بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ''''' به '') |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | |||
| موضوع مرتبط = | |||
| عنوان مدخل = | |||
| مداخل مرتبط = [[خیر و شر در معارف و سیره علوی]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
==مقدمه== | |||
[[تاریخ]] بحث از [[خیر و شر]]، به بلندای تاریخ [[انسان]] است. انسان از آن [[روز]] که پدید آمد و خود را [[شناخت]]، خوبی و [[بدی]] [[کارها]] و خیر و شر رویدادها برایش مطرح بود. او از آن هنگام که چشم بر این [[جهان]] گشود و از [[مرتبت]] [[انسانی]] خویش [[آگاهی]] یافت، تلخ و شیرین حوادث و [[رنج]] و لذتی که از آنها برایش رخ مینمود، پرسشهایی را در پیش چشمهایش نمودار می‌ساخت و به زودی دریافت که عرصه [[حیات]] خاکی، آمیزه‌ای از [[نیکی]] و بدی است و زندگانی سراسر [[لذت]] و [[شادی]] و بی‌درد و رنج، آرزویی است که باید در پس این [[دنیا]] به جستوجویش پرداخت. | |||
اگر [[رویارویی]] با خوشیها انسان را به [[غفلت]] می‌کشاند، دردآلودی و اندوه‌باری [[زندگی]]، [[عقل]] و فطرتش را بیدار می‌کند و ذهنش را به [[کاوش]] فرامیخواند و پرسشهایی از این دست را پیش رویش می‌نهد: «چیستیِ» خیر و شر؛ «چگونگی» پدید آمدن آنها؛ «چراییِ» پیدایی خیر و شر؛ «پدیدآورندۀ» خیر و شر. از این رو، موضوع خیر و شر جنبه‌هایی پرشمار و گوناگون یافته است که [[فیلسوفان]] و متألهان بنابر ذوق و سلیقه خویش و نیز بنابر اهمیت موضوعی که پیش روی داشته‌اند، هر یک به جنبه‌ای از جنبههایش پرداخته‌اند. این موضوع در پیشگاه [[پیامبران]] نیز مطرح بوده است و آنان نیز در آن نگریسته‌اند. [[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} نیز با نگاه ژرف خویش به این موضوع نگریسته و درباره‌اش سخن گفته است. | |||
از منظرهای گوناگون می‌توان به خیر و شر نگریست که هر یک از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند: | |||
#[[پرسش]] از چیستی و [[حقیقت]] خیر و شر و اینکه آیا خیر و شر جزو [[حقایق]] نفسیاند یا حقایق نسبی؟ آیا اموری انفسی‌اند یا اموری عینی؟ آیا تنها اموری انسانیاند یا شامل موجودات دیگر نیز هستند؟ آیا حقیقت این دو، یک چیز است یا دو چیز و با دو [[سرشت]] گوناگون؟ | |||
#جستوجو از چگونگی پدید آمدن خیر و شر و اینکه از چه منبعی سرچشمه میگیرند و چه عواملی در پدید آمدنشان دخیل‌ند؟ آیا هر دو را سرچشمه‌ای یگانه است؟ در این صورت، چگونه ممکن است شیرینیها و تلخیها و دردها و لذتها، همه از سرچشمه‌ای یگانه جریان یابند؟ | |||
#[[پرسش]] از چرایی پدید آمدن [[خیر و شر]] و اینکه [[هدف از آفرینش]] آنها چیست و آیا در اینجا هدفی هست؟ فواید [[شر]] چیست و چرا [[انسان]] در این [[جهان]] پرمحنت و [[بلا]] گرفتار آمده است؟ | |||
