(۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱:
خط ۱:
{{امامت}}
#تغییر_مسیر [[ابراهیم بن محمد ثقفی]]
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[ابراهیم ثقفی در تراجم و رجال]] | پرسش مرتبط = }}
== آشنایی اجمالی ==
[[ابواسحاق ابراهیم بن محمد بن سعید بن هلال بن عاصم بن سعد بن مسعود ثقفی اصفهانی کوفی مدینی رقّی]] از [[نسل]] [[سعد بن مسعود]]، عموی مختار است که [[امام علی]]{{ع}} او را بر [[مدائن]] گماشته بود و در [[روز]] [[ساباط]]، [[امام حسن]]{{ع}} نیز بر وی وارد شد.<ref>رجال النجاشی، ج۱، ص۹۰.</ref>[[تاریخ]] دقیق ولادت وی معلوم نیست اما از آنجا که از [[علی بن قادم]]<ref>الغارات، ص۱۹.</ref> و [[اسماعیل بن ابان]]<ref>الکافی، ج۲، ص۲۰۷.</ref> استماع [[حدیث]] کرده، باید ولادت وی پیش از سال ۲۰۰ هـ باشد. ثقفی از [[عالمان]] [[زیدی]] [[مذهب]] [[کوفه]] بود که به [[امامیه]] گروید و در اواخر [[عمر]] به [[اصفهان]] کوچید. علت رفتن او از کوفه آن بود که وی کتابی به نام «المعرفه» نگاشته و در آن، [[فضایل]] [[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} و مثالب مخالفانش را گرد آورده بود. [[کوفیان]] آن را بزرگ داشته و گویا چون بر جانش [[بیم]] داشتند، از او خواستند کوفه را ترک کند، ولی کتاب را با خود [[نبرد]]. [[ابواسحاق]] که بر خطرات [[آگاه]] بود و آنها را بر [[جان]] می‌‌خرید، از شهری که بیش از همه جا از [[تفکرات]] و [[باورهای شیعی]] دورتر باشد، جویا شد و چون اصفهان این گونه [[شهرت]] داشت، ثقفی برای [[ترویج]] [[عقاید شیعه]] و [[تدریس]] کتاب خود راهی این [[شهر]] شد. گروهی از علمای [[قم]] همچون [[احمد بن محمد بن خالد برقی]] پس از [[آگاهی]] از عزیمت وی، به اصفهان رفته و خواستار آمدنش به قم شدند اما ثقفی نپذیرفت.<ref>رجال النجاشی، ج۱، ص۹۰ معجم الادباء، ج۱، ص۲۳۳.</ref> علاوه بر دو تن از اساتید و [[مشایخ]] وی که یاد شد، [[یونس بن عبید]]،<ref>میزان الاعتدال، ج۱، ص۶۲.</ref> [[هشام بن ابی‌هشام]]<ref>الجرح و التعدیل، ج۱، ص۱۲۷.</ref> و [[ابونعیم فضل بن دکین]]<ref>الانساب، ج۱، ص۵۱۱.</ref> هم از اساتید او به شمار می‌‌آیند.
