آثار امام سجاد: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '* [' به '* [') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۳۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
== | | موضوع مرتبط = امام سجاد | ||
از [[امام | | عنوان مدخل = آثار امام سجاد | ||
| مداخل مرتبط = [[آثار امام سجاد در معارف و سیره سجادی]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
آثار متعددی از [[امام سجاد]] {{ع}} وجود دارد که در قالب [[دعا]] و مناجات و [[روایات]] کوتاه و بلند نقل شده است مانند: [[صحیفه سجادیه]]، [[رساله حقوق]]، [[دعای ابوحمزه ثمالی]]، [[مناجات خمس عشر]]، [[زیارت امین‌الله]]. | |||
==[[صحیفه سجادیه]] | == مقدمه == | ||
از [[امام علی بن الحسین]] {{ع}} آثار ارزشمندی در میراث مکتوب شیعه وجود دارد. این آثار در قالب [[دعا]] و [[مناجات]]، و همچنین [[روایات]] کوتاه و بلند، گنجینه‌ای گران‌بها و منبعی غنی در شناخت معارف دینی به شمار می‌رود. [[صحیفه سجادیه]]، [[رساله حقوق]]، [[دعای ابوحمزه ثمالی]]، [[مناجات خمس عشر]]، [[زیارت امین‌الله]] و [[خطبه امام سجاد]] {{ع}} در [[شام]] از جمله این معارف ارجمند است<ref>[[فضل‌الله خالقیان|خالقیان، فضل‌الله]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «دیگر آثار امام سجاد»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۲۲۶.</ref>. | |||
== | == صحیفه سجادیه == | ||
{{اصلی|صحیفه سجادیه}} | |||
[[صحیفه سجادیه]] یکی از چند اثر مکتوب به جا مانده از [[امام سجاد]] {{ع}} است. این کتاب، نخستین نیایش‌نامه مکتوب [[جهان اسلام]]، دومین کتاب مکتوب در [[اسلام]] و سومین [[کتاب مقدس]] [[شیعیان]] از زبان [[چهارمین امام]] [[معصوم]] صادر شده و [[امام پنجم]] آن را کتابت فرموده‌اند. این کتاب مجموعه‌ای از دعاهای امام سجاد {{ع}} است که آنها را به دو فرزندش [[امام محمد باقر]] {{ع}} و [[زید]] املا کرده است و آنان این [[دعاها]] را در دو نسخه نوشته‌اند. | |||
[[صحیفه]] به القابی همانند "[[زبور]] [[آل محمد]] {{صل}}"، "[[انجیل]] [[اهل‌البیت]] {{عم}}"، "اخت القرآن"، "الدعا الکامل" و ... مشهور است<ref>[[فردین احمدوند|احمدوند، فردین]]، [[مکارم اخلاق در صحیفه (کتاب)|مکارم اخلاق در صحیفه]]، ص۴۹؛ [[سیده فاطمه ترابی|ترابی، سیده فاطمه]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «صحیفه سجادیه»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۳۱۲؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۱۳۱.</ref>. | |||
==[[ | == رساله حقوق == | ||
{{اصلی|رساله حقوق}} | |||
رساله حقوق یکی از آثار امام سجاد {{ع}} است که به منزله درسنامه [[اخلاقی]] [[انسان]] [[مؤمن]] در حوزه روابط فردی و [[اجتماعی]]، در نسبت با [[خدا]]، خویشتن و دیگر چیزهاست دربردارنده ۵۱ [[حق]] است. این رساله در منابع متقدم ذکر شده است<ref>[[فضل‌الله خالقیان|خالقیان، فضل‌الله]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «دیگر آثار امام سجاد»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۲۲۶.</ref>. | |||
==[[ | == دعای ابوحمزه ثمالی == | ||
{{اصلی|دعای ابوحمزه ثمالی}} | |||
یکی دیگر از آثار امام سجاد {{ع}} دعای [[ابوحمزه ثمالی]] است که در سحرهای [[ماه رمضان]] خوانده می‌شود. از آنجا که این [[دعا]] توسط ابوحمزه ثمالی<ref>ثابت بن دینار.</ref> از اصحاب خاص [[امام سجاد]] {{ع}} [[روایت]] شده به نام او مشهور گشته است. | |||
