عید غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
[[پرونده:تابلو غدیر فرشچیان.jpeg|300px|بندانگشتی|نگاره «[[غدیر خم]]» اثر استاد محمود فرشچیان که در موزه آستان مقدس رضوی نگهداری می‌شود.]] | [[پرونده:تابلو غدیر فرشچیان.jpeg|300px|بندانگشتی|نگاره «[[غدیر خم]]» اثر استاد محمود فرشچیان که در موزه آستان مقدس رضوی نگهداری می‌شود.]] | ||
'''عید غدیر''' یکی از مهمترین اعیاد اسلامی، در روز [[هجدهم ذی‌حجه]] است، روزی که [[پیامبر خاتم]] {{صل}} در بازگشت از [[حجة الوداع]]، در [[غدیر خم]] [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} را به [[امامت]] و [[جانشینی]] خود تعیین کرد و [[اطاعت]] از او را بر همگان [[واجب]] ساخت. | '''عید غدیر''' یکی از مهمترین اعیاد اسلامی، در روز [[هجدهم ذی‌حجه]] است، روزی که [[پیامبر خاتم]] {{صل}} در بازگشت از [[حجة الوداع]]، در [[غدیر خم]] [[امام علی|حضرت علی]] {{ع}} را به [[امامت]] و [[جانشینی]] خود تعیین کرد و [[اطاعت]] از او را بر همگان [[واجب]] ساخت. | ||
==اهمیت عید غدیر== | == اهمیت عید غدیر == | ||
{{اصلی|غدیر خم}} | {{اصلی|غدیر خم}} | ||
عید غدیر، [[عید]] [[ولایت]] و [[رهبری]] و [[عید]] انسانیّت و [[کمال دین]] و [[اتمام نعمت]] [[الهی]] است و از [[اعیاد اسلامی]] به شمار می‌رود و مخصوص [[شیعه]] نیست. [[امام صادق]]{{ع}} عید غدیر را بزرگتر و شریف‌تر از [[جمعه]] و [[عید فطر]] و قربان می‌شمارد و از قول [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]] {{صل}} [[روایت]] می‌کند که به [[امام علی|امیر المؤمنین]] توصیه فرمود [[مردم]] این روز را [[عید]] بگیرند. [[پیامبران]] نیز همه چنین می‌کردند و به [[جانشینان]] خود [[وصیّت]] می‌کردند روز [[تعیین جانشین]] را [[عید]] بگیرند<ref>الکافی، ج ۱ ص ۲۰۴</ref> و فرمود: {{متن حدیث|یوم غدیر خمّ افضل أعیاد امّتی}}<ref>الکافی، ج ۱ ص ۲۰۴</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۴۲۷.</ref> | عید غدیر، [[عید]] [[ولایت]] و [[رهبری]] و [[عید]] انسانیّت و [[کمال دین]] و [[اتمام نعمت]] [[الهی]] است و از [[اعیاد اسلامی]] به شمار می‌رود و مخصوص [[شیعه]] نیست. [[امام صادق]] {{ع}} عید غدیر را بزرگتر و شریف‌تر از [[جمعه]] و [[عید فطر]] و قربان می‌شمارد و از قول [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]] {{صل}} [[روایت]] می‌کند که به [[امام علی|امیر المؤمنین]] توصیه فرمود [[مردم]] این روز را [[عید]] بگیرند. [[پیامبران]] نیز همه چنین می‌کردند و به [[جانشینان]] خود [[وصیّت]] می‌کردند روز [[تعیین جانشین]] را [[عید]] بگیرند<ref>الکافی، ج ۱ ص ۲۰۴</ref> و فرمود: {{متن حدیث|یوم غدیر خمّ افضل أعیاد امّتی}}<ref>الکافی، ج ۱ ص ۲۰۴</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۴۲۷.</ref> | ||