از [[شاگردان]] ثقفی نیز می‌‌توان به افرادی همچون [[سعید بن ایوب]]<ref>الجرح و التعدیل، ج۱، ص۱۲۷.</ref> و [[احمد بن اسود]]<ref> تاریخ الاسلام، ج۲۱، ص۱۱۳.</ref> اشاره کرد. گفته [[رجال]] شناسان درباره وی و روایاتی که نقل کرده، یکسان نیست. رجال شناسان [[اهل سنت]] او را از [[غالیان]] [[شیعه]]<ref>ذکر اخبار اصبهان، ج۱، ص۱۸۷؛ الانساب، ج۱، ص۵۱۱.</ref> و [[متروک الحدیث]]،<ref>ذکر اخبار اصبهان، ج۱، ص۱۸۷.</ref> و افرادی چون [[ابوحاتم]] و [[ذهبی]] او را مجهول دانسته‌اند.<ref>الجرح و التعدیل، ج۱، ص۱۲۷ میزان الاعتدال، ج۱، ص۶۲.</ref> در مقابل، برخی از [[اهل سنت]] و اکثر [[علمای امامیه]] او را فردی [[موثق]] و مورد [[اعتماد]] خوانده‌اند.<ref>الفهرست (الندیم)، ص۲۷۹ تنقیح المقال، ج۱، ص۳۱.</ref> [[سید ابوالقاسم خویی]] می‌‌گوید: در [[وثاقت]] ثقفی همین بس که وی در اسناد [[تفسیر]] [[علی بن ابراهیم قمی]] و در طریق [[روایات]] [[ابن قولویه]] و [[ابن بابویه]] قرار دارد.<ref>معجم رجال الحدیث، ج۱، ص۲۸۲.</ref>
ثقفی سرانجام در سال ۲۸۳<ref>الفهرست (طوسی)، ص۶.</ref> و به قولی ۲۸۰ هـ در [[اصفهان]] از [[دنیا]] رفت.<ref>لسان المیزان، ج۱، ص۱۰۲.</ref> او دارای آثار و تألیفات بسیاری بود. [[نجاشی]] ۵۲ اثر<ref>رجال النجاشی، ج۱، ص۹۰ ـ ۹۳.</ref> و صفدی پنجاه اثر را به وی نسبت داده<ref>الوافی بالوفیات، ج۶، ص۱۲۱.</ref> که ظاهراً همه آنها از میان رفته است. مهم‌ترین اثر او، یعنی [[الغارات]] از منابع مهم و مورد استفاده [[ابن ابی الحدید]] در [[شرح نهج البلاغه]] بوده است.<ref> تاریخ التراث العربی، ج۱، ص۱۵۵.</ref> دیگر آثار وی به جز المعرفه و الغارات (الاستنفار والغارات) که [[راوی]] آنها [[عبدالرحمان بن ابراهیم مستملی]]، [[ابوالاسود احمد بن علویه اصفهانی]] و [[حسن بن علی بن عبدالکریم زعفرانی]] هستند، عبارت‌اند از: المبتدأ؛ السیره؛ معرفة فضل الأفضل؛ أخبار المختار؛ المغازی؛ السقیفه؛ الردّه؛ مقتل عثمان؛ الشوری؛ بیعة علی{{ع}}؛ الجمل؛ الصفین؛ الحکمین؛ النهر؛ مقتل امیرالمؤمنین{{ع}}؛ کتاب رسائل امیرالمؤمنین{{ع}} و أخباره و حروبه؛ قیام الحسن{{ع}}؛ مقتل الحسین{{ع}}؛ التوابین و عین الورده؛ فدک؛ الحجّة فی فضل المکرمین؛ السرائر؛ الموّدة فی ذوی القربی؛ الحوض والشفاعه؛ الجامع الکبیر (در [[فقه]])؛ الجامع الصغیر؛ مانزل من القرآن فی امیرالمؤمنین{{ع}}؛ فضل الکوفه و من نزلها من الصحابه؛ الامامه (کوچک)؛ الامامه (بزرگ)؛ المتعتین؛ الجنائز؛ الوصیّه؛ الدلائل؛ أخبار عمر؛ أخبار عثمان؛ کتاب الدار؛ الاحداث؛ حروراء؛ أخبار یزید؛ ابن الزبیر؛ جامع الفقه و الاحکام؛ التفسیر؛ التاریخ؛ الرؤیا؛ الاشربه (دو کتاب کوچک و بزرگ)؛ أخبار زید؛ أخبار محمد و ابراهیم ([[نفس زکیه]] و برادرش)؛ أخبار من قُتِل من آل ابی طالب؛ الخطب السائره؛ الخطب المعربات؛<ref>رجال النجاشی، ج۱، ص۹۰ - ۹۳ الفهرست (طوسی)، ص۶.</ref> سیرة علی{{ع}}؛ المصرع؛<ref>تاریخ الاسلام، ج۲۱، ص۱۱۳.</ref> التعبیر و السیر (احتمالاً همان السیره یا سیرة علی{{ع}})<ref>الوافی بالوفیات، ج۶، ص۱۲۱.</ref>.<ref> [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]]، ج۱، ص۶۹ - ۷۰.</ref>
== منابع ==
{{منابع}}
# [[پرونده: IM009687.jpg|22px]] جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱''']]