مطالب بلندی در [[دعای ابوحمزه]] وجود دارد مانند: [[معرفت الهی]]؛ تبیین راه [[سعادت]] و [[نجات]] [[انسان]]؛ [[تذکر]] احوال [[برزخ]] و [[قیامت]] و...<ref>[[فضل‌الله خالقیان|خالقیان، فضل‌الله]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «دیگر آثار امام سجاد»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص۲۲۸.</ref>. | |||
== مناجات خمس عشر == | |||
{{اصلی|مناجات خمس عشر}} | |||
یکی از آثار [[امام سجاد]] {{ع}} [[مناجات خمس عشر]] است. بنابر آنچه مرحوم [[شیخ عباس قمی]] [[نقل]] کرده<ref>مفاتیح‌الجنان، مناجات خمس‌عشر.</ref> [[علامه مجلسی]] در بحار فرموده است که این مناجات را در کتب بعضی [[اصحاب]] یافته و آنها گفته‌اند که آن را از امام علی‌بن الحسین {{ع}} [[روایت]] کرده‌اند<ref>بحارالانوار، ج۱۱، ص۱۴۲-۱۵۳.</ref>. این مناجات مشتمل بر پانزده مناجات است. در این مناجات‌ها امام سجاد {{ع}} با زبانی بسیار [[زیبا]] به [[راز و نیاز]] با [[خداوند]] پرداخته است<ref>[[فضل‌الله خالقیان|خالقیان، فضل‌الله]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «دیگر آثار امام سجاد»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۲۲۹.</ref>. | |||
== زیارت امین‌الله == | |||
{{اصلی|زیارت امین‌الله}} | |||
زیارت امین الله یکی از زیاراتی است که [[امام باقر]] {{ع}} آن را از [[امام سجاد]] {{ع}} [[روایت]] کرده است زمانی که حضرت نزد [[قبر]] [[امام علی|امیر المؤمنین]] {{ع}} بوده است. این [[زیارت]] که با {{متن حدیث|السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَمِينَ اللَّهِ فِي أَرْضِهِ وَ حُجَّتَهُ عَلَى عِبَادِه}} شروع می‌شود و هرچند مختصر است، امّا مضامینی بلند دارد و از نظر متن و محتوا و سند، از معتبرترین زیارت‌هاست<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۲۹۷.</ref>. | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
{{مدخل وابسته}} | {{مدخل وابسته}} | ||
* [[امام سجاد]] | * [[امام سجاد]] | ||
{{پایان مدخل وابسته}} | {{پایان مدخل وابسته}} | ||
| خط ۲۵: | خط ۴۳: | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:1100609.jpg|22px]] [[فضل‌الله خالقیان|خالقیان، فضل‌الله]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|'''مقاله «دیگر آثار امام سجاد»، دانشنامه صحیفه سجادیه''']] | # [[پرونده:1100609.jpg|22px]] [[فضل‌الله خالقیان|خالقیان، فضل‌الله]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|'''مقاله «دیگر آثار امام سجاد»، دانشنامه صحیفه سجادیه''']] | ||
# [[پرونده:1100609.jpg|22px]] [[سیده فاطمه ترابی|ترابی، سیده فاطمه]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|'''مقاله «صحیفه سجادیه»، دانشنامه صحیفه سجادیه''']] | |||
# [[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه دینی''']] | |||
# [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']] | |||
# [[پرونده:1379218.jpg|22px]] [[فردین احمدوند|احمدوند، فردین]]، [[مکارم اخلاق در صحیفه (کتاب)|'''مکارم اخلاق در صحیفه''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
| خط ۳۲: | خط ۵۴: | ||
[[رده:امام سجاد]] | [[رده:امام سجاد]] | ||
[[رده:آثار امام سجاد]] | [[رده:آثار امام سجاد]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۶ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۱۳
این مدخل زیرشاخهٔ بحث امام سجاد است. آثار امام سجاد از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: آثار امام سجاد در معارف و سیره سجادی - پرسش مرتبط نداردآثار متعددی از امام سجاد (ع) وجود دارد که در قالب دعا و مناجات و روایات کوتاه و بلند نقل شده است مانند: صحیفه سجادیه، رساله حقوق، دعای ابوحمزه ثمالی، مناجات خمس عشر، زیارت امین‌الله.