[[پیامبر خدا]]{{صل}} فرمودند: "روز [[غدیر خم]]، [[برترین]] [[عید]] [[امت]] من است و آن، روزی است که [[خداوند متعال]] به من [[فرمان]] داد تا برادرم [[علی بن ابی طالب]] را نشانه‌ای برای امتم قرار دهم تا پس از من، بدان، راه یابند و آن، روزی است که [[خداوند]]، [[دین]] را در آن به کمال رسانْد و [[نعمت]] را بر امتم کامل کرد و [[دین اسلام]] را برایشان پسندید"<ref>{{متن حدیث|رسول الله{{صل}}: یومُ غَدیرِ خُم أفضَلُ أعیادِ امتی وهُوَ الیومُ الذی أمَرَنِی اللهُ تَعالی ذِکرُهُ فیهِ بِنَصبِ أخی عَلِی بنِ أبی طالِبٍ عَلَماً لِامتی، یهتَدونَ بِهِ مِن بَعدی، وهُوَ الیومُ الذی أکمَلَ اللهُ فیهِ الدینَ، وأتَم عَلی امتی فیهِ النعمَةَ، ورَضِی لَهُمُ الاسلامَ دیناً}} (الأمالی، صدوق، ص ۱۸۸، ح ۱۹۷).</ref>. | [[پیامبر خدا]] {{صل}} فرمودند: "روز [[غدیر خم]]، [[برترین]] [[عید]] [[امت]] من است و آن، روزی است که [[خداوند متعال]] به من [[فرمان]] داد تا برادرم [[علی بن ابی طالب]] را نشانه‌ای برای امتم قرار دهم تا پس از من، بدان، راه یابند و آن، روزی است که [[خداوند]]، [[دین]] را در آن به کمال رسانْد و [[نعمت]] را بر امتم کامل کرد و [[دین اسلام]] را برایشان پسندید"<ref>{{متن حدیث|رسول الله {{صل}}: یومُ غَدیرِ خُم أفضَلُ أعیادِ امتی وهُوَ الیومُ الذی أمَرَنِی اللهُ تَعالی ذِکرُهُ فیهِ بِنَصبِ أخی عَلِی بنِ أبی طالِبٍ عَلَماً لِامتی، یهتَدونَ بِهِ مِن بَعدی، وهُوَ الیومُ الذی أکمَلَ اللهُ فیهِ الدینَ، وأتَم عَلی امتی فیهِ النعمَةَ، ورَضِی لَهُمُ الاسلامَ دیناً}} (الأمالی، صدوق، ص ۱۸۸، ح ۱۹۷).</ref>. | ||
[[فیاض بن محمد طرسوسی]] می‌گوید: "در روز [[غدیر]]، او در نزد [[امام رضا]]{{ع}} بود و عده‌ای از [[یاران خاص]] ایشان هم در آنجا حضور داشتند که [[امام]]{{ع}} آنان را برای [[افطار]]، نگاه داشته بود و برای خانه‌هایشان، [[غذا]] و هدیه و صِله و [[پوشاک]] و حتی [[انگشتر]] و [[کفش]] فرستاده بود و وضعیت آنان و اطرافیان خود را [[تغییر]] داده بود. [[امام]]{{ع}}، وسایل و ابزارهای کهنه خود را [نیز] نو کرده بود و [[فضیلت]] و سابقه آن روز را بیان می‌کرد"<ref>مصباح المتهجد، ص ۷۵۲.</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص ۱۴۴-۱۶۲.</ref> | [[فیاض بن محمد طرسوسی]] می‌گوید: "در روز [[غدیر]]، او در نزد [[امام رضا]] {{ع}} بود و عده‌ای از [[یاران خاص]] ایشان هم در آنجا حضور داشتند که [[امام]] {{ع}} آنان را برای [[افطار]]، نگاه داشته بود و برای خانه‌هایشان، [[غذا]] و هدیه و صِله و [[پوشاک]] و حتی [[انگشتر]] و [[کفش]] فرستاده بود و وضعیت آنان و اطرافیان خود را [[تغییر]] داده بود. [[امام]] {{ع}}، وسایل و ابزارهای کهنه خود را [نیز] نو کرده بود و [[فضیلت]] و سابقه آن روز را بیان می‌کرد"<ref>مصباح المتهجد، ص ۷۵۲.</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص ۱۴۴-۱۶۲.</ref> | ||
==تاریخچه عید غدیر== | == تاریخچه عید غدیر == | ||
این [[عید]]، مورد [[عنایت خاص]] [[خدا]] و [[رسول]] بوده، [[امامان]] نیز پیوسته یادآوران آن واقعۀ مهم بودند و به [[پیروان]] خود دستور می‌دادند این روز را [[عید]] گرفته، دور هم جمع شوند، به یکدیگر تبریک و شادباش بگویند و برای این روز، برنامه‌هایی [[عبادی]] از قبیل [[دعا]]، [[زیارت]]، [[روزه]] و [[نماز]] خاصّ است، تا [[حرمت]] این روز و [[مظلومیّت]] [[اهل بیت]] {{ع}} و [[حقانیت]] آنان برای [[رهبری]] [[امت]] فراموش نشود. پس این [[عید]]، سابقۀ کهن دارد و به [[عهد]] [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{صل}} بازمی‌گردد و ساخته و پرداختۀ [[شیعه]] یا پدید آمده از زمان [[آل بویه]] نیست (آنگونه که [[مخالفان]] مغرض ادّعا می‌کنند)<ref>در این زمینه از جمله ر. ک: «الغدیر»، ج ۱، بحث مفصل تحت عنوان «عید الغدیر فی الإسلام»، نیز جزوۀ «عید غدیر در اسلام» به قلم نویسنده، از سری جزوات آشنایی با معارف «الغدیر»، نیز «عید ولایت»، جوادی آملی، نشر اسراء، «عید الغدیر فی الإسلام» کمال السیّد.