برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{مدخل مرتبط| موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = | پرسش مرتبط =}}
| | #تغییر_مسیر [[جعفر بن محمد ریانی]] |
| | |
| == مقدمه ==
| |
| جعفر الریّانی<ref>ر.ک: تنقیح المقال، ج۱۵، ص۳۷۸، ش۴۰۲۶؛ معجم رجال الحدیث، ج۵، ص۹۷، ش۲۳۰۷؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۲، ص۱۹۹، ش۲۷۶۹.</ref> در یک [[سند روایت]] [[تفسیر کنز الدقائق]] نام برده شده که به گزارش از کتاب [[تأویل الآیات الظاهرة]] است: {{متن حدیث|وَ عَنْهُ أَيْضاً قَالَ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ الْعَبَّاسِ عَنْ جَعْفَرٍ الرُّمَّانِيِّ عَنْ حَسَنِ بْنِ حُسَيْنِ بْنِ عُلْوَانَ عَنْ سَعْدِ بْنِ طَرِيفٍ عَنِ الْأَصْبَغِ بْنِ نُبَاتَهُ عَنْ عَلِيٍّ{{ع}} قَالَ: قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ زَيَّنَّا لَهُمْ أَعْمَالَهُمْ فَهُمْ يَعْمَهُونَ}}<ref>«کارهای کسانی را که به جهان واپسین ایمان ندارند در نظرشان آراسته‌ایم از این رو آنان سرگشته‌اند» سوره نمل، آیه ۴.</ref> قَالَ عَنْ وَلَايَتِنَا}}<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۹، ص۲۰۳-۲۰۴ به گزارش از تأویل الآیات الظاهره، ص۳۵۲.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۵ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۵، ص 443.</ref>
| |
| | |
| ==شرح حال [[راوی]]==
| |
| عنوان مذکور، در [[کتب رجالی شیعه]] و [[سنی]] ذکر نشده؛ ولی در [[اسناد روایات]] قرار گرفته است و «[[علی بن العباس]]» از ایشان با عناوین مختلفی مانند [[جعفر الریانی]]، [[جعفر الرمانی]]<ref>تأویل الآیات الظاهره، ص۳۵۲.</ref>، [[جعفر بن محمد الرمانی]]<ref>بحار الأنوار، ج۶۵، ص۱۲۷، ح۵۷.</ref>، [[جعفر بن محمد]]<ref>تفسیر القمی، ج۲، ص۳۶۰-۳۶۱: {{عربی|علی بن العباس، عن جعفر بن محمد...}}.</ref>، [[جعفر بن محمد الزهری الرمانی]]<ref>بشارة المصطفی ص۶۳: {{عربی|علی بن العباس البجلی، قال: حدثنا جعفر بن محمد الزهری الرمانی}}.</ref>، [[جعفر بن محمد الزهری]]<ref>الغیبه (طوسی)، ص۱۸۲: {{عربی|عن المقانعی، عن جعفر بن محمد الزهری، عن إسحاق بن منصور}}.</ref>، [[جعفر بن محمد بن الحسین الزهری]]<ref>مقاتل الطالبیین، ص۴۵: {{عربی|حدثنی علی بن العباس المقانعی قال: أخبرنا جعفر بن محمد بن الحسین الزهری قال: حدثنا حسن بن الحسین، عن عمرو بن ثابت، عن أبی إسحاق قال: سمعت معاویة بالنخیلة یقول: ألا إن کل شیء أعطیته الحسن بن علی تحت قدمی هاتین لا أفی به قال أبو إسحاق: و کان و الله غدارا}}.</ref>، [[جعفر بن محمد بن الحسین]]<ref>بحار الأنوار، ج۳۵، ص۳۶۱، ح۲: {{عربی|عن علی بن العباس المقانعی، عن جعفر بن محمد بن الحسین}}.</ref> و [[جعفر بن محمد بن الحسین الرمانی]]<ref>شرح إحقاق الحق، ج۱۴، ص۵۳۱: {{عربی|... أخبرنا علی بن العباس بن الولید، أخبرنا جعفر بن محمد بن الحسین الرمانی...}}.</ref> [[روایت]] کرده است.
