بروع بنت عقبه: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۳۰ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۲۰:۵۹

مقدمه

نام او به اختلاف بروع^[۱] و یروع ^[۲] ثبت شده که به نظر می‌رسد این اختلاف ناشی از تصحیف باشد. نام پدرش نیز به اختلاف عقبة بن ربیعه^[۳] یا عتبة بن ربیعه^[۴] ذکر شده؛ اما درباره نسبش اطلاعی در دست نیست.

با توجه به اینکه در سنت عرب آن روز مهریه زنان در زمان ازدواج پرداخت می‌شد،^[۵] اسلام آوردن زن، خسارتی برای شوهر مشرکش و ارتداد او ضرری برای همسر مسلمانش تلقی می‌شد. این امر با صلح حدیبیه و پیوستن برخی از بانوان نومسلمان مکه به جمع مسلمانان در مدینه نمود بیشتری پیدا کرد.^[۶]

خداوند با نزول آیه ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا جَاءَكُمُ الْمُؤْمِنَاتُ مُهَاجِرَاتٍ فَامْتَحِنُوهُنَّ اللَّهُ أَعْلَمُ بِإِيمَانِهِنَّ فَإِنْ عَلِمْتُمُوهُنَّ مُؤْمِنَاتٍ فَلَا تَرْجِعُوهُنَّ إِلَى الْكُفَّارِ لَا هُنَّ حِلٌّ لَهُمْ وَلَا هُمْ يَحِلُّونَ لَهُنَّ وَآتُوهُمْ مَا أَنْفَقُوا وَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ أَنْ تَنْكِحُوهُنَّ إِذَا آتَيْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ وَلَا تُمْسِكُوا بِعِصَمِ الْكَوَافِرِ وَاسْأَلُوا مَا أَنْفَقْتُمْ وَلْيَسْأَلُوا مَا أَنْفَقُوا ذَلِكُمْ حُكْمُ اللَّهِ يَحْكُمُ بَيْنَكُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ﴾^[۷]. بازپرداخت مهریه زنان مسلمانی که از شوهران کافر خود جدا شده و هجرت کرده‌اند را بر عهده مسلمانان و بازگرداندن مهریه زنان مرتد به شوهران مسلمانشان را بر عهده کافران قرار داد؛^[۸] ولی چون کافران از پذیرفتن بازپرداخت مهریه زنان مرتد خودداری کردند؛^[۹] با نزول آیه ﴿وَإِنْ فَاتَكُمْ شَيْءٌ مِنْ أَزْوَاجِكُمْ إِلَى الْكُفَّارِ فَعَاقَبْتُمْ فَآتُوا الَّذِينَ ذَهَبَتْ أَزْوَاجُهُمْ مِثْلَ مَا أَنْفَقُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي أَنْتُمْ بِهِ مُؤْمِنُونَ﴾^[۱۰] پیامبر مأمور شد تا از طریق غنایم به دست آمده از جنگ مهریه پرداختی به زنان مرتد را به شوهرانشان بازگرداند. مفسران این آیه را در شأن بروع و ۵ زن مرتد دیگر می‌دانند که از اسلام جدا شده، به جمع مشرکان پیوستند^[۱۱]^[۱۲].

منابع

حسن‌لو، امیر علی، مقاله «بروع بنت عقبه»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۴

