بدون خلاصۀ ویرایش
(←مقدمه) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | {{مدخل مرتبط| موضوع مرتبط = اخلاق| عنوان مدخل = اخلاق| مداخل مرتبط = [[اخلاق در لغت]] - [[اخلاق در قرآن]] - [[اخلاق در فقه اسلامی]] - [[اخلاق در نهج البلاغه]] - [[اخلاق در اخلاق اسلامی]] - [[اخلاق در معارف و سیره نبوی]] - [[اخلاق در معارف و سیره علوی]] - [[اخلاق در معارف دعا و زیارات]] - [[اخلاق در معارف و سیره سجادی]] - [[اخلاق در معارف و سیره رضوی]] - [[اخلاق در فلسفه اسلامی]] - [[اخلاق در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]| پرسش مرتبط = }} | ||
| موضوع مرتبط = اخلاق | |||
| عنوان مدخل = اخلاق | |||
| مداخل مرتبط = [[اخلاق در لغت]] - [[اخلاق در قرآن]] - [[اخلاق در فقه اسلامی]] - [[اخلاق در نهج البلاغه]] - [[اخلاق در اخلاق اسلامی]] - [[اخلاق در معارف و سیره نبوی]] - [[اخلاق در معارف و سیره علوی]] - [[اخلاق در معارف دعا و زیارات]] - [[اخلاق در معارف و سیره سجادی]] - [[اخلاق در معارف و سیره رضوی]] - [[اخلاق در فلسفه اسلامی]] - [[اخلاق در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
'''اخلاق''' یکی از خصوصیات اساسی [[انسان]] که باعث تمایز وی از دیگر موجودات زنده و موجب [[شرافت]] او بر حیوانات میشود، [[درک]] او نسبت به مفاهیم [[اخلاقی]] و پایبندیاش به اصول [[اخلاق]] است. اهمیت اخلاق و پاکسازی [[روح]] از [[رذایل اخلاقی]] تا به آنجاست که اگر [[انسانی]] فاقد چنین امتیازی باشد در واقع به ورطه حیوانیت [[سقوط]] کرده بلکه از حیوان نیز پستتر خواهد شد. | '''اخلاق''' یکی از خصوصیات اساسی [[انسان]] که باعث تمایز وی از دیگر موجودات زنده و موجب [[شرافت]] او بر حیوانات میشود، [[درک]] او نسبت به مفاهیم [[اخلاقی]] و پایبندیاش به اصول [[اخلاق]] است. اهمیت اخلاق و پاکسازی [[روح]] از [[رذایل اخلاقی]] تا به آنجاست که اگر [[انسانی]] فاقد چنین امتیازی باشد در واقع به ورطه حیوانیت [[سقوط]] کرده بلکه از حیوان نیز پستتر خواهد شد. | ||
خط ۱۹: | خط ۱۴: | ||
[[قلمرو اخلاق]] بسیار وسیع است به گونهای که رابطه با [[خدا]]، رابطه با خود، رابطه با [[مردم]] و رابطه با [[جهان]] ([[طبیعت]]) را شامل میشود. به این ترتیب شاخههای گوناگون [[علم اخلاق]] به وجود میآید. به عنوان مثال، [[اخلاق خانوادگی]]، اخلاق [[شهروندی]] و اخلاق [[سیاسی]] شاخههایی از اخلاق است که در بخش رابطه با [[مردم]] میتوان به آنها اشاره کرد<ref>اخلاق و تربیت اسلامی، ص۷-۸.</ref>. | [[قلمرو اخلاق]] بسیار وسیع است به گونهای که رابطه با [[خدا]]، رابطه با خود، رابطه با [[مردم]] و رابطه با [[جهان]] ([[طبیعت]]) را شامل میشود. به این ترتیب شاخههای گوناگون [[علم اخلاق]] به وجود میآید. به عنوان مثال، [[اخلاق خانوادگی]]، اخلاق [[شهروندی]] و اخلاق [[سیاسی]] شاخههایی از اخلاق است که در بخش رابطه با [[مردم]] میتوان به آنها اشاره کرد<ref>اخلاق و تربیت اسلامی، ص۷-۸.</ref>. | ||
