(۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱:
خط ۱:
{{امامت}}
#تغییر_مسیر [[ابراهیم بن محمد ثقفی]]
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[ابراهیم ثقفی در تراجم و رجال]] </div>
==مقدمه==
[[ابواسحاق ابراهیم بن محمد بن سعید بن هلال بن عاصم بن سعد بن مسعود ثقفی اصفهانی کوفی مدینی رقّی]]. وی از [[نسل]] [[سعد بن مسعود]]، عموی [[مختار ثقفی]] است که [[امام علی]]{{ع}} او را بر [[مدائن]] گماشته بود و در [[روز]] [[ساباط]]، [[امام حسن]]{{ع}} نیز بر وی وارد شد.<ref>رجال النجاشی ۱/۹۰.</ref> [[تاریخ]] دقیق ولادت وی معلوم نیست اما از آنجا که از [[علی بن قادم]]<ref>الغارات ۱۹.</ref> و [[اسماعیل بن ابان]]<ref>الکافی ۲/۲۰۷.</ref> استماع [[حدیث]] کرده، باید ولادت وی پیش از سال ۲۰۰ هـ باشد. ثقفی از [[عالمان]] [[زیدی]] [[مذهب]] [[کوفه]] بود که به [[امامیه]] گروید و در اواخر [[عمر]] به [[اصفهان]] کوچید. علت رفتن او از کوفه آن بود که وی کتابی به نام المعرفه نگاشته و در آن، [[فضایل]] [[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} و مثالب مخالفانش را گرد آورده بود. [[کوفیان]] آن را بزرگ داشته و گویا چون بر جانش [[بیم]] داشتند، از او خواستند کوفه را ترک کند، ولی کتاب را با خود [[نبرد]].
ابواسحاق که بر خطرات [[آگاه]] بود و آنها را بر [[جان]] می‌‌خرید، از شهری که بیش از همه جا از [[تفکرات]] و [[باورهای شیعی]] دورتر باشد، جویا شد و چون اصفهان این گونه [[شهرت]] داشت، ثقفی برای [[ترویج]] [[عقاید شیعه]] و [[تدریس]] کتاب خود راهی این [[شهر]] شد. گروهی از علمای [[قم]] همچون [[احمد بن محمد بن خالد برقی]] پس از [[آگاهی]] از عزیمت وی، به اصفهان رفته و خواستار آمدنش به قم شدند اما ثقفی نپذیرفت.<ref>رجال النجاشی ۱/۹۰ معجم الادباء ۱/۲۳۳.</ref> علاوه بر دو تن از اساتید و [[مشایخ]] وی که یاد شد، [[یونس بن عبید]]،<ref>میزان الاعتدال ۱/۶۲.</ref> [[هشام بن ابی هشام]]<ref>الجرح و التعدیل ۱/۱/۱۲۷.</ref> و [[ابونعیم فضل بن دکین]]<ref>الانساب ۱/۵۱۱.</ref> هم از اساتید او به شمار می‌‌آیند. از [[شاگردان]] ثقفی نیز می‌‌توان به افرادی همچون سعید بن ایوب<ref>الجرح و التعدیل، ۱/۱/۱۲۷.</ref> و [[احمد بن اسود]]<ref>تاریخ الاسلام ۲۱/۱۱۳.</ref> اشاره کرد. گفته رجال‌‌شناسان درباره وی و روایاتی که نقل کرده، یکسان نیست. [[رجال]] شناسان [[اهل سنت]] او را از [[غالیان]] [[شیعه]]<ref>ذکر اخبار اصبهان ۱/۱۸۷ الانساب، ۱/۵۱۱.</ref> و [[متروک الحدیث]]،<ref>ذکر أخبار اصبهان، ۱/۱۸۷.</ref> و افرادی چون [[ابوحاتم]] و [[ذهبی]] او را مجهول دانسته‌اند.<ref>الجرح و التعدیل، ۱/۱/۱۲۷ میزان الاعتدال ۱/۶۲.