پانویس

↑ المحبر، ص ۴۳۳؛ الکشاف، ج ۴، ص ۵۱۹؛ مجمع‌البیان، ج ۹، ص ۴۱۳.
↑ تفسیر بغوی، ج ۴، ص ۳۰۵؛ بحارالانوار، ج ۲۰، ص ۳۴۱.
↑ الکشاف، ج ۴، ص ۵۱۹؛ مجمع البیان، ج ۹، ص ۴۱۳.
↑ المحبر، ص ۴۳۳.
↑ نمونه، ج ۲۴، ص ۳۸؛ المحبر، ص ۴۳۲.
↑ الکشاف، ج ۴، ص ۵۱۹؛ مجمع‌البیان، ج ۹، ص ۴۱۰؛ غررالتبیان، ص ۵۰۷.
↑ «ای مؤمنان! چون زنان مؤمن هجرت‌کنان نزد شما بیایند، (ایمان) آنان را بیازمایید، خداوند به ایمان آنان داناتر است پس اگر آنان را مؤمن دانستید به سوی کافران بازنگردانید که ایشان برای آنان و آنان برای ایشان حلال نیستند و آنچه (آن کافران) هزینه کرده‌اند به آنها بپردازید و هر گاه مهر آنان را بدهید گناهی بر شما نیست که آنان را به همسری درآورید و به پیوند (پیشین خود با) زنان کافر پایبند نباشید و (اگر زنان شما نزد آنها بروند) کابین آنان را بخواهید و آنها نیز می‌توانند کابینی که (به زنانشان) داده‌اند (از شما) بخواهند؛ این حکم خداوند است که در میان شما داوری می‌کند و خداوند دانایی فرزانه است» سوره ممتحنه، آیه ۱۰.
↑ مجمع‌البیان، ج ۹، ص ۴۱۲؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۸، ص ۴۶.
↑ الکشاف، ج ۴، ص ۵۱۹؛ روض‌الجنان، ج ۱۹، ص ۱۶۸؛ تفسیر قرطبی، ج ۲، ص ۳۰۵۳.
↑ «و اگر زنی از همسران شما به سوی کافران رفت سپس شما غنائمی گرفتید، به آنانی که زنانشان (نزد کافران) رفته‌اند، همچند آنچه که (برای کابین زنانشان) پرداخته‌اند (از غنائم) بدهید و از خداوندی که به او ایمان دارید پروا کنید» سوره ممتحنه، آیه ۱۱.
↑ مجمع البیان، ج ۹، ص ۴۱۳؛ غررالتبیان، ص ۵۰۸.
↑ حسن‌لو، امیر علی، مقاله «بروع بنت عقبه»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم، ج۴، ص۴۱-۴۲.

[1] المحبر، ص ۴۳۳؛ الکشاف، ج ۴، ص ۵۱۹؛ مجمع‌البیان، ج ۹، ص ۴۱۳.

[2] تفسیر بغوی، ج ۴، ص ۳۰۵؛ بحارالانوار، ج ۲۰، ص ۳۴۱.

[3] الکشاف، ج ۴، ص ۵۱۹؛ مجمع البیان، ج ۹، ص ۴۱۳.

[4] المحبر، ص ۴۳۳.

[5] نمونه، ج ۲۴، ص ۳۸؛ المحبر، ص ۴۳۲.

[6] الکشاف، ج ۴، ص ۵۱۹؛ مجمع‌البیان، ج ۹، ص ۴۱۰؛ غررالتبیان، ص ۵۰۷.

[7] «ای مؤمنان! چون زنان مؤمن هجرت‌کنان نزد شما بیایند، (ایمان) آنان را بیازمایید، خداوند به ایمان آنان داناتر است پس اگر آنان را مؤمن دانستید به سوی کافران بازنگردانید که ایشان برای آنان و آنان برای ایشان حلال نیستند و آنچه (آن کافران) هزینه کرده‌اند به آنها بپردازید و هر گاه مهر آنان را بدهید گناهی بر شما نیست که آنان را به همسری درآورید و به پیوند (پیشین خود با) زنان کافر پایبند نباشید و (اگر زنان شما نزد آنها بروند) کابین آنان را بخواهید و آنها نیز می‌توانند کابینی که (به زنانشان) داده‌اند (از شما) بخواهند؛ این حکم خداوند است که در میان شما داوری می‌کند و خداوند دانایی فرزانه است» سوره ممتحنه، آیه ۱۰.

[8] مجمع‌البیان، ج ۹، ص ۴۱۲؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۸، ص ۴۶.

[9] الکشاف، ج ۴، ص ۵۱۹؛ روض‌الجنان، ج ۱۹، ص ۱۶۸؛ تفسیر قرطبی، ج ۲، ص ۳۰۵۳.

[10] «و اگر زنی از همسران شما به سوی کافران رفت سپس شما غنائمی گرفتید، به آنانی که زنانشان (نزد کافران) رفته‌اند، همچند آنچه که (برای کابین زنانشان) پرداخته‌اند (از غنائم) بدهید و از خداوندی که به او ایمان دارید پروا کنید» سوره ممتحنه، آیه ۱۱.

