مقاله «ابرهه حبشی»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۱۰۳-۱۰۴.</ref>


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
{{مدخل وابسته}}
# [[عبدالمطلب]]
# [[اصحاب فیل]]
# [[عام الفیل]]
# [[ابابیل]]
{{پایان مدخل وابسته}}


==منابع==
== منابع ==
# [[پرونده:1100558.jpg|22px]] [[محمد رضا هدایت‌پناه|هدایت‌پناه، محمد رضا]]، [[دانشنامه سیره نبوی (کتاب)|'''مقاله «ابرهه حبشی»، دانشنامه سیره نبوی ج۱''']]
{{منابع}}
# [[پرونده:000054.jpg|22px]] [[محمد خراسانی|خراسانی، محمد]]، [[اصحاب فیل (مقاله)|مقاله «اصحاب فیل»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|'''دائرة المعارف قرآن کریم ج۳''']]
# [[پرونده: 9030760879.jpg|22px]] [[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه علوم قرآنی''']]
{{پایان منابع}}


==پانویس==
== پانویس ==
{{پانویس}}


{{پانویس}}
{{صحابه}}
[[رده:ابرهه حبشی]]
[[رده:مدخل]]
[[رده:اعلام]]
[[رده:اعلام]]
[[رده:صحابه]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۹ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۴۳

ابرهه حبشی
تصویر قدیمی یمن
نام کاملابرهه حبشی
جنسیتمرد
کنیهابویکسوم
پدرصبّاح
محل زندگیحبشه
فعالیت‌های اوفرمانروای یمن

ابرهه، اهل حبشه و از فرمانروایان یمن بود. او در «صنعا» کلیسایی زیبا از مرمر ساخت و مردم را مجبور کرد تا در آن حج به جا آورند؛ امّا مردی شبانه آن را ملوّث ساخت و ابرهه از این واقعه خشمگین و مصمم شد کعبه را ویران کند تا عرب‌ها خانه مقدسی نداشته باشند. او پس از تهیه ساز و برگ و فیل از حبشه، راه مکه را پیش گرفت، امّا پس از ورود سپاه ابرهه، ناگهان پرندگانی عجیب ظاهر شدند و همه آن قوم را هلاک کردند.

ابرهه پادشاه یمن

ابرهه، فرزند صَبّاح، اهل حبشه و از فرمانروایان یمن بود و بر اثر زخمی که در یکی از جنگ‌ها در صورت وی پدید آمد به اَشرَم ملقّب شد. کنیه وی را اَبویَکْسوم دانسته‌اند[۱]. او با حیله‌ای، فرمانروای پیشین یمن، یعنی «اَرباط» را کشت و خود بر جای او نشست[۲].[۳]

اصحاب فیل به رهبری ابرهه

ابرهه در «صنعا» کنیسه‌ای بسیار زیبا از مرمر بنا کرد و مردم را واداشت تا در آن حج به جا آورند. بیشتر مردم دعوت او را پذیرفتند؛ امّا مردی از بنی‌مالک بن کنانه شبانه آن کنیسه را ملوّث ساخت و ابرهه از این واقعه خشمگین و مصمم شد کعبه را ویران کند تا عرب‌ها خانه مقدسی نداشته باشند و همه به کنیسه او رو آورند.

ابرهه پس از تهیه ساز و برگ و فیل از حبشه، راه مکه را پیش گرفت. اهل مکه همگی از ترس در مغاره‌های کوه پنهان شدند؛ امّا پس از ورود سپاه ابرهه، ناگاه پرندگانی عجیب که در «نجد» و «تهامه» رؤیت آنها بی‌سابقه بود، از طرف دریا ظاهر شدند و هرکدام دو سنگ در منقار داشتند. عده‌ای حجم سنگ‌ها را به اندازه عدس و نخود تعیین کرده‌اند. مرغان سنگ‌های خود را فروریختند و همه آن قوم را هلاک کردند[۴].[۵]

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۸۲۱؛ روح المعانی، مج ۱۶، ج ۳۰، ص ۴۲۰.
  2. السیره‌النبویه، ج ۱، ص ۴۲؛ روح‌المعانی، مج ۱۶، ج ۳۰، ص ۴۲۰.
  3. خراسانی، محمد، مقاله «اصحاب فیل»، دائرة المعارف قرآن کریم ج۳، فرهنگ نامه علوم قرآنی، ج۱، ص ۳۸۲۹.
  4. خزائلی، محمد، اعلام القرآن، صفحه ۱۵۶؛ قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، جلد۵، صفحه ۲۱۶؛ دراسات تاریخیة من القرآن الکریم، جلد۱، صفحه ۳۹۱؛ خرمشاهی، بهاءالدین، دانش نامه قرآن وقرآن پژوهی، جلد۱، صفحه (۲۳۶-۲۳۷).
  5. فرهنگ نامه علوم قرآنی، ج۱، ص ۳۸۶۹.