</ref> در مقابل، برخی از اهل سنت و اکثر [[علمای امامیه]] او را فردی [[موثق]] و مورد [[اعتماد]] خوانده‌اند.<ref>الفهرست (الندیم) ۲۷۹ تنقیح المقال ۱/۳۱.</ref> [[آیت الله]] [[سید ابوالقاسم خویی]] می‌‌گوید: در [[وثاقت]] ثقفی همین بس که وی در اسناد [[تفسیر]] [[علی بن ابراهیم قمی]] و در طریق [[روایات]] [[ابن قولویه]] و [[ابن بابویه]] قرار دارد.<ref>معجم رجال الحدیث ۱/۲۸۲.</ref>
ثقفی سرانجام در سال ۲۸۳ <ref>الفهرست (طوسی) ۶.</ref>و به قولی ۲۸۰ هـ در [[اصفهان]] از [[دنیا]] رفت.<ref>لسان المیزان ۱/۱۰۲.</ref> او دارای آثار و تألیفات بسیاری بود. [[نجاشی]] ۵۲ اثر<ref>رجال النجاشی ۱/۹۰ ـ ۹۳.</ref> و [[صفدی]] پنجاه اثر را به وی نسبت داده<ref>الوافی بالوفیات ۶/۱۲۱.</ref> که ظاهراً همه آنها از میان رفته است. مهم‌ترین اثر او، یعنی [[الغارات]] از منابع مهم و مورد استفاده [[ابن ابی الحدید]] در [[شرح نهج البلاغه]] بوده است.<ref>تاریخ التراث العربی ۱/۲/۱۵۵.</ref> دیگر آثار وی به جز المعرفه و الغارات (الاستنفار والغارات) که [[راوی]] آنها [[عبدالرحمان بن ابراهیم مستملی]]، [[ابوالاسود]] [[احمد بن علویه اصفهانی]] و [[حسن بن علی بن عبدالکریم زعفرانی]] هستند، عبارت‌اند از: المبتدأ السیره معرفة فضل الأفضل أخبار المختار المغازی السقیفه الردّه [[مقتل]] [[عثمان]] الشوری [[بیعة]] علی{{ع}} الجمل الصفین الحکمین النهر مقتل [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} کتاب رسائل امیرالمؤمنین{{ع}} و أخباره [وحروبه] [[قیام]] [[الحسن]]{{ع}} [[مقتل الحسین]]{{ع}} التوابین [و [[عین الورده]]] [[فدک]] الحجّة فی فضل المکرمین السرائر الموّدة فی [[ذوی القربی]] الحوض والشفاعه الجامع الکبیر (در [[فقه]]) الجامع الصغیر مانزل من القرآن فی امیرالمؤمنین{{ع}} فضل الکوفه و من نزلها من الصحابه الامامه (کوچک) الامامه (بزرگ) المتعتین الجنائز الوصیّه الدلائل أخبار [[عمر]] أخبار عثمان کتاب الدار الاحداث [[حروراء]] أخبار [[یزید]] (لع) ابن الزبیر جامع الفقه و الاحکام التفسیر التاریخ الرؤیا الاشربه (دو کتاب کوچک و بزرگ) أخبار زید أخبار محمد و [[ابراهیم]] ([[نفس زکیه]] و برادرش) أخبار من قُتِل من [[آل ابی طالب]] الخطب السائره الخطب المعربات <ref>رجال النجاشی ۱/۹۰ - ۹۳ الفهرست (طوسی) ۶.</ref> سیرة علی{{ع}} المصرع <ref>تاریخ الاسلام ۲۱/۱۱۳.</ref> التعبیر و السیر (احتمالاً همان السیره یا سیرة علی{{ع}})<ref>الوافی بالوفیات ۶/۱۲۱.</ref>.<ref>جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]] ج۱، ص۶۹-۷۰.</ref>
== منابع ==
{{منابع}}
# [[پرونده: IM009687.jpg|22px]] جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱''']]
