حدیث معیت: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
| نام‌های دیگر = | | نام‌های دیگر = | ||
| صادره از = [[پیامبر خاتم]] {{صل}} | | صادره از = [[پیامبر خاتم]] {{صل}} | ||
| راویان = {{فهرست جعبه | | راویان = {{فهرست جعبه عمودی | [[ابوذر غفاری]] {{ع}} | [[ابان بن تغلب]] | [[عمار یاسر]]}} | ||
| سبب صدور = | | سبب صدور = | ||
| دلالت حدیث = {{فهرست جعبه عمودی | دلالت بر [[فضیلت امام علی]] {{ع}} | دلالت بر [[عصمت امام علی]] {{ع}}}} | | دلالت حدیث = {{فهرست جعبه عمودی | دلالت بر [[فضیلت امام علی]] {{ع}} | دلالت بر [[عصمت امام علی]] {{ع}}}} | ||
نسخهٔ ۲۴ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۱۷
| حدیث معیت | |
|---|---|
| متن حدیث | |
| «عَلِيٌّ مَعَ الْقُرْآنِ وَ الْقُرْآنُ مَعَ عَلِيٍّ؛ علیّ مع الحقّ و الحقّ مع علیّ» | |
| ترجمه حدیث | |
| علی با قرآن است و قرآن با علی است؛ علی با حق است و حق با علی | |
| مشخصات حدیث | |
| صادره از | پیامبر خاتم (ص) |
| راویان | |
| محتوای حدیث | |
| دلالت حدیث |
|
| منابع حدیث | |
| اعتبار سند | متواتر |
| منابع شیعه | |
| منابع اهل سنت |
|
مقدمه
امام علی (ع) از نخستین روزهای نزول وحی، در کنار پیامبر بود و آیات قرآن و صدای جبرئیل را می‌شنید و معارف قرآن را از پیامبر می‌آموخت و فکر و جانش، کلام و زندگی‌اش، گفتار و کردارش همه قرآنی بود.
پیامبر خدا (ص) دربارۀ او فرمود: «عَلِيٌّ مَعَ الْقُرْآنِ وَ الْقُرْآنُ مَعَ عَلِيٍّ لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ»[۱]. همراهی همیشگی و همه‌شئونی قرآن و امام و تفکیک ناپذیری آنها را بیان می‌کند. عصمت و هم‌سنخی علم امام و قرآن هم‌سنگ هم هستند؛ یعنی غیرمعصوم نمی‌تواند با قرآن در همه مراتب و شئون برابری و همراهی کند.
تعبیر معیّت دربارۀ علی و حق نیز آمده است: «علیّ مع الحقّ و الحقّ مع علیّ»؛ دربارۀ قرآن و عترت هم آمده است و این گویای آن است که علی (ع) و عترت، عِدل قرآن و حقّ‌اند و میان آنان جدایی نیست. سیمای علی (ع) در قرآن و آیاتی که دربارۀ او و فضایل بزرگ آن حضرت است، جای دیگر بحث شده است[۲].[۳].
حق و علی
حق، معیار سنجش اشخاص، احزاب، اعمال و اقوال است و میزانی است که با عرضه‌کردن هر سخن و هر عمل بر آن، حقانیت یا بطلانش روشن می‌شود. در احادیث متعدّد، امیر المؤمنین (ع) و حق، همراه و با هم و یکی دانسته شده است، این، هم عصمت امام علی (ع) را می‌رساند، هم بر حق بودن او را در همۀ جبهه‌ها و در تعارض با همۀ اشخاص[۴].
پیامبر اکرم (ص) فرمود: "علی با حق است و حق با علی است، هرجا که او باشد، حق هم همانجا و بر محور او می‌گردد"[۵]. همراهی علی (ع) با حق و این معیّت، روشن‌ترین دلیل بر حقانیّت او و گمراه بودن دشمنان اوست. این حقیقت، هم به صورت خبری نقل شده است، مثل حدیثی که گذشت، هم به صورت دعا و خواسته از درگاه، خدا، مثل این تعبیر: "خدایا هرجا که علی (ع) بود، حق را بر مدار او بگردان"[۶]. چنین سخنانی دربارۀ عمّار یاسر هم از زبان پیامبر خدا نقل شده است و این معیاری بود که برای افراد مردّد در جبهۀ صفین، طرف حق را نشان می‌داد.
حدیث «عَلِيٌّ مَعَ الْحَقِّ وَ الْحَقُّ مَعَ عَلِيٍّ يَدُورُ مَعَهُ حَيْثُمَا دَار» وسیله‌ای برای حق‌شناسی و باطل‌شناسی در صحنه‌های فتنه و موارد مشتبه است و دلیلی بر امامت آن حضرت است. این حدیث، علاوه بر منابع شیعی، در کتب اهل سنت هم آمده است[۷]. هماهنگی و با هم بودن علی (ع) و قرآن نیز که همین مفاهیم و نتایج را دربر دارد، در احادیث متعدّدی آمده است، از جمله حدیث پیامبر اکرم (ص): «عَلِيٌّ مَعَ الْقُرْآنِ وَ الْقُرْآنُ مَعَ عَلِيٍّ لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْض»[۸] در حدیث دیگری از قول پیامبر خدا، همراه بودن علی (ع) با حق و با قرآن یکجا بیان شده است: « عَلَيَّ مَعَ الْحَقِّ وَ الْقُرْآنِ وَ الْحَقِّ وَ الْقُرْآنِ مَعَهُ وَ لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَى الْحَوْضِ ».[۹] آنچه در فرهنگ عامیانه و زبان مردم رایج است (حق با علی است) با تکیه بر همین پشتوانه‌های حدیثی است[۱۰].
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ «علی با قرآن است و قرآن با علی است، از هم جدا نمی‌شوند تا آنکه کنار حوض کوثر بر من وارد شوند». الجمل، ص۴۱۸؛ الأمالی (للطوسی)، ص۴۶۰.
- ↑ به مدخل «علی در قرآن» مراجعه شود
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۲۱؛ علی‌پور وحید، حسن، مکتب در فرآیند نواندیشی، ص ۴۳.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۱۷.
- ↑ «عَلِيٌّ مَعَ الْحَقِّ وَ الْحَقُّ مَعَ عَلِيٍّ يَدُورُ مَعَهُ حَيْثُمَا دَار»؛ موسوعة الامام علی بن ابی طالب ج ۲ ص ۲۳۷
- ↑ «اللَّهُمَّ أَدِرِ الْحَقَّ مَعَ عَلِيٍّ حَيْثُمَا دَار»؛ موسوعة الامام علی بن ابی طالب ج ۲ ص ۲۳۸
- ↑ کتاب حق با علی است از مهدی فقیه ایمانی
- ↑ کشف الغمه ج۱ ص ۱۴۸
- ↑ موسوعة الامام علی بن ابی طالب ج ۲ ص ۲۳۷
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۱۷.