کمیت بن زید اسدی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = | | موضوع مرتبط = اصحاب ائمه | ||
| عنوان مدخل = | | عنوان مدخل = | ||
| مداخل مرتبط = | | مداخل مرتبط = | ||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
}} | }} | ||
== آشنایی اجمالی == | |||
کمیت بن زید اسدی<ref>کمیت در لغت، به معنای اسب نیک سرخ فش و دم سیاه است، اسب سرخرنگ که به سیاهی بزند و یال و دم او سیاه باشد (لغت‌نامۀ دهخدا) و اینکه می‌گویند: کمیتش لنگ است، کنایه از عجز و ناتوانی است.</ref> از [[شاعران]] برجستۀ [[شیعه]] و آشنا به لغت [[عرب]] بوده است که سروده‌هایش دربارۀ [[اهل بیت]] و مرثیۀ [[امام حسین]] {{ع}} معروف است. | |||
[[ | کنیۀ او "[[ابو المستهل]]" و [[اهل کوفه]] بود. هواداری شدید از [[بنی هاشم]] می‌کرد و با سروده‌هایش آنان را می‌ستود. مشهورترین شعرش "[[هاشمیات]]" است. "در وی خصالی بود که هیچ شاعر نداشت: [[خطیب]] [[بنی اسد]]، [[فقیه]] [[شیعه]]، سوارکاری دلیر، [[بخشنده]] و تیرانداز بود و در میان قومش کسی مهارت او را در [[تیراندازی]] نداشت<ref>لغت‌نامه، دهخدا.</ref>. ولادتش در سال ۶۰ و وفاتش در سال ۱۲۶ [[هجری]] بود. این شاعر برجسته، [[زبان]] شعری خویش را در راه [[دفاع]] از [[مکتب]] و [[ولایت]] و بیان [[فضایل]] [[عترت]] و [[مظالم]] [[دشمنان]] [[خاندان پیامبر]] به کار گرفت. مورد علاقه و [[محبّت]] شدید و دعای خاصّ [[ائمّه]] بود و از بزرگترین مرثیه‌سرایان [[عاشورا]] به شمار می‌رفت. قصیدۀ میمیّۀ {{عربی|مَنْ لِقَلْبٍ مُتَيَّمٍ مُسْتَهَام...}} او معروف است. وی در سال [[شهادت امام حسین]] {{ع}} به [[دنیا]] آمد و به [[برکت]] دعای [[امام سجاد]] {{ع}} پایان عمرش ختم به [[شهادت]] شد. او که مدّتی متواری بود، در ایّام [[خلافت]] [[مروان]] به [[شهادت]] رسید و در همان [[کوفه]] در مقبرۀ [[بنی اسد]] [[دفن]] شد<ref>الغدیر، ج۲، ص۱۹۵؛ سفینة البحار، ج۲، ص۴۹۶. دربارۀ وی، از جمله ر. ک: «کمیت بن زیاد، شاعر العقیده».</ref>. | ||
[[امام باقر]] {{ع}} در [[حق]] او [[دعا]] فرمود که: {{متن حدیث|لازِلتَ مُؤَيَّداً بِروحِ القُدُسِ ما ذَبَبتَ عَنّا أهلَ البَيتِ}}. یعنی همواره تا زمانی که از ما [[خاندان]] [[دفاع]] می‌کنی، [[مؤیّد]] به [[روح القدس]] باشی. همچنین [[روایت]] است که در ایّام تشریق، [[خدمت]] [[امام صادق]] {{ع}} رسید و اجازه خواست که دربارۀ آن [[خاندان]] شعری بخواند. حضرت [[اهل بیت]] را جمع کرد تا آنان هم بشنوند. کمیت اشعار خود را خواند و حاضران گریستند. [[امام صادق]] [[دست]] به [[دعا]] بلند کرد و گفت: {{متن حدیث|اللهم اغفر للكميت ما قدّم و ما اخّر و ما اسرّ و ما اعلن و اعطه حتّى يرضى}}<ref>منتهی الآمال، ج۱، ص۲۱۳ (چاپ ۱۳۳۱ شمسی).</ref>؛ خدایا، گذشته و [[آینده]] کمیت را ببخشای و از [[نهان]] و آشکار او در گذر و به او آن [[قدر]] عطا کن تا [[راضی]] گردد<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۴۰۴.</ref>. | |||
زمانی از [[ابومسلم معاذ بن مسلم]] لغت‌دان مشهور، درباره وی سؤال کردند؛ گفت: «او در [[شعر]] از اولین و آخرین [[برتر]] است». [[عکرمه]] ضُبّی هم گفته است اگر شعر کمیت نبود، مترجمی برای لغت و بیانی برای زبان عرب نبود. کمیت، [[خطیب]] [[بنی اسد]] و [[فقیه]] [[شیعه]] و [[حافظ قرآن]] و نسب‌دان و خوشنویس بود. وی به [[شرف]] [[ملاقات امام]] [[زین العابدین]] و [[امام باقر]] و [[امام صادق]]{{عم}} رسیده و قصائدش را در [[مدح]] و رثای [[اهل بیت]]{{عم}} برای آنها خوانده و مورد توجه خاص آن ذوات [[مقدس]] واقع شده است. کمیت در سال ۱۲۶ به دست [[یوسف بن عمر]] [[حکمران]] [[کوفه]] به [[شهادت]] رسید<ref>تأسیس الشیعه، ص۱۸۹.</ref>.<ref>[[محمد حسین رجبی دوانی|رجبی دوانی، محمد حسین]]، [[کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی (کتاب)|کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی]] ص ۴۸۳.</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:اصحاب امام سجاد]] | ||
[[رده:اصحاب امام باقر]] | |||
[[رده:اصحاب امام صادق]] | |||
[[رده:مدخل فرهنگ عاشورا]] | [[رده:مدخل فرهنگ عاشورا]] | ||
[[رده:اعلام]] | [[رده:اعلام]] | ||
نسخهٔ ۶ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۵۰
آشنایی اجمالی
کمیت بن زید اسدی[۱] از شاعران برجستۀ شیعه و آشنا به لغت عرب بوده است که سروده‌هایش دربارۀ اهل بیت و مرثیۀ امام حسین (ع) معروف است.
