ادریس بن عبدالله اشعری قمی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۰ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۴۵

موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد

آشنایی اجمالی

ادریس در سند دو روایت تفسیر کنز الدقائق و به نقل از کتاب بصائر الدرجات و تأویل الآیات الظاهرة ذکر شده است:

۱. «الْحَجَّالُ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنِ ابْنِ سِنَانٍ عَنْ عَبْدِ الْمَلِكِ الْقُمِّيِّ عَنْ إِدْرِيسَ عَنْ أَخِيهِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ(ع) يَقُولُ بَيْنَا أَنَا وَ أَبِي مُتَوَجِّهَانِ إِلَى مَكَّةَ وَ أَبِي قَدْ تَقَدَّمَنِي فِي مَوْضِعٍ يُقَالُ لَهُ ضَجْنَانُ إِذْ جَاءَ رَجُلٌ وَ فِي عُنُقِهِ سِلْسِلَةٌ يَجُرُّهَا فَأَقْبَلَ عَلَيَّ فَقَالَ لَهُ اسْقِنِي اسْقِنِي اسْقِنِي قَالَ فَصَاحَ بِي أَبِي لَا تَسْقِهِ لَا سَقَاهُ اللَّهُ قَالَ فرجل [وَ فِي طَلَبِهِ رَجُلٌ] يَتْبَعُهُ حَتَّى جَذَبَ سِلْسِلَتَهُ جَذْبَةً فَأَلْقَاهُ وَ طَرَحَهُ فِي أَسْفَلِ دَرْكٍ مِنَ النَّارِ»^[۱].

این روایت در منابع مختلف و با همین سند نقل شده است؛ با این تفاوت که در بعضی اسناد "عن إدريس، عن أخيه"^[۲]. و در برخی "عن أخيه إدريس"^[۳] و در سندی دیگر "عن عبدالملك بن عبدالله القمي، عن أخيه إدريس بن عبدالله"^[۴] ثبت شده است و همین عنوان درست است، بنابراین مراد از إدریس در سند روایت یاد شده، إدریس بن عبدالله است.

۲. «قَالَ أَيْضاً حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ إِدْرِيسَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ اِبْنِ فَضَّالٍ عَنْ أَبِي جَمِيلَةَ عَنْ مُحَمَّدٍ اَلْحَلَبِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ السَّلاَمُ قَالَ: إِنَّ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ عَرَّفَ أَصْحَابَهُ أَمِيرَ اَلْمُؤْمِنِينَ مَرَّتَيْنِ وَ ذَلِكَ أَنَّهُ قَالَ لَهُمْ أَ تَدْرُونَ مَنْ وَلِيُّكُمْ بَعْدِي قَالُوا اَللَّهُ وَ رَسُولُهُ أَعْلَمُ قَالَ فَإِنَّ اَللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى قَدْ قَالَ ﴿فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلَاهُ وَجِبْرِيلُ وَصَالِحُ الْمُؤْمِنِينَ﴾^[۵] يَعْنِي أَمِيرَ اَلْمُؤْمِنِينَ وَ هُوَ وَلِيُّكُمْ بَعْدِي وَ اَلْمَرَّةُ اَلثَّانِيَةُ يَوْمَ غَدِيرِ خُمٍّ حِينَ قَالَ مَنْ كُنْتُ مَوْلاَهُ فَعَلِيٌّ مَوْلاَهُ»^[۶].

این روایت در منبع اصلی (تأویل الآیات الظاهرة) و در کتاب الیقین به صورت "... حدثنا أحمد بن إدريس عن أحمد بن محمد بن عيسى...^[۷] آمده و همین صحیح است؛ زیرا در هیچ سندی ادریس از احمد بن محمد بن عیسی روایت نکرده؛ ولی احمد بن ادریس اشعری روایات فراوانی از احمد بن محمد بن عیسی نقل کرده است^[۸].^[۹]

جستارهای وابسته

خاندان اشعری
عبدالملک بن عبدالله قمی (برادر)

منابع

جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری ج۳

پانویس

↑ تفسیر کنز الدقائق، ج۱۱، ص۴۱۵ به نقل از بصائر الدرجات، ج۱، ص۲۸۵، ح۲.
↑ تفسیر کنز الدقائق، ج۱۱، ص۴۱۵ به نقل از بصائر الدرجات، ج۱، ص۲۸۵، ح۲.
↑ الخرائج و الجرائح، ج۲، ص۸۱۴، ح۲۳.
↑ الاختصاص، ص۲۷۶.
↑ بی‌گمان خداوند و جبرئیل و (آن) مؤمن شایسته، یار اویند سوره تحریم، آیه ۴.
↑ تفسیر کنز الدقائق، ج۱۳، ص۳۳۱.
↑ تأویل الآیات الظاهره، ص۶۷۴؛ الیقین، ص۳۰۲، باب ۱۰۹.
↑ تفسیر کنز الدقائق، ج۴، ص۴۱۵، ۳۵۰ و ۴۶۱، ج۶، ص۱۳۲ و۲۹۰؛ و....
↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۳، ص ۳۰۶-۳۰۷.

[1] تفسیر کنز الدقائق، ج۱۱، ص۴۱۵ به نقل از بصائر الدرجات، ج۱، ص۲۸۵، ح۲.

[2] تفسیر کنز الدقائق، ج۱۱، ص۴۱۵ به نقل از بصائر الدرجات، ج۱، ص۲۸۵، ح۲.

[3] الخرائج و الجرائح، ج۲، ص۸۱۴، ح۲۳.

[4] الاختصاص، ص۲۷۶.

[5] بی‌گمان خداوند و جبرئیل و (آن) مؤمن شایسته، یار اویند سوره تحریم، آیه ۴.

[6] تفسیر کنز الدقائق، ج۱۳، ص۳۳۱.

[7] تأویل الآیات الظاهره، ص۶۷۴؛ الیقین، ص۳۰۲، باب ۱۰۹.

[8] تفسیر کنز الدقائق، ج۴، ص۴۱۵، ۳۵۰ و ۴۶۱، ج۶، ص۱۳۲ و۲۹۰؛ و....

[9] جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۳، ص ۳۰۶-۳۰۷.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

@@ خط ۵: / خط ۵: @@
 ۱. {{متن حدیث|الْحَجَّالُ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنِ ابْنِ سِنَانٍ عَنْ عَبْدِ الْمَلِكِ الْقُمِّيِّ عَنْ إِدْرِيسَ عَنْ أَخِيهِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} يَقُولُ بَيْنَا أَنَا وَ أَبِي مُتَوَجِّهَانِ إِلَى مَكَّةَ وَ أَبِي قَدْ تَقَدَّمَنِي فِي مَوْضِعٍ يُقَالُ لَهُ ضَجْنَانُ إِذْ جَاءَ رَجُلٌ وَ فِي عُنُقِهِ سِلْسِلَةٌ يَجُرُّهَا فَأَقْبَلَ عَلَيَّ فَقَالَ لَهُ اسْقِنِي اسْقِنِي اسْقِنِي قَالَ فَصَاحَ بِي أَبِي لَا تَسْقِهِ لَا سَقَاهُ اللَّهُ قَالَ فرجل [وَ فِي طَلَبِهِ رَجُلٌ] يَتْبَعُهُ حَتَّى جَذَبَ سِلْسِلَتَهُ جَذْبَةً فَأَلْقَاهُ وَ طَرَحَهُ فِي أَسْفَلِ دَرْكٍ مِنَ النَّارِ}}<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۱۱، ص۴۱۵ به نقل از بصائر الدرجات، ج۱، ص۲۸۵، ح۲.</ref>.
-این روایت در منابع مختلف و با همین سند نقل شده است؛ با این تفاوت که در بعضی [[اسناد]] {{عربی|"عن إدريس، عن أخيه"}}<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۱۱، ص۴۱۵ به نقل از بصائر الدرجات، ج۱، ص۲۸۵، ح۲.</ref>. و در برخی {{عربی|"عن أخيه إدريس"}}<ref>الخرائج و الجرائح، ج۲، ص۸۱۴، ح۲۳.</ref> و در سندی دیگر {{عربی|"عن عبدالملك بن عبدالله القمي، عن أخيه إدريس بن عبدالله"}}<ref>الاختصاص، ص۲۷۶.</ref> ثبت شده است و همین عنوان درست است، بنابراین مراد از إدریس در [[سند روایت]] یاد شده، إدریس بن عبدالله است که شرح حال وی در جایگاه خود خواهد آمد.
+این روایت در منابع مختلف و با همین سند نقل شده است؛ با این تفاوت که در بعضی [[اسناد]] {{عربی|"عن إدريس، عن أخيه"}}<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۱۱، ص۴۱۵ به نقل از بصائر الدرجات، ج۱، ص۲۸۵، ح۲.</ref>. و در برخی {{عربی|"عن أخيه إدريس"}}<ref>الخرائج و الجرائح، ج۲، ص۸۱۴، ح۲۳.</ref> و در سندی دیگر {{عربی|"عن عبدالملك بن عبدالله القمي، عن أخيه إدريس بن عبدالله"}}<ref>الاختصاص، ص۲۷۶.</ref> ثبت شده است و همین عنوان درست است، بنابراین مراد از إدریس در [[سند روایت]] یاد شده، إدریس بن عبدالله است.
 ۲. {{متن حدیث|قَالَ أَيْضاً حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ إِدْرِيسَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ اِبْنِ فَضَّالٍ عَنْ أَبِي جَمِيلَةَ عَنْ مُحَمَّدٍ اَلْحَلَبِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ السَّلاَمُ قَالَ: إِنَّ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ عَرَّفَ أَصْحَابَهُ أَمِيرَ اَلْمُؤْمِنِينَ مَرَّتَيْنِ وَ ذَلِكَ أَنَّهُ قَالَ لَهُمْ أَ تَدْرُونَ مَنْ وَلِيُّكُمْ بَعْدِي قَالُوا اَللَّهُ وَ رَسُولُهُ أَعْلَمُ قَالَ فَإِنَّ اَللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى قَدْ قَالَ {{متن قرآن|فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلَاهُ وَجِبْرِيلُ وَصَالِحُ الْمُؤْمِنِينَ}}<ref>بی‌گمان خداوند و جبرئیل و (آن) مؤمن شایسته، یار اویند سوره تحریم، آیه ۴.</ref> يَعْنِي أَمِيرَ اَلْمُؤْمِنِينَ وَ هُوَ وَلِيُّكُمْ بَعْدِي وَ اَلْمَرَّةُ اَلثَّانِيَةُ يَوْمَ غَدِيرِ خُمٍّ حِينَ قَالَ مَنْ كُنْتُ مَوْلاَهُ فَعَلِيٌّ مَوْلاَهُ}}<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۱۳، ص۳۳۱.</ref>.