#ارتباط خیر و شر با وجود [[خداوند]] چگونه است، و آیا [[خیرات]] عالم دلیلی بر وجود خداوندند؟ آیا [[شرور]] این جهان، دلیلی بر [[نفی]] وجود خداوند نیستند؟ | |||
#ارتباط این موضوع با [[صفات خداوند]] و اینکه آیا خداوند [[رحیم]] و [[مهربان]] باید همواره خیر [[مخلوقات]] خود را فراهم کند و آنها را از ضرر و [[زیان]] برهاند؟ آیا وجود شرور در جهان با [[عدالت]] خداوند یا [[حکمت الهی]] سازگار است؟ آیا وجود شر نشانه [[ضعف]] و [[عجز]] [[پروردگار]] از نابود کردن آن نیست؟ | |||
#ارتباط این موضوع با [[اراده خداوند]] و [[قضای الهی]] و اینکه چگونه ممکن است اراده خداوند به شر تعلق گیرد؟ آیا اراده خداوند به شر امری تبعی است یا اصیل؟ آیا آنچه اصالتا می‌تواند متعلق اراده خداوند شود، جز خیر نیست؟ | |||
#ارتباط خیر و شر با [[افعال خداوند]] چیست؟ آیا جهان که کار خداوند است، می‌تواند دارای شرور باشد یا تنها باید دارای خیرات باشد؟ آنچه «[[نظام احسن]] عالم» میخوانند، به چه معنا است و آیا با وجود شر سازگار است؟ | |||
در این مقاله سه پرسش نخست مورد توجه قرار خواهند گرفت و ما میکوشیم به گونه‌ای مختصر از آنها سخن گوییم و دیدگاه [[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} را درباره آنها نمودار سازیم. چهار پرسش دیگر را باید در دیگر مقاله‌های این مجموعه و دیگر منابع جست<ref>رجوع کنید به مقالات «قضا و قدر»، «عدل الهی و جبر و اختیار»، «هدایت و ضلالت»، «سعادت و شقاوت»، در همین مجموعه؛ مطهری، عدل الهی؛ خواجهنصیرالدین طوسی و ابنسینا، شرح الاشارات، ج۳، ص۳۳۳ و ۳۱۹؛ ملاصدرا، الاسفار الاربعه، ج۷، ص۱۱۸ - ۵۵؛ طباطبایی، المیزان، ج۱۳، ذیل آیه ۸۳ سوره اسراء؛ میرداماد، القبسات، ص۴۴۳ - ۴۲۸؛ مصباح یزدی، آموزش فلسفه، ج۲، درس ۷۰؛ شیخ اشراق، حکمة الاشراق، ترجمه سید جعفر سجادی، ص۳۷۷؛ پلانتینجا، فلسفه دین: خدا، اختیار و شر، ص۱۲۳ - ۳۵ و ۲۳۰ - ۱۹۳؛، مکی، جی. ال. «شر و قدرت مطلق»، ترجمه محمدرضا صالح نژاد، کیان، ش۳؛ صادقی،«رو در رو با جی.ال.مکی در مسئله شر و قدرت مطلق»، کیان، ش۱۷؛ آدامز، «آیا خدا باید بهترین را بیافریند»، ترجمه رضا برنجکار، کیهان اندیشه، ش۶۲؛ پترسون و دیگران، عقل و اعتقاد دینی، ترجمه نراقی و سلطانی؛ هیک، فلسفه دین، ترجمه بهزاد سالکی،۱۳۰ - ۹۵؛ عابدی شاهرودی «سلسله مقالاتی پیرامون مسئله شر» کیهان اندیشه، ش۴۷-۵۲.</ref>.<ref>[[هادی صادقی|صادقی، هادی]]، [[خیر و شر - صادقی (مقاله)| مقاله «خیر و شر»]]، [[دانشنامه امام علی ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۲]] ص ۳۴۳.</ref>. | |||
{{ | == منابع == | ||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:1368100.jpg|22px]] [[هادی صادقی|صادقی، هادی]]، [[خیر و شر - صادقی (مقاله)| مقاله «خیر و شر»]]، [[دانشنامه امام علی ج۲ (کتاب)|'''دانشنامه امام علی ج۲''']] | |||
{{پایان منابع}} | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||