</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۴۲۷.</ref> | این [[عید]]، مورد [[عنایت خاص]] [[خدا]] و [[رسول]] بوده، [[امامان]] نیز پیوسته یادآوران آن واقعۀ مهم بودند و به [[پیروان]] خود دستور می‌دادند این روز را [[عید]] گرفته، دور هم جمع شوند، به یکدیگر تبریک و شادباش بگویند و برای این روز، برنامه‌هایی [[عبادی]] از قبیل [[دعا]]، [[زیارت]]، [[روزه]] و [[نماز]] خاصّ است، تا [[حرمت]] این روز و [[مظلومیّت]] [[اهل بیت]] {{ع}} و [[حقانیت]] آنان برای [[رهبری]] [[امت]] فراموش نشود. پس این [[عید]]، سابقۀ کهن دارد و به [[عهد]] [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{صل}} بازمی‌گردد و ساخته و پرداختۀ [[شیعه]] یا پدید آمده از زمان [[آل بویه]] نیست (آنگونه که [[مخالفان]] مغرض ادّعا می‌کنند)<ref>در این زمینه از جمله ر. ک: «الغدیر»، ج ۱، بحث مفصل تحت عنوان «عید الغدیر فی الإسلام»، نیز جزوۀ «عید غدیر در اسلام» به قلم نویسنده، از سری جزوات آشنایی با معارف «الغدیر»، نیز «عید ولایت»، جوادی آملی، نشر اسراء، «عید الغدیر فی الإسلام» کمال السیّد.</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۴۲۷.</ref> | ||
==نام‌های دیگر عید غدیر== | == نام‌های دیگر عید غدیر == | ||
به فرمودۀ [[امام صادق]]{{ع}}، [[خداوند]] هر [[پیامبری]] را که برانگیخت، این روز را [[عید]] گرفت و حرمتش را [[شناخت]]، نام این [[عید]] در [[آسمان]] {{متن حدیث|یوم العهد المعهود}} است و در [[زمین]] {{متن حدیث|یوم المیثاق المأخوذ و الجمع المشهود}}<ref>وسائل الشیعه، ج ۵ ص ۲۲۴</ref>. [[فضیلت]] این [[عید]] بسیار است و در [[روایات]]، از آن به عنوان "عید اللّه الاکبر"، [[عید]] آسمانی، [[عید]] [[ولایت]]، [[عید]] [[میثاق]] و [[بیعت]]، روز [[روشنگری]] و [[فرج]]، روز [[کمال دین]]، روز صیام و [[قیام]] و [[اطعام]] و روز [[شادی]] یاد شده است<ref>چهل حدیث غدیر، محمود شریفی</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۴۲۷.</ref> | به فرمودۀ [[امام صادق]] {{ع}}، [[خداوند]] هر [[پیامبری]] را که برانگیخت، این روز را [[عید]] گرفت و حرمتش را [[شناخت]]، نام این [[عید]] در [[آسمان]] {{متن حدیث|یوم العهد المعهود}} است و در [[زمین]] {{متن حدیث|یوم المیثاق المأخوذ و الجمع المشهود}}<ref>وسائل الشیعه، ج ۵ ص ۲۲۴</ref>. [[فضیلت]] این [[عید]] بسیار است و در [[روایات]]، از آن به عنوان "عید اللّه الاکبر"، [[عید]] آسمانی، [[عید]] [[ولایت]]، [[عید]] [[میثاق]] و [[بیعت]]، روز [[روشنگری]] و [[فرج]]، روز [[کمال دین]]، روز صیام و [[قیام]] و [[اطعام]] و روز [[شادی]] یاد شده است<ref>چهل حدیث غدیر، محمود شریفی</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۴۲۷.</ref> | ||
==فضیلت عید غدیر== | == فضیلت عید غدیر == | ||
