مستضعف: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۹ دسامبر ۲۰۱۸، ساعت ۱۵:۲۲

این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید.

این مدخل مرتبط با مباحث پیرامون امام مهدی(ع) است. "امام مهدی" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

امام مهدی در قرآن | امام مهدی در حدیث | امام مهدی در کلام اسلامی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل امام مهدی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

واژه مستضعف از ریشه "ض ع ف" است و در باب استفعال، به معنای کسی است که او را به ضعف کشانده و در بند و زنجیر کرده‌‏اند. در فرهنگ دینی- به طور عمده- مقصود از مستضعف دو گروه هستند:

مستضعف فکری و عقیدتی‏: از بررسی آیات و روایات استفاده می‌‏شود افرادی که از نظر فکری، بدنی یا اقتصادی آن‏چنان ضعیف باشند که قادر به شناسایی حق از باطل نشوند یا این‏که تشخیص‏ عقیده صحیح بر اثر ناتوانی جسمی یا ضعف مالی و دیگر عوامل برای آن‏ها ممکن نباشد، مستضعف هستند.
مستضعف عملی‏: این‏ها کسانی‏‌اند که حق را تشخیص داده‏‌اند؛ اما خفقان محیط، اجازه عمل و اقدام را از آنان سلب کرده است. به تعبیر دیگر، کسانی‌‏اند که نیروهای بالفعل و بالقوه دارند اما از ناحیه ظالمان و جباران، سخت در فشار قرار دارند. با این حال برابر بند و زنجیر که بر دست و پای آنان نهاده‏‌اند، ساکت و تسلیم نیستند و پیوسته تلاش می‌‏کنند دست جباران و ستمگران را کوتاه سازند و آیین حق و عدالت را برپا کنند.

خداوند سبحانه و تعالی به چنین گروهی، وعده یاری و حکومت در زمین داده است و در قرآن کریم فرموده است:﴿﴿وَنُرِيدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ ﴾﴾^[۱]
بدون تردید هرگز در این آیات، سخن از یک برنامه موضعی و خصوصی مربوط به بنی اسرائیل نیست؛ بلکه بیانگر قانون کلی برای همه عصرها و قرن‌‏ها و همه اقوام و جمعیت‏‌ها است. این بشارتی برای همه انسان‌‏های آزاده و خواهان عدل است.
نمونه‏‌ای از تحقّق این مشیت الهی، حکومت بنی اسرائیل و زوال حکومت فرعونیان بود و نمونه کامل‏‌تر آن، حکومت پیامبر اسلام(ص) و یارانش بعد از ظهور اسلام بود؛ حکومت پابرهنه‌‏ها و تهیدستان با ایمان و مظلومان پاکدل که پیوسته از سوی فرعون‌‏های زمان خود، مورد تحقیر و استهزا و تحت فشار و ظلم و ستم بودند. سرانجام خداوند سبحانه و تعالی به دست همین گروه، دروازه‌‏های قصرهای کسراها و قیصرها را گشود و آنان را از تخت قدرت به زیر آورد و بینی مستکبران را به خاک مالید.
گسترده‏‌ترین نمونه آن ظهور حکومت حق و عدالت در تمام کره زمین، به وسیله حضرت مهدی(ع)‏‏ است. این آیه از آیاتی است که به روشنی بشارت ظهور چنین حکومتی را می‌‏دهد؛ از این‌‏رو در روایات اسلامی می‌‏خوانیم اهل بیت(ع) در تفسیر این آیه شریف، به آن ظهور بزرگ اشاره کرده‌‏اند. امام علی(ع) در این ‏باره فرمود: "دنیا، پس از چموشی و سرکشی به ما روی می‏‌کند؛ چونان شتر ماده بدخو که به بچه خود مهربان گردد "پس آن حضرت آیه یاد شده را تلاوت فرمود"^[۲].
در حدیث دیگر آن امام بزرگوار در تفسیر آیه یاد شده فرمود: "این گروه، آل محمد هستند"^[۳].
خداوند سبحانه و تعالی مهدی آنان را بعد از زحمت و فشاری که بر آنان وارد می‌‏شود، برمی‌‏انگیزد و به آن‏ها عزّت می‌‏دهد و دشمنانشان را ذلیل و خوار می‌‏کند^[۴].

جستارهای وابسته

منابع

سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت.

