سنت در لغت: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۵ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۴۴

مقدمه

سنت، از نظر لغوی، به معنای راه و روش است؛ اعم از اینکه خوب باشد یا بد. جمع آن نیز سنن است: وَ السُّنَّةُ الطَّرِيقَةُ وَ السُّنَّةُ السِّيرَةُ حَمِيدَةً كَانَتْ أَوْ ذَمِيمَةً و الْجَمْعُ سُنَنٌ‌^[۱]. در اصطلاح فقهای اهل سنت نیز به چیزی گفته می‌شود که از طرف پیامبر (ص) ثابت شده، ولی در حد فرض و وجوب نرسیده باشد و مترادف مستحب است: ما ثبت عن النبي (ص) و لم يكن من باب الفرض و لا الواجب فهي مرادفة للمندوب^[۲].

سنت، از نگاه محدثان، عبارت است از: هر چیزی که به رسول الله (ص) استناد داده شود که شامل گفتار، رفتار، تأیید و همچنین صفت خَلقی و خُلقی پیامبر (ص) می‌گردد^[۳]. از نگاه اصولیین نیز عبارت است از: گفتار، کردار، امضا و تأیید پیامبر (ص)^[۴]. این تعریف، با تعریفی که محدثان از سنت ارائه داده‌اند، در دو صفت خَلقی و خُلقی تفاوت دارد. بنا به گفته زرکشی برخی اصولیین دامنه سنت را گسترش داده و بر واجب، مستحب و مباح اطلاق کرده‌اند^[۵] و برخی سنت را در مقابل بدعت گرفته‌اند: و تطلق في مقابلة البدعة^[۶].

البته سنت، از منظر برخی اهل سنت، شامل سنت پیامبر (ص) و سنت صحابه می‌گردد؛ یعنی همان‌گونه که سنت پیامبر (ص) حجت شرعی است، سنت صحابه نیز همان حکم را دارد. شاطبی در این باره بحث مفصلی نموده و دلایل این مسئله را بیان داشته است: سنة الصحابة - رضي الله عنهم - سنة يعمل عليها و يرجع إليها^[۷]. در توضیح سخن شاطبی گفته شده است که مراد از سنت صحابه، عمل صحابه است، نه رأی و اجتهاد آنها؛ مثل اینکه یکی از صحابه در جای خاصی تکبیر یا تلبیه بگوید^[۸].

به‌زدوی سنت صحابه را در ردیف سنت پیامبر (ص) نمی‌داند و سنت پیامبر (ص) را اقوا از سنت صحابه می‌داند^[۹]. از نگاه مذهب شافعی، سنت چیزی است که رسول خدا (ص) بر آن مواظبت داشته است و آنچه صحابه بر آنها مواظبت داشته‌اند، سنت به حساب نمی‌آید^[۱۰].

امّا از نگاه فقهای امامیه، با توجه به مستنداتی مانند آیه ولایت، آیه تطهیر، حدیث ثقلین و ده‌ها حدیث و روایات دیگر درباره جایگاه اهل بیت پیامبر (ص) اولاً سنت پیامبر (ص) را باید از طریق اهل بیت (ع) دریافت کرد و راه‌های دیگر ما را به سنت واقعی پیامبر (ص) رهنمون نمی‌شود^[۱۱]. ثانیاً اصطلاح سنت، شامل قول، فعل و تقریر ائمه معصومین (ع) نیز می‌شود و برای همه مسلمانان، حجت شرعی است؛ زیرا سنت این بزرگواران، در حقیقت سنت رسول الله (ص) است^[۱۲].^[۱۳]