===فضیلت عید غدیر در بیان [[امیرالمؤمنین]]=== | === فضیلت عید غدیر در بیان [[امیرالمؤمنین]] === | ||
[[امام علی|علی]]{{ع}} در یکی از سال‌ها که عید غدیر با [[روز جمعه]] مصادف شده بود، در خطبۀ [[عید]]، ضمن برشمردن اهمیت [[جمعه]] و [[غدیر]] و نقش [[جمعه]] در پاکسازی [[دل‌ها]] از [[آلودگی]] و بیان [[جایگاه]] والای [[توحید]] و [[نبوت]] و قبول [[ولایت]] به [[امر الهی]]، [[فضیلت]] [[روز غدیر]] را یادآور شد و در ادامه فرمود: "پس از پایان این تجمّع، به خانه‌هایتان برگردید، به خانوادۀ خود وسعت و [[گشایش]] دهید و به [[برادران]] خود [[نیکی]] کنید و [[خداوند]] را بر نعمتی که برشما ارزانی داشته است [[سپاس]] گویید. با هم باشید تا [[خداوند]] متّحدتان سازد، به یکدیگر [[نیکی]] کنید تا [[خداوند]] هم [[الفت]] شما را پایدار کند. از [[نعمت الهی]] به یکدیگر هدیه دهید، آنگونه که [[خداوند]] برشما منّت نهاد و [[پاداش]] آن را در این روز چند برابر عیدهای گذشته و [[آینده]] قرار داد. [[نیکی]] در این روز، [[ثروت]] را می‌افزاید و [[عمر]] را طولانی می‌کند. ابراز عاطفه و [[محبّت]] به هم در این روز، موجب [[رحمت]] و [[لطف خدا]] می‌شود. تا می‌توانید در این روز از دارایی‌تان [[خرج]] [[خانواده]] و برادرانتان کنید و در برخوردها و ملاقات‌ها ابراز [[شادمانی]] و [[سرور]] کنید"<ref>الغدیر، ج ۱ ص ۲۸۴ به نقل از مصباح المتهجّد، ص ۵۲۴</ref>. | [[امام علی|علی]] {{ع}} در یکی از سال‌ها که عید غدیر با [[روز جمعه]] مصادف شده بود، در خطبۀ [[عید]]، ضمن برشمردن اهمیت [[جمعه]] و [[غدیر]] و نقش [[جمعه]] در پاکسازی [[دل‌ها]] از [[آلودگی]] و بیان [[جایگاه]] والای [[توحید]] و [[نبوت]] و قبول [[ولایت]] به [[امر الهی]]، [[فضیلت]] [[روز غدیر]] را یادآور شد و در ادامه فرمود: "پس از پایان این تجمّع، به خانه‌هایتان برگردید، به خانوادۀ خود وسعت و [[گشایش]] دهید و به [[برادران]] خود [[نیکی]] کنید و [[خداوند]] را بر نعمتی که برشما ارزانی داشته است [[سپاس]] گویید. با هم باشید تا [[خداوند]] متّحدتان سازد، به یکدیگر [[نیکی]] کنید تا [[خداوند]] هم [[الفت]] شما را پایدار کند. از [[نعمت الهی]] به یکدیگر هدیه دهید، آنگونه که [[خداوند]] برشما منّت نهاد و [[پاداش]] آن را در این روز چند برابر عیدهای گذشته و [[آینده]] قرار داد. [[نیکی]] در این روز، [[ثروت]] را می‌افزاید و [[عمر]] را طولانی می‌کند. ابراز عاطفه و [[محبّت]] به هم در این روز، موجب [[رحمت]] و [[لطف خدا]] می‌شود. تا می‌توانید در این روز از دارایی‌تان [[خرج]] [[خانواده]] و برادرانتان کنید و در برخوردها و ملاقات‌ها ابراز [[شادمانی]] و [[سرور]] کنید"<ref>الغدیر، ج ۱ ص ۲۸۴ به نقل از مصباح المتهجّد، ص ۵۲۴</ref>. | ||
به فرمودۀ [[امام صادق]]{{ع}} این اهتمام از سوی [[امام علی|امیر مؤمنان]] به توصیۀ [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{صل}} | به فرمودۀ [[امام صادق]] {{ع}} این اهتمام از سوی [[امام علی|امیر مؤمنان]] به توصیۀ [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{صل}} بوده که در [[حدیث]] [[پیامبر]] است که [[انبیای پیشین]] نیز [[جانشینان]] خود را توصیه به گرامیداشت آن روز و [[عید]] گرفتن آن می‌کردند: {{متن حدیث|إنّ رسول اللّه {{صل}} أوصی أمیر المؤمنین ان یتّخذوا ذلک الیوم عیدا، و کذلک کانت الأنبیاء تفعل، کانوا یوصون أوصیاءهم بذلک فیتّخذونه عیدا}}<ref>الغدیر، ج ۱ ص ۲۸۶</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۴۲۷.</ref> | ||
