اثبات عصمت پیامبران در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

اثبات عصمت پیامبران در قرآن (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۸ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۴۹

۳۴۳ بایت حذف‌شده ، ۱۸ فوریه

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

فرقانی

مدیران

۱۱٬۱۹۲

ویرایش

@@ خط ۴۳: / خط ۴۳: @@
 دسته‌ای دیگر از [[آیات قرآنی]] که بر [[عصمت عملی]] [[انبیا]] دلالت دارند، آیاتی هستند که گروهی از [[انسان‌ها]] را به‌عنوان "مطهرین" معرفی کرده و ویژگی‌هایی برای آنان بیان نموده‌اند. از جمله اینکه مطهرین افرادی هستند که با [[حقیقت]] و [[روح]] [[قرآن]] در تماس و با [[لوح محفوظ]] در ارتباطند: {{متن قرآن|إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ * فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ * لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ}}<ref>«که این قرآنی ارجمند است * در نوشته‌ای فرو پوشیده * که جز پاکان را به آن دسترس نیست» سوره واقعه، آیه ۷۷-۷۹.</ref>. [[قرآن کریم]]، [[حضرت مریم]] {{س}} را به این صفت ستوده، می‌فرماید: {{متن قرآن|وَإِذْ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَى نِسَاءِ الْعَالَمِينَ}}<ref>«و آنگاه فرشتگان گفتند: ای مریم! خداوند تو را برگزید و پاکیزه داشت و بر زنان جهان برتری داد» سوره آل عمران، آیه ۴۲.</ref> همچنین در [[سوره احزاب]]، درباره [[اهل‌بیت]] {{عم}} می‌خوانیم: {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}<ref>«جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref> از این [[آیه]] می‌توان عصمت عملی انبیا را استفاده نمود. نحوه دلالت آن با دقّت در چند نکته روشن می‌شود: واژه "[[مطهر]]" اسم مفعول باب تفعیل می‌باشد که غالباً کاربرد این باب، برای متعدی ساختن فعل است. {{عربی|طهر الله فلاناً}}، یعنی خداوند فلان شخص را پاک گردانید. بنابراین "مطهَّر" یعنی پاک گردانیده شده. علاوه بر این نه تنها تطهیر یاد شده در [[آیه]]، مقیّد و منحصر به مورد خاصی نشده، بلکه با "مفعول مطلق تأکیدی" (تطهیراً) تأکید شده است. بنابراین {{متن قرآن|يُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}} به معنای آن است که [[خداوند]] ایشان را از هرگونه [[آلودگی]] و [[پلیدی]] پیراسته است، پس می‌توان نتیجه گرفت که "مطهَرین" همان "[[معصومین]]" می‌باشند؛ زیرا منظور از [[عصمت]]، عنایت ویژه [[الهی]] به تطهیر و [[پاکی]] گروهی از انسان‌هاست. (البته به گونه‌ای که [[اختیار]] از آنها سلب نمی‌شود)<ref>راهنما‌شناسی، ص۱۰۹-۱۱۱.</ref>. هر چند [[آیه تطهیر]] از بین [[پیامبران]]، فقط [[پیامبر اسلام]] {{صل}} را به "دلالت مطابقی" شامل است<ref>زیرا، چنان‌که خواهد آمد، منظور از اهل بیت، پیامبر گرامی اسلام، علی، فاطمه، حسن و حسین {{عم}} می‌باشد. </ref>، اما با توجه به اینکه در این جهت، تفاوتی بین [[انبیا]] نیست - و کسی هم قائل به فرق نشده است - می‌توان دلالت این آیه را بر عصمت تمام انبیا پذیرفت<ref>از این دلیل در بحث مربوط به عصمت اهل‌بیت به تفصیل سخن خواهد رفت.</ref>.<ref>[[احمد حسین شریفی|شریفی، احمد حسین]]، [[حسن یوسفیان|یوسفیان، حسن]]، [[پژوهشی در عصمت معصومان (کتاب)|پژوهشی در عصمت معصومان]] ص ۱۹۲-۲۰۳.</ref>
