شمایل امام مهدی: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
خط ۲۰: خط ۲۰:
[[یعقوب منقوش]] گوید: خدمت [[امام حسن عسکری]] {{ع}} وارد شدم. داخل حیاط بر سکویی نشسته بود. سمت راستش اتاقی قرار داشت و بر آن پرده‌‏ای آویخته بود. گفتم: ای [[سید]] من! [[صاحب]] امر [[امامت]]، بعد از شما کیست؟ فرمود: این پرده را بالا بزن. آن را بالا زدم؛ پسر‌بچّه‌‏ای به قامت پنج وجب که به نظر می‏‌آمد هشت الی ده ‏سال داشت، بیرون آمد؛ با پیشانی درخشان، روی سفید، دو چشم [[براق]]، دو کتف ستبر و دو زانوی برگشته؛ در گونه راستش خالی و در سرش گیسوانی بود. بر زانوی پدر خود [[ابو محمد]] {{ع}} نشست؛ پس به من فرمود: این است [[صاحب الامر]] شما"<ref> [[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۲، ص ۷۸، ح ۱؛ ر ک: محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۵۱۴، ح ۲</ref>.<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۲۷۲ - ۲۷۳؛ [[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ص۲۴۱، ۲۴۲.</ref>
[[یعقوب منقوش]] گوید: خدمت [[امام حسن عسکری]] {{ع}} وارد شدم. داخل حیاط بر سکویی نشسته بود. سمت راستش اتاقی قرار داشت و بر آن پرده‌‏ای آویخته بود. گفتم: ای [[سید]] من! [[صاحب]] امر [[امامت]]، بعد از شما کیست؟ فرمود: این پرده را بالا بزن. آن را بالا زدم؛ پسر‌بچّه‌‏ای به قامت پنج وجب که به نظر می‏‌آمد هشت الی ده ‏سال داشت، بیرون آمد؛ با پیشانی درخشان، روی سفید، دو چشم [[براق]]، دو کتف ستبر و دو زانوی برگشته؛ در گونه راستش خالی و در سرش گیسوانی بود. بر زانوی پدر خود [[ابو محمد]] {{ع}} نشست؛ پس به من فرمود: این است [[صاحب الامر]] شما"<ref> [[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۲، ص ۷۸، ح ۱؛ ر ک: محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۵۱۴، ح ۲</ref>.<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۲۷۲ - ۲۷۳؛ [[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ص۲۴۱، ۲۴۲.</ref>


=== [[شمایل امام مهدی در دوران غیبت]] ===
=== شمایل امام مهدی در دوران غیبت ===
{{اصلی|شمایل امام مهدی در دوران غیبت}}
این دسته حکایات را می‌‏توان به دو گروه تقسیم کرد:
این دسته حکایات را می‌‏توان به دو گروه تقسیم کرد:
# حکایت‌‏هایی که [[شمایل]] آن حضرت را در [[دوران غیبت صغرا]] توصیف کرده است<ref>این دسته حکایات کم ‏وبیش در دست است؛ اما در کمتر حکایتی به روشنی از ویژگی‌‏های آن حضرت صحبت شده است</ref>. در این گروه، گاهی ویژگی‌‏های جسمانی آن حضرت، مانند پدر بزرگوارشان دانسته شده<ref>[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۲، ص۴۴۱، ح ۱۲.</ref>‏ و در برخی موارد نیز به صورت جزئی‌‏تر، مورد اشاره قرار گرفته است. از اوصاف آن حضرت در این دوران می‌‏توان به موارد ذیل اشاره کرد: صورتی گندمگون<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص۲۵۷.</ref>، گردنی بسیار [[زیبا]]<ref>شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص۳۵۵.</ref>، دارای قامتی نه بسیار بلند و نه چندان کوتاه، [[پیشانی]] بلند، چهارشانه، بینی کشیده، بر روی گونه راستش خالی زیبا و...<ref>شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص۲۶۶.</ref>
# حکایت‌‏هایی که [[شمایل]] آن حضرت را در [[دوران غیبت صغرا]] توصیف کرده است<ref>این دسته حکایات کم ‏وبیش در دست است؛ اما در کمتر حکایتی به روشنی از ویژگی‌‏های آن حضرت صحبت شده است</ref>. در این گروه، گاهی ویژگی‌‏های جسمانی آن حضرت، مانند پدر بزرگوارشان دانسته شده<ref>[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۲، ص۴۴۱، ح ۱۲.</ref>‏ و در برخی موارد نیز به صورت جزئی‌‏تر، مورد اشاره قرار گرفته است. از اوصاف آن حضرت در این دوران می‌‏توان به موارد ذیل اشاره کرد: صورتی گندمگون<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص۲۵۷.</ref>، گردنی بسیار [[زیبا]]<ref>شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص۳۵۵.</ref>، دارای قامتی نه بسیار بلند و نه چندان کوتاه، [[پیشانی]] بلند، چهارشانه، بینی کشیده، بر روی گونه راستش خالی زیبا و...<ref>شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص۲۶۶.</ref>