==بزرگداشت عید غدیر== | == بزرگداشت عید غدیر == | ||
زنده نگه داشتن این [[عید]]، از [[وظایف]] معتقدان به [[ولایت علوی]] است و برگزاری [[جشن]] در این روز، سنّتی [[دینی]] و [[مقدس]] به شمار می‌رود. [[زیارت]] [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} در این روز نیز، نوعی [[تجدید عهد]] با اوست<ref>. ک: «آداب عید غدیر»، خانه کتاب، نشر دلیل</ref>. در زمان‌های بعد بخصوص دورۀ [[آل بویه]] در [[ایران]] و [[عراق]] و همچنین در دورۀ [[حکومت]] [[فاطمیان]] در [[مصر]] و [[شام]] و [[یمن]]، زمینۀ بهتری برای برگزاری [[جشن]] عید غدیر فراهم شد و در مناطق [[شیعی]] جزء سنت‌های رایج گشت. در سال‌های اخیر و به [[برکت]] [[جمهوری اسلامی]]، آوازۀ [[تشیّع]] و [[جایگاه]] [[پیروان]] [[غدیر]] و [[ولایت]] در [[جهان]] بیشتر طنین افکند. «در سال ۱۴۱۰ [[هجری]] به مناسبت چهاردهمین قرن [[غدیر]]، کنگرۀ باشکوهی در [[شهر]] لندن برگزار شد که چند روز ادامه داشت. این [[کنگره]] تحت عنوان {{عربی|مهرجان الإمام علی، بمناسبة مرور ۱۴ قرنا علی یوم الغدیر الأغرّ}} در روزهای ۱۹ تا ۲۱ [[ذی حجه]] سال ۱۴۱۰ ق در مرکز [[شهر]] لندن برگزار شد و کنفرانس‌های [[علمی]] با مباحث تحقیقی دربارۀ [[غدیر]] ارائه شد. در کنار آن، مجالس فرعی، نمایشگاه کتاب، مسابقۀ تألیف کتاب، نمایشگاه فنّی و لوحه‌های خط عربی و لوحه‌های تذهیب شده نقوش [[اسلامی]] و آثار معماری و... برپا شد و در این کنفرانس، [[علما]] و [[دانشمندان]] بزرگ از سراسر [[جهان]] [[دعوت]] شدند<ref>چهارده قرن با غدیر، محمّد باقر انصاری، ص ۲۲۷</ref>. [[بزرگداشت]] روز [[غدیر خم]]، توصیۀ [[معصومین]] است. [[شاعران]] [[عرب]] و [[عجم]] در [[ستایش]] این روز و احیای خاطرۀ آن [[یوم]] [[اللّه]] [[عظیم]]، سنگ تمام گذاشته و به اقتضای [[باورهای دینی]] و [[تعهّد]] مکتبی در قالب‌های مختلف و به [[زبان عربی]]، [[فارسی]]، ترکی، اردو و... اشعار بلند و نغز فراوان سروده‌اند که در مجموعه‌هایی چند گرد آمده است<ref>به مدخل [[شعرای غدیر]] در همین کتاب نگاه کنید</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۴۲۷.</ref> | زنده نگه داشتن این [[عید]]، از [[وظایف]] معتقدان به [[ولایت علوی]] است و برگزاری [[جشن]] در این روز، سنّتی [[دینی]] و [[مقدس]] به شمار می‌رود. [[زیارت]] [[امام علی|حضرت علی]] {{ع}} در این روز نیز، نوعی [[تجدید عهد]] با اوست<ref>. ک: «آداب عید غدیر»، خانه کتاب، نشر دلیل</ref>. در زمان‌های بعد بخصوص دورۀ [[آل بویه]] در [[ایران]] و [[عراق]] و همچنین در دورۀ [[حکومت]] [[فاطمیان]] در [[مصر]] و [[شام]] و [[یمن]]، زمینۀ بهتری برای برگزاری [[جشن]] عید غدیر فراهم شد و در مناطق [[شیعی]] جزء سنت‌های رایج گشت. در سال‌های اخیر و به [[برکت]] [[جمهوری اسلامی]]، آوازۀ [[تشیّع]] و [[جایگاه]] [[پیروان]] [[غدیر]] و [[ولایت]] در [[جهان]] بیشتر طنین افکند. «در سال ۱۴۱۰ [[هجری]] به مناسبت چهاردهمین قرن [[غدیر]]، کنگرۀ باشکوهی در [[شهر]] لندن