| |
| | |
| نام [[راوی]] در منبع اصلی، یعنی در تأویل الآیات الظاهره، و در [[تفسیر البرهان]] و [[بحار الأنوار]] به نقل از تأویل الآیات الظاهرة<ref>ر.ک: البرهان، ج۴، ص۳۱، ح۷۵۰۶؛ بحار الأنوار، ج۲۴، ص۲۲، ح۴۴.</ref>، «جعفر الرمانی»<ref>{{عربی|الرمانی بضم الراء و تشدید المیم و فی آخرها نون بعد الألف، هذه النسبة إلی الرمان و بیعه}}. (الأنساب (سمعانی)، ج۶، ص۱۶۵، ش۱۸۱۵).</ref> ثبت شده است.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۵ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۵، ص 443-444.</ref>
| |
| | |
| ==[[طبقه راوی]]==
| |
| [[تاریخ]] ولادت و [[وفات]] راوی مشخص نیست؛ ولی [[محمد بن الحسین الأشنانی]] <ref>ر.ک: قاموس الرجال، ج۹، ص۲۲۱، ش۶۶۲۴.</ref> و [[علی بن العباس البجلی]]<ref>ر.ک: سیر أعلام النبلاء، ج۱۴، ص۴۳۰، ش۲۳۶؛ شذرات الذهب فی أخبار من ذهب، ص۲۵۹؛ ولی «سمعانی» نوشته است: {{عربی|و مات بعد شوال سنة ست و ستین و ثلاثمائة}}. (الأنساب (سمعانی)، ج۵، ص۳۶۱).</ref> از وی روایت کرده‌اند و او نیز از [[محمد بن جبلة]]<ref>ر.ک تهذیب الکمال، ج۲۴، ص۵۷۲، ش۵۱۱۲.</ref> روایت کرده است، بنابراین می‌‌توان وی را از [[راویان]] [[قرن سوم هجری]] به شمار آورد.
| |
| | |
| [[آیت‌الله بروجردی]] احتمال داده که ایشان از [[راویان طبقه ششم]] باشند<ref>الموسوعة الرجالیه، طبقات رجال التهذیب، ص۱۹۰.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۵ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۵، ص 443-444.</ref>
| |
| | |
| ==[[استادان]] و [[شاگردان راوی]]==
| |
| در [[اسناد روایات]]، افرادی نظیر [[الحسن بن علی النخاس]]، [[محمد بن الحسین الأشنانی]]، [[علی بن العباس البجلی]] و [[عثمان بن محمد الألثغ]]<ref>ر.ک: تهذیب الأحکام، ج۶، ص۳۳، ح۱۰؛ شرح الأخبار، ج۳، ص۵۴۸، ح۱ و ۲؛ ریاض العلماء، ج۲، ص۴۱۷؛ مناقب الإمام أمیرالمؤمنین{{ع}}، ج۱، ص۲۳۸، ح۱۵۲.</ref> از راوی روایت کرده‌اند که از شاگردان [[حدیثی]] ایشان شمرده میشوند و او از کسانی مانند: [[یحیی بن عبدالحمید الحمانی]]، [[محمد بن جبلة]]، [[الحسن بن الحسین العابد]]، [[عثمان بن سعید العبضائی]] و [[الحسن بن الحسین]]<ref>ر.ک: تهذیب الأحکام، ج۶، ص۳۳، ح۱۰؛ شرح الأخبار، ج۳، ص۵۴۸، (ح ۲) و ص۵۷۰، (ح ۱۲۹۳)؛ ریاض العلماء، ج۲، ص۴۱۷؛ مناقب الإمام أمیرالمؤمنین{{ع}}، ج۱، ص۲۳۸، ح۱۵۲.</ref> روایت کرده که از استادان حدیثی وی به شمار می‌آیند.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۵ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۵، ص 444.</ref>
| |
| | |
| ==[[مذهب]] راوی==
| |
| با توجه به عدم یادکرد [[راوی]] در [[کتب رجالی]]، اطلاع دقیقی از [[مذهب]] وی در دست نیست؛ اما [[احادیث]] او گویای حسن [[عقیده]] و [[تشیع]] وی هستند؛ نمونه‌ها:
| |