مقدمه
از امام علی بن الحسین (ع) آثار ارزشمندی در میراث مکتوب شیعه وجود دارد. این آثار در قالب دعا و مناجات، و همچنین روایات کوتاه و بلند، گنجینه‌ای گران‌بها و منبعی غنی در شناخت معارف دینی به شمار می‌رود. صحیفه سجادیه، رساله حقوق، دعای ابوحمزه ثمالی، مناجات خمس عشر، زیارت امین‌الله و خطبه امام سجاد (ع) در شام از جمله این معارف ارجمند است[۱].
صحیفه سجادیه
صحیفه سجادیه یکی از چند اثر مکتوب به جا مانده از امام سجاد (ع) است. این کتاب، نخستین نیایش‌نامه مکتوب جهان اسلام، دومین کتاب مکتوب در اسلام و سومین کتاب مقدس شیعیان از زبان چهارمین امام معصوم صادر شده و امام پنجم آن را کتابت فرموده‌اند. این کتاب مجموعه‌ای از دعاهای امام سجاد (ع) است که آنها را به دو فرزندش امام محمد باقر (ع) و زید املا کرده است و آنان این دعاها را در دو نسخه نوشته‌اند.
صحیفه به القابی همانند "زبور آل محمد (ص)"، "انجیل اهل‌البیت (ع)"، "اخت القرآن"، "الدعا الکامل" و ... مشهور است[۲].
رساله حقوق
رساله حقوق یکی از آثار امام سجاد (ع) است که به منزله درسنامه اخلاقی انسان مؤمن در حوزه روابط فردی و اجتماعی، در نسبت با خدا، خویشتن و دیگر چیزهاست دربردارنده ۵۱ حق است. این رساله در منابع متقدم ذکر شده است[۳].
دعای ابوحمزه ثمالی
یکی دیگر از آثار امام سجاد (ع) دعای ابوحمزه ثمالی است که در سحرهای ماه رمضان خوانده می‌شود. از آنجا که این دعا توسط ابوحمزه ثمالی[۴] از اصحاب خاص امام سجاد (ع) روایت شده به نام او مشهور گشته است.
مطالب بلندی در دعای ابوحمزه وجود دارد مانند: معرفت الهی؛ تبیین راه سعادت و نجات انسان؛ تذکر احوال برزخ و قیامت و...[۵].
مناجات خمس عشر
یکی از آثار امام سجاد (ع) مناجات خمس عشر است. بنابر آنچه مرحوم شیخ عباس قمی نقل کرده[۶] علامه مجلسی در بحار فرموده است که این مناجات را در کتب بعضی اصحاب یافته و آنها گفته‌اند که آن را از امام علی‌بن الحسین (ع) روایت کرده‌اند[۷]. این مناجات مشتمل بر پانزده مناجات است. در این مناجات‌ها امام سجاد (ع) با زبانی بسیار زیبا به راز و نیاز با خداوند پرداخته است[۸].
زیارت امین‌الله
زیارت امین الله یکی از زیاراتی است که امام باقر (ع) آن را از امام سجاد (ع) روایت کرده است زمانی که حضرت نزد قبر امیر المؤمنین (ع) بوده است. این زیارت که با «السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَمِينَ اللَّهِ فِي أَرْضِهِ وَ حُجَّتَهُ عَلَى عِبَادِه» شروع می‌شود و هرچند مختصر است، امّا مضامینی بلند دارد و از نظر متن و محتوا و سند، از معتبرترین زیارت‌هاست[۹].
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ خالقیان، فضل‌الله، مقاله «دیگر آثار امام سجاد»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۲۲۶.
- ↑ احمدوند، فردین، مکارم اخلاق در صحیفه، ص۴۹؛ ترابی، سیده فاطمه، مقاله «صحیفه سجادیه»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۳۱۲؛ محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص۱۳۱.
- ↑ خالقیان، فضل‌الله، مقاله «دیگر آثار امام سجاد»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۲۲۶.
- ↑ ثابت بن دینار.
- ↑ خالقیان، فضل‌الله، مقاله «دیگر آثار امام سجاد»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص۲۲۸.
- ↑ مفاتیح‌الجنان، مناجات خمس‌عشر.
- ↑ بحارالانوار، ج۱۱، ص۱۴۲-۱۵۳.
- ↑ خالقیان، فضل‌الله، مقاله «دیگر آثار امام سجاد»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۲۲۹.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۲۹۷.