منابع

ضیایی، رحمت‌الله، مقاله «شیعه و سنت نبوی»، موسوعه رد شبهات ج۱۳

پانویس

↑ فیومی، المصباح المنیر، ص۲۹۱.
↑ محمود، موقف ابن تیمیة من الأشاعرة، ص۲۳.
↑ منیاوی، الشرح الکبیر لمختصر الأصول، ص۳۷۶.
↑ طوفی، شرح مختصر الروضة، ج۲، ص۶۱.
↑ زرکشی، البحر المحیط، ج۶، ص۵.
↑ زرکشی، البحر المحیط، ج۶، ص۵.
↑ شاطبی، الموافقات، ج۴، ص۲۴۴۶.
↑ شاطبی، الموافقات، ج۴، ص۲۴۴۶.
↑ بخاری، کشف الأسرار، ج۲، ص۳۰۸.
↑ بخاری، کشف الأسرار، ج۲، ص۳۰۸.
↑ آل کاشف الغطاء، اصل الشیعة و أصولها، ص۸۴.
↑ کلینی، الکافی، ج۱، ص۵۳.
↑ ضیایی، رحمت‌الله، مقاله «شیعه و سنت نبوی»، موسوعه رد شبهات، ج۱۳، ص ۹.

[1] فیومی، المصباح المنیر، ص۲۹۱.

[2] محمود، موقف ابن تیمیة من الأشاعرة، ص۲۳.

[3] منیاوی، الشرح الکبیر لمختصر الأصول، ص۳۷۶.

[4] طوفی، شرح مختصر الروضة، ج۲، ص۶۱.

[5] زرکشی، البحر المحیط، ج۶، ص۵.

[6] زرکشی، البحر المحیط، ج۶، ص۵.

[7] شاطبی، الموافقات، ج۴، ص۲۴۴۶.

[8] شاطبی، الموافقات، ج۴، ص۲۴۴۶.

[9] بخاری، کشف الأسرار، ج۲، ص۳۰۸.

[10] بخاری، کشف الأسرار، ج۲، ص۳۰۸.

[11] آل کاشف الغطاء، اصل الشیعة و أصولها، ص۸۴.

[12] کلینی، الکافی، ج۱، ص۵۳.

[13] ضیایی، رحمت‌الله، مقاله «شیعه و سنت نبوی»، موسوعه رد شبهات، ج۱۳، ص ۹.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