| #{{متن حدیث|أَخْبَرَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ شَهْرِيَارَ الْخَازِنُ بِقِرَاءَتِي عَلَيْهِ مِرَاراً بِمَشْهَدِ مَوْلَانَا أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ{{ع}}قَالَ: أَخْبَرَنِي الشَّيْخُ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ مُحَمَّدُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْبُرْسِيُّ قَالَ: أَخْبَرَنَا أَبُو الْقَاسِمِ عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ الشَّيْبَانِيُّ الْبَزَّازُ قَالَ أَخْبَرَنَا جَدِّي لِأُمِّي أَبُو الطَّيِّبِ مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَيْنِ التَّيْمُلِيُّ قَالَ: حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ الْعَبَّاسِ الْبَجَلِيُّ قَالَ: حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ الرُّمَّانِيُّ قَالَ: حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ الْحُسَيْنِ الْعَابِدُ العرمي قَالَ: أَخْبَرَنَا الْحُسَيْنُ بْنُ عُلْوَانَ عَنْ أَبِي حَمْزَةَ الثُّمَالِيِّ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ الْبَاقِرِ{{ع}} قَالَ: إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى يَبْعَثُ شِيعَتَنَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ مِنْ قُبُورِهِمْ عَلَى مَا كَانَ مِنْهُمْ مِنَ الذُّنُوبِ وَ الْعُيُوبِ وَ وُجُوهُهُمْ كَالْقَمَرِ لَيْلَةَ الْبَدْرِ مُسَكَّنَةٌ رَوْعَاتُهُمْ مَسْتُورَةٌ عَوْرَاتُهُمْ قَدْ أُعْطُوا الْأَمْنَ وَ الْأَمَانَ يَخَافُ النَّاسُ وَ لَا يَخَافُونَ وَ يَحْزَنُ النَّاسُ وَ لَا يَحْزَنُونَ يُحْشَرُونَ عَلَى نُوقٍ لَهَا أَجْنِحَةٌ مِنْ ذَهَبٍ تَتَلَأْلَأُ قَدْ ذُلِّلَتْ مِنْ غَيْرِ رِيَاضَةٍ أَعْنَاقُهَا مِنْ يَاقُوتٍ أَحْمَرَ أَلْيَنَ مِنَ الْحَرِيرِ لِكَرَامَتِهِمْ عَلَى اللَّهِ تَعَالَى}}<ref>بشاره المصطفی، ص۴۶-۴۷.</ref>. [[نمازی شاهرودی]] با اشاره به [[روایت]] فوق نوشته است: {{عربی|"وهذه الرواية تكون قرينة على حُسن عقيدة رواتها وعدم کونهم عامیاً، فإن الثمالي لا يقول هذه الکلمات للعامي"}}<ref>مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۲، ص۱۹۹، ش۲۷۶۹.</ref>.
| |
| #{{متن حدیث| مُحَمَّدُ بْنُ سُلَيْمَانَ الصَّنْعَانِيِّ قَالَ : حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنِ مُحَمَّدٍ الألثغ قَالَ : حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ الرُّمَّانِيُّ قَالَ : حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ الْحُسَيْنِ عَنْ اسماعيل : عَنْ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ : دَخَلَ عَلِيٍّ عَلَى النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ مِنْ آخِرِ اللَّيْلِ فَلَمْ يَزَلِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ يرحب بِهِ حَتَّى دَنَا فاجلسه ثُمَّ قَالَ : يَا عَلِيُّ بِتُّ اللَّيْلَةِ حَيْثُ تَرَى اطْلُبِ الَىَّ رَبِّي وَ اسْأَلْهُ انَّ يَجْمَعُ عَلَيْكَ الُامَّةِ مِنْ بَعْدِي وَ لَكِنْ أَعْطَيْتَ سَبْعَ خِصَالٍ وانت مَعِي ، أَنَا أَوَّلُ مَنْ تَنْشَقُّ عَنْهُ الارض وانت مَعِي وَ لَا فَخْرَ ، وانا أَوَّلُ مَنْ يَرِدُ الْحَوْضَ وانت مَعِي وَ لَا فَخْرَ ، وانا أَوَّلُ مَنْ يَجُوزَ الصِّرَاطَ وانت مَعِي وَ لَا فَخْرَ ، وانا أَوَّلُ مَنْ يَقْرَعَ بَابَ الْجَنَّةِ وانت مَعِي وَ لَا فَخْرَ ، وانا أَوَّلُ مَنْ يَدْخُلُ الْجَنَّةَ وانت مَعِي وَ لَا فَخْرَ ، وانا أَوَّلُ مَنْ يَشْرَبُ مِنَ الرَّحِيقِ الْمَخْتُومِ خِتامُهُ مِسْكُ وَفِيُّ ذلِكَ فَلْيَتَنافَسِ الْمُتَنافِسُونَ وانت مَعِي وَ لَا فَخْرَ ، يَا عَلِيُّ انَّ الرَّجُلُ مِنْ شِيعَتِكَ لَيَشْفَعُ فِي مِثْلِ رَبِيعَةَ وَ مُضَرَ}}<ref>الشیعة فی أحادیث الفریقین، ص۵۲، ح۳۷.