نسخهٔ ‏۴ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۲۰

مقدمه

صفات و مشخصات حضرت مهدی(ع) که در احادیث و روایات آمده بسیار است. مرحوم مجلسی در کتاب "غیبت" شیخ طوسی از امام باقر(ع) نقل می‌کند که امیر المؤمنین(ع) در منبر فرمود: "مردی از دودمان من، در آخر الزمان ظهور می‌کند که رنگش سفید مایل به سرخی و شکمش عریض، ران‌هایش پهن، استخوان شانه‌هایش درشت و در پشت وی دو خال است: یکی به رنگ پوست بدنش و دیگری شبیه خال پیامبر(ص) است. دو نام دارد: یکی مخفی و دیگری ظاهر، نامی که مخفی است "احمد" و نامی که ظاهر است "محمّد" می‌باشد..."[۱].

روزی امیر المؤمنین(ع) نگاهی به امام حسین(ع) کرد و فرمود: این پسر من آقاست، چنان‌که پیغمبر نیز او را آقا نامید، خداوند از دودمان او مردی همنام پیغمبر(ص) به وجود آورد که در خوی و سیرت مانند خود آن حضرت است... پیشانی‌اش باز، بینی‌اش کشیده، میان برآمده، شکمش فربه، ران‌هایش پرگوشت و در ران راستش خالی است و میان دندان‌های ثنایایش باز است..."[۲]. در کتاب فصول المهمّه آمده است: مهدی موعود جوانی متوسط‍‌ القامه، نیکورو و خوش‌موی است. موی سرش بر روی دوش‌هایش ریخته است. بینی‌اش باریک و پیشانی‌اش باز است..."[۳].

از جمله خصایص حضرت آن است که گذشت زمان باعث پیری او نمی‌شود؛ لذا وقتی ظهور می‌کند با آن‌که سن مبارک او سال‌ها از هزار گذشته، به صورت مردی چهل ساله ظاهر می‌شود[۴]. به‌هرحال اوصافی و خصوصیاتی که برای آن حضرت بیان شده، مشخصاتی است که جز بر آن شخص خاص (امام دوازدهم، یگانه فرزند امام حسن عسکری(ع)) بر احدی قابل انطباق نیست؛ لذا بطلان دعاوی مدّعیان مهدویت با توجه به این نشانه‌ها آشکار است[۵].

شمایل امام مهدی

مجموع روایات پیامبر اکرم(ص) و امامان(ع)، که شمایل و اوصاف حضرت مهدی(ع)‏ را بیان کرده است می‏‌توان به سه دسته تقسیم کرد:

شمایل امام مهدی پس از ولادت و دوران کودکی

یعقوب منقوش گوید: خدمت امام حسن عسکری (ع) وارد شدم. داخل حیاط بر سکویی نشسته بود. سمت راستش اتاقی قرار داشت و بر آن پرده‌‏ای آویخته بود. گفتم: ای سید من! صاحب امر امامت، بعد از شما کیست؟ فرمود: این پرده را بالا بزن. آن را بالا زدم؛ پسر‌بچّه‌‏ای به قامت پنج وجب که به نظر می‏‌آمد هشت الی ده ‏سال داشت، بیرون آمد؛ با پیشانی درخشان، روی سفید، دو چشم براق، دو کتف ستبر و دو زانوی برگشته؛ در گونه راستش خالی و در سرش گیسوانی بود. بر زانوی پدر خود ابو محمد (ع) نشست؛ پس به من فرمود: این است صاحب الامر شما"[۶].[۷]

شمایل امام مهدی در دوران غیبت

این دسته حکایات را می‌‏توان به دو گروه تقسیم کرد:

  1. حکایت‌‏هایی که شمایل آن حضرت را در دوران غیبت صغرا توصیف کرده است[۸]. در این گروه، گاهی ویژگی‌‏های جسمانی آن حضرت، مانند پدر بزرگوارشان دانسته شده[۹]‏ و در برخی موارد نیز به صورت جزئی‌‏تر، مورد اشاره قرار گرفته است. از اوصاف آن حضرت در این دوران می‌‏توان به موارد ذیل اشاره کرد: صورتی گندمگون[۱۰]، گردنی بسیار زیبا[۱۱]، دارای قامتی نه بسیار بلند و نه چندان کوتاه، پیشانی بلند، چهارشانه، بینی کشیده، بر روی گونه راستش خالی زیبا و...[۱۲]
  2. حکایاتی که سخن از شمایل آن حضرت در دوران غیبت کبرا به میان آورده است[۱۳].[۱۴]