برگزار شد که چند روز ادامه داشت. این [[کنگره]] تحت عنوان {{عربی|مهرجان الإمام علی، بمناسبة مرور ۱۴ قرنا علی یوم الغدیر الأغرّ}} در روزهای ۱۹ تا ۲۱ [[ذی حجه]] سال ۱۴۱۰ ق در مرکز [[شهر]] لندن برگزار شد و کنفرانس‌های [[علمی]] با مباحث تحقیقی دربارۀ [[غدیر]] ارائه شد. در کنار آن، مجالس فرعی، نمایشگاه کتاب، مسابقۀ تألیف کتاب، نمایشگاه فنّی و لوحه‌های خط عربی و لوحه‌های تذهیب شده نقوش [[اسلامی]] و آثار معماری و... برپا شد و در این کنفرانس، [[علما]] و [[دانشمندان]] بزرگ از سراسر [[جهان]] [[دعوت]] شدند<ref>چهارده قرن با غدیر، محمّد باقر انصاری، ص ۲۲۷</ref>. [[بزرگداشت]] روز [[غدیر خم]]، توصیۀ [[معصومین]] است. [[شاعران]] [[عرب]] و [[عجم]] در [[ستایش]] این روز و احیای خاطرۀ آن [[یوم]] [[اللّه]] [[عظیم]]، سنگ تمام گذاشته و به اقتضای [[باورهای دینی]] و [[تعهّد]] مکتبی در قالب‌های مختلف و به [[زبان عربی]]، [[فارسی]]، ترکی، اردو و... اشعار بلند و نغز فراوان سروده‌اند که در مجموعه‌هایی چند گرد آمده است<ref>به مدخل [[شعرای غدیر]] در همین کتاب نگاه کنید</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۴۲۷.</ref> | ||
==اعمال عید غدیر== | == اعمال عید غدیر == | ||
{{اصلی|اعمال عید غدیر}} | {{اصلی|اعمال عید غدیر}} | ||
یکی از نشانه‌های [[عظمت]] بی‌کران [[عید غدیر]]، [[اعمال]]، [[آداب]] و سنت‌هایی است که رعایت آنها در شب و [[روز]] و شام‌گاه عید غدیر به طور مکرر به آن سفارش شده و پاداش‌هایی بسیار برای آن ذکر شده است. | یکی از نشانه‌های [[عظمت]] بی‌کران [[عید غدیر]]، [[اعمال]]، [[آداب]] و سنت‌هایی است که رعایت آنها در شب و [[روز]] و شام‌گاه عید غدیر به طور مکرر به آن سفارش شده و پاداش‌هایی بسیار برای آن ذکر شده است. | ||
نسخهٔ ۲۵ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۵۷
این مدخل زیرشاخهٔ بحث غدیر خم است. عید غدیر از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: عید غدیر در حدیث - عید غدیر در کلام اسلامی - عید غدیر در تاریخ اسلامی - پرسش‌های مرتبط
عید غدیر یکی از مهمترین اعیاد اسلامی، در روز هجدهم ذی‌حجه است، روزی که پیامبر خاتم (ص) در بازگشت از حجة الوداع، در غدیر خم حضرت علی (ع) را به امامت و جانشینی خود تعیین کرد و اطاعت از او را بر همگان واجب ساخت.
اهمیت عید غدیر
عید غدیر، عید ولایت و رهبری و عید انسانیّت و کمال دین و اتمام نعمت الهی است و از اعیاد اسلامی به شمار می‌رود و مخصوص شیعه نیست. امام صادق (ع) عید غدیر را بزرگتر و شریف‌تر از جمعه و عید فطر و قربان می‌شمارد و از قول پیامبر خدا (ص) روایت می‌کند که به امیر المؤمنین توصیه فرمود مردم این روز را عید بگیرند. پیامبران نیز همه چنین می‌کردند و به جانشینان خود وصیّت می‌کردند روز تعیین جانشین را عید بگیرند[۱] و فرمود: «یوم غدیر خمّ افضل أعیاد امّتی»[۲].[۳]
پیامبر خدا (ص) فرمودند: "روز غدیر خم، برترین عید امت من است و آن، روزی است که خداوند متعال به من فرمان داد تا برادرم علی بن ابی طالب را نشانه‌ای برای امتم قرار دهم تا پس از من، بدان، راه یابند و آن، روزی است که خداوند، دین را در آن به کمال رسانْد و نعمت را بر امتم کامل کرد و دین اسلام را برایشان پسندید"[۴].