-=== هشتم: [[هدایت]] و [[عصمت]] ===
+=== هشتم: مطلق یا عام بودن اقتدا و هدایت ===
-پاره‌ای از بزرگان با پیوست آیاتی چند از [[قرآن]]، برآنند که هدایت‌یافتگی [[انبیا]] را [[دلیل عصمت]] آنان شمارند<ref>ر.ک: المیزان، ج۲، ص۱۳۵-۱۳۶؛ الالهیات، ج۳، ص۱۷۸-۱۷۹؛ امام‌شناسی، ج۱، ۶۷-۶۸. </ref>. به این بیان که: [[خداوند متعال]] در [[سوره انعام]] بعد از آنکه نام هجده تن از انبیا را ذکر می‌کند، آنان را به‌عنوان بهره‌مندان از [[هدایت الهی]]، مورد [[مدح]] و [[ستایش]] قرار داده، می‌فرماید: {{متن قرآن|ذَلِكَ هُدَى اللَّهِ يَهْدِي بِهِ مَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ...}}<ref>«این رهنمود خداوند است که هر یک از بندگان خود را بخواهد با آن رهنمون می‌شود» سوره انعام، آیه ۸۸.</ref>. سپس [[پیامبر اکرم]] {{صل}} را مورد خطاب قرار داده، می‌فرماید: {{متن قرآن|أُولَئِكَ الَّذِينَ هَدَى اللَّهُ فَبِهُدَاهُمُ اقْتَدِهْ}}<ref>«آنان کسانی هستند که خداوند رهنمایی‌شان کرده است پس، از رهنمود آنان پیروی کن!» سوره انعام، آیه ۹۰.</ref> تا اینجا معلوم شد که به تصریح [[قرآن کریم]]، تمامی [[پیامبران]] از [[هدایت ویژه]] [[خداوند]] برخوردارند. از طرفی، قرآن کریم در [[آیات]] دیگری - که خصوصیات و ویژگی‌های راه یافتگان به هدایت الهی را بیان کرده است- یکی از ویژگی‌های آنان را دوری از [[ضلالت]] و [[گمراهی]] می‌داند: {{متن قرآن|وَمَنْ يَهْدِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ مُضِلٍّ...}}<ref>«و هر کس را خداوند رهنمایی کند گمراه‌کننده‌ای نخواهد داشت» سوره زمر، آیه ۳۷.</ref>پس مهتدیان به هدایت الهی از هرگونه ضلالتی در امانند. اما در آیه‌ای دیگر مراد قرآن از "ضلالت" چنین بیان شده است: {{متن قرآن|أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَيْكُمْ يَا بَنِي آدَمَ أَنْ لَا تَعْبُدُوا الشَّيْطَانَ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ * وَأَنِ اعْبُدُونِي هَذَا صِرَاطٌ مُسْتَقِيمٌ * وَلَقَدْ أَضَلَّ مِنْكُمْ جِبِلًّا كَثِيرًا أَفَلَمْ تَكُونُوا تَعْقِلُونَ}}<ref>«ای فرزندان آدم! آیا به شما سفارش نکردم که شیطان را نپرستید که او دشمن آشکار شماست؟ * و اینکه مرا بپرستید که این راهی است راست؟ * و به راستی گروهی فراوان از شما را بیراه کرد پس آیا خرد نمی‌ورزیدید؟» سوره یس، آیه ۶۰-۶۲.</ref>. پس، [[قرآن کریم]] [[ضلالت]] را در [[معصیت]] و [[نافرمانی]] از [[خداوند]] می‌داند و هر گناهی را گمراهی‌ای می‌شمارد که در اثر [[فریب]] [[شیطان]]، حاصل شده است. از انضمام این [[آیات]] به یکدیگر چنین برمی‌آید که چون [[پیامبران]] راه‌یافتگان به [[هدایت]] الهی‌اند، هیچ موجودی قادر به [[گمراه کردن]] آنان نیست، قهراً هیچ‌گونه معصیتی، چه کبیره و چه صغیره، از ایشان سر نمی‌زند»<ref>[[احمد حسین شریفی|شریفی، احمد حسین]]، [[حسن یوسفیان|یوسفیان، حسن]]، [[پژوهشی در عصمت معصومان (کتاب)|پژوهشی در عصمت معصومان]] ص ۱۹۲-۲۰۳؛ [[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[عصمت امام (کتاب)|عصمت امام]]، ص ۵۷-۶۳؛ [[رضا محمدی|محمدی، رضا]]، [[عصمت در قرآن (کتاب)|عصمت در قرآن]] ص ۲۳-۲۹.</ref>.