کنیۀ او "ابو المستهل" و اهل کوفه بود. هواداری شدید از بنی هاشم می‌کرد و با سروده‌هایش آنان را می‌ستود. مشهورترین شعرش "هاشمیات" است. "در وی خصالی بود که هیچ شاعر نداشت: خطیب بنی اسد، فقیه شیعه، سوارکاری دلیر، بخشنده و تیرانداز بود و در میان قومش کسی مهارت او را در تیراندازی نداشت[۲]. ولادتش در سال ۶۰ و وفاتش در سال ۱۲۶ هجری بود. این شاعر برجسته، زبان شعری خویش را در راه دفاع از مکتب و ولایت و بیان فضایل عترت و مظالم دشمنان خاندان پیامبر به کار گرفت. مورد علاقه و محبّت شدید و دعای خاصّ ائمّه بود و از بزرگترین مرثیه‌سرایان عاشورا به شمار می‌رفت. قصیدۀ میمیّۀ مَنْ لِقَلْبٍ مُتَيَّمٍ مُسْتَهَام... او معروف است. وی در سال شهادت امام حسین (ع) به دنیا آمد و به برکت دعای امام سجاد (ع) پایان عمرش ختم به شهادت شد. او که مدّتی متواری بود، در ایّام خلافت مروان به شهادت رسید و در همان کوفه در مقبرۀ بنی اسد دفن شد[۳].
امام باقر (ع) در حق او دعا فرمود که: «لازِلتَ مُؤَيَّداً بِروحِ القُدُسِ ما ذَبَبتَ عَنّا أهلَ البَيتِ». یعنی همواره تا زمانی که از ما خاندان دفاع می‌کنی، مؤیّد به روح القدس باشی. همچنین روایت است که در ایّام تشریق، خدمت امام صادق (ع) رسید و اجازه خواست که دربارۀ آن خاندان شعری بخواند. حضرت اهل بیت را جمع کرد تا آنان هم بشنوند. کمیت اشعار خود را خواند و حاضران گریستند. امام صادق دست به دعا بلند کرد و گفت: «اللهم اغفر للكميت ما قدّم و ما اخّر و ما اسرّ و ما اعلن و اعطه حتّى يرضى»[۴]؛ خدایا، گذشته و آینده کمیت را ببخشای و از نهان و آشکار او در گذر و به او آن قدر عطا کن تا راضی گردد[۵].
زمانی از ابومسلم معاذ بن مسلم لغت‌دان مشهور، درباره وی سؤال کردند؛ گفت: «او در شعر از اولین و آخرین برتر است». عکرمه ضُبّی هم گفته است اگر شعر کمیت نبود، مترجمی برای لغت و بیانی برای زبان عرب نبود. کمیت، خطیب بنی اسد و فقیه شیعه و حافظ قرآن و نسب‌دان و خوشنویس بود. وی به شرف ملاقات امام زین العابدین و امام باقر و امام صادق(ع) رسیده و قصائدش را در مدح و رثای اهل بیت(ع) برای آنها خوانده و مورد توجه خاص آن ذوات مقدس واقع شده است. کمیت در سال ۱۲۶ به دست یوسف بن عمر حکمران کوفه به شهادت رسید[۶].[۷]
منابع
پانویس
- ↑ کمیت در لغت، به معنای اسب نیک سرخ فش و دم سیاه است، اسب سرخرنگ که به سیاهی بزند و یال و دم او سیاه باشد (لغت‌نامۀ دهخدا) و اینکه می‌گویند: کمیتش لنگ است، کنایه از عجز و ناتوانی است.
- ↑ لغت‌نامه، دهخدا.
- ↑ الغدیر، ج۲، ص۱۹۵؛ سفینة البحار، ج۲، ص۴۹۶. دربارۀ وی، از جمله ر. ک: «کمیت بن زیاد، شاعر العقیده».
- ↑ منتهی الآمال، ج۱، ص۲۱۳ (چاپ ۱۳۳۱ شمسی).
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص ۴۰۴.
- ↑ تأسیس الشیعه، ص۱۸۹.
- ↑ رجبی دوانی، محمد حسین، کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی ص ۴۸۳.