فطرت در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

== مقدمه ==

به [[اعتقاد]] [[امام خمینی]] اموری از قبیل [[حمد]] و ثنای [[معبود]]<ref>امام خمینی، شرح چهل حدیث، ص۴۳۳.</ref>، [[رحمت]]، [[رأفت]]، [[شفقت]]، [[حلم]]، [[نرم‌خویی]]<ref>امام خمینی، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۲۴۰.</ref>، [[احترام]] به [[منعم]] خصوصاً اگر [[نعمت]] بزرگ و منعم نیز بدون [[منت]] باشد، احترام به بزرگان، احترام و [[حفظ حرمت]] نسبت به شخص حاضر گرچه در غیبتش، ملاحظه‌اش را نکند<ref>امام خمینی، شرح چهل حدیث، ص۱۰-۱۲.</ref>، [[دوستی]] با [[عدل]] و [[دشمنی]] با [[ظلم]]<ref>امام خمینی، شرح چهل حدیث، ص۱۱۳.</ref>، قبول یا انکار امری بر اساس دلیل<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۴، ص۳۱۶.</ref>، [[عشق]] به خدمت‌گذاران<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۱۳، ص۴۹۶ - ۴۹۷.</ref> و [[حب]] خیر و [[گریز]] از [[شر]]<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۱۹، ص۱۳۶.</ref>، از جمله [[امور فطری]] به شمار می‌آید. از آنجا که تمام [[کمالات]] و زیبایی‌ها و همچنین [[نعمت]] مطلق و [[خالص]] از هر نوع نقصی، مختص به [[خداوند متعال]] است، [[فطرت]] همه [[مردم]] ستایش‌گوی [[ذات مقدس]] اوست و از دیگر موجودات متنفرند، مگر موجودهایی که در [[ذات حق تعالی]] فانی شده‌اند، که در این صورت [[عشق]] و [[محبت]] به آنها عین عشق و محبت به [[حق تعالی]] و [[ستایش]] خواهد بود<ref>امام خمینی، آداب الصلاة، ص۲۵۲.</ref>.<ref>[[رضا میرزایی|میرزایی، رضا]]، [[انسان‌شناسی اسلامی (مقاله)| مقاله «انسان‌شناسی اسلامی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|منظومه فکری امام خمینی]]، ص ۲۳۷.</ref>

فطرت از مهم‌ترین منابع [[معرفت اخلاقی]] است؛ به گونه‌ای که در نزد برخی اندیشه‌وران به «ام المسائل» یا «ام المعارف» تعبیر شده است<ref>مطهری، مجموعه آثار، ج۲، ص۶۳، ۴۳۹-۴۸۰.</ref>. بسیاری از مسائل اخلاقی به صورت [[فطری]] در نهاد [[انسان]] قرار دارد؛ چنانکه انسان در مقابل [[عدالت]]، [[فروتن]] و از [[ظلم]] و [[بیداد]] گریزان است<ref>امام خمینی، شرح چهل حدیث، ص۱۱۳.</ref>. [[آیات الهی]] و [[دستورات]] انبیا هماهنگ با فطرت است و تمامی [[احکام الهی]] دارای دو مقصد کلی بوده که یکی اصلی و استقلالی و دیگری فرعی و تبعی است و بازگشت تمام [[فرمان‌های الهی]] نیز به همین دو مقصد می‌باشد. مقصد اول توجه دادن فطرت به [[کمال مطلق]] که [[ذات الهی]]، صفات و [[افعال]] او است و مباحثی مانند [[مبدأ و معاد]]، [[ایمان به خدا]]، [[کتاب‌های آسمانی]]، انبیا، [[ملائکه]] و [[روز قیامت]] و بسیاری از مباحث [[سلوک]] نفس و مانند آن مربوط به این مقصد می‌باشد. مقصد دوم [[تنفر]] دادن فطرت از [[نقص]] است که [[مظهر]] آن دنیاست و بسیاری از دعوت‌های قرآن و شمار زیادی از [[فروع]] [[احکام]] مانند [[روزه]]، [[صدقات]]، [[تقوا]] و ترک [[پلیدی‌ها]] و [[گناهان]] بدان بازگشت می‌کند<ref>امام خمینی، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۷۹-۸۰.</ref>. [[بشر]] تمام معلومات فطری را در دستگاه [[آفرینش]] فراگرفته است<ref>ر. ک: مطهری، مجموعه آثار، ج۱۵، ص۸۱۶.</ref>؛ چنانکه [[قرآن کریم]] تصریح می‌کند که [[خوبی‌ها]] و [[بدی‌ها]] را به انسان [[الهام]] نموده است، {{متن قرآن|وَنَفْسٍ وَمَا سَوَّاهَا * فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا}}<ref>«و به جان (آدمی) و آنکه آن را بهنجار داشت، * پس به او نافرمانی و پرهیزگاری را الهام کرد» سوره شمس، آیه ۷-۸.</ref>.<ref>[[علی گرامی|گرامی، علی]]، [[اخلاق - گرامی (مقاله)| مقاله «اخلاق»]]، [[مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی (کتاب)|مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی]]، ص ۵۹.</ref>

==[[فطرت]]==

[[خاک]] [[دل]] آن [[روز]] که می‌بیختند شبنمی از [[عشق]] در او ریختند<ref>شیخ بهایی.</ref>

'''[[زیبایی]] و [[زیبادوستی]]''': اصل گرایش به زیبایی و زیباسازی و زیبادوستی نیز یک امر فطری است. [[انسان]] از [[زیبایی]] و زیباسازی خوشش می‌آید و دلش می‌خواهد [[زیبا]] باشد. البته این مطلب با مقوله نوگرایی متفاوت است؛ نوگرایی امر عام‌تری است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با جمعی از جوانان به مناسبت هفته جوان، ۷/۲/۱۳۷۷.</ref>.<ref>[[ابراهیم ابراهیمی|ابراهیمی، ابراهیم]]، [[انسان‌شناسی اسلامی - ابراهیمی (مقاله)|مقاله «انسان‌شناسی اسلامی»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]] ص ۲۹۴.</ref>