@@ خط ۶: / خط ۶: @@
 }}
-==مقدمه==
+== مقدمه ==
-[[سنت]]، از نظر لغوی، به معنای راه و روش است؛ اعم از اینکه خوب باشد یا بد. جمع آن نیز [[سنن]] است: {{عربی|وَ السُّنَّةُ الطَّرِيقَةُ وَ السُّنَّةُ السِّيرَةُ حَمِيدَةً كَانَتْ أَوْ ذَمِيمَةً و الْجَمْعُ سُنَنٌ‌}}<ref>فیومی، المصباح المنیر، ص۲۹۱.</ref>. در اصطلاح [[فقهای اهل سنت]] نیز به چیزی گفته می‌شود که از طرف [[پیامبر]]{{صل}} ثابت شده، ولی در حد فرض و [[وجوب]] نرسیده باشد و مترادف [[مستحب]] است: {{عربی|ما ثبت عن النبي{{صل}} و لم يكن من باب الفرض و لا الواجب فهي مرادفة للمندوب}}<ref>محمود، موقف ابن تیمیة من الأشاعرة، ص۲۳.</ref>.
+[[سنت]]، از نظر لغوی، به معنای راه و روش است؛ اعم از اینکه خوب باشد یا بد. جمع آن نیز [[سنن]] است: {{عربی|وَ السُّنَّةُ الطَّرِيقَةُ وَ السُّنَّةُ السِّيرَةُ حَمِيدَةً كَانَتْ أَوْ ذَمِيمَةً و الْجَمْعُ سُنَنٌ‌}}<ref>فیومی، المصباح المنیر، ص۲۹۱.</ref>. در اصطلاح [[فقهای اهل سنت]] نیز به چیزی گفته می‌شود که از طرف [[پیامبر]] {{صل}} ثابت شده، ولی در حد فرض و [[وجوب]] نرسیده باشد و مترادف [[مستحب]] است: {{عربی|ما ثبت عن النبي {{صل}} و لم يكن من باب الفرض و لا الواجب فهي مرادفة للمندوب}}<ref>محمود، موقف ابن تیمیة من الأشاعرة، ص۲۳.</ref>.
-سنت، از نگاه [[محدثان]]، عبارت است از: هر چیزی که به [[رسول الله]]{{صل}} استناد داده شود که شامل گفتار، [[رفتار]]، [[تأیید]] و همچنین صفت خَلقی و خُلقی پیامبر{{صل}} می‌گردد<ref>منیاوی، الشرح الکبیر لمختصر الأصول، ص۳۷۶.</ref>. از نگاه [[اصولیین]] نیز عبارت است از: گفتار، [[کردار]]، [[امضا]] و تأیید پیامبر{{صل}}<ref>طوفی، شرح مختصر الروضة، ج۲، ص۶۱.</ref>. این تعریف، با تعریفی که محدثان از سنت ارائه داده‌اند، در دو صفت خَلقی و خُلقی تفاوت دارد. بنا به گفته زرکشی برخی اصولیین دامنه سنت را گسترش داده و بر [[واجب]]، مستحب و [[مباح]] اطلاق کرده‌اند<ref>زرکشی، البحر المحیط، ج۶، ص۵.</ref> و برخی سنت را در مقابل [[بدعت]] گرفته‌اند: {{عربی|و تطلق في مقابلة البدعة}}<ref>زرکشی، البحر المحیط، ج۶، ص۵.</ref>.
+سنت، از نگاه [[محدثان]]، عبارت است از: هر چیزی که به [[رسول الله]] {{صل}} استناد داده شود که شامل گفتار، [[رفتار]]، [[تأیید]] و همچنین صفت خَلقی و خُلقی پیامبر {{صل}} می‌گردد<ref>منیاوی، الشرح الکبیر لمختصر الأصول، ص۳۷۶.</ref>. از نگاه [[اصولیین]] نیز عبارت است از: گفتار، [[کردار]]، [[امضا]] و تأیید پیامبر {{صل}}<ref>طوفی، شرح مختصر الروضة، ج۲، ص۶۱.</ref>. این تعریف، با تعریفی که محدثان از سنت ارائه داده‌اند، در دو صفت خَلقی و خُلقی تفاوت دارد. بنا به گفته زرکشی برخی اصولیین دامنه سنت را گسترش داده و بر [[واجب]]، مستحب و [[مباح]] اطلاق کرده‌اند<ref>زرکشی، البحر المحیط، ج۶، ص۵.</ref> و برخی سنت را در مقابل [[بدعت]] گرفته‌اند: {{عربی|و تطلق في مقابلة البدعة}}<ref>زرکشی، البحر المحیط، ج۶، ص۵.</ref>.
-البته سنت، از منظر برخی [[اهل سنت]]، شامل [[سنت پیامبر]]{{صل}} و [[سنت صحابه]] می‌گردد؛ یعنی همان‌گونه که سنت پیامبر{{صل}} [[حجت شرعی]] است، سنت صحابه نیز همان [[حکم]] را دارد. [[شاطبی]] در این باره بحث مفصلی نموده و [[دلایل]] این مسئله را بیان داشته است: {{عربی|سنة الصحابة - رضي الله عنهم - سنة يعمل عليها و يرجع إليها}}<ref>شاطبی، الموافقات، ج۴، ص۲۴۴۶.</ref>.