فیاض بن محمد طرسوسی می‌گوید: "در روز غدیر، او در نزد امام رضا (ع) بود و عده‌ای از یاران خاص ایشان هم در آنجا حضور داشتند که امام (ع) آنان را برای افطار، نگاه داشته بود و برای خانه‌هایشان، غذا و هدیه و صِله و پوشاک و حتی انگشتر و کفش فرستاده بود و وضعیت آنان و اطرافیان خود را تغییر داده بود. امام (ع)، وسایل و ابزارهای کهنه خود را [نیز] نو کرده بود و فضیلت و سابقه آن روز را بیان می‌کرد"[۵].[۶]
تاریخچه عید غدیر
این عید، مورد عنایت خاص خدا و رسول بوده، امامان نیز پیوسته یادآوران آن واقعۀ مهم بودند و به پیروان خود دستور می‌دادند این روز را عید گرفته، دور هم جمع شوند، به یکدیگر تبریک و شادباش بگویند و برای این روز، برنامه‌هایی عبادی از قبیل دعا، زیارت، روزه و نماز خاصّ است، تا حرمت این روز و مظلومیّت اهل بیت (ع) و حقانیت آنان برای رهبری امت فراموش نشود. پس این عید، سابقۀ کهن دارد و به عهد رسول خدا (ص) بازمی‌گردد و ساخته و پرداختۀ شیعه یا پدید آمده از زمان آل بویه نیست (آنگونه که مخالفان مغرض ادّعا می‌کنند)[۷].[۸]
نام‌های دیگر عید غدیر
به فرمودۀ امام صادق (ع)، خداوند هر پیامبری را که برانگیخت، این روز را عید گرفت و حرمتش را شناخت، نام این عید در آسمان «یوم العهد المعهود» است و در زمین «یوم المیثاق المأخوذ و الجمع المشهود»[۹]. فضیلت این عید بسیار است و در روایات، از آن به عنوان "عید اللّه الاکبر"، عید آسمانی، عید ولایت، عید میثاق و بیعت، روز روشنگری و فرج، روز کمال دین، روز صیام و قیام و اطعام و روز شادی یاد شده است[۱۰].[۱۱]
فضیلت عید غدیر
فضیلت عید غدیر در بیان امیرالمؤمنین
علی (ع) در یکی از سال‌ها که عید غدیر با روز جمعه مصادف شده بود، در خطبۀ عید، ضمن برشمردن اهمیت جمعه و غدیر و نقش جمعه در پاکسازی دل‌ها از آلودگی و بیان جایگاه والای توحید و نبوت و قبول ولایت به امر الهی، فضیلت روز غدیر را یادآور شد و در ادامه فرمود: "پس از پایان این تجمّع، به خانه‌هایتان برگردید، به خانوادۀ خود وسعت و گشایش دهید و به برادران خود نیکی کنید و خداوند را بر نعمتی که برشما ارزانی داشته است سپاس گویید. با هم باشید تا خداوند متّحدتان سازد، به یکدیگر نیکی کنید تا خداوند هم الفت شما را پایدار کند. از نعمت الهی به یکدیگر هدیه دهید، آنگونه که خداوند برشما منّت نهاد و پاداش آن را در این روز چند برابر عیدهای گذشته و آینده قرار داد. نیکی در این روز، ثروت را می‌افزاید و عمر را طولانی می‌کند. ابراز عاطفه و محبّت به هم در این روز، موجب رحمت و لطف خدا می‌شود. تا می‌توانید در این روز از دارایی‌تان خرج خانواده و برادرانتان کنید و در برخوردها و ملاقات‌ها ابراز شادمانی و سرور کنید"[۱۲].