شمایل امام مهدی هنگام ظهور

در بعضی از روایات، شمایل حضرت، به هنگام ظهور، قیام و عصر حکومت ذکر شده است[۱۵]. یکی از مهم‏ترین ویژگی‌‏های آن حضرت در این دوران، توان فوق العاده جسمانی ایشان است. امام رضا (ع) فرمود: "... قائم (ع) آن است که چون ظهور کند، در سن پیران است و سیمای جوان دارد. نیرومند باشد، تا جایی که اگر به بزرگ‏ترین درخت زمین دست اندازد، آن را از جا بکند و اگر میان کوه‏ها نعره کشد، سنگ‏‌های آن‏ها را از هم بپاشد[۱۶].

امیر مؤمنان علی (ع) درباره برخی از ویژگی‌‏های جسمانی ایشان در عصر ظهور فرمود: "مردی از فرزندانم در آخر الزمان ظهور می‏‌کند. رنگش سفید آمیخته به سرخی و شکمش برآمده است. دو رانش ستبر و هردو شانه‌‏اش قوی است. در پشتش دو خال است "مانند مهر"؛ یکی به رنگ پوستش و دیگری چون مهر نبوت پیغمبر[۱۷].[۱۸]

پرسش مستقیم

پرسش‌های وابسته

منابع

پانویس

  1. بحار الانوار، ج ۵۱، باب ۴، حدیث ۴.
  2. همان، حدیث ۱۹.
  3. سیمای آفتاب، حبیب الله طاهری، ص۵۵.
  4. منتخب الاثر، ص۲۸۴.
  5. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۳۷.
  6. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۲، ص ۷۸، ح ۱؛ ر ک: محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۵۱۴، ح ۲
  7. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۲۷۲ - ۲۷۳؛ درسنامه مهدویت، ص۲۴۱، ۲۴۲.
  8. این دسته حکایات کم ‏وبیش در دست است؛ اما در کمتر حکایتی به روشنی از ویژگی‌‏های آن حضرت صحبت شده است
  9. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۲، ص۴۴۱، ح ۱۲.
  10. شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص۲۵۷.
  11. شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص۳۵۵.
  12. شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص۲۶۶.
  13. البته قبول این اوصاف، منوط به این است که اساساً ادعای ملاقات با آن حضرت در دوران غیبت کبرا پذیرفته شود. افزون بر آن، در بیشتر آن حکایات به روشنی به اوصاف حضرت اشاره‏‌ای نشده است.
  14. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۲۷۲ - ۲۷۳؛ درسنامه مهدویت، ص۲۴۲.
  15. ر.ک: سیوطی، الدر المنثور، ج ۶، ص ۵۷؛ السنن الواردة فی الفتن، ص ۹۴، الحاوی للفتاوی، ج ۲، ص ۶۶.
  16. «وَ إِنَ‏ الْقَائِمَ‏ هُوَ الَّذِي‏ إِذَا خَرَجَ‏ كَانَ‏ فِي‏ سِنِ‏ الشُّيُوخِ‏ وَ مَنْظَرِ الشُّبَّانِ‏ قَوِيّاً فِي بَدَنِهِ حَتَّى لَوْ مَدَّ يَدَهُ إِلَى أَعْظَمِ شَجَرَةٍ عَلَى وَجْهِ الْأَرْضِ لَقَلَعَهَا وَ لَوْ صَاحَ بَيْنَ الْجِبَالِ لَتَدَكْدَكَتْ صُخُورُهَا‏‏‏‏»؛ ر.ک: محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۵۱۴، ح ۲؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۲، ص ۴۸، ح ۷.
  17. «يَخْرُجُ‏ رَجُلٌ‏ مِنْ‏ وُلْدِي‏ فِي‏ آخِرِ الزَّمَانِ‏ أَبْيَضُ‏ اللَّوْنِ‏ مُشْرَبٌ‏ بِالْحُمْرَةِ مُبْدَحُ الْبَطْنِ عَرِيضُ الْفَخِذَيْنِ عَظِيمٌ مُشَاشُ الْمَنْكِبَيْنِ بِظَهْرِهِ شَامَتَانِ شَامَةٌ عَلَى لَوْنِ جِلْدِهِ وَ شَامَةٌ عَلَى شِبْهِ شَامَةِ النَّبِي‏(ص)‏‏‏‏»، شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۲، ص ۶۵۳، ح ۱۷.
  18. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۲۷۲ - ۲۷۳؛ درسنامه مهدویت، ص۲۴۳.