اصول اربعمائه در فقه اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' لیکن ' به ' لکن '
جز (جایگزینی متن - ' لیکن ' به ' لکن ')
 
خط ۳: خط ۳:
«اصول» جمع «اصل» و اصل در اصطلاح [[علم حدیث]] به معنای هر یک از مجموعه‌های آغازین [[احادیث]] است که [[راویان]] سده‌های نخستین مستقیماً از نگاشتن روایت‌هایی که می‌شنیدند، پدید می‌آوردند. این اصول، منبع و مصدر کتاب‌های [[حدیثی]] بعدی گردید<ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج ۹، ص۲۱۸</ref> و ملاک صحّت [[حدیث]] نزد [[محدّثان]] نسل‌های بعد، وجود آن حدیث در یکی از این اصول بود.
«اصول» جمع «اصل» و اصل در اصطلاح [[علم حدیث]] به معنای هر یک از مجموعه‌های آغازین [[احادیث]] است که [[راویان]] سده‌های نخستین مستقیماً از نگاشتن روایت‌هایی که می‌شنیدند، پدید می‌آوردند. این اصول، منبع و مصدر کتاب‌های [[حدیثی]] بعدی گردید<ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج ۹، ص۲۱۸</ref> و ملاک صحّت [[حدیث]] نزد [[محدّثان]] نسل‌های بعد، وجود آن حدیث در یکی از این اصول بود.


محتوای این مجموعه‌ها که به [[اصول اربعمائه]] مشهورند، پاسخ‌هایی بوده است که [[امامان معصوم]]{{عم}} به پرسش‌هایی در زمینه‌های گوناگون [[احکام]]، [[سنن]]، [[مواعظ]]، [[ادعیه]] و [[تفسیر]] می‌داده‌اند. گردآوری این اصول، از [[زمان حضرت علی]]{{ع}} تا [[زمان]] [[امام حسن عسکری]]{{ع}} به وسیله [[اصحاب]] آنان انجام شده است؛ هرچند بیشتر آنان از [[اصحاب امام صادق]]{{ع}} بوده‌اند. برخی برآنند که اصول اربعمائه را چهارصد [[شخصیت]] معروف از اصحاب امام صادق{{ع}} ـ که بالغ بر چهار هزار نفر بوده‌اند ـ نگاشته‌اند. لیکن با نگاهی به برخی [[کتب رجالی]]، مانند [[فهرست شیخ طوسی]] و [[رجال نجاشی]] مشخص می‌شود که در میان صاحبان اصول، [[شاگردان]] دیگر [[امامان]]{{عم}} نیز دیده می‌شوند.<ref>المعتبر، ج ۱، ص۲۶؛ ذکری الشیعة، ج ۱، ص۵۸ ـ ۵۹</ref>
محتوای این مجموعه‌ها که به [[اصول اربعمائه]] مشهورند، پاسخ‌هایی بوده است که [[امامان معصوم]]{{عم}} به پرسش‌هایی در زمینه‌های گوناگون [[احکام]]، [[سنن]]، [[مواعظ]]، [[ادعیه]] و [[تفسیر]] می‌داده‌اند. گردآوری این اصول، از [[زمان حضرت علی]]{{ع}} تا [[زمان]] [[امام حسن عسکری]]{{ع}} به وسیله [[اصحاب]] آنان انجام شده است؛ هرچند بیشتر آنان از [[اصحاب امام صادق]]{{ع}} بوده‌اند. برخی برآنند که اصول اربعمائه را چهارصد [[شخصیت]] معروف از اصحاب امام صادق{{ع}} ـ که بالغ بر چهار هزار نفر بوده‌اند ـ نگاشته‌اند. لکن با نگاهی به برخی [[کتب رجالی]]، مانند [[فهرست شیخ طوسی]] و [[رجال نجاشی]] مشخص می‌شود که در میان صاحبان اصول، [[شاگردان]] دیگر [[امامان]]{{عم}} نیز دیده می‌شوند.<ref>المعتبر، ج ۱، ص۲۶؛ ذکری الشیعة، ج ۱، ص۵۸ ـ ۵۹</ref>


نقل کرده‌اند که [[عادت]] صاحبان اصول این بوده که هرگاه حدیثی از [[امام]]{{ع}} می‌شنیدند از [[بیم]] [[فراموشی]]، به ضبط آن در اصول خویش مبادرت می‌کردند.<ref>الرواشح‌السماویة، ص۱۶۰</ref> [[مؤیّد]] این مطلب روایتی است که [[ابن طاووس]] در «مُهَج الدّعوات» نقل کرده است که «گروهی از [[اصحاب امام کاظم]]{{ع}} با قلم و کاغذ در محضر ایشان حاضر می‌شدند و چون امام سخنی می‌فرمود یا درباره واقعه‌ای نظر می‌داد، آن را می‌نگاشتند».<ref>الذریعة، ج ۲، ص۱۲۷</ref>
نقل کرده‌اند که [[عادت]] صاحبان اصول این بوده که هرگاه حدیثی از [[امام]]{{ع}} می‌شنیدند از [[بیم]] [[فراموشی]]، به ضبط آن در اصول خویش مبادرت می‌کردند.<ref>الرواشح‌السماویة، ص۱۶۰</ref> [[مؤیّد]] این مطلب روایتی است که [[ابن طاووس]] در «مُهَج الدّعوات» نقل کرده است که «گروهی از [[اصحاب امام کاظم]]{{ع}} با قلم و کاغذ در محضر ایشان حاضر می‌شدند و چون امام سخنی می‌فرمود یا درباره واقعه‌ای نظر می‌داد، آن را می‌نگاشتند».<ref>الذریعة، ج ۲، ص۱۲۷</ref>


==اعتبار اصول==
==اعتبار اصول==
به تصریح برخی، اصول نگاشته شده در [[زمان امامان]]{{عم}}، بیش از چهارصد اصل بوده است، لیکن از میان آنها اصولی که [[امامیّه]] بر اعتبار و صحّت آنها و نیز عمل بدانها اتّفاق داشته‌اند چهارصد اصل بوده است.<ref>ذکری الشیعة، ج ۱، ص۵۸ ـ ۵۹؛ الحدائق الناضرة، ج ۱، ص۱۷ ـ ۲۱</ref>
به تصریح برخی، اصول نگاشته شده در [[زمان امامان]]{{عم}}، بیش از چهارصد اصل بوده است، لکن از میان آنها اصولی که [[امامیّه]] بر اعتبار و صحّت آنها و نیز عمل بدانها اتّفاق داشته‌اند چهارصد اصل بوده است.<ref>ذکری الشیعة، ج ۱، ص۵۸ ـ ۵۹؛ الحدائق الناضرة، ج ۱، ص۱۷ ـ ۲۱</ref>


==کتاب و اصل==
==کتاب و اصل==
۲۱۸٬۰۹۰

ویرایش