به فرمودۀ امام صادق (ع) این اهتمام از سوی امیر مؤمنان به توصیۀ رسول خدا (ص) بوده که در حدیث پیامبر است که انبیای پیشین نیز جانشینان خود را توصیه به گرامیداشت آن روز و عید گرفتن آن می‌کردند: «إنّ رسول اللّه (ص) أوصی أمیر المؤمنین ان یتّخذوا ذلک الیوم عیدا، و کذلک کانت الأنبیاء تفعل، کانوا یوصون أوصیاءهم بذلک فیتّخذونه عیدا»[۱۳].[۱۴]
بزرگداشت عید غدیر
زنده نگه داشتن این عید، از وظایف معتقدان به ولایت علوی است و برگزاری جشن در این روز، سنّتی دینی و مقدس به شمار می‌رود. زیارت حضرت علی (ع) در این روز نیز، نوعی تجدید عهد با اوست[۱۵]. در زمان‌های بعد بخصوص دورۀ آل بویه در ایران و عراق و همچنین در دورۀ حکومت فاطمیان در مصر و شام و یمن، زمینۀ بهتری برای برگزاری جشن عید غدیر فراهم شد و در مناطق شیعی جزء سنت‌های رایج گشت. در سال‌های اخیر و به برکت جمهوری اسلامی، آوازۀ تشیّع و جایگاه پیروان غدیر و ولایت در جهان بیشتر طنین افکند. «در سال ۱۴۱۰ هجری به مناسبت چهاردهمین قرن غدیر، کنگرۀ باشکوهی در شهر لندن برگزار شد که چند روز ادامه داشت. این کنگره تحت عنوان مهرجان الإمام علی، بمناسبة مرور ۱۴ قرنا علی یوم الغدیر الأغرّ در روزهای ۱۹ تا ۲۱ ذی حجه سال ۱۴۱۰ ق در مرکز شهر لندن برگزار شد و کنفرانس‌های علمی با مباحث تحقیقی دربارۀ غدیر ارائه شد. در کنار آن، مجالس فرعی، نمایشگاه کتاب، مسابقۀ تألیف کتاب، نمایشگاه فنّی و لوحه‌های خط عربی و لوحه‌های تذهیب شده نقوش اسلامی و آثار معماری و... برپا شد و در این کنفرانس، علما و دانشمندان بزرگ از سراسر جهان دعوت شدند[۱۶]. بزرگداشت روز غدیر خم، توصیۀ معصومین است. شاعران عرب و عجم در ستایش این روز و احیای خاطرۀ آن یوم اللّه عظیم، سنگ تمام گذاشته و به اقتضای باورهای دینی و تعهّد مکتبی در قالب‌های مختلف و به زبان عربی، فارسی، ترکی، اردو و... اشعار بلند و نغز فراوان سروده‌اند که در مجموعه‌هایی چند گرد آمده است[۱۷].[۱۸]
اعمال عید غدیر
یکی از نشانه‌های عظمت بی‌کران عید غدیر، اعمال، آداب و سنت‌هایی است که رعایت آنها در شب و روز و شام‌گاه عید غدیر به طور مکرر به آن سفارش شده و پاداش‌هایی بسیار برای آن ذکر شده است.
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ الکافی، ج ۱ ص ۲۰۴
- ↑ الکافی، ج ۱ ص ۲۰۴
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۲۷.
- ↑ «رسول الله (ص): یومُ غَدیرِ خُم أفضَلُ أعیادِ امتی وهُوَ الیومُ الذی أمَرَنِی اللهُ تَعالی ذِکرُهُ فیهِ بِنَصبِ أخی عَلِی بنِ أبی طالِبٍ عَلَماً لِامتی، یهتَدونَ بِهِ مِن بَعدی، وهُوَ الیومُ الذی أکمَلَ اللهُ فیهِ الدینَ، وأتَم عَلی امتی فیهِ النعمَةَ، ورَضِی لَهُمُ الاسلامَ دیناً» (الأمالی، صدوق، ص ۱۸۸، ح ۱۹۷).
- ↑ مصباح المتهجد، ص ۷۵۲.
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین، ص ۱۴۴-۱۶۲.
- ↑ در این زمینه از جمله ر. ک: «الغدیر»، ج ۱، بحث مفصل تحت عنوان «عید الغدیر فی الإسلام»، نیز جزوۀ «عید غدیر در اسلام» به قلم نویسنده، از سری جزوات آشنایی با معارف «الغدیر»، نیز «عید ولایت»، جوادی آملی، نشر اسراء، «عید الغدیر فی الإسلام» کمال السیّد.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۲۷.
- ↑ وسائل الشیعه، ج ۵ ص ۲۲۴
- ↑ چهل حدیث غدیر، محمود شریفی
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۲۷.
- ↑ الغدیر، ج ۱ ص ۲۸۴ به نقل از مصباح المتهجّد، ص ۵۲۴
- ↑ الغدیر، ج ۱ ص ۲۸۶
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۲۷.
- ↑ . ک: «آداب عید غدیر»، خانه کتاب، نشر دلیل
- ↑ چهارده قرن با غدیر، محمّد باقر انصاری، ص ۲۲۷
- ↑ به مدخل شعرای غدیر در همین کتاب نگاه کنید
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۲۷.