پانویس

با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:

↑ و برآنیم که بر آنان که در زمین ناتوان شمرده شده‌اند منّت گذاریم و آنان را پیشوا گردانیم و آنان را وارثان (روی زمین) کنیم؛ سوره قصص، آیه: ۵.
↑ سید رضی، نهج البلاغه، حکمت ۲۰۹
↑ " هُمْ‏ آلُ‏ مُحَمَّدٍ يَبْعَثُ‏ اللَّهُ‏ مَهْدِيَّهُمْ‏ بَعْدَ جَهْدِهِمْ‏ فَيُعِزُّهُمْ‏ وَ يُذِلُ‏ عَدُوَّهُمْ‏‏‏‏‏"، کتاب الغیبة، ص ۱۸۴؛ بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۵۴
↑ سلیمیان، خدامراد،فرهنگ‌نامه مهدویت، ص: ۳۹۳ - ۳۹۵.

[1] و برآنیم که بر آنان که در زمین ناتوان شمرده شده‌اند منّت گذاریم و آنان را پیشوا گردانیم و آنان را وارثان (روی زمین) کنیم؛ سوره قصص، آیه: ۵.

[2] سید رضی، نهج البلاغه، حکمت ۲۰۹

[3] " هُمْ‏ آلُ‏ مُحَمَّدٍ يَبْعَثُ‏ اللَّهُ‏ مَهْدِيَّهُمْ‏ بَعْدَ جَهْدِهِمْ‏ فَيُعِزُّهُمْ‏ وَ يُذِلُ‏ عَدُوَّهُمْ‏‏‏‏‏"، کتاب الغیبة، ص ۱۸۴؛ بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۵۴

[4] سلیمیان، خدامراد،فرهنگ‌نامه مهدویت، ص: ۳۹۳ - ۳۹۵.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

@@ خط ۱۷: / خط ۱۷: @@
 *نمونه‏‌ای از تحقّق این مشیت الهی، حکومت بنی اسرائیل و زوال حکومت فرعونیان بود و نمونه کامل‏‌تر آن، حکومت [[پیامبر اسلام]]{{صل}} و یارانش بعد از ظهور اسلام بود؛ حکومت پابرهنه‌‏ها و تهیدستان با [[ایمان]] و مظلومان پاکدل که پیوسته از سوی فرعون‌‏های زمان خود، مورد تحقیر و استهزا و تحت فشار و ظلم و ستم بودند. سرانجام خداوند سبحانه و تعالی به دست همین گروه، دروازه‌‏های قصرهای کسراها و قیصرها را گشود و آنان را از تخت قدرت به زیر آورد و بینی مستکبران را به خاک مالید.
 *گسترده‏‌ترین نمونه آن ظهور [[حکومت]] [[حق]] و [[عدالت]] در تمام کره زمین، به وسیله [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏‏ است. این آیه از آیاتی است که به روشنی بشارت ظهور چنین حکومتی را می‌‏دهد؛ از این‌‏رو در روایات اسلامی می‌‏خوانیم [[اهل بیت]]{{عم}} در تفسیر این آیه شریف، به آن ظهور بزرگ اشاره کرده‌‏اند. [[امام علی]]{{ع}} در این ‏باره فرمود: "دنیا، پس از چموشی و سرکشی به ما روی می‏‌کند؛ چونان شتر ماده بدخو که به بچه خود مهربان گردد "پس آن حضرت آیه یاد شده را تلاوت فرمود"<ref>  سید رضی، نهج البلاغه، حکمت ۲۰۹</ref>.
-*در حدیث دیگر آن [[امام]] بزرگوار در تفسیر آیه یاد شده فرمود: "این گروه، آل محمد هستند"<ref> {{عربی|اندازه=150%|" هُمْ‏ آلُ‏ مُحَمَّدٍ يَبْعَثُ‏ اللَّهُ‏ مَهْدِيَّهُمْ‏ بَعْدَ جَهْدِهِمْ‏ فَيُعِزُّهُمْ‏ وَ يُذِلُ‏ عَدُوَّهُمْ‏‏‏‏‏"}}، کتاب الغیبة، ص ۱۸۴؛ بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۵۴</ref>.
+*در حدیث دیگر آن [[امام]] بزرگوار در تفسیر آیه یاد شده فرمود: "این گروه، آل محمد هستند"<ref> {{عربی|اندازه=120%|" هُمْ‏ آلُ‏ مُحَمَّدٍ يَبْعَثُ‏ اللَّهُ‏ مَهْدِيَّهُمْ‏ بَعْدَ جَهْدِهِمْ‏ فَيُعِزُّهُمْ‏ وَ يُذِلُ‏ عَدُوَّهُمْ‏‏‏‏‏"}}، کتاب الغیبة، ص ۱۸۴؛ بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۵۴</ref>.
 *خداوند سبحانه و تعالی مهدی آنان را بعد از زحمت و فشاری که بر آنان وارد می‌‏شود، برمی‌‏انگیزد و به آن‏ها عزّت می‌‏دهد و دشمنانشان را ذلیل و خوار می‌‏کند<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]،[[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص: ۳۹۳ - ۳۹۵.</ref>.