شر در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
}} | }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
[[سوء]] و [[بدی]]<ref>خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۶، ص۲۱۶.</ref> در مقابل "[[خیر]]". | [[سوء]] و [[بدی]]<ref>خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۶، ص۲۱۶.</ref> در مقابل "[[خیر]]". | ||
[[خیر]]: چیزی که در او نفع و اثر [[نیک]] و [[صلاح]] باشد و [[شر|شرّ]]: چیزی که بر آن ضرر و اثر بد و [[سوء]] و [[فساد]] مترتب باشد<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۶، ص۳۵.</ref>. | [[خیر]]: چیزی که در او نفع و اثر [[نیک]] و [[صلاح]] باشد و [[شر|شرّ]]: چیزی که بر آن ضرر و اثر بد و [[سوء]] و [[فساد]] مترتب باشد<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۶، ص۳۵.</ref>. | ||
{{متن قرآن|وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ}}<ref>«و هر کس همسنگ | {{متن قرآن|وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ}}<ref>«و هر کس همسنگ ذره‌ای بدی کند، آن را خواهد دید» سوره زلزال، آیه ۸.</ref>. | ||
[[شر|شرّ]] بر خلاف [[خیر]]، ذاتی و [[تکوینی]] نیست و به عمل و [[نیت]] خارج از ذات تعلق می‌گیرد و عارضی است؛ لذا غالباً در [[قرآن کریم]] [[شر|شرّ]] صفت [[اعمال]] و نیّات [[انسانی]] است: {{متن قرآن|وَمِن شَرِّ غَاسِقٍ إِذَا وَقَبَ وَمِن شَرِّ النَّفَّاثَاتِ فِي الْعُقَدِ وَمِن شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ}}<ref>«و از بدی تاریکی شباهنگامی که فرا رسد و از بدی زنان افسونگر دمنده در گره‌ها و از بدی رشک‌آورنده هنگامی که به رشک خیزد» سوره فلق، آیه ۳-۵.</ref>.<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۶، ص۳۵.</ref>. | [[شر|شرّ]] بر خلاف [[خیر]]، ذاتی و [[تکوینی]] نیست و به عمل و [[نیت]] خارج از ذات تعلق می‌گیرد و عارضی است؛ لذا غالباً در [[قرآن کریم]] [[شر|شرّ]] صفت [[اعمال]] و نیّات [[انسانی]] است: {{متن قرآن|وَمِن شَرِّ غَاسِقٍ إِذَا وَقَبَ وَمِن شَرِّ النَّفَّاثَاتِ فِي الْعُقَدِ وَمِن شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ}}<ref>«و از بدی تاریکی شباهنگامی که فرا رسد و از بدی زنان افسونگر دمنده در گره‌ها و از بدی رشک‌آورنده هنگامی که به رشک خیزد» سوره فلق، آیه ۳-۵.</ref>.<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۶، ص۳۵.</ref>. | ||
در [[قرآن کریم]] {{متن قرآن|سِجِّينٍ}} کتاب جامع برای هر شرّی است و [[اعمال]] فجره یعنی [[شیاطین]]، [[فاسقین]] و [[کفار]] در آن [[ثبت]] است {{متن قرآن|كَلاَّ إِنَّ كِتَابَ الْفُجَّارِ لَفِي سِجِّينٍ وَمَا أَدْرَاكَ مَا سِجِّينٌ كِتَابٌ مَّرْقُومٌ }}<ref>«نه چنین است، کارنامه بدکاران در «سجّین» | در [[قرآن کریم]] {{متن قرآن|سِجِّينٍ}} کتاب جامع برای هر شرّی است و [[اعمال]] فجره یعنی [[شیاطین]]، [[فاسقین]] و [[کفار]] در آن [[ثبت]] است {{متن قرآن|كَلاَّ إِنَّ كِتَابَ الْفُجَّارِ لَفِي سِجِّينٍ وَمَا أَدْرَاكَ مَا سِجِّينٌ كِتَابٌ مَّرْقُومٌ }}<ref>«نه چنین است، کارنامه بدکاران در «سجّین» است، و تو چه دانی که «سجّین» چیست؟ کارنامه‌ای است نگاشته» سوره مطففین، آیه ۷-۹.</ref>.<ref>وهبة بن مصطفی زحیلی، التفسیر المنیر، ج۳۰، ص۱۱۹.</ref> و مقابل آن {{متن قرآن|عِلِّيِّينَ}} کتاب جامع برای [[خیرات]] است: {{متن قرآن| كَلاَّ إِنَّ كِتَابَ الأَبْرَارِ لَفِي عِلِّيِّينَ وَمَا أَدْرَاكَ مَا عِلِّيُّونَ كِتَابٌ مَّرْقُومٌ يَشْهَدُهُ الْمُقَرَّبُونَ}}<ref>«نه چنین است؛ کارنامه نیکان در «علّیین» است و تو چه دانی که «علّیین» چیست؟ کارنامه‌ای است نگاشته، که مقرّبان (درگاه خداوند) در آن می‌نگرند» سوره مطففین، آیه ۱۸-۲۱.</ref> | ||