اهمیت [[اخلاق]] بدان پایه است که از دیرباز [[دانشمندان]] بزرگی در این موضوع دست به تألیفاتی زدهاند. در بین متقدمان کتاب | اهمیت [[اخلاق]] بدان پایه است که از دیرباز [[دانشمندان]] بزرگی در این موضوع دست به تألیفاتی زدهاند. در بین متقدمان کتاب «[[طهارة الاعراق]]» [[ابنمسکویه]] و «[[اخلاق ناصری]]» [[خواجه نصیرالدین طوسی]] از آثار مهمی است که میتوان نام برد. در قرون متأخر نیز دو کتاب «[[جامع السعادات]]» اثر ملا [[مهدی نراقی]] و «[[معراج السعاده]]» که به [[قلم]] فرزند وی ملا [[احمد نراقی]] تألیف شده است. [[جایگاه]] ویژهای دارند. | ||
در دو کتاب اخیر [[شناخت نفس]] و قوای آن از مقدمات وصول به اخلاق شمرده شده است. | در دو کتاب اخیر [[شناخت نفس]] و قوای آن از مقدمات وصول به اخلاق شمرده شده است. ملا مهدی نراقی میگوید: چون نفس دارای چهار [[قوه عاقله]] و عامله و شهویّه و غضبیّه است، اگر حرکات و [[افعال]] اینها بر وجه [[اعتدال]] باشد، و سه قوّه اخیر [[مطیع]] [[عقل]] باشند، اولاً [[فضایل]] [[حکمت]] و [[عفّت]] و [[شجاعت]] حاصل میشود؛ و ثانیاً از حصول آنها [[عدالت]] پدید میآید. پس بدین بیان، عدالت کمال [[قوه]] عملی به [[تنهایی]] نیست، بلکه کمال همه قواست<ref>گزیده کتاب جامعالسعادات، ص۵۳.</ref>. | ||
مناجاتها و [[دعاهای امام سجاد]] {{ع}} در واقع همگی درس اخلاق و [[دعوت]] به سوی [[فضایل اخلاقی]] و [[پرهیز]] از [[رذایل]] است. آن [[حضرت]] از پروردگارش میخواهد هیچ [[خصلت]] و [[خلق]] و خویی که [[عیب]] شمرده میشود برای او باقی نگذارد: «ای [[خداوند]]، هر خصلت بد که در من است به [[صلاح]] آور و هر [[زشتی]] که با من است و موجب [[نکوهش]] من؛ به [[زیبایی]] بدل نمای و هر [[کرامت]] کمال نایافته که در من است کامل فرمای»<ref>نیایش بیستم.</ref>. از این [[سخن امام]] در مییابیم که پیراستن نفس از [[رذایل اخلاقی]] تا چه اندازه حائز اهمیت است؛ و برای [[اصلاح]] نفس خویش چارهای نداریم جز آنکه دست نیاز به سوی [[خدا]] دراز کنیم. | مناجاتها و [[دعاهای امام سجاد]] {{ع}} در واقع همگی درس اخلاق و [[دعوت]] به سوی [[فضایل اخلاقی]] و [[پرهیز]] از [[رذایل]] است. آن [[حضرت]] از پروردگارش میخواهد هیچ [[خصلت]] و [[خلق]] و خویی که [[عیب]] شمرده میشود برای او باقی نگذارد: «ای [[خداوند]]، هر خصلت بد که در من است به [[صلاح]] آور و هر [[زشتی]] که با من است و موجب [[نکوهش]] من؛ به [[زیبایی]] بدل نمای و هر [[کرامت]] کمال نایافته که در من است کامل فرمای»<ref>نیایش بیستم.</ref>. از این [[سخن امام]] در مییابیم که پیراستن نفس از [[رذایل اخلاقی]] تا چه اندازه حائز اهمیت است؛ و برای [[اصلاح]] نفس خویش چارهای نداریم جز آنکه دست نیاز به سوی [[خدا]] دراز کنیم. |