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۵ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۵، ص 445-446.</ref>
| |
| | |
| ==جایگاه [[حدیثی]] [[راوی]]==
| |
| مقتضای قاعده این است که راوی مورد بحث از [[راویان مهمل]] به شمار رود؛ زیرا در [[کتب رجالی]] از او یاد نشده است و براین اساس، یکی از [[محققان]] نوشته است: {{عربی|"المعنون مهمل، و روایاته سدیدة جدا"}}<ref>تنقیح المقال، ج۱۵، ص۳۷۸، ش۴۰۲۶.</ref> ولی به دو قرینه، «[[حسن حال]]» وی استظهار می‌شود:
| |
| #[[روایت]] متعدد [[علی بن العباس]]<ref>مقصود، «علی بن العباس بن الولید البجلی الکوفی» معروف به «المقانعی» است. (نک: شرح حالش را در موسوعة طبقات الفقهاء، ج۴، ص۲۸۹، ش۱۴۹۲).</ref> از وی که پیش از این اشاره شد. [[شیخ طوسی]] نوشته است: {{عربی|علی بن العباس المقانعی، له کتاب فضل الشیعة}}<ref>الفهرست (طوسی)، ص۲۸۸، ش۴۳۱.</ref>. [[ذهبی]]، ذیل عنوان «المقانعی»: {{عربی|"الشیخ المحدث الصدوق، أبو الحسن، علی بن العباس بن الولید البجلی المقانعی<ref>«سمعانی» ذیل عنوان «المقانعی» نوشته است: {{عربی|بفتح المیم و القاف بعدهما الألف و کسر النون، و فی آخرها العین المهملة، هذه النسبة إلی المقانع، و هو جمع مقنعة التی تختمر بها النساء، یعنی الخمار، و المشهور بهذه النسبة: أبو الحسن علی بن العباس بن الولید البجلی المقانعی. کان یبیع الخمر بالکوفة}}. (الأنساب (سمعانی)، ج۵، ص۳۶۱).</ref> الکوفی"}}<ref>سیر أعلام النبلاء، ج۱۴، ص۴۳۰.</ref>؛ {{عربی|"وکان ثقة"}}<ref>تاریخ الإسلام، ج۲۳، ص۲۷۳.</ref>.
| |
| #قرار گرفتنش در [[سند روایت]] [[تفسیر القمی]]<ref>تفسیر القمی، ج۲، ص۳۶۰: {{عربی|حدثنا محمد بن أبی عبدالله قال: حدثنا محمد بن إسماعیل، عن علی بن العباس، عن جعفر بن محمد، عن الحسن بن أسد [راشد]، عن یعقوب بن جعفر قال: سمعت موسی بن جعفر{{ع}} یقول: إن الله - تبارک و تعالی - أنزل علی عبده محمد{{صل}} أنه لا إله إلا هو الحی القیوم و سمی بهذه الأسماء الرحمن الرحیم - العزیز الجبار العلی العظیم، فتاهت هنالک عقولهم و استخفت حلومهم - فضربوا له الأمثال و جعلوا له أندادا و شبهوه بالأمثال و مثلوه أشباها - و جعلوه یزول و یحول - فتاهوا فی بحر عمیق لا یدرون ما غوره - و لا یدرکون کنه بعده}}.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۵ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۵، ص 446-447.</ref> | |
| | |
| == منابع ==
| |
| {{منابع}}
| |
| # [[پرونده: IM009729.jpg|22px]] [[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۵ (کتاب)|'''رجال تفسیری ج۵''']]
| |
| {{پایان منابع}}
| |
| | |
| == پانویس ==
| |
| {{پانویس}}
| |