[11] مجمع البیان، ج ۹، ص ۴۱۳؛ غررالتبیان، ص ۵۰۸.

[12] حسن‌لو، امیر علی، مقاله «بروع بنت عقبه»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم، ج۴، ص۴۱-۴۲.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
+{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[بروع بنت عقبه در قرآن]] - [[بروع بنت عقبه در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط  = }}
-{{امامت}}
+== مقدمه ==
-<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
-<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[بروع بنت عقبه در قرآن]] - [[بروع بنت عقبه در تاریخ اسلامی]]</div>
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
-==مقدمه==
 نام او به [[اختلاف]] بروع<ref> المحبر، ص ۴۳۳؛ الکشاف، ج ۴، ص ۵۱۹؛ مجمع‌البیان، ج ۹، ص ۴۱۳.</ref> و یروع <ref>تفسیر بغوی، ج ۴، ص ۳۰۵؛ بحارالانوار، ج ۲۰، ص ۳۴۱.</ref> [[ثبت]] شده که به نظر می‌رسد این اختلاف ناشی از تصحیف باشد. نام پدرش نیز به اختلاف [[عقبة بن ربیعه]]<ref> الکشاف، ج ۴، ص ۵۱۹؛ مجمع البیان، ج ۹، ص ۴۱۳.</ref> یا [[عتبة بن ربیعه]]<ref> المحبر، ص ۴۳۳.</ref> ذکر شده؛ اما درباره نسبش اطلاعی در دست نیست.
-با توجه به اینکه در [[سنت]] [[عرب]] آن [[روز]] [[مهریه]] [[زنان]] در [[زمان]] [[ازدواج]] پرداخت می‌شد،<ref> نمونه، ج ۲۴، ص ۳۸؛ المحبر، ص ۴۳۲.</ref> [[اسلام آوردن]] [[زن]]، خسارتی برای شوهر مشرکش و [[ارتداد]] او ضرری برای [[همسر]] مسلمانش تلقی می‌شد. این امر با [[صلح حدیبیه]] و [[پیوستن]] برخی از [[بانوان]] نومسلمان [[مکه]] به جمع [[مسلمانان]] در [[مدینه]] نمود بیشتری پیدا کرد.<ref>الکشاف، ج ۴، ص ۵۱۹؛ مجمع‌البیان، ج ۹، ص ۴۱۰؛ غررالتبیان، ص ۵۰۷.</ref>
+با توجه به اینکه در [[سنت]] [[عرب]] آن [[روز]] [[مهریه]] [[زنان]] در [[زمان]] [[ازدواج]] پرداخت می‌شد،<ref> نمونه، ج ۲۴، ص ۳۸؛ المحبر، ص ۴۳۲.</ref> [[اسلام آوردن]] [[زن]]، خسارتی برای شوهر مشرکش و [[ارتداد]] او ضرری برای [[همسر]] مسلمانش تلقی می‌شد. این امر با [[صلح حدیبیه]] و پیوستن برخی از [[بانوان]] نومسلمان [[مکه]] به جمع [[مسلمانان]] در [[مدینه]] نمود بیشتری پیدا کرد.<ref>الکشاف، ج ۴، ص ۵۱۹؛ مجمع‌البیان، ج ۹، ص ۴۱۰؛ غررالتبیان، ص ۵۰۷.</ref>
-[[خداوند]] با [[نزول آیه]] {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا جَاءَكُمُ الْمُؤْمِنَاتُ مُهَاجِرَاتٍ فَامْتَحِنُوهُنَّ اللَّهُ أَعْلَمُ بِإِيمَانِهِنَّ فَإِنْ عَلِمْتُمُوهُنَّ مُؤْمِنَاتٍ فَلَا تَرْجِعُوهُنَّ إِلَى الْكُفَّارِ لَا هُنَّ حِلٌّ لَهُمْ وَلَا هُمْ يَحِلُّونَ لَهُنَّ وَآتُوهُمْ مَا أَنْفَقُوا وَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ أَنْ تَنْكِحُوهُنَّ إِذَا آتَيْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ وَلَا تُمْسِكُوا بِعِصَمِ الْكَوَافِرِ وَاسْأَلُوا مَا أَنْفَقْتُمْ وَلْيَسْأَلُوا مَا أَنْفَقُوا ذَلِكُمْ حُكْمُ اللَّهِ يَحْكُمُ بَيْنَكُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ}}<ref>«ای