بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = | پرسش مرتبط = }} | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = | پرسش مرتبط = }} | ||
== آشنایی اجمالی == | == آشنایی اجمالی == | ||
[[ابوبکر محمد بن احمد بن محمد بن عبدالله کاتب بغدادی ابن ابی ثلج]] در | [[ابوبکر محمد بن احمد بن محمد بن عبدالله کاتب بغدادی ابن ابی ثلج]] در سال ۲۳۸ هجری به [[دنیا]] آمد و نزد جدش محمد، [[عمر بن شبه]]، [[محمد بن حماد مقری]]، [[قاسم بن محمد مروزی]] [[علم حدیث]] را فراگرفت. <ref>تاریخ بغداد ۱ / ۳۳۸. </ref> [[شیخ طوسی]] او را در ردیف کسانی آورده که روایتی از [[امامان]] {{عم}} ندارند. <ref>رجال (الطوسی) ۵۰۲ و ۵۱۳. </ref> [[علمای رجال]]، او را محدثی [[ثقه]]، کثیرالحدیث و از بزرگان [[شیعه]] دانسته‌اند. <ref>رجال (النجاشی) ۲ / ۲۹۹. </ref> الندیم او را [[فاضل]]، [[دیندار]] و [[پرهیزکار]] دانسته؛ ولی درباره مذهبش می‌‌گوید شیعه بودن او [[غلبه]] داشت. <ref>الفهرست (الندیم) ۲۸۹. </ref> کسانی چون [[ابوالحسن دارقطنی]]، [[ابوحفص بن شاهین]] و [[یوسف بن عمر قواس]] از [[ابوبکر]] [[روایت]] کرده‌اند. <ref>تاریخ بغداد ۱ / ۳۳۸. </ref> وی در [[سال ۳۲۵ هجری]] از دنیا رفت. <ref>معجم المؤلفین ۹ / ۹. </ref> | ||
آثار او عبارت‌اند از: السنن والآداب علی مذاهب العامه، فضایل الصحابه، الاختیار من الاسانید، <ref>الفهرست (الندیم) ۲۸۹. </ref> البشری والزلفی فی فضایل الشیعه، تاریخ الائمه {{عم}}، اخبار النساء الممدوحات، اخبار فاطمه و حسن و حسین {{عم}} کتاب ما نزل من القرآن فی امیر المؤمنین {{ع}}<ref>رجال النجاشی، ص۳۸۱، رقم ۱۰۳۷؛ شیخ طوسی با تعبیر «خاصّی» از شیعه بودن وی خبر داده است (ر. ک: رجال الطوسی، ص۵۰۲)، ولی ابن ندیم با عبارت «خاصّی، عامّی و التشیع غلب علیه، به آمیخته بودن مذهب و پررنگ بودن تشیع وی اشاره کرده است (الفهرست، ص۲۸۹) همچنین ابن ندیم با عبارت {{عربی|کان دیّنا فاضلا ورعا}} از دیانت، تقوا و رتبه علمی وی خبر داده است (الفهرست، ص۲۸۹).</ref> یا کتاب التنزیل فی امیر المؤمنین {{ع}}، اسماء امیر المؤمنین {{ع}} فی کتاب الله عز و جل<ref>ر. ک: طوسی، الفهرست، ص۱۵۱، رقم ۶۴۹.</ref> که ابوبکر دوری از همه این کتاب‌ها روایت کرده است. و تفسیر ابن ابی الثلج<ref>ر. ک: آقا بزرگ تهرانی، الذریعة، ج۴، ص۲۴۰، رقم ۱۷۱. ابن ندیم از این تفسیر با عنوان کتاب تفسیر (ابی) بکر بن ابی الثلج خبر داده است (الفهرست، ص۳۷)، کلمه «ابی» در نسخه موجود فهرست ابن ندیم داخل پرانتز آمده است، ولی عادل نویهض عبارت او را بدون «ابی» دیده و تصور کرده است این شخص فرزند محمد بن عبد الله بن اسماعیل بغدادی متوفای ۲۵۷ ق است که ترجمه‌اش در التهذیب آمده، ولی ظاهراً اشتباه است؛ زیرا در کتاب‌های رجالی از مفسری و حتی شخصی به نام بکر بن محمد بن عبد الله بن اسماعیل یاد نشده است. این اشتباه برای داوودی نیز رخ داده است (ر. ک: طبقات المفسرین، ج۱، ص۱۲۰، رقم ۱۱۳).</ref>.<ref>الفهرست (الطوسی) ۱۵۱.</ref>.<ref> [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۲ (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]]، ج۲ ص۴۲۴.</ref> | آثار او عبارت‌اند از: السنن والآداب علی مذاهب العامه، فضایل الصحابه، الاختیار من الاسانید، <ref>الفهرست (الندیم) ۲۸۹. </ref> البشری والزلفی فی فضایل الشیعه، تاریخ الائمه {{عم}}، اخبار النساء الممدوحات، اخبار فاطمه و حسن و حسین {{عم}} کتاب ما نزل من القرآن فی امیر المؤمنین {{ع}}<ref>رجال النجاشی، ص۳۸۱، رقم ۱۰۳۷؛ شیخ طوسی با تعبیر «خاصّی» از شیعه بودن وی خبر داده است (ر. ک: رجال الطوسی، ص۵۰۲)، ولی ابن ندیم با عبارت «خاصّی، عامّی و التشیع غلب علیه، به آمیخته بودن مذهب و پررنگ بودن تشیع وی اشاره کرده است (الفهرست، ص۲۸۹) همچنین ابن ندیم با عبارت {{عربی|کان دیّنا فاضلا ورعا}} از دیانت، تقوا و رتبه علمی وی خبر داده است (الفهرست، ص۲۸۹).</ref> یا کتاب التنزیل فی امیر المؤمنین {{ع}}، اسماء امیر المؤمنین {{ع}} فی کتاب الله عز و جل<ref>ر. ک: طوسی، الفهرست، ص۱۵۱، رقم ۶۴۹.</ref> که ابوبکر دوری از همه این کتاب‌ها روایت کرده است. و تفسیر ابن ابی الثلج<ref>ر. ک: آقا بزرگ تهرانی، الذریعة، ج۴، ص۲۴۰، رقم ۱۷۱. ابن ندیم از این تفسیر با عنوان کتاب تفسیر (ابی) بکر بن ابی الثلج خبر داده است (الفهرست، ص۳۷)، کلمه «ابی» در نسخه موجود فهرست ابن ندیم داخل پرانتز آمده است، ولی عادل نویهض عبارت او را بدون «ابی» دیده و تصور کرده است این شخص فرزند محمد بن عبد الله بن اسماعیل بغدادی متوفای ۲۵۷ ق است که ترجمه‌اش در التهذیب آمده، ولی ظاهراً اشتباه است؛ زیرا در کتاب‌های رجالی از مفسری و حتی شخصی به نام بکر بن محمد بن عبد الله بن اسماعیل یاد نشده است. این اشتباه برای داوودی نیز رخ داده است (ر. ک: طبقات المفسرین، ج۱، ص۱۲۰، رقم ۱۱۳).</ref>.<ref>الفهرست (الطوسی) ۱۵۱.</ref>.<ref> [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۲ (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]]، ج۲ ص۴۲۴.</ref> | ||