برخی {{متن قرآن|سِجِّينٍ}} را [[قضا]] و [[حکم الهی]] در مورد [[اعمال]] [[فجّار]] می‌دانند که قضای محتوم [[الهی]] است و جزای [[فجار]] بر اساس آن شکل می‌گیرد<ref>سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۲۰، ص۲۳۲.</ref>. | برخی {{متن قرآن|سِجِّينٍ}} را [[قضا]] و [[حکم الهی]] در مورد [[اعمال]] [[فجّار]] می‌دانند که قضای محتوم [[الهی]] است و جزای [[فجار]] بر اساس آن شکل می‌گیرد<ref>سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۲۰، ص۲۳۲.</ref>. | ||
نسخهٔ ۲۵ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۰۶
این مدخل زیرشاخهٔ بحث شر است. شر از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: شر در قرآن - شر در حدیث - شر در فقه سیاسی - پرسش‌های مرتبطمقدمه
خیر: چیزی که در او نفع و اثر نیک و صلاح باشد و شرّ: چیزی که بر آن ضرر و اثر بد و سوء و فساد مترتب باشد[۲].
وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ
[۳].
شرّ بر خلاف خیر، ذاتی و تکوینی نیست و به عمل و نیت خارج از ذات تعلق می‌گیرد و عارضی است؛ لذا غالباً در قرآن کریم شرّ صفت اعمال و نیّات انسانی است: وَمِن شَرِّ غَاسِقٍ إِذَا وَقَبَ وَمِن شَرِّ النَّفَّاثَاتِ فِي الْعُقَدِ وَمِن شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ[۴].[۵].
در قرآن کریم سِجِّينٍ کتاب جامع برای هر شرّی است و اعمال فجره یعنی شیاطین، فاسقین و کفار در آن ثبت است كَلاَّ إِنَّ كِتَابَ الْفُجَّارِ لَفِي سِجِّينٍ وَمَا أَدْرَاكَ مَا سِجِّينٌ كِتَابٌ مَّرْقُومٌ [۶].[۷] و مقابل آن عِلِّيِّينَ کتاب جامع برای خیرات است: كَلاَّ إِنَّ كِتَابَ الأَبْرَارِ لَفِي عِلِّيِّينَ وَمَا أَدْرَاكَ مَا عِلِّيُّونَ كِتَابٌ مَّرْقُومٌ يَشْهَدُهُ الْمُقَرَّبُونَ[۸]
برخی سِجِّينٍ را قضا و حکم الهی در مورد اعمال فجّار می‌دانند که قضای محتوم الهی است و جزای فجار بر اساس آن شکل می‌گیرد[۹].
شرّ جامع همه ضد ارزش‌ها در فرهنگ قرآنی است؛ در مقابل "خیر" که جامع همه نیکی‌ها و ارزش‌های جامعه قرآنی است.[۱۰]
منابع
پانویس
- ↑ خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۶، ص۲۱۶.
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۶، ص۳۵.
- ↑ «و هر کس همسنگ ذره‌ای بدی کند، آن را خواهد دید» سوره زلزال، آیه ۸.
- ↑ «و از بدی تاریکی شباهنگامی که فرا رسد و از بدی زنان افسونگر دمنده در گره‌ها و از بدی رشک‌آورنده هنگامی که به رشک خیزد» سوره فلق، آیه ۳-۵.
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۶، ص۳۵.
- ↑ «نه چنین است، کارنامه بدکاران در «سجّین» است، و تو چه دانی که «سجّین» چیست؟ کارنامه‌ای است نگاشته» سوره مطففین، آیه ۷-۹.
- ↑ وهبة بن مصطفی زحیلی، التفسیر المنیر، ج۳۰، ص۱۱۹.
- ↑ «نه چنین است؛ کارنامه نیکان در «علّیین» است و تو چه دانی که «علّیین» چیست؟ کارنامه‌ای است نگاشته، که مقرّبان (درگاه خداوند) در آن می‌نگرند» سوره مطففین، آیه ۱۸-۲۱.
- ↑ سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۲۰، ص۲۳۲.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۳۶۱-۳۶۲.