+البته سنت، از منظر برخی [[اهل سنت]]، شامل [[سنت پیامبر]] {{صل}} و [[سنت صحابه]] می‌گردد؛ یعنی همان‌گونه که سنت پیامبر {{صل}} [[حجت شرعی]] است، سنت صحابه نیز همان [[حکم]] را دارد. [[شاطبی]] در این باره بحث مفصلی نموده و [[دلایل]] این مسئله را بیان داشته است: {{عربی|سنة الصحابة - رضي الله عنهم - سنة يعمل عليها و يرجع إليها}}<ref>شاطبی، الموافقات، ج۴، ص۲۴۴۶.</ref>.
 در توضیح سخن شاطبی گفته شده است که مراد از سنت صحابه، [[عمل صحابه]] است، نه [[رأی]] و [[اجتهاد]] آنها؛ مثل اینکه یکی از [[صحابه]] در جای خاصی [[تکبیر]] یا تلبیه بگوید<ref>شاطبی، الموافقات، ج۴، ص۲۴۴۶.</ref>.
-به‌زدوی سنت صحابه را در ردیف سنت پیامبر{{صل}} نمی‌داند و [[سنت پیامبر]]{{صل}} را اقوا از [[سنت صحابه]] می‌داند<ref>بخاری، کشف الأسرار، ج۲، ص۳۰۸.</ref>. از نگاه [[مذهب شافعی]]، [[سنت]] چیزی است که [[رسول خدا]]{{صل}} بر آن مواظبت داشته است و آنچه [[صحابه]] بر آنها مواظبت داشته‌اند، سنت به حساب نمی‌آید<ref>بخاری، کشف الأسرار، ج۲، ص۳۰۸.</ref>.
+به‌زدوی سنت صحابه را در ردیف سنت پیامبر {{صل}} نمی‌داند و [[سنت پیامبر]] {{صل}} را اقوا از [[سنت صحابه]] می‌داند<ref>بخاری، کشف الأسرار، ج۲، ص۳۰۸.</ref>. از نگاه [[مذهب شافعی]]، [[سنت]] چیزی است که [[رسول خدا]] {{صل}} بر آن مواظبت داشته است و آنچه [[صحابه]] بر آنها مواظبت داشته‌اند، سنت به حساب نمی‌آید<ref>بخاری، کشف الأسرار، ج۲، ص۳۰۸.</ref>.
-امّا از نگاه [[فقهای امامیه]]، با توجه به مستنداتی مانند [[آیه ولایت]]، [[آیه تطهیر]]، [[حدیث ثقلین]] و ده‌ها [[حدیث]] و [[روایات]] دیگر درباره جایگاه [[اهل بیت پیامبر]]{{صل}} اولاً [[سنت پیامبر]]{{صل}} را باید از طریق [[اهل بیت]]{{ع}} دریافت کرد و راه‌های دیگر ما را به سنت [[واقعی]] [[پیامبر]]{{صل}} رهنمون نمی‌شود<ref>آل کاشف الغطاء، اصل الشیعة و أصولها، ص۸۴.</ref>. ثانیاً اصطلاح سنت، شامل قول، فعل و تقریر [[ائمه معصومین]]{{عم}} نیز می‌شود و برای همه [[مسلمانان]]، [[حجت شرعی]] است؛ زیرا سنت این بزرگواران، در [[حقیقت]] [[سنت رسول الله]]{{صل}} است<ref>کلینی، الکافی، ج۱، ص۵۳.</ref>.<ref>[[رحمت‌الله ضیایی|ضیایی، رحمت‌الله]]، [[شیعه و سنت نبوی (مقاله)| مقاله «شیعه و سنت نبوی»]]، [[موسوعه رد شبهات ج۱۳ (کتاب)|موسوعه رد شبهات]]، ج۱۳، ص ۹.</ref>
+امّا از نگاه [[فقهای امامیه]]، با توجه به مستنداتی مانند [[آیه ولایت]]، [[آیه تطهیر]]، [[حدیث ثقلین]] و ده‌ها [[حدیث]] و [[روایات]] دیگر درباره جایگاه [[اهل بیت پیامبر]] {{صل}} اولاً [[سنت پیامبر]] {{صل}} را باید از طریق [[اهل بیت]] {{ع}} دریافت کرد و راه‌های دیگر ما را به سنت [[واقعی]] [[پیامبر]] {{صل}} رهنمون نمی‌شود<ref>آل کاشف الغطاء، اصل الشیعة و أصولها، ص۸۴.</ref>. ثانیاً اصطلاح سنت، شامل قول، فعل و تقریر [[ائمه معصومین]] {{عم}} نیز می‌شود و برای همه [[مسلمانان]]، [[حجت شرعی]] است؛ زیرا سنت این بزرگواران، در [[حقیقت]] [[سنت رسول الله]] {{صل}} است<ref>کلینی، الکافی، ج۱، ص۵۳.</ref>.<ref>[[رحمت‌الله ضیایی|ضیایی، رحمت‌الله]]، [[شیعه و سنت نبوی (مقاله)| مقاله «شیعه و سنت نبوی»]]، [[موسوعه رد شبهات ج۱۳ (کتاب)|موسوعه رد شبهات]]، ج۱۳، ص ۹.</ref>
 == منابع ==