+یکی از آیاتی که بر عصمت انبیا دلالت می‌کند، آیه 90 سوره انعام است که می‌فرماید: «{{متن قرآن|أُولَئِكَ الَّذِينَ هَدَى اللَّهُ فَبِهُدَاهُمُ اقْتَدِهْ قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرَى لِلْعَالَمِينَ}}<ref>«آنان کسانی هستند که خداوند رهنمایی‌شان کرده است پس، از رهنمود آنان پیروی کن! بگو: من برای آن (پیامبری) از شما پاداشی نمی‌خواهم؛ آن جز یاد کردی برای جهانیان نیست» سوره انعام، آیه ۹۰.</ref>. [[شیخ مفید]] تصریح می‌کند که این [[آیه]]، از [[عصمت پیامبر اکرم]] {{صل}} و پیامبران پیشین حکایت دارد<ref>ر.ک: محمد بن محمد بن نعمان مفید، تفسیر القرآن المجید، ج۱، ص۱۹۶.</ref>. [[قرآن مجید]] در این مجال، پس از نام بردن تنی چند از [[پیامبران]]، از ایشان با عنوان [[هدایت]] یافتگان یاد کرده و از [[پیامبر اکرم]] {{صل}} [[اقتدا]] به آنان را خواسته است.
+'''کیفیت [[استدلال]]:'''
+'''مقدمه اول''': پیامبران، هدایت یافتگان الهی‌اند و بر پایه [[آیه]] ۳۷ [[سوره زمر]] که می‌فرماید: {{متن قرآن|وَمَنْ يَهْدِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ مُضِلٍّ}}<ref>«و هر کس را خداوند رهنمایی کند گمراه‌کننده‌ای نخواهد داشت؛ آیا خداوند پیروزمندی دادستاننده نیست؟» سوره زمر، آیه ۳۷.</ref>، هرگونه [[ضلالت]] و [[انحرافی]] از [[هدایت]] یافتگان [[نفی]] شده است. در [[آیه]] ۶۲ [[سوره یس]] نیز [[گناه]]، نوعی [[انحراف]] و [[گمراهی]] شمرده شده است و می‌فرماید: {{متن قرآن|وَلَقَدْ أَضَلَّ مِنْكُمْ جِبِلًّا كَثِيرًا...}}<ref>«و به راستی گروهی فراوان از شما را بیراه کرد پس آیا خرد نمی‌ورزیدید؟» سوره یس، آیه ۶۲.</ref>. از ضمیمه ساختن این [[آیات]] به یکدیگر، [[عصمت پیامبران]] [[اثبات]] می‌شود<ref>ر.ک: سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان، ج۲، ص۱۳۸.</ref>. به بیان منطقی چنین تبیین می‌گردد: [[پیامبران]] هدایت یافتگان الهی‌اند و هدایت یافتگان [[الهی]]، هرگز دچار [[لغزش]] نمی‌شوند. پس پیامبران دچار لغزش نمی‌گردند<ref>ر.ک: جعفر سبحانی، مفاهیم القرآن، به قلم جعفر الهادی، ج۴، ص۴۲۴.</ref>.
+'''مقدمه دوم''': این گونه هدایت تلازم روشنی با [[عصمت]] دارد؛ زیرا هدایت یافتگان الهی از هرگونه گمراهی به دورند: {{متن قرآن|وَمَنْ يَهْدِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ مُضِلٍّ...}}<ref>«و هر کس را خداوند رهنمایی کند گمراه‌کننده‌ای نخواهد داشت؛ آیا خداوند پیروزمندی دادستاننده نیست؟» سوره زمر، آیه ۳۷.</ref> گناه و هرگونه لغزش در امر [[وحی]] نمونه روشن گمراهی است. نتیجه آنکه پیامبران در برابر گناه و لغزش، معصوم‌اند<ref>ر.ک: سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان، ج۲، ص۱۳۵.</ref>.<ref>ر.ک: محمد تقی مصباح، معارف قرآن: راه و راهنما‌شناسی، ص۲۱۳-۳۵۹.</ref>.
 === نهم: [[رضایت]] کامل [[خداوند]] از [[پیامبران]] ===