مؤمنان! چون زنان مؤمن هجرت‌کنان نزد شما بیایند، (ایمان) آنان را بیازمایید، خداوند به ایمان آنان داناتر است پس اگر آنان را مؤمن دانستید به سوی کافران بازنگردانید که ایشان برای آنان و آنان برای ایشان حلال نیستند و آنچه (آن کافران) هزینه کرده‌اند به آنها بپردازید و هر گاه مهر آنان را بدهید گناهی بر شما نیست که آنان را به همسری درآورید و به پیوند (پیشین خود با) زنان کافر پایبند نباشید و (اگر زنان شما نزد آنها بروند) کابین آنان را بخواهید و آنها نیز می‌توانند کابینی که (به زنانشان) داده‌اند (از شما) بخواهند؛ این حکم خداوند است که در میان شما داوری می‌کند و خداوند دانایی فرزانه است» سوره ممتحنه، آیه ۱۰.</ref>. بازپرداخت مهریه زنان [[مسلمانی]] که از شوهران [[کافر]] خود جدا شده و [[هجرت]] کرده‌اند را بر عهده مسلمانان و بازگرداندن مهریه زنان [[مرتد]] به شوهران مسلمانشان را بر عهده [[کافران]] قرار داد؛<ref> مجمع‌البیان، ج ۹، ص ۴۱۲؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۸، ص ۴۶.</ref> ولی چون کافران از [[پذیرفتن]] بازپرداخت مهریه زنان مرتد خودداری کردند؛<ref> الکشاف، ج ۴، ص ۵۱۹؛ روض‌الجنان، ج ۱۹، ص ۱۶۸؛ تفسیر قرطبی، ج ۲، ص ۳۰۵۳.</ref> با نزول آیه {{متن قرآن|وَإِنْ فَاتَكُمْ شَيْءٌ مِنْ أَزْوَاجِكُمْ إِلَى الْكُفَّارِ فَعَاقَبْتُمْ فَآتُوا الَّذِينَ ذَهَبَتْ أَزْوَاجُهُمْ مِثْلَ مَا أَنْفَقُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي أَنْتُمْ بِهِ مُؤْمِنُونَ}}<ref>«و اگر زنی از همسران شما به سوی کافران رفت سپس شما غنائمی گرفتید، به آنانی که زنانشان (نزد کافران) رفته‌اند، همچند آنچه که (برای کابین زنانشان) پرداخته‌اند (از غنائم) بدهید و از خداوندی که به او ایمان دارید پروا کنید» سوره ممتحنه، آیه ۱۱.</ref> [[پیامبر]] [[مأمور]] شد تا از طریق [[غنایم]] به دست آمده از [[جنگ]] مهریه پرداختی به [[زنان]] [[مرتد]] را به شوهرانشان بازگرداند. [[مفسران]] این [[آیه]] را در [[شأن]] بروع و ۵ [[زن]] مرتد دیگر می‌دانند که از [[اسلام]] جدا شده، به جمع [[مشرکان]] پیوستند<ref>مجمع البیان، ج ۹، ص ۴۱۳؛ غررالتبیان، ص ۵۰۸.</ref>.<ref>[[امیر علی حسن‌لو|حسن‌لو، امیر علی]]، [[بروع بنت عقبه (مقاله)|مقاله «بروع بنت عقبه»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۴ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۴، ص۴۱-۴۲.</ref>.
-== جستارهای وابسته ==
+[[خداوند]] با [[نزول آیه]] {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا جَاءَكُمُ الْمُؤْمِنَاتُ مُهَاجِرَاتٍ فَامْتَحِنُوهُنَّ اللَّهُ أَعْلَمُ بِإِيمَانِهِنَّ فَإِنْ عَلِمْتُمُوهُنَّ مُؤْمِنَاتٍ فَلَا تَرْجِعُوهُنَّ إِلَى الْكُفَّارِ لَا هُنَّ حِلٌّ لَهُمْ وَلَا هُمْ يَحِلُّونَ لَهُنَّ وَآتُوهُمْ مَا أَنْفَقُوا وَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ أَنْ تَنْكِحُوهُنَّ إِذَا آتَيْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ وَلَا تُمْسِكُوا بِعِصَمِ الْكَوَافِرِ وَاسْأَلُوا مَا أَنْفَقْتُمْ وَلْيَسْأَلُوا مَا أَنْفَقُوا ذَلِكُمْ حُكْمُ اللَّهِ يَحْكُمُ بَيْنَكُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ}}<ref>«ای مؤمنان! چون زنان مؤمن هجرت‌کنان نزد شما بیایند، (ایمان) آنان را بیازمایید، خداوند به ایمان آنان داناتر است پس اگر آنان را مؤمن دانستید به سوی کافران بازنگردانید که ایشان برای آنان و آنان برای ایشان حلال نیستند و آنچه (آن کافران) هزینه کرده‌اند به آنها بپردازید و هر گاه مهر آنان را بدهید گناهی بر شما نیست که آنان را به همسری درآورید و به پیوند (پیشین خود با) زنان کافر پایبند نباشید و (اگر زنان شما نزد آنها بروند) کابین آنان را بخواهید و آنها نیز می‌توانند کابینی که (به زنانشان) داده‌اند (از شما) بخواهند؛ این حکم خداوند است که در میان شما داوری می‌کند و خداوند دانایی فرزانه است» سوره ممتحنه، آیه ۱۰.</ref>. بازپرداخت مهریه زنان [[مسلمانی]] که از شوهران [[کافر]] خود جدا شده و [[هجرت]] کرده‌اند را بر عهده مسلمانان و بازگرداندن مهریه زنان [[مرتد]] به شوهران مسلمانشان را بر عهده [[کافران]] قرار داد؛<ref> مجمع‌البیان، ج ۹، ص ۴۱۲؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۸، ص ۴۶.</ref> ولی چون کافران از [[پذیرفتن]] بازپرداخت مهریه زنان مرتد خودداری کردند؛<ref> الکشاف، ج ۴، ص ۵۱۹؛ روض‌الجنان، ج ۱۹، ص ۱۶۸؛ تفسیر قرطبی، ج ۲، ص ۳۰۵۳.</ref> با نزول آیه {{متن قرآن|وَإِنْ فَاتَكُمْ شَيْءٌ مِنْ أَزْوَاجِكُمْ إِلَى الْكُفَّارِ فَعَاقَبْتُمْ فَآتُوا الَّذِينَ ذَهَبَتْ أَزْوَاجُهُمْ مِثْلَ مَا أَنْفَقُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي أَنْتُمْ بِهِ مُؤْمِنُونَ}}<ref>«و اگر زنی از همسران شما به سوی کافران رفت سپس شما غنائمی گرفتید، به آنانی که زنانشان (نزد کافران) رفته‌اند، همچند آنچه که (برای کابین زنانشان) پرداخته‌اند (از غنائم) بدهید و از خداوندی که به او ایمان دارید پروا کنید» سوره ممتحنه، آیه ۱۱.</ref> [[پیامبر]] [[مأمور]] شد تا از طریق [[غنایم]] به دست آمده از [[جنگ]] مهریه پرداختی به [[زنان]] [[مرتد]] را به شوهرانشان بازگرداند. [[مفسران]] این [[آیه]] را در [[شأن]] بروع و ۵ [[زن]] مرتد دیگر می‌دانند که از [[اسلام]] جدا شده، به جمع [[مشرکان]] پیوستند<ref>مجمع البیان، ج ۹، ص ۴۱۳؛ غررالتبیان، ص ۵۰۸.</ref><ref>[[امیر علی حسن‌لو|حسن‌لو، امیر علی]]، [[بروع بنت عقبه (مقاله)|مقاله «بروع بنت عقبه»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۴ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۴، ص۴۱-۴۲.</ref>.
-==منابع==
+== منابع ==
+{{منابع}}
 * [[پرونده:000056.jpg|22px]] [[امیر علی حسن‌لو|حسن‌لو، امیر علی]]، [[بروع بنت عقبه (مقاله)|مقاله «بروع بنت عقبه»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۴ (کتاب)|'''دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۴''']]
+{{پایان منابع}}
-==پانویس==
+== پانویس ==
 {{پانویس}}
-[[رده:مدخل]]
 [[رده:بروع بنت عقبه]]
 [[رده:اعلام]]