بی‌میلی نسبت به رتبه و مقام: تفاوت میان نسخه‌ها

* بر اساس آن‌چه گذشت، روشن می‌شود که آن‌که سر در پی [[ریاست]] ندارد، می‌تواند [[دل]] به انگشتری بی‌ارزشی ببندد، و همان‌گونه که پرستندگان بتان، [[بت]] خود را مقصود [[قلب]] خویش می‌سازند او نیز آن انگشتر بی‌قیمت را [[هدف]] [[قلب]] خویش نماید؛ همان‌گونه که ممکن است کسی به [[مقامات]] بلند [[اجتماعی]] رسد - و بلکه [[حکومت]] [[جامعه]] خویش را در دست گیرد- اما [[قلب]] او از آن فارغ بوده سر در پی ریاستش نداشته باشد. ما خود بسیاری از اینان را دیده‌ایم، و نیز [[اخبار]] بسیاری از آنان را نیز شنیده‌ایم. در همین صفحات از روش محقّق نراقی و آن صوفیّ [[فقیر]] سخن داشتیم؛ آن حکایت [[بهترین]] نمونه از این حکایات است، که نشان می‌دهد [[رئیس]] جامعه‌ای در عین آن‌که از تمکّن [[مالی]] شگرفی برخوردار است، می‌تواند [[دل]] در گرو [[ریاست]] خود نداشته باشد؛ همان‌گونه که [[صوفی]] فقیری که [[ریاست]] را بر [[رئیس]] جامعة [[عیب]] می‌شمارد، می‌تواند [[قلب]] خود را در گرو کشکولی بی‌ارزش نهاده [[توان]] جدائی از آن را نداشته باشد!.

* کوتاه سخن آن‌که دوستی‌گمنامی، با [[دوستی]] [[جاه و مقام]] در تضاد نمی‌باشد، بلکه این‌دودر مقابل [[زهد]] در [[ریاست]] و بی‌رغبتی به آن قرار دارند. از این‌رو آن‌چه در میان اخلاقیان سخت مشهور شده است-که: "[[گریز]] از [[مقام]]، در مقابل مقام‌دوستی قرار دارد" - سخنی صحیح نمی‌نماید<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۴۵۸-۴۵۹.</ref>.

* از این [[آیه]]، به‌روشنی برداشت می‌شود که حُسن [[عاقبت]]، متوقّف بر این [[فضیلت]] بوده بدون آن حُسن عاقبتی حاصل نخواهد شد؛ همان‌گونه که [[فتنه‌انگیزی]] در [[زمین]] و دورشدن از [[بهشت]] نیز، تنها از رذیلتی که در مقابل این [[فضیلت]] قرار دارد -یعنی ریاست‌دوستی و علاقه به [[مقامات]] دنیائی- نشأت می‌پذیرد<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۴۵۸-۴۵۹.</ref>.

* در این زمینه، نام آن [[حضرت]] به [[عثمان بن حُنَیف]] - که به عنوان [[حاکم]] به سوی بصره‌اش گسیل داشته بود- سخت قابل تأمّل است و روح‌فزا. ایشان در این [[نامه]]، اندکی از [[سیره]] خود می‌گوید، و آن‌گاه [[حاکمان]] را به اقتدای به [[سنّت]] خود فرامی خوانَد:"[[آگاه]] باشید که پیشوای شما از دنیای خود به دولباس کهنه، و از خوراکش به‌ دو قرص نان اکتفا کرده است؛ و شما بر چنین [[رفتاری]] [[طاقت]] ندارید ولی مرا به‌پرهیزگاری و کوشش و [[پاک‌دامنی]] و درست‌کاری [[یاری]] کنید. به‌خدا قسم از دنیای شما طلا نیندوخته و از غنیمت‌های آن [[مال]] فراوانی [[ذخیره]] نکرده، و با لباسی کهنه که در بردارم جام کهنه دیگری آماده ننموده‌ام... در حالی که اگر بخواهم می‌توانم به عسل [[پاکیزه]] و مغز نان گندم و لباس‌های بافته از ابریشم دست یابم؛ ولی چه دور است که هوا و خواهش بر من [[غلبه]] کند، و بسیاری [[حرص]] مرا به [[برگزیدن]] طعام‌ها وادارد، و حال آن‌که شاید در [[حجاز]] و یا یمامه کسی باشد که [[طمع]] در قرص نان هم نداشته و سیر شدن را هم به یاد نداشته باشد... آیا [[قناعت]] می‌کنم که به من بگویند [[زمامدار]] و سردار [[مؤمنین]]، در حالی که به‌سختی‌های روزگار با آنان همدرد نبوده یا در تلخ‌کامی جلو ایشان نباشم!"<ref>{{متن حدیث|أَلَا ... وَ إِنَّ إِمَامَكُمْ قَدِ اكْتَفَى‌ مِنْ‌ دُنْيَاهُ‌ بِطِمْرَيْهِ‌ وَ مِنْ طُعْمِهِ‌ بِقُرْصَيْهِ‌ أَلَا وَ إِنَّكُمْ لَا تَقْدِرُونَ عَلَى ذَلِكَ وَ لَكِنْ أَعِينُونِي بِوَرَعٍ وَ اجْتِهَادٍ وَ عِفَّةٍ وَ سَدَادٍ فَوَاللَّهِ مَا كَنَزْتُ مِنْ دُنْيَاكُمْ تِبْراً وَ لَا ادَّخَرْتُ مِنْ غَنَائِمِهَا وَفْراً وَ لَا أَعْدَدْتُ لِبَالِي ثَوْبِي طِمْراً... وَ لَوْ شِئْتُ لَاهْتَدَيْتُ الطَّرِيقَ إِلَى مُصَفَّى هَذَا الْعَسَلِ وَ لُبَابِ هَذَا الْقَمْحِ وَ نَسَائِجِ هَذَا الْقَزِّ وَ لَكِنْ هَيْهَاتَ أَنْ يَغْلِبَنِي هَوَايَ وَ يَقُودَنِي جَشَعِي‌ إِلَى تَخَيُّرِ الْأَطْعِمَةِ وَ لَعَلَّ بِالْحِجَازِ أَوْ الْيَمَامَةِ مَنْ لَا طَمَعَ لَهُ فِي الْقُرْصِ‌ وَ لَا عَهْدَ لَهُ بِالشِّبَعِ... أَ أَقْنَعُ مِنْ نَفْسِي بِأَنْ يُقَالَ هَذَا أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ وَ لَا أُشَارِكُهُمْ فِي مَكَارِهِ الدَّهْرِ أَوْ أَكُونَ أُسْوَةً لَهُمْ ْ فِي جُشُوبَةِ الْعَيْشِ}}؛ نهج البلاغة، صبحی صالح، کتاب ۴۵.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۴۶۲.</ref>.

* از دیگر آثار این [[فضیلت]]، آن است که [[دل]] نابستگان به [[مقام]]، برای دیگر [[مردمان]] [[تواضع]] می‌کنند، آنان را چون خود می‌بینند، و به‌ویژه [[فقیران]] و فرودستان [[جامعه]] را در [[مقام]]، همچون خود می‌یابند؛ چه [[مقامات]] [[دنیوی]] نمی‌تواند آنان را فریفته در نظر خویش [[برتر]] از دیگران جلوه دهد. [[پیامبر اکرم]] {{صل}} - که جامع تمامی [[فضائل]] بود، و هیچ فضیلتی نبود مگر آن‌که ایشان آن را در [[برترین]] مراتب ممکنش تحصیل فرموده بود- در [[مجلسی]]، چون مردی ثروتمند را دیدند که بر فقیری کور کِبر می‌ورزد، آن‌چنان در [[خشم]] شدند که آثار و [[علائم]] آن [[غضب]] بر چهره مبارکشان آشکار شد؛ زان پس [[آیات]] ابتدای سورة عبس نازل شد: {{متن قرآن|عَبَسَ وَتَوَلَّى * أَنْ جَاءَهُ الْأَعْمَى * وَمَا يُدْرِيكَ لَعَلَّهُ يَزَّكَّى * أَوْ يَذَّكَّرُ فَتَنْفَعَهُ الذِّكْرَى}}<ref>«روی ترش کرد و رخ بگردانید * که آن نابینا نزد وی آمد * و تو چه دانی، بسا او پاکیزگی یابد * یا در یاد گیرد و آن یادکرد، او را سود رساند» سوره عبس، آیه ۱-۴.</ref>.

* کسانی که از این [[رذیلت]] [[نجات]] می‌یابند امّا، آنان‌اند که در صف صدّیقان قرار می‌گیرند. آنان که به‌واسطه [[فضل]] و [[رحمت]] او - جلَّ وعلا! - از منزلی به منزلی دیگر می‌شتابند، و از مرتبتی رو به مرتبتی دیگر می‌نهند. [[قلوب]] آنان در این سیر از کدورت‌های دنیائی و پلیدی‌های آن تهی است، و روشن به [[نور]] [[پروردگار]]؛ اینان- که در هر عصر، تنها از عدد انگشت‌شماری برخوردارند- به‌واسطه آن‌که از قلبی [[پاکیزه]] و [[پاک]] برخوردارند، [[خداوند]] را به [[عبادت]] آزادگان [[پرستش]] می‌کنند، و [[حقّ]] [[عبادت]] او را به‌جای می‌آورند<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۴۶۶.</ref>.